اسلام دین رافت، عطوفت و مهرورزی است و یکی از رسومی که در عیدنوروز (سال نوی ایرانی) مورد تایید اسلام است، بعد عاطفی و رفع کدورت‌ها به بهانه فرارسیدن سال نو است.

به گزارش شفقنا، از نمادهای مهرورزی صله رحم و سرکشی از خویشاوندان است که حضرات معصومین علیهم‌السلام همواره بر این مساله تاکید و عواقب ترک آن را متذکر شده‌اند.

بر اساس گزارش حوزه نیوز، چهارده روایت از محضر نورانی چهارده معصوم‌(ع) را به عنوان عیدانه تقدیم هم‌وطنان ارجمند می‌کنیم تا در ورود به سال جدید ضمن شناخت جایگاه صله رحم، در دید و بازدید‌ها این روایت را نقل مجالس خود نمایند.

پیامبر‌(ص)

*« صِلَةُ الرَّحِمِ تَزیدُ فِى الْعُمْرِ وَ تَنْفِى الْفَقْرَ». (1)

پیامبر اعظم (ص) : صله رحم (پیوند خویشاوندی) عمر را زیاد می‌کند و فقر را ازمیان می‌برد.

امام علی‌(ع)

*« إِذَا قَطَّعُوا الْأَرْحَامَ جُعِلَتِ الْأَمْوَالُ فِی أَیْدِی الْأَشْرَارِ ». (2)

امیرالمومنین (ع): هرگاه مردم پیوند خویشاوندی را ببرند ثروتها در دست تبهکاران قرار گیرد.

حضرت فاطمه زهرا‌(س)

*« فَرَضَ اللّه‏ صِلَةَ الأرحامِ مَنماةً لِلعدَدِ». (3)

حضرت زهرا(س): خداوند صله ارحام را به‌جهت فزونی نفرات مقرر داشته است.

امام حسن مجتبی (ع)

*« إِذا لَقِىَ أَحَدُكُمْ أَخاهُ فَلْیُقَبِّلْ مَوْضِعَ النُّورِ مِنْ جَبْهَتِهِ ». (4)

امام حسن مجتبی (ع): هرگاه یکی از شما با برادر خود دیدار نماید لازم است محل نورانی پیشانی(جای سجده) او را ببوسد.

سید الشهداء‌(ع)

*من سرّه ان ینساً فی أجله و یزاد فی رزقه فلیصل رحمه. (5)

امام‌حسین (ع): هرکه دوست دارد مرگش به تاخیر افتد و روزیش افزایش یابد، صله رحم به‌جا آورد.

امام زین العابدین‌(ع)

*« نَظَرُ المُؤمِنِ فی وَجهِ أخیهِ المُؤمِنِ لِلمَوَدَّةِ والمَحَبَّةِ لَهُ عِبادَةٌ ». (6)

امام سجاد (ع): نگاه مومن به چهره برادر مومن خود از روی دوستی و محبت به او، عبادت است.

باقر العلوم‌(ع)

*« صِلَةُ الأرحامِ تُزَکّیِ الأ عمالَ و تُنْمِی الأموالَ وَ تَدْفَعُ الْبلَوْی و تُیَسِّرُ الحسابَ و تُنْسِی ءُ فی الأَجَلِ ». (7)

امام باقر (ع): ارتباط خویشاوندی اعمال را پاک می‌کند،‌داراییها را فزونی می‌بخشد، گرفتاری را دور سازد و حساب روز قیامت را آسان نماید و مرگ را به تاخیر می‌اندازد.

صادق آل رسول‌(ع)

*« الذُّنُوبِ الَّتِى تُعَجِّلُ الْفَنَاءَ قَطیعَةُ الرَّحِمِ ». (8)

امام صادق (ع): از جمله گناهانی که مرگ و نابودی را شتاب می‌بخشد قطع رحم است.

امام کاظم‌(ع)

*« وَالتَّوَدُّدُ إِلَى النَّاسِ نِصْفُ الْعَقْلِ ». (9)

امام کاظم (ع): مهرورزی با مردم نیمی از عقل است.

