س 1128: ملاك تمییز موسیقى حلال از حرام چیست؟ و آیا موسیقى كلاسیك حلال است، بسیار مناسب است كه معیار آن را بیان فرمایید؟ هر موسیقى كه به نظر عرف موسیقى لهوى و مطرب كه مناسب با مجالس عیش و نوش است باشد، موسیقى حرام محسوب مىشود و فرقى نمىكند كه موسیقى كلاسیك باشد یا غیر كلاسیك. تشخیص موضوع هم موكول به نظر عرفى مكلّف است و اگر موسیقى این گونه نباشد بخودى خود اشكال ندارد. س 1129: گوش دادن به نوارهایى كه توسط سازمان تبلیغات اسلامى و یا مؤسسه اسلامى دیگر مجاز اعلام شدهاند، چه حكمى دارد؟ و استفاده از آلات موسیقى مثل كمان، ویولون و نى چه حكمى دارد؟ جواز گوش دادن به نوارها منوط به تشخیص خود مكلّف است كه اگر تشخیص دهد مشتمل بر غنا و موسیقى لهوى مناسب با مجالس عیش و نوش و خوشگذرانى و همچنین مطالب باطل نیست، گوش دادن به آن اشكال ندارد بنابراین تجویز آن توسط سازمان تبلیغات اسلامى و یا هر مؤسسه اسلامى دیگر به تنهایى دلیل شرعى براى مباح بودن آن نیست و بكارگیرى آلات موسیقى در موسیقى لهوى مطرب و مناسب با مجالس لهو و گناه جایز نمىباشد، ولى استفاده حلال از آنها براى اهداف عقلائى اشكال ندارد و تشخیص مصادیق هم موكول به نظر خود مكلّف است. س 1130: منظور از موسیقى مطرب ولهوى چیست؟ و راه تشخیص موسیقى مطرب و لهوى از غیر آن چیست؟ موسیقى مطرب و لهوى آن است كه به سبب ویژگیهائى كه دارد انسان را از خداوند متعال و فضائل اخلاقى دور نموده و به سمت بىبندوبارى و گناه سوق دهد و مرجع تشخیص موضوع عُرف است. س 1131: آیا شخصیت نوازنده و محل نواختن و یا غرض و هدف از آن در حكم موسیقى تأثیر دارد؟ موسیقى حرام، موسیقى مطرب و لهوى مناسب با مجالس لهو و گناه است و گاهى شخصیت نوازنده یا كلام همراه آهنگ یا مكان و یا سایر شرایط در اینكه موسیقى تحت عنوان موسیقى مطرب و لهوى حرام و یا عنوان حرام دیگر قرار بگیرد مؤثر است مانند اینكه بر اثر آن امور، منجر به ترتّب فساد شود. س 1132: آیا معیار حرمت موسیقى فقط مطرب و لهوى بودن آن است یا اینكه میزان تحریك و تهییج آن هم تأثیر دارد؟ و اگر باعث حزن و گریه شنونده شود، چه حكمى دارد؟ خواندن و شنیدن غزلهایى كه به صورت سه ضرب و همراه با موسیقى خوانده مىشوند، چه حكمى دارد؟ ملاك آن ملاحظه كیفیت نواختن موسیقى با در نظر گرفتن همه خصوصیات و ویژگیهاى آن است و اینكه از نوع موسیقى مطرب و لهوى مناسب با مجالس لهو و گناه باشد، هر موسیقى كه به حسب طبیعت خود از نوع موسیقى لهوى باشد، حرام است اعم از اینكه مهیّج باشد یا خیر و موجب ایجاد حزن و اندوه و حالات دیگر در شنونده بشود یا خیر و هرگاه غزلهائى كه همراه با موسیقى خوانده مى شوند به صورت غنا و آواز لهوى مناسب مجالس لهو و لعب در آیند، خواندن و شنیدن آنها حرام است. س 1133: غنا چیست؟ آیا غنا فقط شامل صداى انسان است یا اینكه شامل صداهاى حاصل از آلات موسیقى هم مىشود؟ غنا عبارت است از صداى انسان در صورتى كه باترجیع و طرب همراه بوده و مناسب مجالس لهو و گناه باشد كه خواندن به این صورت و گوش دادن به آن حرام است. س 1134: آیا زدن بر ظرفها و سایر وسایلى كه جزء آلات موسیقى نیستند، در عروسىها توسط زنان جایز است؟ اگر صدا به بیرون از مجلس برسد و مردان آن را بشنوند چه حكمى دارد؟ جواز این عمل بستگى به كیفیت نواختن دارد. اگر به شیوه متداول در عروسىهاى سنّتى باشد و لهو محسوب نشود و فسادى هم بر آن مترتّب نگردد، اشكال ندارد. س 1135: دف زدن توسط زنان درعروسى ها چه حكمى دارد؟ استفاده از آلات موسیقى براى نواختن موسیقى لهوى و مطرب جایز نیست، امّا آوازخوانى در مجالس عروسى، بعید نیست براى زنان جایز باشد. س 1136: آیا گوشدادن به غنا در خانه جایز است؟ اگر در فردى تأثیر نداشته باشد چه حكمى دارد؟ گوش دادن به غنا بطور مطلق حرام است، چه در خانه به تنهایى شنیده شود و یا در حضور دیگران و چه در او تأثیر بگذارد یا خیر. س 1137: بعضى از جوانان كه تازه به سن بلوغ رسیدهاند از مراجعى تقلید مىكنند كه فتوى به حرمت موسیقى بطور مطلق دادهاند هر چند از رادیو و تلویزیون دولت اسلامى پخش شود، حكم این مسئله چیست؟ و آیا اگر ولىّ فقیه گوش دادن به موسیقى حلال را اجازه داده باشد، آیا تجویز او بخاطر احكام حكومتى براى جواز آن كافى است یا اینكه آنان باید به فتواى مرجع تقلید خود عمل كنند؟ فتوى به جواز یا عدم جواز گوش دادن به موسیقى از احكام حكومتى نیست، بلكه حكم شرعى فقهى است و بر هر مكلّفى واجب است در اعمالش به فتواى مرجع تقلید خود مراجعه كند. ولى موسیقى اگر مناسب با مجالس لهو و گناه نباشد و مفسدهاى هم بر آن مترتّب نگردد، دلیلى بر حرمت آن وجود ندارد. س 1138: مقصود از موسیقى و غنا چیست؟ غنا یعنى ترجیع صدا به نحوى كه مناسب با مجالس لهو باشد كه از گناهان بوده و بر خواننده و شنونده حرام است. ولى موسیقى، نواختن آلات آن است كه اگر به نحو معمول در مجالس لهو و گناه باشد، هم بر نوازنده و هم بر شنونده حرام است. و اگر به آن نحو نباشد، فى نفسه جائز است و اشكال ندارد. س 1139: من در مكانى كار مىكنم كه صاحب آن همیشه به نوارهاى غنا گوش مىدهد و من هم مجبور به شنیدن آن هستم، آیا این كار براى من جایز است یاخیر؟ اگر نوارها در بردارنده غنا یا موسیقى لهوى مناسب با مجالس لهو و معصیت باشند، گوش دادن و شنیدن آن جایز نیست.ولى اگر مجبور به حضور در آن مكان هستید، رفتن به آنجا و كاركردن در آن براى شما اشكال ندارد ولى واجب است به غنا گوش ندهید هر چند به گوش شما بخورد و آن را بشنوید. س 1140: موسیقى كه از رادیو و تلویزیون جمهورى اسلامى پخش مىشود، چه حكمى دارد؟ آیا این گفته كه حضرت امام«قدس سره» موسیقى را بطور مطلق حلال اعلام كردهاند، صحیح است؟ نسبت حلال دانستن موسیقى به طور مطلق به راحل عظیم الشأن حضرت امام خمینى«قدس سره» كذب و افتراء است. امام«قدس سره» معتقد به حرمت موسیقى مطرب و لهوى مناسب با مجالس لهو و معصیت بودند و نظر ما هم همین است، ولى اختلاف در دیدگاهها از تشخیص موضوع نشأت مىگیرد زیرا تشخیص موضوع موكول به نظر خود مكلّف است. گاهى نظر نوازنده با نظر شنونده تفاوت پیدا مىكند كه در این صورت موسیقى كه به تشخیص مكلّف لهو و مناسب با مجالس گناه است بر او گوش دادن به آن حرام مىباشد وامّا صداهاى مشكوك محكوم به حلیّت هستند و پخش از رادیو و تلویزیون به تنهایى دلیل شرعى بر مباح و حلال بودن آنها محسوب نمىشود. س 1141: گاهى از رادیو و تلویزیون آهنگهایى پخش مىشود كه به نظر من مناسب با مجالس لهو و فسق هستند، آیا بر من واجب است كه از گوش دادن به آنها خوددارى نموده و دیگران را هم از آن منع كنم؟ اگر آنها را از نوع موسیقى مطرب و لهوى مناسب با مجالس لهو مىدانید، جایز نیست به آنها گوش دهید، ولى نهى دیگران از باب نهى از منكر منوط به این است كه احراز نمایید كه آنان هم آهنگهاى مزبور را از نوع موسیقى حرام مىدانند. س 1142: گوش دادن و توزیع غنا و موسیقى لهوى كه محصول كشورهاى غربى است، چه حكمى دارد؟ در عدم جواز گوش دادن به موسیقى لهوى مطرب و مناسب با مجالس لهو و باطل، فرقى بین زبانها و كشورهاى محل تولید وجود ندارد. بنابر این خرید و فروش و گوش دادن و توزیع این نوارها در صورتى كه محتوى غنا یا موسیقى لهوى حرام باشند جایز نیست. س 1143: خواندن به صورت غنا توسط هر یك از مرد یا زن چه از طریق نوار كاست باشد و یا از طریق رادیو و چه همراه موسیقى باشد و یا نباشد، چه حكمى دارد؟ غنا حرام است و خواندن به صورت غنا و گوش دادن به آن جایز نیست اعم از اینكه توسط مرد باشد یا زن و بطور مستقیم باشد یا از طریق نوار و همراه با نواختن آلات لهو باشد یا نه. س 1144: نواختن موسیقى به منظور اهداف و اغراض عقلائى و حلال در مكان مقدسى مانند مسجد چه حكمى دارد؟ نواختن موسیقى مطرب و لهوى مناسب با مجالس لهو و گناه بطور مطلق جایز نیست حتّى اگر در غیر مسجد و براى غرض عقلائى حلالى باشد، ولى اجراى سرودهاى انقلابى و مانند آن همراه با نغمههاى موسیقى در مكان مقدس و در مناسبتهایى كه آن را اقتضا مىكند، اشكال ندارد مشروط بر اینكه با احترام آن مكان منافات نداشته باشد و در مكانهایى مثل مسجد براى نمازگزاران مزاحمت ایجاد نكند. س 1145: آیا آموختن موسیقى بخصوص سنتور جایزاست؟ ترغیب و تشویق دیگران به آن چه حكمى دارد؟ بكارگیرى آلات موسیقى براى نواختن موسیقى غیرلهوى، اگر براى اجراى سرودهاى انقلابى یا دینى و یا براى اجراى برنامههاى فرهنگى مفید و برنامههاى دیگر با غرض عقلائى مباح باشد، اشكال ندارد به شرط اینكه مستلزم مفاسد دیگرى نباشد و همچنین آموختن و یاددادن نوازندگى براى امر فوق فىنفسه اشكال ندارد. س 1146: گوش دادن به صداى زن هنگامى كه شعر و غیر آن را با آهنگ و ترجیع مىخواند اعم از اینكه شنونده، جوان باشد یاخیر، مذكر باشد یا مؤنث چه حكمى دارد؟ و اگر آن زن از محارم باشد، حكم آن چیست؟ اگر صداى زن به صورت غنا نباشد و گوش دادن به صداى او هم به قصد لذت و ریبة نباشد و مفسدهاى هم بر آن مترتّب نگردد، اشكال ندارد و فرقى بین موارد فوق نیست. س 1147: آیا موسیقى سنّتى كه میراث ملى ایران مىباشد، حرام است یا خیر؟ چیزى كه از نظر عرف، موسیقى لهوى مناسب با مجالس لهو و معصیت محسوب شود، بطور مطلق حرام است و در این مورد فرقى بین موسیقى ایرانى و غیرایرانى و موسیقى سنتى و غیر آن نیست. س 1148: گاهى از رادیوهاى عربى بعضى ازآهنگهاى موسیقى پخش مىشود، آیا گوش دادن به آنها بخاطر علاقه به شنیدن زبان عربى جایز است؟ گوش دادن به موسیقى لهوى متناسب با مجالس لهو و معصیت بطور مطلق حرام است و علاقه به شنیدن زبان عربى مجوز شرعى براى آن محسوب نمىشود. س 1149: آیا تكرار اشعارى كه بصورت آواز و بدون موسیقى خوانده مىشوند جایز است؟ غنا حرام است هر چند همراه بانواختن آلات موسیقى نباشد و منظور از غنا ترجیع صدا به نحوى است كه مناسب با مجالس لهو و فسق باشد، ولى صرف تكرار شعر اشكال ندارد. س 1150: خرید و فروش آلات موسیقى چه حكمى دارد؟ و حدود استفاده از آنها كدام است؟ خرید و فروش آلات مشترك براى نواختن موسیقى غیر لهوى اشكال ندارد. س 1151: آیا غنا در مثل قرآن و دعا و اذان جایز است؟ غنا صوتى است كه با ترجیع و طرب همراه بوده و مناسب با مجالس لهو و گناه باشد كه بطور مطلق حرام است حتّى اگر در دعا و قرآن و اذان و مرثیه و غیره باشد. س 1152: امروزه موسیقى براى معالجه بعضى از بیماریهاى روانى مانند افسردگى، اضطراب، مشكلات جنسى و سرد مزاجى زنان بكار مىرود، حكم آن چیست؟ اگر احراز شود كه نظر پزشك متخصص و امین این است كه معالجه متوقف بر استفاده از موسیقى است، بكارگیرى آن به مقدارى كه معالجه بیمار اقتضا مىكند اشكال ندارد. س 1153: گوش دادن به غنا اگر باعث تمایل بیشتر انسان به همسرش شود، چه حكمى دارد؟ مجرّد افزایش تمایل به همسر مجوّز شرعى براى گوش دادن به غنا محسوب نمىشود. س 1154: اجراى كنسرت توسط زن براى زنان با علم به اینكه گروه نوازندگان نیز زن هستند، چه حكمى دارد؟ اگر اجراى كنسرت به صورت ترجیع مطرب(غنا) نباشد و موسیقى هم كه نواخته مىشود از نوع لهوى حرام نباشد، این امر فىنفسه اشكال ندارد. س 1155: اگر معیار حرمت موسیقى، لهو بودن و مناسبت آن با مجالس لهو و گناه است، پس آوازها و سرودهائى كه باعث ایجاد طرب در بعضى از مردم حتّى كودك غیر ممیّز مىشوند، چه حكمى دارند؟ و آیا گوش دادن به نوارهاى مبتذلى كه در آنها زنان به صورت غنا مىخوانند ولى طربآور نیستند جایز است؟ همچنین مسافرینى كه سوار اتوبوسهاى عمومى كه غالبا از این نوارها استفاده مىكنند مىشوند، چه تكلیفى دارند؟ چنانچه موسیقى یا آوازى كه با ترجیع و طرب همراه است از لحاظ كیفیت یا مضمون یا حالت خاص شخص نوازنده یا خواننده در خلال نواختن یا خواندن از نوع غنا یا موسیقى لهوى مناسب با مجالس لهو و معصیت باشد، گوش كردن به آن حرام است حتّى براى كسى كه او را به طرب نیندازد و تحریك نكند و اگر در اتوبوسها و ماشینهاى دیگر نوار غنا یا موسیقى لهوى پخش شود، مسافرین باید از گوش دادن به آن خوددارى نموده و نهى از منكر كنند. س 1156: آیا جایز است مردى غناى زن اجنبیه را به قصد لذت بردن از حلال خود گوش كند؟ آیا غناى زن براى شوهر و برعكس جایز است؟ و آیا این گفته صحیح است كه شارع مقدس غنا را به علت ملازمت آن با مجالس لهو و لعب و عدم انفكاك از آن دو حرام كرده و تحریم غنا ناشى از تحریم آن مجالس است نظیر تحریم تجارت و ساخت مجسمه كه فایدهاى غیر از عبادت براى آن متصوّر نیست، بنابر این انتفاء مناط و علت حكم در این زمان ، مستلزم انتفاء حرمت است؟ گوش دادن به غنا كه عبارت است از ترجیع صدا به نحوى كه طربانگیز و مناسب با مجالس لهو و گناه باشد، مطلقا حرام است، حتّى غناى زن براى شوهرش و بالعكس و قصد لذت بردن از همسر، استماع غنا را مباح نمىكند و حرمت غنا و مجسمهسازى و مانند آن، با تعبّد به شرع ثابت شده و از احكام ثابت فقه شیعه محسوب مىشوند و دائر مدار ملاكات فرضى و آثار روانى و اجتماعى نمىباشد، بلكه تا زمانى كه این عنوان حرام بر آنها صدق كند، حكم آنها حرمت و وجوب اجتناب بطور مطلق است. س 1157: دانشجویان دانشكده علوم تربیتى باید در مرحله دروس اختصاصى در درس سرودها و آوازهاى انقلابى شركت كنند زیرا در آنجا قطعههاى موسیقى را آموخته و بطور اجمالى با آنها آشنا مى شوند. وسیله اصلى فراگیرى این درس ارگ است، آموختن این درس كه جزء واحدهاى اجبارى است چه حكمى دارد؟ خرید و استفاده از وسیله مذكور براى ما چه حكمى دارد؟ و بخصوص خواهران نسبت به اجراى تمرین در برابر مردها چه وظیفهاى دارند؟ استفاده از آلات موسیقى فىنفسه براى اجراى سرودهاى انقلابى و برنامههاى دینى و فعالیتهاى فرهنگى و تربیتى مفید، اشكال ندارد و خرید و فروش آلات نوازندگى و یاددادن و فراگیرى آن براى استفاده در امور مذكور اشكال ندارد و خواهران مىتوانند با رعایت حجاب واجب و ضوابط شرعى در كلاس درس حاضر شوند. س 1158: بعضى از ترانهها در ظاهر انقلابى هستند و عرف هم آنها را انقلابى مىداند ولى نمىدانیم كه آیا خواننده، قصد خواندن یك ترانه انقلابى را داشته یا یك ترانه طربآور و لهو را، با توجه به اینكه خواننده مسلمان نیست ولى ترانههاى او ملّى و متضمّن جملاتى برضد اشغال و همچنین تحریك مردم به مقاومت است، گوش دادن به این ترانهها چه حكمى دارد؟ اگر كیفیت آنها از نظر شنونده عرفا، طربآور و لهوى نباشد، گوش دادن به آنها اشكال ندارد و قصد و نیّت خواننده و مضمون چیزى كه مىخواند در این باره تأثیرى ندارد. س 1159: جوانى بعنوان مربّى و داور بینالمللىِ بعضى از ورزشها بكار اشتغال دارد. شغل او اقتضا مىكند كه به بعضى از باشگاههائى وارد شود كه غنا و موسیقى حرام در آنها پخش مىشود، با توجه به اینكه این كار مقدارى از هزینههاى زندگى او راتأمین مىكند و فرصتهاى شغلى هم در محل زندگى او كم است، آیا این كار براى او جایز است؟ این شغل براى او اشكال ندارد هر چند گوش دادن به غنا و موسیقى لهوى براى او حرام است امّا در موارد اضطرارى جایز است داخل مجلس غنا و موسیقى حرام شود، ولى باید از گوش دادن به آن اجتناب كند و آنچه كه بدون اختیار به گوش او مىخورد، اشكال ندارد. س 1160: آیا فقط گوش دادن به موسیقى، حرام است یا اینكه شنیدن آن هم حرام است؟ شنیدن غنا یا موسیقى لهوى و طربآور حكم گوش دادن را ندارد مگر در بعضى از موارد كه شنیدن از نظر عرف گوش دادن محسوب مىشود. س 1161: آیا نواختن موسیقى همراه قرائت قرآن با غیر از آلاتى كه استفاده از آنها در مجالس لهو و لعب معمول است، جایز است؟ تلاوت قرآن كریم با صداى زیبا و صوت مناسب با شأنِ قرآن كریم اشكال ندارد، بلكه امر راجحى است مشروط براینكه به حدّ غناى حرام نرسد، ولى نواختن موسیقى با آن، وجه شرعى ندارد. س 1162: طبل زدن در جشنهاى میلاد و غیر آن چه حكمى دارد؟ استفاده از آلات نوازندگى و موسیقى به نحو لهوى و مطرب و مناسب با مجالس لهو و گناه بطور مطلق حرام است. س 1163: آلات موسیقى كه دانشآموزان مدارس عضو گروههاى سرود آموزش و پرورش از آنها استفاده مىكنند چه حكمى دارند؟ آن دسته از آلات موسیقى كه در نظر عرف از آلات مشترك قابل استفاده براى كارهاى حلال محسوب مىشوند، جایز است بطور غیر لهوى براى مقاصد حلال بكار گرفته شوند ولى آلاتى كه عرفا از آلات مخصوص لهو محسوب مىشوند جایز نیست مورد استفاده قرار گیرند. س 1164: آیا ساخت سنتور كه از آلات موسیقى محسوب مىشود و كسب درآمد با آن به عنوان شغل جایز است؟ آیا بهرهگیرى از اموال و كمك به ساخت سنتور به منظور توسعه و تكمیل صنعت سنتورسازى و تشویق نوازندگان به نواختن آن جایز است؟ و آیا آموزش موسیقى سنتى ایرانى به قصد نشر و احیاى موسیقى اصیل جایز است؟ استفاده از آلات نوازندگى موسیقى براى اجراى سرودهاى ملّى یا انقلابى یا هر امر حلال و مفیدى تا زمانى كه به حد طرب و لهو مناسب با مجالس لهو و معصیت نرسیده است اشكال ندارد. همچنین موسیقى و تعلیم و یادگرفتن و ساختن آلات آن براى اهداف مذكور فىنفسه اشكال ندارد. س 1165: چه آلاتى لهو محسوب مىشوند و استفاده از آنها به هیچ وجه جایز نیست؟ آلاتى كه نوعا در لهو و لعب بكار مىروند و منفعت حلالى دربرندارند. س 1166: آیا گرفتن اجرت براى تكثیر نوارهاى صوتى كه محتوى امور حرامى هستند جایز است؟ هرنوار صوتى كه گوش دادن به آن حرام است، تكثیر و گرفتن اجرت براى آن هم جایز نیست.
مصرف دخانیات و مواد مخدّر س 1398: استعمال دخانیات در اداره هاى دولتى و اماكن عمومى چه حكمى دارد؟ اگر بر خلاف مقرّرات داخلى ادارات و اماكن عمومى باشد و یا موجب اذیت و ناراتى دیگران و یا ضرر رساندن به آنان شود، جایز نیست. س 1399: برادر من معتاد به مواد مخدّر است و قاچاقچى مواد مخدّر نیز هست، آیا بر من واجب است او را به مقامات رسمى مربوطه معرفى كنم تا از كار او جلوگیرى كنند؟ بر شما نهى از منكر واجب است و باید او را در ترك اعتیاد یارى كنید و همچنین او را از قاچاق و فروش و توزیع مواد مخدّر منع نمایید و اگر اعلام وضعیت او به مقامات مربوطه، به او در این باره كمك كرده یا مقدمّه نهى از منكر محسوب شود واجب است اعلام نمائید. س 1401: خرید وفروش و استعمال تنباكو چه حكمى دارد؟ خرید وفروش واستعمال تنباكو فى نفسه اشكال ندارد ولى اگر ضرر قابل ملاحظهاى براى شخص داشته باشد، استعمال و خرید و فروش آن جایز نیست. س 1402: آیا حشیش پاك است؟ و آیا استعمال آن حرام است؟ حشیش پاك است ولى استعمال آن حرام مىباشد. س 1403: استعمال مواد مخدّر از قبیل حشیش، تریاك، هروئین، مورفین، مارى جوانا و ... بصورت خوردن ، نوشیدن، كشیدن، تزریق و یا شیاف، چه حكمى دارد؟ خرید و فروش و سایر راههاى كسب درآمد با آن مثل حمل و نقل و نگهدارى و قاچاق آنها چه حكمى دارد؟ استعمال مواد مخدر و استفاده از آنها با توجه به آثار سوءشان از قبیل ضررهاى شخصى و اجتماعى قابل ملاحظهاى كه براستعمال آنها مترتّب مىشود، حرام است و به همین دلیل كسب درآمد با آنها از طریق حمل ونقل و نگهدارى و خرید و فروش و غیر آن هم حرام است. س 1404: آیا معالجه و درمان بیمارى بااستعمال مواد مخدّر جایز است؟ و بر فرض جواز، آیا بطور مطلق جایز است یا فقط در صورتى جایز است كه راه درمان منحصر به آن باشد؟ اگر درمان و معالجه به نحوى متوقف براستعمال مواد مخدّر باشد و این امر هم با تجویز پزشك مورد اطمینان صورت گیرد، اشكال ندارد. س 1405: كاشت و پرورش گیاهانى از قبیل خشخاش، شاهدانه هندى ، كویحا و ... كه از آنها تریاك، هروئین ، مورفین و حشیش و كوكائین گرفته مىشود چه حكمى دارد؟ كاشت و پرورش این نوع گیاهان كه بر خلاف مقرّرات نظام جمهورى اسلامى مىباشد جایز نیست. س 1406: آماده كردن و تهیه مواد مخدّر اعم از اینكه از مواد طبیعى باشند مثل مورفین، هروئین، حشیش و مارى جوانا، یا از مواد مصنوعى مثل I.S.D و غیر آن چه حكمى دارد؟ جایز نیست. س 1407: آیا استعمال تنباكوئى كه بعضى از انواع خمر را بر روى آن پاشیدهاند جایز است؟ و آیا استنشاق دود آن جایز است؟ اگر مصرف آن تنباكو از نظر عرف، استعمال خمر محسوب نشود و باعث مستى و وارد شدن ضرر قابل ملاحظهاى نگردد اشكال ندارد، هر چند احوط ترك آن است. س 1408: آیا شروع به استعمال دخانیات حرام است؟ اگر فرد معتاد مصرف دخانیات را به مدّت چند هفته یا بیشتر ترك كند آیا حرام است كه دوباره به استعمال آن بپردازد؟ حكم با اختلاف مراتب ضررى كه بر استعمال دخانیات مترتب مىشود، متفاوت مى گردد و به طور كلى استعمال دخانیات اگر به مقدارى باشد كه موجب ضرر قابل ملاحظهاى براى بدن باشد، جایز نیست و اگر شخص مىداند كه با شروع آن به این مرحله مىرسد نیز جایز نمىباشد. س 1409: اموالى كه حرمت عین آنها معلوم است مانند اموال حاصل از تجارت مواد مخّدر چه حكمىدارند؟ آیا در صورتى كه مالك آنهارا نشناسیم، حكم اموال مجهولالمالك را دارند؟ اگر اینگونه باشند، آیا تصرف در آنها با اجازه حاكم شرع یا وكیل عام او جایز است؟ اگر انسان علم به حرام بودن عین مالى كه تحصیل كرده داشته باشد، در صورتى كه مالك شرعى آن را هر چند در تعداد محصورى بشناسد، واجب است آنرا به او برگرداند، والاّ باید آن را از طرف مالك شرعىاش به فقرا صدقه بدهد و اگر مال حرام با مال حلال او مخلوط شده باشد و مقدار و مالك شرعى آن را نشناسد، واجب است خمس آنرا به متولى خمس بپردازد.
