تبیان، دستیار زندگی

گاهی ساعت ها با هم در خانه هستیم، اما هرکس مشغول انجام دادن فعالیت های خود است. این موضوع مرا رنج می دهد و دلم می خواهد رابطه ام با همسرم صمیمی باشد و لحظات خوبی با هم داشته باشیم، اما این روزها ناامید شده ام.

فکر می کنم که رویاهایی در مورد زندگی مشترک داشتم خراب شده است. شاید هم زندگی را باید به همین صورت بپذیرم، اما برایم دشوار است و می خواهم تغییر کنم. می خواهم بدانم چگونه می توانم با همسرم صمیمی شوم و روزهای خوبی را در کنار هم بگذرانیم.

آنچه ضروری به نظر می رسد این است که به زوجین آموزش داده شود صمیمیت را بین خودشان ایجاد کنند. معمولا صمیمیت زمانی ایجاد می شود که شما به طرف مقابلتان اطمینان داشته باشید و در واقع به میزان ارتباط عاطفی شما با همسرتان مربوط می شود.

معمولا زوج هایی که موفق تر هستند به یکدیگر کمک می کنند، با هم وقت می گذارند، احساسات خود را بیان می کنند و «رابطه» خود را در اولویت قرار می دهند؛ یعنی در واقع، هم حرف یکدیگر را می فهمند و هم به خاطر دیگران با یکدیگر درگیر نمی شوند. زمانی که شما با شخصی صمیمی می شوید در حقیقت آنقدر با آن فرد احساس راحتی می کنید که می توانید براحتی حرف های خود را با او بزنید و در مقابل آن فرد نقاب ندارید.

بسیار پسندیده و خوب است زوج ها بتوانند به مهارتی دست یابند با همدلی، عشق ورزی و درک متقابل با یکدیگر صمیمی شوند. وقتی ازدواج صورت می گیرد و افراد در یک خانه مستقل با یکدیگر زندگی را آغاز می کنند در واقع به نوعی با شرایط جدیدی روبه رو می شوند، خواست ها و انتظاراتشان ممکن است دستخوش تغییرات شود بنابراین برای این که با همسر خود صمیمی شوید باید ابتدا پذیرای این تغییرات باشید.

چند توصیه کلیدی نیز می تواند به شما کمک کند تا اگر این روزها حس می کنید از همسر خود دور شده اید، بتوانید دوباره به او نزدیک شوید؛ با همسرتان پیاده روی کنید. وقتی کنار هم هستید از سرگرم کردن خود با تلفن همراه به تنهایی اجتناب کنید. از شیوه های پیام رسانی بدون سرزنش و مطلوب استفاده کنید و با همسر خود بدون تنش گفت وگو کنید.

با همسرتان در مورد آرزوها و اهدافتان گفت وگو کنید و با روی باز آماده شنیدن حرف های او باشید. خودتان را در اولویت قرار دهید و به خاطر دیگران با یکدیگر درگیر نشوید. برنامه ای تهیه کنید و همراه با یکدیگر به فعالیت های لذتبخشی که مورد توجه هر دوی شماست، بپردازید. از قضاوت کردن عجولانه یکدیگر بپرهیزید.

دکتر مهرنوش دارینی - روان شناس و مشاور

دکتر علیرضا کافکیان در گفت‌وگو با خبرنگار سرویس «سلامت» خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، گفت: یکی از مسائل عمده که باعث اختلال در خواب می‌شود مسئله درد با زمینه بیماری‌های جسمانی است.

وی با بیان اینکه کنترل درد در کیفیت خواب تاثیر زیادی دارد، عنوان کرد: درد یک فاکتور مستقل در بروز اختلالات خواب است که شروع و تداوم خواب را دچار مشکل می‌کنند. این مسئله در بیمارانی که بستری می‌شوند بسیار زیاد است چرا که کنترل درد به خوبی برای آنان انجام نمی‌شود.

کافکیان ادامه داد: درد و اختلالات خواب هر دو یکی از علائم طبی بیماری زمینه‌ای است به طوری که اگر بیماری دچار شکستگی شده باشد و یا زخمی داشته باشد، درد حاصل از آن باعث اختلالاتی چون بی‌خوابی و بدخوابی می‌شود.

این روانپزشک با بیان اینکه خواب مناسب و کافی باعث ارتقای سلامت می‌شود، افزود: اختلالات خواب نیز می‌تواند به مرور زمان باعث بروز بیماری و یا تشدید بیماری جسمی شود و سیر درمان آن را پیچیده‌تر کند.

کافکیان در ادامه اظهار کرد: گاهی درد به عنوان یک بیماری مستقل شناخته می‌شود که خود آن زمینه‌ساز بسیاری از مشکلات اجتماعی، خانوادگی و روانشناسی است که باعث بروز اختلافات می‌شود که این مشکلات ثانویه درد و خواب است.

وی با بیان اینکه درد و نگرانی شایع‌ترین مشکلی است که باعث بروز اختلال در خواب می‌شود، عنوان کرد: درد زمینه تاثیرعاطفی اختلالات خواب را به وجود می‌آورد و باعث پیچیده‌تر شدن روند درمان بیماری می‌شود.

به گزارش سرویس علمی خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، در سال 1902 یک دانشمند موسوم به لئون تیسیرن دی‌بورت با استفاده از بالنهای مجهز توانست نقطه‌ای در جو زمین در ارتفاع 12 تا 15 کیلومتری را شناسایی کند که هوا از سردشدن بازایستاده و شروع به گرمتر شدن می‌کند.

وی این چرخش نامرئی را «تروپوپوز» نامیده و اصطلاح «استراتوسفر» را برای جوی بالایی و «تروپوسفر» را برای لایه زیرین که ما در آن زندگی می‌کنیم، انتخاب کرد.

