تبیان، دستیار زندگی

امام حسین(ع)-مناجات محرمی

ماه اندوه و ماتمی دیگر

می شود باز سفره ی روضه

باز، رزق فراهمی دیگر

باز دارد هوای چشمانم

حال باران نم نمی دیگر

شور عشق تو بسکه شیرین است

نیست با آن مرا غمی دیگر

غم تو جنس دیگری دارد

عالمت هست عالمی دیگر

داروی درد بی دوا، نامت

گریه ی بر تو مرهمی دیگر

بوده دستم به بیرقت عمری

نروم پای پرچمی دیگر

هر که تر دامن است و آلوده

می شود با تو آدمی دیگر

تا بمیرم ز داغ عاشورا

فرصتم ده، فقط کمی دیگر

منبع :

امام حسین(ع)-مناجات محرمی

روضه شروع شد دل ما را بیاورید

سرمایه ام سلاح بکا را بیاورید

یک سال می شود که پرم وا نمی شود

دستم به آسمان تو بالا نمی شود

یک سال می شود که دلم خاک خورده است

این چشم خشک راه به جایی نبرده است

حالا شروع تازه برایم فراهم است

 (تحویل سال سوخته گان از محرم است)

پرواز عشق با پر گریه میسر است

توبه به پای روضه اگر شد چه بهتر است

تعلیم درس عشق که در روضه می شود

بالاتر از مکاتب صد حوزه می شود

این عشق پر بهاست به عالم نمی دهم

من طعم چای روضه به زمزم نمی دهم

اینجا فرشته های خدا صف کشیده اند

هر قطره قطره اشک شما را خریده اند

این لحظه ها چقدر پر از نور می شویم

چه ساده از عذاب خدا دور می شویم

دلتنگ روضه هستم و دلتنگ کربلا

با گوشۀ نگاه بفرمابزن مرا

منبع :

امام حسین(ع)-مناجات

دل مردان خدا راست ز نور تو حیات

 یا قتیل العبرات

 شده محکم ز مناجات تو ارکان صلات

 یا قتیل العبرات

 بابی انت و امی گل گلزار رسول

 راحت جان بتول

 مرتضی سیرت و صورت حسن و حمزه صفات

 یا قتیل العبرات

 ما ز نور تو رسیدیم به سر منزل عشق

 ای قرار دل عشق

 چون تو مصباح هدی هستی و کشتی نجات

 یا قتیل العبرات

 گوش دل قصه ی جانسوز تو روزی که شنید

 خونم از دیده چکید

 که لب تشنه شدی کشته لبِ آب فرات

 یا قتیل العبرات

 نوه ی احمد مختار یل بدر و حنین

 سیدالعشق حسین

 یافت از خون تو و اهل تو اسلام ثبات

 یا قتیل العبرات

 شده جاوید از ایثار تو کانون شرف

 پسر شاه نجف

 زنده ای در همه اعصار و نداری تو ممات

 یا قتیل العبرات

 چو شدی کشته و خونت همه بر خاک چکید

 لاله از خاک دمید

 لاله ای آبروی باغ بهشت و روضات

 یا قتیل العبرات

 می فرستند ملائک همه از عرش برین

 همره روح الامین

 به تو و بر پدر و مادر و جدت صلوات

 یا قتیل العبرات

 «خوش عمل» رخت عزا بر تن و گِریَد شب و روز

 با دل شعله فروز

 بنما بر دل سرگشته ی او راه نجات

 یا قتیل العبرات

منبع :

امام حسین(ع)-مناجات

دلبر آن است که خون ریزد و تاوان ندهد

یا اگر هم بدهد خون عزیزان ندهد

ای که در کشتن ما هیچ مدارا نکنی

بکش امروز که جز تیغ تو فرمان ندهد

گفته بودم که شوم مَحرم این خانه، نشد

چه توان کرد؟ حسین است و ره آسان ندهد

زخم اگر نیست به دل، گریه ندارد نمکی

بی نمک را سر این سفره کسی نان ندهد

هر که خالی شود از خویش دهد شور نشور

هیچ کس شور ز دل هم چو نمکدان ندهد

شهر ری مملکت توست به جان تو قسم

کس خراج سر زلف تو به جز جان ندهد

عشقم این است که من خانه به ری ساخته ام

گریه هر جا که کنم لذت تهران ندهد

صله ها داده ام از اشک به دربان حسین

گر چه گویند گدا باج به سلطان ندهد

بر حذر باش که در حشر به نی جا نکنی

سعی کن مادرت از دیدن تو جان ندهد

بَلَدُ الله من آن دیده ی فتان شماست

ابرویت گر چه امانی به ضعیفان ندهد

هر قدر شور گرفتید حلال دمتان

لیک شوری اثر ذکر حسین جان ندهد

منبع :