تراشیدن ریش س 1410: مراد از فك پائین كه باقى گذاشتن موهاى آن واجب است چیست؟ آیا شامل گونه ها هم مىشود؟ معیار این است كه از نظر عرف، گذاشتن ریش صدق كند. س 1411: ریش از نظر كوتاهى و بلندى باید چه مقدار باشد؟ حد معیّنى ندارد، بلكه معیار این است كه عرفا بر آن ریش صدق كند و بلندبودن آن بیشتر از قبضه دست كراهت دارد. س 1412: بلندكردن سبیل و كوتاه كردن ریش چه حكمى دارد؟ این كار فىنفسه اشكال ندارد. س 1413: بعضى از مردان موهاى چانه خود را باقى گذاشته و باقیمانده را مى تراشند، این كار چه حكمى دارد؟ تراشیدن مقدارى از ریش حكم تراشیدن تمام آن را دارد. س 1414: آیا تراشیدن ریش فسق محسوب مىشود؟ تراشیدن ریش بنابر احتیاط حرام است و احوط این است كه احكام و آثار فسق بر آن مترتّب مىشود. س 1415: تراشیدن سبیل چه حكمى دارد؟ و آیا مى توان آن را خیلى بلند كرد؟ تراشیدن سبیل و باقى گذاشتن و بلند نمودن آن فىنفسه اشكال ندارد، بله، بلند نمودن آن به مقدارى كه هنگام خوردن و آشامیدن با غذا یا آب برخورد كند، مكروه است. س 1416: تراشیدن ریش با تیغ یا ماشین ریش تراشى براى هنرمندى كه كارش آن را اقتضا مىكند، چه حكمى دارد؟ اگر عنوان تراشیدن ریش بر آن صدق كند بنابر احتیاط حرام است، ولى اگر كار هنرى او نیاز ضرورى جامعه اسلامى محسوب شود، مبادرت به تراشیدن ریش به مقدار آن ضرورت، اشكال ندارد. س 1417: من به اعتبار اینكه مسئول روابط عمومى یكى از شركتهاى تابع جمهورى اسلامى هستم، مجبور به خرید و ارائه لوازم اصلاح به مهمانها براى تراشیدن ریششان مىباشم، تكلیف من چیست؟ بنابر احتیاط خرید و ارائه لوازم ریش تراشى به دیگران جایز نیست مگر در مقام ضرورت. س 1418: در صورتى كه گذاشتن ریش مستلزم اهانت باشد، تراشیدن آن چه حكمى دارد؟ گذاشتن ریش براى مسلمانى كه به دینش اهمیّت مىدهد باعث سرشكستگى نیست و بنابر احتیاط، تراشیدن آن جایز نیست مگر در صورتى كه گذاشتن ریش باعث ضرر یا حرج شود. س 1419: آیا تراشیدن ریش در صورتى كه گذاشتن آن مانع رسیدن به اهداف مشروع انسان شود جایز است؟ بر مكلّفین واجب است حكم خداوند را امتثال كنند مگر در مواردى كه حرج یا ضرر قابل ملاحظهاى وجود داشته باشد. س 1420: آیا خرید و فروش و تولید خمیر اصلاح كه كاربرد اصلى آن براى اصلاح ریش است ولى گاهى براى اصلاح غیر از آن هم بكار مى رود، جایز است؟ اگر خمیر مذكور غیر از اصلاح ریش منافع حلال دیگرى دارد، تولید و فروش آن بدین منظور اشكال ندارد. س 1421: آیا منظور از حرمت تراشیدن ریش آن است كه موهاى صورت بطور كامل روئیده باشند و سپس تراشیده شوند یا اینكه شامل موردى كه مقدارى از موهاى صورت درآمده باشند هم مىشود؟ بطور كلى تراشیدن آن مقدار از موى صورت كه بر آن عنوان تراشیدن ریش صدق مىكند بنابر احتیاط حرام است ولى تراشیدن مقدارى از آن كه عنوان مزبور بر آن صدق نمىكند اشكال ندارد. س 1422: آیا اجرتى كه آرایشگر بابت تراشیدن ریش مى گیرد، حرام است؟ و بر فرض حرمت، اگر با مال حلال مخلوط شود، آیا واجب است هنگام تخمیس آن، خمس آن را دوبار بپردازد یاخیر؟ بنابر احتیاط، گرفتن اجرت در برابر تراشیدن ریش، حرام است و امّا در مورد مال مخلوط به حرام، اگر مقدار حرام و مالك آن را بشناسد واجب است آن را به او برگرداند و یارضایت وى را جلب كند و اگر مالك آن را هر چند درتعداد محصورى نشناسد، واجب است آن را به فقیران صدقه بدهد و اگر مقدار مال حرام را نداند ولى مالك آن را بشناسد واجب است بنحوى رضایت او را بدست آو