سپس در دهه 1980، فضاپیمای ناسا دریافت که تروپوپوزها همچنین در جو سیاراتی مانند مشتری، زحل، اورانوس، نپتون و همچنین در بزرگترین قمر سیاره زحل موسوم به تیتان وجود دارند و این میزان در سطح مشابه جوی هر کدام از این سیارات با فشار حدود 0.1 بار یا حدود یک دهم فشار هوا در سطح زمین قرار دارد.

به گفته محققان، توضیح این رویداد در فیزیک تابش مادون قرمز قرار دارد. گازهای جوی، انرژی خود را با جذب نور مادون قرمز از سطح روشن سیاره‌های صخره‌ای که نور خورشید بر آنها می‌تابد یا از بخش‌های عمیق‌تر جو سیاره‌ای مانند مشتری که از سطح برخوردار نیست، بدست می‌آورند.

محققان با استفاده از یک مدل تحلیلی نشان دادند که در ارتفاع بالا، جوها به دلیل فشار پائین در برابر تابش حرارتی شفاف می‌شوند. در بالای سطحی که فشار در حدود 0.1 بار بوده، جذب نور مرئی یا مادون قرمز باعث گرمتر شدن سیارات عظیم و همچنین زمین و تیتان با افزایش ارتفاع می‌شود.

این فیزیکدانان یک قاعده کلی را ارائه کرده‌اند که باید بر جو بسیاری از سیارات دارای گازهای استراتوسفر که نور مادون قرمز یا مرئی را جذب می‌کنند، اعمال شود.

این پژوهش در مجله Nature Geoscience منتشر شده است.

به گزارش خبرنگار آیین و اندیشه خبرگزاری فارس، هفتمین امام شیعه امامیّه، حضرت امام موسی بن جعفر علیهما‌السّلام است که مسلمانان، به ویژه شیعیان، او را به دلیل حلم و بردباری‌اش در برابر معاندان و فرو نشاندن غیظ و خشم خویش در مقابل دشمنان [1] لقب «کاظم» داده‌اند.

تولّد آن حضرت به سال 128 و در منابع اندکی 129 - در اَبواء - که منطقه‌ای است میان مکه و مدینه از مادری با نام حمیده بربریه [2] بوده است.

برخی گفته‌اند ماه تولد ایشان در منابع نیامده و تنها به سال اکتفا شده است. [3]

شهادت ایشان در بیست و پنجم رجب [4] سال 183 در بغداد، در زندان حاکم ستمگر عباسی، هارون الرشید، صورت گرفته است. برخی روز شهادت را پنجم و برخی ششم ماه رجب دانسته‌اند. [5]

امام کاظم علیه‌السّلام پس از شهادت پدر بزرگوارش در سال 148، رهبری شیعیان را بر عهده گرفت و عمر شریف خود را در مدینه و بغداد گذراند.

در میان شخصیّت‌های علوی موجود در عصر آن حضرت، کسی را توان برابری با وی نبوده و از نظر علم و تقوا و زهد و عبادت سر آمد روزگار خویش بشمار می‌آمد.

گفتار برخی از بزرگان درباره امام کاظم (ع)

شیخ مفید درباره آن حضرت می گوید: کان أبوالحسن موسی - علیه السّلام - أعبد أهل زمانه و أفقههم و أسخاهم کفّا و أکرمهم نفسا. [6]

ابوالحسن موسی علیه‌السّلام فقیه‌ترین و سخی‌ترین و با شخصیّت‌ترین اهل زمان خود بود.

شیخ طبرسی می‌نویسد: کان علیه‌السّلام أحفظ النّاس لکتاب الله... و کان النّاس بالمدینه یسمّونه زین المجتهدین. [7]

آن حضرت حافظ‌ترین مردم نسبت به کتاب خدا بود... و مردم مدینه او را زینت کوشندگان در عبادت خدا می‌نامیدند.

ابن ابی الحدید درباره آن حضرت چنین می‌نویسد: جمع من الفقه و الدّین و النّسک و الحلم و الصّبر. [8]

فقاهت، دیانت، عبادت و بردباری و شکیبائی، همه در آن حضرت جمع بود.

یعقوبی، مورّخ شهیر، درباره وی می‌نویسد: و کان موسی بن جعفر من أشدّ النّاس عباده. [9]

موسی بن جعفر - علیه السّلام - عابدترین مردم زمان خود بوده است.

در شذرات‌الذّهب آمده است: کان صالحا عابدا جوادا حلیما کبیر القدر.

آن حضرت از صالحان، عابدان، سخاوتمندان و بردباران بود و شخصیتی بس بزرگ داشت. همانجا از قول ابوحاتم نقل می‌کند که گفت: ثقه امام من ائمّه المسلمین؛ [10] آن حضرت مورد وثوق و امامی از ائمه مسلمین است.

یافعی می‌گوید: کان صالحا عبادا جوادا حلیما و کان سخیّا. [11]

یحیی بن حسن بن جعفر، نسب شناس مشهور، درباره آن حضرت نوشته است: کان موسی بن جعفر یدعی العبد الصّالح من عبادته و اجتهاده. [12]

موسی بن جعفر علیهماالسّلام به علت عبادت و اجتهادش، عبد صالح خوانده می‌شد.

این جملات، نمونه‌هایی است از آنچه مورّخان و محدّثان شیعه و سنّی، آن حضرت را با آن توصیف کرده‌اند.

استاد عطاردی جملات زیادی از این قبیل را در کتاب گرانبهای خود مُسند الامام الکاظم فراهم آورده است.

کرم و سخاوت امام کاظم (ع)

آنچه از سجایای امام، بیش از همه قابل توجه بوده، کرم و سخاوت آن حضرت است که ضرب‌المثل بوده است.

