مهم ترین علتى كه براى سجده در چهار سوره سجده دار مى توان ذكر كرد، سنت اهل بیت عصمت و طهارت(علیهم السلام) است; یعنى روایت هایى كه از امامان معصوم(علیهم السلام) صادر شده است:
در هر یك از چهار سوره: نجم، آیه آخر; علق، آیه آخر; سجده، آیه15 و فصّلت، آیه37 یك آیه سجده است كه اگر انسان بخواند یا گوش كند، بعد از تمام شدن آن آیه باید فوراً سجده كند.[1]«با (نجم)ستاره سوره فُصِّلتْ را(اقرأ)بخوان وسجده كن.» كلمه هایى كه زیر آن خط كشیده شده، اسم سوره هاى سجده دار است. سوره هایى كه سجده مستحب دارند عبارتند از: اعراف، رعد، نحل، اسراء، مریم، حج (دو سجده)، فرقان، نمل، انشقاق و برخى سوره ص را نیز به این سوره ها ملحق كرده اند[2]. به سجده هاى مستحب، سجده هاى مندوبه هم مى گویند. [1]. امام خمینى، توضیح المسائل، مسئله 1093، ص125. [2]. سیدمحمدكاظم یزدى، عروة الوثقى، ص226.
احترام به نمادهاى دینى، هم شیوه هاى متعددى دارد و هم در میان پیروان تمامى ادیان وجود دارد. مسلمانان نیز براى احترام گذاشتن به كتاب الهى خویش كه از نمادهاى دینى ایشان است، از ابتدا رفتارى محترمانه داشته اند كه از آن جمله بوسیدن آن است. بوسیدن قرآن در فرهنگ ما نشان احترام نهادن ما به این كتاب گران قدر و مفاهیم عمیق آن است كه از ابتدا بوده و ادامه دارد. اما این كه بر قرآن نمى شود سجده كرد چون در روایت هاى ما، گذاشتن چیزى روى قرآن خلاف ادب دانسته و نهى شده است و گذاشتن پیشانى برروى قرآن به عنوان سجده نیز چون احتمال نوعى بى ادبى را به همراه دارد، تجویز نشده است.
بله ،اگر كسى هر یك از این چهار سوره را در نماز مستحبى بخواند، وقتى به آیه سجده واجب رسید، باید به سجده رود و سپس برخیزد و نماز را ادامه دهد و این سجده ربطى به سجده هاى نماز ندارد.[1] [1]. ر.ك: رساله توضیح المسائل، واجبات نماز، بحث «سجده واجب قرآن».
دعا كردن آثار فراوانى براى انسان دارد; آثار روانى، اجتماعى، تربیتى، معنوى، تقویت اراده، برطرف كردن ناراحتى ها، روشن شدن چراغ امید در دل انسان، آرامش دل، شادى و فرح باطنى، رضا و تسلیم در برابر خداوند، عبادت و خضوع در پیش گاه الهى، تقرب به خدا به وسیله دعا، آگاهى و بیدارى دل و اندیشه و... از جمله آثار دعا كردن است. خداوند متعال، مى فرماید: (وَإِذَا سَأَلَكَ عِبَادِى عَنِّى فَإِنِّى قَرِیبٌ أُجِیبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ فَلْیَسْتَجِیبُواْ لِى وَلْیُؤْمِنُواْ بِى لَعَلَّهُمْ یَرْشُدُون)[1]; و هنگامى كه بندگان من از تو درباره من سؤالى كنند (بگو) من نزدیكم! دعاى دعا كننده را به هنگامى كه مرا مى خواند پاسخ مى گویم، پس آنها باید دعوت مرا بپذیرند و به من ایمان بیاورند تا راه یابند (و به مقصد برسند). امام صادق(علیه السلام) مى فرماید: نزد خداوند مقاماتى است كه بدون دعا كسى به آن نمى رسد.[2] [1]. بقره، آیه186. [2]. كلینى، اصول كافى، ج2، ص466 و ر.ك: ناصر مكارم شیرازى و دیگران، تفسیر نمونه، ج1، ص631ـ642.