امام حسین(ع)-مناجات محرمی

سلام بر بدن تو سلام بر سر تو

سلام بر لب خشکیده و مطهر تو

به بوسه گاه گلویت و بوسه ی جدت

سپس سلام به رگ های پاک حنجر تو

به تار و پود سیاه لباس گریه کنان

تمام این دهه ی جانگداز آخر تو

فقط سلام که عرض ارادتی باشد

خدا کند برسد از دلم به محضر تو

سلام های مکرر نثار جسمت، بر

هزار و نهصد و پنجاه جای پیکر تو

سلام من به تو و اضطراب چشمانت

به خیمه های فروزان در برابر تو

سلام من به تو و " مادر " و به اجدادت

سپس سلام به " پیراهن " معطر تو

سلام من به تو و نیزه ای که خم گردید

ادب نمود به بانوی ما، به دختر تو

سلام من به علی اکبر و حبیب و زهیر

و صد سلام به سقای ماه منظر تو

اگر به محضر خواهر سلام من برسد

بگو:  " فدای تو و تار و پود معجر تو

منبع :

"

امام حسین(ع)-مناجات محرمی

ما را نوشته اند گدا دور خیمه ات

ما را رسانده است خدا دور خیمه ات

یکسال منتظر نشستم و اشکم روانه بود

در آرزوی ماه عزا دور خیمه ات

هر سال اجر حج تمتع به من رسید

گشتم هزار مرتبه تا دور خیمه ات

امسال هم بیا و  دلم را مقیم کن

ارباب، سیدالشهدا دور خیمه ات

ای کعبۀ امید، ندارد خدا وکیل

حتی بهشت قدر و بها دور خیمه ات

بازار مصر هم چو تو یوسف ندیده است

عیسی نشسته بهر شفا دور خیمه ات

ای کاش جان من ز تنم پَر کشیده بود

در بین روضه های شما دور خیمه ات

ماه محرم است دلم سال ها نشست

در آروزی کرببلا دور خیمه ات

منبع :

امام حسین(ع)-مناجات محرمی

زمـانِ نـامتناهـی همـان محـرّم تـوست

تمـام مُلک خداونـد زیـر پرچـم تـوست

اگر که سیل سرشکم وجود را برده است

خدا گواست که روز عزای تو، کم توست

به عرصه‌ای که خدا خونبهای توست حسین!

بهشت، قیمت یک قطره اشک ماتم توست

چگونه کشته بخـوانم تـو را که می‌بینم

هنـوز مکتب اسلام، زنـده از دم تـوست

روا بـوَد کـه همیشـه نمـاز، بوسـه زنـد

به وقت سجده به مهری که خاک مقدم توست

اگــر ولادت شیعــه غـدیــر بـود اول

ولادت دگـــرش اوّلِ محــرّم تــوست

چـه قابـل اسـت تـو را خـاتم سلیمـانی

تمـام وحی خداونـد، نقش خـاتم توست

نبـی نبـودی و بـر تــو کتـاب نـازل شد

شکاف سینۀ خونین، کتاب محکم توست

اگـرچـه اهـل نمـازیم و اهـل روزه ولـی

نماز و روزه و خمس و زکات ما غم توست

از آن ز گـلشن سبز بهشت، سبـزتر است

که اشک، آب گوارای نخل «میثم» توست

منبع :

امام حسین(ع)-مناجات محرمی

آن خدایی که شما را به دو عالم بخشید

از زیادی گلت نیز به مریم بخشید

طلب آب هر آن کس که از این درگه کرد

صاحب خانه به او چشمۀ زمزم بخشید

ای گران قدر! ندانست کسی قدر تو را

بس که دست تو به ما رزق فراهم بخشید

شب میلاد تو مادر به همه عیدی داد

و به ما سینه زنان خیمه و پرچم بخشید

کرمی را که به آن حاتم طایی شهره ست

شیرخوار تو کرم کرد و به حاتم بخشید

کربلایی نشده! راه گدایی این نیست

عیب از توست اگر دوست به تو کم بخشید

بالحسین رمضان کار خودش را کرد و

آخرش شاه مرا ماه محرم بخشید

پیرمردی وسط روضه مان گفت حسین-

-من نگفتم، ولی ارباب مرا هم بخشید!