ابن عنبه در این باره می نویسد: و فی کمّه صرر من الدّراهم فیعطی من لقیه و من ارد برّه و کان یضرب المثل بصرّه موسی. [13]

همواره نزد او کیسه‌هایی از زر بود و به هر کسی که می‌رسید و یا به هر کسی که به احسان آن حضرت چشم داشت از آنها می‌بخشید، به طوری که کیسه‌های زر او ضرب‌المثل شده بود.

سخاوت امام حتّی شامل کسانی می‌شد که به آزار و اذیّت او می‌پرداختند. در این زمینه ابن خَلَّکان از قول خطیب، چنین آورده است: و کان سخیّا کریما و کان یبلغه عن الرّجل أنّه یؤذیه فیبعث الیه بصرّه فیها ألف دینار و کان یصرّ الصرّر ثلاث مأه دینار و اربع مأه دینار و مأتی دینار ثمّ یقسّمها بالمدینه[14] فکانت صرر موسی مثلا.[15] امام کاظم(ع) چنان بزرگوار و سخاوتمند بود که وقتی به وی اطلاع می‌دادند فردی در صدد اذیت شماست، کیسه زری که حاوی هزار دینار بود برایش می‌فرستاد. ایشان همیشه زرها را در کیسه‌های سیصد و چهارصد و دویست دیناری می‌گذاشت و میان اهل مدینه تقسیم می‌کرد و کیسه‌های زر ایشان معروف بود.

ابوالفرج اصفهانی درباره بخشش آن حضرت به کسانی که به آزار او می‌پرداختند، روایت مفصلی آورده است که آدمی را به شگفتی وا می‌دارد. [16]

ذهبی، رجالی مشهور درباره امام کاظم علیه‌السّلام می‌نویسد: و قد کان موسی من أجواد الحکماء و من العبّاد الاتقیاء. [17]

موسی بن جعفر از سخاوتمندان حکما و از بندگان پرهیزکار خداوند بود.

از جمله خصائص دیگر آن حضرت زهد و عبادت وی بود. حضرتش سالهای متمادی در زندان به سر برده و در تمام این مدت به عبادت خدا مشغول بود؛ به طوری که بسیاری از زندانبانان او تحت تأثیر قرار گرفته و از نگهداری امام در آن شرایط سخت خودداری می‌کردند. [18]

هارون درباره آن حضرت به ربیع گفت: امّا انّ هذا من رهبان بنی هاشم؛ این مرد از راهبان بنی هاشم است.

ربیع می‌گوید: به هارون گفتم: پس چرا او را زندانی کرده‌ای؟ هارون پاسخ داد: هیهات لابدٌ من ذلک؛ چاره‌ای جز این نیست. [19]

ابن وردی از مورّخان قرن هفتم، روایت مستندی درباره کثرت عبادت آن حضرت آورده است. [20]

علاقه شدید امام صادق (ع) به امام کاظم (ع)

مناسب است این نقل را هم بیفزاییم که امام صادق علیه‌السّلام به فرزندش موسی، بسیار علاقمند بود. لذا از آن حضرت سؤال شد: ما بلغ من حبک لموسی؟ قال: وددت أن لیس لی ولد غیره کیلا یشرکه فی حبّی احد؛ شما چه اندازه موسی را دوست دارید؟ حضرت فرمود: دوست داشتم جز موسی فرزندی نداشتم تا هیچ شریکی در دوستی من نسبت به او وجود نداشت. [21]

به دلیل همین سجایای پاک اخلاقی بود که آن حضرت نزد مردم، محبوبیّت فراوانی داشت و درباره او به کرامات فراوانی قائل بودند.

ابن الجوزی در این زمینه روایتی آورده که ابن حَجَر هَیتَمی نیز آن را روایت کرده است؛ مضمون روایت این است: شقیق بلخی در سال 149 در سفر حج به امام برخورد و چندین بار کوشید مطلبی از آن حضرت بپرسد که هر بار امام با خواندن آیه‌ای ما فی الضمیر او را بر ملا کرد. [22] و [23]

منابع

_{[1] . المناقب، ابن شهر آشوب، ج 2، ص 382؛ الارشاد، ص 279؛ عمده الطالب، ص 196؛ الصواعق المحرقه، ص 203.}

_{[2] . از امام باقر _ علیه السّلام _ نقل شده که فرمودند: حمیده فی الدنیا، محموده فی الاخره. الکافی، ج 1، ص 477، حدیث 1.}

_{[3] . تواریخ النبی و الآل، ص 35.}

_{[4] . عیون الاخبار الرضا، ج 1، ص 104؛ مصباح المتهجد، ص 566.}

_{[5] . الکافی، ج 1، ص 476؛ عیون الاخبار الرضا، ج 1، ص 99.}

_{[6] . الارشاد، ص 277.}

_{[7] . اعلام الوَری، ص 298.}

_{[8] . شرح نهج البلاغه، ج 15، ص 273.}

_{[9] . تاریخ الیعقوبی، ج 2، ص 414.}

_{[10] . شذرات الذّهب، ج 1، ص 304.}

_{[11] . مرآت الجنان، ج 10، ص 394.}

_{[12] . تهذیب التهذیب، ج 1، ص 339.}

_{[13] . عمده الطالب، ص 196.}

_{[14] . تاریخ بغداد، ج 13، ص 27؛ وفیات الاعیان، ج 5، ص 308.}

_{[15] . همان.}

_{[16] . مقاتل الطالبین، ص 332.}

_{[17] . میزان الاعتدال، ج 4، ص 204.}

_{[18] . مقاتل الطالبین، ص 332.}

_{[19] . عیون الاخبار الرضا، ج 1، ص 31.}

_{[20] . تتمه المختصر، ج 1، ص 210؛ مسند الامام الکاظم، ج 2، ص 42؛ زهر الادب، ج 1، ص 133؛ الارشاد، ص 281.}

_{[21] . نثر الدر، ج 1، ص 356.}

_{[22] . صفه الصفوه، ج 2، ص 103؛ الصواعق المحرقه، ص 204.}

_{[23] حیات فکری و سیاسی امامان شیعه(ع) (منبع اصلی این گزارش)، رسول جعفریان،  ص 375}

به گزارش خبرنگار آیین و اندیشه خبرگزاری فارس، اصل وجوب خمس از مواردی است که در قرآن و روایات اهل‌‌بیت بر آن تاکید شده است (چنانکه در 4 یادداشت قبلی گذشت)؛ و از آنجا که اصل وجوب آن در بین همه مسلمانان اعم از شیعه و سنی مسلم است، اعتقاد و التزام به آن از جمله امور ضروری اسلام است.

موارد وجوب خمس

در هفت مورد، خمس واجب می‌شود: 1.منفعت کسب 2.مال حلال مخلوط به حرام 3. زمینی که کافر ذمی از مسلمان می‌خرد 4. جواهری که با غواصی بدست آید 5. معدن 6. گنج 7. غنیمت جنگی

از میان این موارد چهار مورد اول به خاطر ابتلا بیشتر توضیح داده می‌شود.

1. منفعت کسب

در ابتدا باید متذکر شد که بدون قرار دادن سر سال خمسی (که معنی آن خواهد آمد) نمی‌‌توان فهمید که خمس بر انسان واجب شده یا نه؛ پس اینکه برخی به بهانه کارمند یا کارگر بودن گمان می‌کنند خمس به آنها تعلق نمی‌گیرد، اشتباه است؛ بلکه باید بعد از قرار دادن سال خمسی بفهمند که خمس به آنها تعلق می‌گیرد یا نه.

حقوق و دستمزد

به طور کلی و خلاصه می‌توان گفت که دو راه برای احتساب خمس در این مورد وجود دارد. اولین راه آن است که هرگاه انسان منفعتی بدست آورد، بلافاصله خمس (یک پنجم) آن را بپردازد.

اما شرع انور اسلام به همه مسلمین مهلت داده تا یک سال تمام از منفعت‌های بدست آمده در حد عادی و مطابق شأن خود استفاده کنند و اگر چیزی از آن منافع در آخر سال باقی ماند، خمس مقدار باقی مانده را بپردازند. اما اگر چیز اضافه‌ای باقی نمانده باشد خمسی بر گردن او نیامده است.

ابتدای این سال که به آن سال خمسی می‌گوییم از دریافت اولین دستمزد یا اولین حقوق است و می‌توان سال شمسی یا قمری را مبنا قرار داد.

بنابراین هرگاه کارمند یا کارگر اولین حقوق خود را دریافت کرد سال خمسی او آغاز می‌شود. در طول سال از حقوق اولیه و حقوق‌های بعدی هزینه‌های عادی و متعارف و البته حلال مثل خوراک، پوشاک، هزینه مسکن، درمان، مسافرت و هدایا را پرداخت می‌کند. در سالگرد دریافت اولین حقوق اگر چیزی از پول حقوق یا کالای مصرفی باقی مانده باشد باید یک پنجم آن‌را به عنوان خمس پرداخت کند.

منظور از کالای مصرفی چیزی است که با استفاده کردن تمام می‌شود. پس تمام مواد خوراکی و هر چیزی که با استفاده کردن تمام می‌شود اگر در آخر سال باقی مانده باشند متعلق خمس هستند. اما اشیائی مثل ظروف، لباس‌ها، فرش و ماشین شخصی (غیر درآمد زا) که عین آن‌ها با استفاده کردن تمام نمی‌شود، متعلق خمس نیستند.

سرمایه

سرمایه در گردش و هر چیزی که برای کسب درآمد از آن استفاده می‌شود خمس دارد.

مثلاً اگر تاجری سر سال خمسی مقداری پول نقد و جنس دارد باید خمس آن‌ها را بپردازد. مثلاً اگر ده میلیون سرمایه و جنس داشت و دو میلیون آن را پرداخت به هشت میلیون باقی مانده هیچ‌گاه خمس تعلق نمی‌گیرد. بنابراین اگر در سال دوم مثلاً باز هم ده میلیون سرمایه داشته باشد فقط به دو میلیون آن خمس تعلق می‌گیرد.

وسایل کار که برای درآمد از آن‌ها استفاده می‌شود فقط یک بار در سر سال اول متعلق خمس است. بنابراین وسایل کار نجار، بنا، مکانیک، کشاورز و دیگر مشاغل یا خط تلفن ثابت یا همراهی که برای تجارت و مانند آن استفاده می‌شود؛ و نیز وسایل نقلیه مثل تاکسی و وانت و یا هر وسیله نقلیه ای که برای درآمد از آن استفاده می‌شود و نیز منزل یا مغازه‌ای که انسان آن را خریده و اجاره می‌دهد متعلق خمس است. همچنین مغازه‌ای که خود شخص مالک آن است و در آن جا کار و بار دارد متعلق خمس است. خمس هر یک از این موارد فقط یک بار واجب است و در سالهای بعدی واجب نیست مگر وسیله جدیدی وارد چرخه کار او بشود که باید در اولین سالگرد خمسی برای اولین و آخرین بار تخمیس شود.

خمس وسایلِ اقساطی

اگر وسایل کار (که قبلاً توضیح داده شد) یا وسیله نقلیه کاری خود را به صورت اقساط خریده، لازم نیست خمس همه آن را سر سال اول بدهد بلکه خمس مقداری را پرداخت می‌کند که اقساط آن را بازپرداخت کرده است. برای نمونه اگر ماشینی به قیمت ده میلیون برای کار کردن خریده و در سر سال خمسی فقط دو میلیون از اقساط آن‌را پرداخته، باید خمس دو میلیون را بدهد نه تمام ده میلیون را. در سال خمسی بعدی هم خمس بقیه اقساط پرداخت شده را می‌پردازد و دو میلیون سال قبل دیگر تخمیس نمی‌شود.