منبع :

امام حسین(ع)-مناجات

چون تیر عشق جا به کمان بلا کند

اول نشست، بر دلِ اهل ولا کند

در حیرتند خیره سران از چه عشق دوست

احباب را به بند بلا مبتلا کند

بیگانه را تحمل بار نیاز نیست

معشوق، ناز خود همه بر آشنا کند

تن پرور از کجا و تمنّای وصل دوست

دردی ندارد او که طبیبش دوا کند

آن را که نیست شور حسینی به سر ز عشق

با دوست کی معامله‌ی کربلا کند

یک باره پشت پا به سرِ ماسوا زند

تا زان میان از این همه خود را سوا کند

آری کسی که کشته‌ی او این بُوَد سزاست

خود را اگر به کشته‌ی خود خون بها کند

باللّه اگر نبود خدا خون بهای او

عالم نبود در خورِ نعلین پای او

منبع :

گریستن در فراق عزیزان و بزرگان دین، یکی از سنت ها ثابت در سیره پیامبر اسلام(ص)، اهل البیت(ع) وصحابه است،

گرچه عده ای ادعای بدعت بودن آن را دارند ولی چنانچه از تعریف بدعت آشکار است، گریستن، نو آوری در دین نیست بلکه این عمل وقتی در سیره پیامبر(ص) وجود دارد دیگر جایی برای اشکال باقی نمی‌ماند و حتی گریه پیامبر(ص) هنگام حضور بر سر مزار مادر گرامی‌شان حضرت آمنه بنت وهب(س) نشان می‌دهد که گریه پس از سه روز جایز است بلکه هر زمان که به‌ یاد عزیزی افتادیم ویا بر سر مزارش حاضر شدیم گریستن نیکو است زیرا حد اقل یاد اور سرای آخرت برای خود است. گریه بر امام حسین علیه الصلاة و السلام نیز بصورت خاص در منابع روایی از سیره پیامبر نقل شده است. میتوان این برداشت را نمود که گریه بر امام حسین(ع) اقتدای به سنت و سیره صحیح پیامبر خدا است.
"فبشر عباد، الذین یستمعون القول فیتبعون احسنه "زمر17- 18

به شهادت تاریخ، قیام و شهادت امام حسین علیه السلام، یکی از موثر ترین برنامه های الهی برای حفظ اسلام ناب است و خون امام حسین و یارانش در کربلا در آن برهه از زمان باعث شد که جان تازه ای در کالبد بیمار اسلام بدمد و حیات جاودانگی در رگ رگ آن جاری شود، در طول تاریخ این قیام الگویی شد برای تمام حق خواهان و ظلم ستیزان که با انگیزه گرفتن از آن در برابر سختی ها و مشکلات ایستادگی نموده و امید به پیروزی نهایی خویش داشته باشند.

از طرفی حاکمان ستمگر و دشمنان ازادی و آزادگی نیز در طول تاریخ قیام سرخ حسینی را مزاحم سلطه گری و استبداد خویش می‌دانستند، و برای مبارزه با آن از هیچ کوششی دریغ نکردند، و با تمام سعی و توان خویش با نماد های عاشورایی و عاشورائیان به مبارزه برخواستند، گاهی حسین علیه السلام را طاغی و باغی بر حکومت خلیفه رسول خدا معرفی کردند و جار زدند که «ان الحسین خرج عن حده فقتل بسیف جدیه»  و گاهی روز عاشورا را عید وسرور انبیاء خواندند و باری با بدعت خواندن عزاداری و گریه بر اموات خواستند مراسم عزای حسینی -که احیاء کننده شعار حسین علیه السلام است، را زیر سوال ببرند.