خمس وام

اگر وام بگیرد و تا سر سال همه آن‌را در مخارج خود مصرف کند، خمسی به آن تعلق نمی‌گیرد. البته اگر از آن وام کالای مصرفی مثل خوراک و مانند آن تهیه کرده و تا سر سال باقی باشد باید به ترتیبی که گفته می‌شود تخمیس شود.

اما اگر تمام یا مقداری از پول وام یا کالای مصرفی تهیه شده از آن تا سر سال خمسی باقی مانده باشد باید مثل کالای اقساطی تخمیس شود. یعنی هر مقداری که اقساط آن پرداخت شده تخمیس می‌شود و بقیه در صورتی که باقی بماند در سالهای بعدی تخمیس می‌شود و اگر باقی نماند اصلاً خمس به آن تعلق نمی‌گیرد.

برای مثال اگر دو میلیون وام گرفته باشد و در سر سال خمسی تمام یا مقداری از آن به صورت پول نقد یا کالای مصرفی (مثل خوراکی که عین آن با مصرف کردن تمام می‌شود) باقی مانده باشد و اقساط پرداخت شده هم چهارصد هزار تومان باشد، فقط خمس چهار صد هزار تومان را می‌پردازد نه خمس تمام وام یا اجناس باقی مانده را.

مالیات

مالیاتی که مردم به دولت می‌پردازند جزو خرج‌های بین سال است و جای خمس را نمی‌گیرد. بنابراین اینکه برخی با پرداخت مالیات از پرداخت خمس امتناع می‌کنند صحیح نیست.

خمس هدیه

اگر در وسط سال چیزی به عنوان هدیه یا جایزه به انسان ببخشند و تمام یا مقداری از آن تا سر سال باقی باشد در نظر امام راحل (رحمت الله علیه) و مقام معظم رهبری (حفظه الله) خمس به آن تعلق نمی‌گیرد.

خمس مهریه

مهریه‌ای که خانم‌ها دریافت می‌کنند خمس ندارد مگر آنکه بدانند از مالی است که شوهرشان خمس آن‌را بدهکار است.

خمس دیه

دیه ای که انسان از طرف دعوا می‌گیرد خمس ندارد.

خمس ارث

ارثی که به طور معمول به انسان می‌رسد در اصل، خمس ندارد. اما اگر میّتی که از او ارث برده‌ایم خمس اموال خود را پرداخت نکرده باید خمس سهم‌الارث خود را بپردازیم.

اما ارث غیر معمول که انسان می‌برد در نظر اکثر مراجع خمس دارد. منظور از غیر معمول مواردی است که شخص انتظار ارث بردن از خویشاوند دوری را نداشته است اما اتفاقاً ارثی از او به شخص برسد که احتیاطاً باید خمس آن را بپردازد.

خمس خرج‌های خارج از شأن یا حرام؛

چنانکه گفته شد خرج‌های عادی که برای زندگی روزمره انجام می‌شود از دایره خمس خارجند. اما اگر کسی خرج‌های زائد از شأن خود انجام دهد یا مبلغی را در جای حرام مصرف کند باید خمس آن‌ها را بپردازد.

برای نمونه اگر شأن او برای هدیه دادن به اقوامش، هدیه‌ای پنجاه هزار تومانی است اما او یک هدیه دویست هزار تومانی برای آن‌ها تهیه کند، باید در سر سال، خمس صد و پنجاه هزار تومان اضافی را هم بپردازد. در واقع مثل آن است که این صد و پنجاه هزار تومان اصلاً خرج نشده و تا آخر سال باقی مانده باشد.

خرج کردن در راه حرام هم همین طور است. پس اگر مبلغی را در راه حرام صرف کند در حکم باقی مانده تا آخر سال است و باید خمس آن را هم بدهد. برخی از خرج‌های حرام عبارتند از : پرداخت مبالغی برای مراجعه به فالگیر، هزینه برای سفر به مکان‌های غیر مجاز مثل سواحل نامناسب خارج از کشور، هزینه خرید مواد مخدر یا مواد الکلی، مبالغ پرداخت شده به عنوان ربا و ...

خمس مالی که زکات آن داده شده

اگر مالی که زکات آن داده شده تا آخر سال باقی بماند، خمس آن واجب است.

خمس اموال زائد

اگر چیزی زیادتر از نیاز خود تهیه کند باید خمس آن را بدهد. مثلاً اگر منزل او نیاز به یک یخچال دارد ولی او دو عدد تهیه کرده باید خمس یخچال اضافی را بدهد.

البته اگر وسیله‌ای که مورد نیاز اوست، اتفاقاً مصرف نشود خمس ندارد. مثلاً اگر برای مهمانی‌های طول سال پنج دست بشقاب لازم دارد و آن را هم خریده ولی اتفاقاً یک سال اصلاً مهمان به خانه او نیامد خمس لازم نیست. اما اگر همین شخص به جای پنج دست مثلاً هشت دست بخرد باید خمس سه دست اضافی را بدهد.

همچنین اگر چیزی داشت که تا مدتی مورد استفاده او بود ولی اکنون دیگر مورد استفاده او نیست و تا سر سال باقی مانده باید خمس آن را بدهد؛ مثلاً اگر دو یخچال لازم داشت و از هر دو استفاده می‌کرد ولی از وسط سال به یکی از آن‌ها احتیاج ندارد، باید سر سال، خمس یخچال اضافی را بپردازد.

اگر از درآمد سال، برای خود کفن و قبر خریده باشد و تا سر سال عُمر کند باید خمس آن‌ها را بپردازد.

خمس جهیزیه

با اینکه نظرات مراجع در مورد خمس جهیزیه‌ای که از سال‌ها قبل تهیه می‌شود متفاوت است؛ اما به طور کلی اگر انسان در جایی زندگی می‌کند که معمولاً هر سال مقداری از جهیزیه دختر را می‌خرند و نخریدن آن عیب برای خانواده محسوب می‌شود، لازم نیست خمس آن را بپردازد اما اگر این شرایط را ندارد باید خمس آن‌را بدهد. برای تفصیل مطلب به رساله‌های توضیح المسائل مراجعه فرمایید.

2.مال حلال مخلوط به حرام

اگر کسی اموال حلال و مشروعی دارد که مقداری از اموال حرام و نامشروع با آن مخلوط شده چهار صورت برای او متصور است:

الف) مقدار و صاحب آن را می‌شناسد. در این صورت همان مقدار را به صاحب آن و در صورت فوت صاحبش، به ورثه او پس می‌دهد.

ب)صاحب آن را می‌شناسد ولی مقدار را نمی‌دانند که باید صاحب پول را به طریقی راضی کند؛ یعنی باید با هم مصالحه کنند.

ج)مقدار پول حرام را می‌داند ولی صاحب آن را نمی‌شناسد. در این صورت آن پول را با اجازه حاکم شرع (مجتهد جامع‌الشرایط یا مرجع تقلید) از طرف صاحبش صدقه می‌دهد.

د) نه مقدار پول حرام را می‌داند و نه صاحب آن را می‌شناسد. در این صورت باید خمس (یک پنجم) آن را بدهد و بقیه مال برای او حلال است.

نکته: باید دقت شود که این خمس جای خمس سر سال را نمی‌گیرد و در صورتی که سر سال خمسی چیزی اضافه بیاید، دوباره خمس آن واجب است.

3.زمینی که کافر ذمی از مسلمان می‌خرد؛

کافر ذمی کسی است که به یکی از ادیان آسمانی غیر اسلام ایمان دارد و با اجازه حکومت اسلامی و پرداخت جزیه (مالیات مخصوص غیر مسلمین) در مملکت اسلامی زندگی می‌کند. (مانند تمام مسیحیان، یهودیان، صابئین و زردشتیانی که هم اکنون در ایران زندگی می‌کنند). این افراد در پناه حکومت اسلام هستند و جان و مال و ناموس آنان محترم است.

اگر چنین شخصی زمینی را از مسلمان بخرد، حاکم اسلامی یک پنجم مساحت آن زمین را به عنوان خمس از او دریافت می‌کند.

4. جواهری که به واسطه غواصی بدست می‌آید.

اگر کسی با غواصی در دریا و رودخانه‌ها، جواهر یا چیز گران‌بهای دیگر را به دست آورد و بعد از کم کردن مخارج غواصی قیمت آن شی به 18 نخود طلا برسد باید خمس آن را بپردازد اما اگر قیمتش کمتر از این باشد لازم نیست خمس آن‌ را بدهد.

به نظر بسیاری از مراجع اگر بدون غواصی از روی آب هم اشیاء یا گیاهان گران‌قیمتی جمع آوری شود و قیمت آن‌ها به مقدار 18 نخود طلا باشد باید خمس آن پرداخت شود.

مصرف خمس

خمس در زمان ما باید به مجتهدی پرداخت شود که انسان از او تقلید می‌کند.

نصف این مقدار سهم سادات فقیر و یا سادات در راه مانده است. نصف دیگر سهم امام زمان است که در زمانه ما اکثر این مقدار از سوی مراجع برای مخارج حوزه‌های علمیه و تبلیغ دین الهی مصرف می‌شود.

نکته: انسان نمی‌تواند خودش خمس را در موارد مخصوصش خرج کند، مگر آنکه از مرجع خویش اذن بگیرد؛ و اگر انسان خمس را در محلی دیگر و بدون اجازه مرجع خرج کند، از گردن او ساقط نمی‌شود و باید دوباره به مرجع تقلید پرداخت شود.

آثار فقهی عدم پرداخت خمس

- تا زمانی که انسان خمس مال را پرداخت نکرده است نمی‌تواند در هیچ اندازه از مال تصرف کند. مثلاً اگر کارمند یا کشاورز یا تاجر در پایان سال خمسی خود یعنی پس از یک سال از اولین حقوق ودرآمد، خمس را پرداخت نکند، حق ندارد حتی در یک ریال از اموال، تصرف کند و هر تصرفی حرام است. پس نمی‌تواند خود را بدهکار حساب کند و در چهار پنجم مال تصرف کند. حتی اگر مقدار خمس را کنار بگذارد ولی به مرجع پرداخت نکند نمی‌تواند مابقی اموال را خرج کند، مگر اینکه از مرجع خود اجازه بگیرد.

- اگر با پول خمس داده نشده جنسی بخرد یک پنجم آن جنس مال او نمی‌شود و حق استفاده از آن جنس را ندارد. مثلاً اگر با آن پول آب بخرد، وضو و غسل با آن آب باطل ست یا اگر زمین یا فرشی با آن پول بخرد، نماز خواندن در آن زمین باطل است.

- اگر با پول خمس داده نشده لباس احرام بخرد و با همان لباس، مُحرِم شود حج او دچار اشکال می‌شود و چه بسا از احرام خارج نشود و ...

مهمان شدن در خانه کسی که خمس نمی‌دهد

اگر انسان در خانه کسی که خمس نمی‌دهد مهمان شود یا آن شخص چیزی به او ببخشد، استفاده از آن برای او اشکال ندارد، مگر آنکه بداند عین همین غذا یا آب متعلق خمس بوده و خمس آن پرداخت نشده است. اما اگر شک کند که به این آب، غذا، منزل و فرش خمس تعلق گرفته یا نه، می‌تواند از آن‌ها استفاده کند. این شک از آنجا پدید می‌آید که شاید این غذا یا آب یا منزل و فرش را از درآمد تازه ای که سال بر آن نگذشته تهیه کرده باشد.

وظیفه کسی که تاکنون خمس نداده است

اگر کسی تاکنون خمس نداده، باید این مساله را با دفتر یا نماینده مرجع تقلید خویش در میان بگذارد تا در مورد اموال گذشته و فعلی او تصمیم گیری و مصالحه شود.