در این نوشتار به این شبهه که «آیا گریه بر امام حسین علیه السلام، بدعت است»، پاسخ نقضی داده شده است، زیرا بهترین جواب برای عامه مردم و کسانی که دیگران را به سخره می‌گیرند، همان پاسخ نقضی است، از طرفی نشان دهنده بی خبری و جهالت اشکال کننده از عقیده مرام خودش می‌باشد و شبهات آنان در نزد مخاطبان بی اثر و بی ارزش خواهد شد. که این روش، به مراتب تاثیر گذار تر از پاسخگویی به روش حلی است.

امید است که این نوشتار سهمی هرچند ناچیز در احیاء شعائر حسینی داشته باشد و مورد رضایت صاحب الزمان(عج) قرار بگیرد.
بیان مساله

معمولا در میان فرق اسلامی هر فرقه ای مخالف خویش را با حربه های گوناگونی از میدان بدر می‌کند، یکی از این حربه‌ها، اتهام به بدعت گذاری در دین است، زیرا بر اساس روایتی که از رسول خدا نقل شده است هر نو آوری در امور دینی بدعت است و هر بدعتی گمراهی و سر انجام گمراهی ورود در جهنم خواهد بود.

پیروان مکتب اهل البیت نیز از انوع اتهام و افتراء در طول تاریخ بی نصیب نبوده است و به مناسبت های مختلفی آموزه ها و اعتقادات مکتب اهل البیت علیهم السلام از سوی مخالفان به سخره گرفته شده و با انگ بدعت در دین شیعه را متهم به ضلالت می‌کنند.

گریه بر امام حسین علیه السلام از جمله مواردی است که مخالفین از آن به عنوان بدعت یادمی‌کنند.

در این نوشتار ما ابتدا به معنی و مفهوم بدعت پرداخته و سپس به بررسی سیره پیامبر در این زمینه خواهیم پرداخت.
ضرورت مساله:

از آنجایی که مخالفین شیعه مکتب حقه اهل البیت را متهم به گمراهی و بدعت گذاری در دین می‌کنند و یکی از اتهامات آنان بر شیعه گریه بر امام حسین علیه السلام است، لازم است که به این مساله پرداخته شود تا پاخسی قانع کننده در برابر این شبهه در نزد مبلغان عزیز وجود داشته باشد.
روش بحث

از آنجا که مخاطب این نوشتار عموم مردم هستند و معمولا این نوع شبهات از طرف وهابیت که جایگاه عقل در دین را انکار می‌کنند و تاکید مضاعف بر سنت نبوی دارند، در این نوشته فقط به روایاتی از منابع اهل سنت و سیره پیامبر در مساله گریه بطور عموم و گریه بر امام حسین بطور خصوص، پرداخته می‌شود.
کنکاشی در معنی بدعت

.بدعت از ماده بدع به معنای هر چیزی که نخست و بدون پیشینه باشد. و بدعت در دین یعنی چیزی پس از اکمال دین به دین اضافه شود.

والبِدْعةُ الحَدَث وما ابْتُدِعَ من الدِّینِ بعد الإِكمال ابن السكیت البِدْعةُ[1]

چنانچه ازکلمات لغت دانان مشخص است بدعت در دین، به هر چیزی که جزء دین نباشد ویا ریشه دینی نداشته باشد و پس از اکمال در دین اضافه به دین شود، گفته می‌شود.

چنانچه مورد اتفاق علماء شیعه و سنی است، منابع تشریع و اخذ دین قران، سنت و اجماع است پس اگر چیزی توسط حد اقل یکی از این سه، مورد تایید باشد بدعت محسوب نشده و جزء دین به حساب می‌آید.
گریه در سنت پیامبر(ص)

از آنجا که عملکرد رسول خدا (ص) از مهمترین ادله تشریع و دینی بودن یک مساله  در اسلام است و بدلیل ضیقی نوشتار فقط به مواردی از سیره عملی رسول خدا اشاره می‌شود که آن حضرت در موارد مختلفی بر اموات گریسته اند.
توصیه بر گریه

گریستن بر درگذشتگان و عزادارى بر ایشان امرى برخاسته از احساس است و هر مصیبت زده ایى را به سمت خود می‌كشاند . رسول گرامى اسلام حضرت محمد مصطفى ( ص ) چنین امرى را سزاوار و شایسته دانسته ، بر گریه كردن توصیه مى‌فرمود .
1- گریه نشانه  نرم دلی است.