فرار از خمس

برخی به خیال خود با ترفندهایی از دادن خمس فرار می‌کنند؛ مثلاً یکی دو روز مانده به سر سال خمسی تمام اموال خود را به همسر یا فرزند خود می‌بخشند و آن‌ها هم بعد از سر سال، اموال را دوباره به مرد باز می‌گردانند. این ترفندها کارگر نیست و باعث سقوط خمس نمی‌شود.

همه سؤالات درباره خمس از مقام معظم رهبری

سایت مقام معظم رهبری، سوالات زیادی را درباره خمس، در اختیار مقلدان قرار داده که جهت مشاهده آنها، «اینجا» را کلیک کنید.

حدود نیمی از بیماران در اولین سال تولد دچار علائم می شوند. خارش شبانه و حساسیت پوستی از بارزترین نشانه هاست.

خارش موجب خراش پوستی و التهاب و قرمزی پوست می شود. پاپول های قرمز به صورت برجستگی های پوستی همراه با پوسته ریزی و گاهی ترشحات سروزی در معاینه دیده می شوند.

با مزمن شدن بیماری ضخامت پوستی در ناحیه مبتلا بیشتر شده و حالت زبر و خشن پیدا می کند. پراکندگی ضایعات پوستی در سنین مختلف متفاوت است.

در شیرخواران معمولا صورت، پوست سر و سطح اکستانسور اندام ها مبتلا می شود و اطراف ناحیه تناسلی بدون درگیری می ماند، ولی با افزایش سن در کودک نواحی فلکسور (خم شونده) اندام ها مبتلا می شود.

مواد غذایی مانند شیر گاو، تخم مرغ، آجیل ها، گندم، سویا و ماهی، محرک های استنشاقی، عفونت های باکتریال، خشکی هوا، تعریق زیاد و آلرژن های تماسی مانند الیاف مصنوعی لباس، برخی صابون ها و مواد شوینده می تواند موجب تشدید بیماری شود.

با افزایش سن و شروع بلوغ علائم فروکش کرده و فقط گاهی پس از تماس با محرک ها عود می کند.

تشخیص

برای تشخیص این بیماری، آزمایش اختصاصی و قطعی وجود ندارد، بلکه گاهی از نمونه خون و تست حساسیت پوستی برای یافتن ماده آلرژی زا استفاده می شود، اما اساس تشخیص بیماری از شرح حال بیمار، مزمن بودن سیر بیماری، نوع ضایعات پوستی و محل درگیری تشکیل شده است.

پیشگیری و درمان

حذف ماده آلرژی زای غذایی یا تماسی موثرترین راه کاهش شدت درماتیت آتوپیک است. لباس های نو قبل از استفاده باید مورد شست وشو قرار گیرند. استفاده از کرم ضد آفتاب قبل از برخورد با نور خورشید توصیه می شود، همچنین باید از گرمای زیاد که موجب افزایش تعریق پوست می شود، پرهیز کرد.

داروهای مختلفی برای درمان درماتیت آتوپیک کاربرد دارد که با توجه به شدت بیماری و تشخیص پزشک مصرف می شوند. استفاده از وان آب ولرم، لوسیون ها، شامپوها، صابون ها و پمادهای مرطوب کننده از درمان های اولیه است.

کورتون های موضعی و خوراکی در بهبود درماتیت نقش اساسی دارند، ولی باید توجه داشت که اگر این داروها بیش از اندازه و بدون نظارت پزشک مصرف شود، عوارض قابل توجهی می گذارد و بر مشکلات بیمار می افزاید. آنتی هیستامین ها در کاهش خارش و بهبود خواب بیمار موثر است.

درماتیت آتوپیک بیماری مزمن و عود کننده است و والدین نباید در کوتاه مدت انتظار بهبودی کامل داشته باشند، بلکه باید پیوسته روند درمان را پیگیری کنند.

دکتر حمیدرضا صادقی - متخصص اطفال

بسیاری از جوانان به تقلید از بزرگ ترها یا پیروی از عرف اجتماعی، ترجیح می دهند صحبت در این زمینه را به بعد از ازدواج موکول کنند؛ زمانی که شاید بهتر و راحت تر بتوانند صحبت کنند و خواسته های یکدیگر را بشنوند و درک کنند.

پیش از همه قرآن کریم به سحرخیزی سفارش کرده و از برتری وقت سحر یاد نموده و آن را فضیلتی آسمانی برشمرده است. در برخی روایات آمده است که جبرئیل به حضرت محمد(ص) فرمود: «ای محمد(ص)، هر گونه می خواهی زندگی کن ولی بدان که از این دنیا رخت برمی بندی، هر گونه می خواهی دوست بدار ولی بدان پایان آن جدایی است، هر گونه می خواهی عمل کن ولی بدان برای کردارهایت جزایی است؛ اما بدان که شرف و بی نیازی مرد در سحرخیزی است.»
در بسیاری از روایات اسلامی، ائمه اطهار(ع) به سحرخیزی توصیه کرده اند. در عیون اخبار الرضا به نقل از امیرمؤمنان علیه السلام آمده است: صبح زود در پی روزی رفتن، روزی را افزون می کند.(1)
فاصله زمانى بین فجر صادق (هنگام اذان صبح ) تا طلوع آفتاب را بین الطلوعین مى گویند. در روایات اهل بیت علیهم السلام ، خواب بین الطلوعین بسیار مکروه شمرده شده و در مقابل ، بیدار ماندن در این زمان ، مورد تأکید فراوان قرار گرفته است . 
درباره امام رضا (علیه السلام ) نیز این گونه به ما رسیده که حضرت ، پس از نماز صبح تا طلوع خورشید، تعقیبات مى خواند و به حمد و تسبیح خدا و گفتن الله اکبر و لا اله الا الله و صلوات بر پیامبر و خاندان او مى پرداخت.(2)
امام رضا(ع) در روایتی دیگر می فرمایند که رزق خاصی برای بندگان تقسیم می شود که زمان آن بین طلوعین است. یعنی بین طلوع فجر و طلوع خورشید و خواب در این ساعات مکروه است. زیرا انسان را از دریافت این رزق خاص محروم می کند. 
امام رضا علیه السلام همچنین در جایی دیگر می فرمایند : الملائکه تقسم ارزاق بنی آدم ما بین طلوع الفجر الی طلوع الشمس فمن نام فیما بینها نام عن رزقه، یعنی: مابین طلوع سپیده صبح تا طلوع خورشید ملائکه الهی ارزاق انسان ها را سهمیه بندی می نمایند. هر کس در آن زمان بخوابد، غاقل و محروم خواهد شد.(3)
دانش پزشکی امروز به اثبات رسانده است که اگر شخصی حدود ساعت 10 شب بخوابد و ساعت 5 صبح از خواب بیدار شود (یعنی حدود 7 ساعت خواب)در ساعت 1 بامداد ، در بدن او برخی مواد شیمیائی شبه مورفین که به عنوان گروه اندروفین ها و انکفالین ها نامگذاری شده اند، ترشح می شوند که این مواد اثر مستقیم بر روی قسمت های مختلف بدن از جمله عضلات اسکلتی دارند و منجر به راحتی عضلانی در روز بعد برای فرد می شوند.
از این رو یکی از سفارشات امام رضا (ع) سحرخیزی و شب زنده داری است . بیدار ماندن در این زمان، علاوه بر فواید طبی بر جسم انسان، تاثیرات زیادی بر رشد روحی و معنوی انسان دارد.
امام رضا علیه‌السلام در این زمینه می فرمایند: خودت را عادت بده که ساعتی از شب را برخیزی و در باره آثار این کار می فرمایند: « نماز شب خواندن را بر خود لازم بدانید زیرا هر بنده مؤمنی که هشت رکعت نماز شب و دو رکعت نماز شفع و یک رکعت نماز وتر بخواند و در قنوت وتر 70 مرتبه استغفار کند، خداوند او را از عذاب قبر و از عذاب آتش نجات می‌دهد و عمرش را در دنیا طولانی می کند و در زندگی اقتصادی خداوند به او وسعت و گشایش می دهد و در هر خانه‌ای که در آن نماز شب خوانده شود، آن خانه برای مردم آسمان روشنایی می‌دهد همان طوریکه ستارگان آسمان برای مردم روی زمین روشنایی می‌بخشند».
امام رضا علیه السلام همچنین فرمود: «حَسِّنُوا نَوافِلَکُمْ وَ اعْلَمُوا أَنَّها هَدِیَّةٌ إِلَی اللهِ عَزَّوَجَلَّ»؛ نمازهای نافله را زیبا ادا کنید و آگاه باشید که آنها هدیه‌ای به پیشگاه خدای بزرگ است.(4)

پانوشتها:
1. عیون اخبار الرضا ، ج2، ص38
2. بحارالانوار ، ج 49، ص 92
3. وسائل الشیعه ج 6 ص 49
4. بحارالانوار، ج 87، صفحه 22

به گزارش خبرگزاری فارس به نقل از وزارت بهداشت، محمد سوختانلو اظهار داشت: عصاره گیاه بومادران با تقویت عوامل محافظت‌کننده مخاط معده، کاهش ترشح اسید، افزایش موکوس، تضعیف عوامل تهاجمی و آسیب‌رسان، کاهش تولید رادیکال‌های آزاد و افزایش ترکیبات آنتی اکسیدان در پیشگیری از ایجاد زخم معده تاثیرات مثبتی دارد.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد خاطر نشان کرد: نتایج تحقیقات انجام گرفته نشان می‌دهد که عصاره آبی-الکلی گیاه بومادران اثر قابل توجهی بر زخم معده ناشی از ایندومتاسین در موش صحرایی دارد. این اثرات عمدتاً با کاهش اسید، افزایش ترشح مخاط (موسین) و افزایش عوامل آنتی اکسیدانت در بافت معده انجام می‌گیرد.

مدیر گروه بیوشیمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در ادامه به برخی ویژگی‌های گیاه بومادران اشاره و خاطرنشان کرد: بومادران گیاهی است نسبتاً کوچک با ارتفاعی حدودا  15 تا 40 سانتی‌متر که در طب سنتی ایران، به عنوان تقویت‌کننده و آرام‌بخش دردهای معده کاربرد زیادی داشته، به‌طوری‌که دم کرده این گیاه برای سوء هاضمه همراه با نفخ و کاهش اسید معده مفید دانسته شده است.

این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان این مطلب که «گیاه بومادران به علت دارا بودن تانن و مواد تلخ معطر بر روی سیستم اعصاب و بیماری‌های عصبی مانند ضعف اعصاب و صرع اثر به سزایی دارد»، تاکید کرد: تنها گفتن این که یک گیاه بر روی یک بیماری خاص مؤثر است کافی نبوده و باید در تهیه یک داروی گیاهی نوع مواد مؤثر، مقدار، فرمولاسیون و مکانیسم اثر آن‌ها ذکر و عوارض جانبی آن نیز مورد توجه قرار گیرند.

سوختانلو به تشریح روش انجام این پژوهش پرداخت و توضیح داد: ابتدا با استفاده از داروی ایندومتاسین در موش‌ها، زخم معده ایجاد شد و سپس اثر درمانی و در ادامه اثر پیشگیری‌کننده تجویز گیاه بومادران بعد و قبل از ایجاد زخم معده مورد بررسی قرار گرفت که طی آن اثرات مثبت درمانی این گیاه روشن و در بررسی پاتولوژیک نیز بهبود زخم مشاهده شد.