اسامه بن زید مى‌گوید :
روزى که فرزند دختر پیامبر درگذشت ، دختر غم دیده آن حضرت ، این واقعه را به پدر خبر داد و از ایشان درخواست حضور نمود . رسول خدا ( ص ) نیز به همراه سعد بن عباده ، معاذ بن جبل ، ابى بن كعب ، زید بن ثابت و جمعى از یاران به منزل دختر غم دیده خویش رفت ، پیامبر مهربان كودك را در بغل گرفت و بشدت گریست و اشكان مبارك سرازیر گشت ؛ سعد با مشاهده گریه پیامبر ، با تعجب پرسید: چرا گریه مى‌كنید؟!
رسول خدا ( ص ) در پاسخ چنین فرمود:
«رحمة یجعلها فى قلوب عباده ، انما یرحم اللَّه من عباده الرحماء»

گریه رحمتی ازجانب خدا است که در دل بندگانش قرار می‌دهد، و خداوند بندگان رحیم خود را مورد رحمت قرار مى دهد .[2]

2-   چرا عمویم حمزه گریه كنی ندارد؟!
پس از پایان نبرد احد رسول اكرم ( ص ) راهى شهر مدینه شد ، در آن هنگام زنان انصار در سوگ شهداى خویش مى گریستند . پیامبر با شنیدن مویه عزاداران ، از شهادت و غربت عمویش حمزه یاد كرد و فرمود:و لكن حمزة لا بواكى له«اما عمویم حمزة گریه كننده‌اى ندارد»
پیامبر پس از اندكى استراحت ، صداى ناله زنان انصار را شنیدند كه براى حمزه مى‌گریستند .
ابن عبدالبر مى‌گوید : تا به امروز زنان انصار پیش از گریه بر مردگان خویش ، نخست بر حمزه مى‌گریند.[3]
3- باید بر مثل جعفر گریست!

همچنین پس از كشته شدن جعفر پسر ابى طالب در نبرد موته ، پیامبر به خانه او رفت و با حضور خویش تسلى دل خاندان او گردید ، آن حضرت به هنگام خروج چنین فرمود :
«على مثل جعفر فلتبك البواكى ؛ سزاوار است بر مثل جعفر گریستن ، پس گریه كنندگان بر همچون جعفر بگریند». [4]

4-بگذار گریه کنند!

دیدگاه‌هاى افراطى و دور از احساس و عاطفه كه با گریه كردن مخالفت مىكردند در نزد پیامبر جایگاهى نداشت و آن حضرت در برابر آن موضع گیرى مى‌فرمود ؛ به گفته مورخان :
روزى رسول خدا ( ص ) در تشییع جنازه یكى از مسلمانان حضور یافتند و عمر نیز به همراه ایشان حركت كرد . عمر تا صداى گریه زنان را شنید برآشفت و آنان را از گریستن نهى كرد! رسول خدا ( ص ) رو به عمر كرده ، چنین فرمود :
«یا عمر! دعهُنَّ ، فان العین دامعة و النفس مصابة و العهد قریب»

اى عمر! كارى به آنان نداشته باش ، بگذار بگریند ، همانا كه چشم گریان است و نفس مصیبت زده است و پیوند با تازه درگذشته بسیار نزدیك .[5]

پی نوشت ها:
[1] ابن منظور، لسان العرب، ج8ص6.

[2] صحیح بخارى ، ج 1، ص 431ح1224. سنن النسائى ، ج 4 ص 21 ح 1868.

[3] ابن عبد البر، الاستیعاب، ج1 ص374 ، ابن حنبل الشیبانی مسند احمد ، ج 2 ، ص 84 . حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ج1ص 537ح 1407.

[4] ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج1ص243، بلاذرى ، انساب الاشراف ، ص43.

[5] مستدرك حاكم ، ج 1 ، ص 537،ح 1406 ؛ مسند احمد ، ج 2 ، ص 110ح 5889 ، كنز العمال ، ج 15 ، ص 975ح 42475.