حضرت رضا‌(ع)

*« مَنْ جَلَسَ مَجْلِساً یُحیَی فیه أمْرُنا, لَمْ یَمُتْ قَلبُهُ یَوْمَ تَمُوتُ القُلُوبُ ». (10)

امام رضا (ع): هرکه در مجلسی بنشیند که در آن امر و یاد ما زنده شود قلبش در روزی که قلب‌ها میمیرند، نمی‌میرد.

امام جواد‌(ع)

*« مُلاقاة الاِخوان نُشرَةٌ وَ تَلقِیحٌ لِلعَقلِ وَ اِن کان نَزرا قَلیلاً ». (11)

امام جواد(ع): دیدار برادران مایه سلامتی و رشد عقل است اگرچه بسیار اندک باشد.

حضرت‌هادی‌(ع)

*« لمّا كلمّه اللّه عزّوجلّ موسی بن عمران، قالَ موسى علیه‏السلام : «الهی فَما جَزاءَ مَنْ وصل رحمه؟ قالَ: یا موسى: أنسى لَهُ أَجَلَه، وَ أَهْوَنُ عَلَیه سَكَراتَ الْمَوْتِ». (12)

امام‌هادی (ع): آن‌گاه که خدای عزوجل با موسی بن عمران سخنی گفت، موسی عرض کرد: پاداش که صله رحم چیست؟ خداوند فرمود: ای موسی مرگ اورا به تاخیر می‌اندازم و سختیهای جان دادن را بر او آسان می‌کنم.

امام حسن عسکری‌(ع)

*«مَن وَعَظَ أَخاهُ سِرّا فَقَد زانَهُ وَمَن وَعَظَهُ عَلانیَةً فَقَد شانَهُ ». (13)

امام حسن عسکری (ع) : هرکه برادرش را در خلوت پند دهد اورا آراسته است، و هرکه برادرش را در جمع پند دهد، او را سرشکسته کرده است.

امام عصر‌(عج)

*« أَكْثِرُوا الدُّعَاءَ بِتَعْجِیلِ الْفَرَجِ فَإِنَّ ذَلِكَ فَرَجُكُم‏ ». (14)

امام مهدی (ع) : برای تعجیل در فرج بسیار دعا کنید که فرج من فرج شما نیز هست.

پی‌نوشت‌ها:

1.       - بحار الانوار 71/103.

2.       کافی2/348.

3.       بحارالانوار 29/260.

4.       تحف العقول 236.

5.       بحارالانوار 71/91.

6.       تحف العقول 282.

7.       تحف العقول 299.

8.       بحارالانوار 71-94.

9.       تحف العقول 403.

10.    امالی صدوق،73.

11.    امالی مفید 329.

12.    بحار الانوار 66/383.

13.    تحف العقول489.

14.     کمال الدین 485.

انتهای پیام

شفقنا(پایگاه بین المللی همکاری های خبری شیعه)
سنت «صله رحم‏»، از نیكوترین برنامه‏هاى دینى در حیطه معاشرت ‏است. گرچه شكل نوین زندگى و مشغله‏هاى زندگی‌هاى امروزى، گاهى‏ فرصت این برنامه را از انسان‌ها گرفته است، ولى حفظ ارزش‌هاى دینى و سنت‌هاى سودمند و ریشه‏دار دینى، از عوامل تحكیم رابطه‏ها در خانواده‏ها است. به ویژه در مناسبت‌هاى ملى، در اعیاد و وفیات و آغاز سال جدید، فرصت طبیعى و مناسبى براى عمل به این «سنت دینى‏» است.  لذا صله رحم به‌ خصوص صله‌رحم در ایام نوروز جایگاه ممتازی را از آن خود می‌کند.
به گزارش خبرنگار سایت شفقنا، یکی از دستورات موکد دین مبین اسلام و یکی از مهم ترین آداب اجتماعی «صله رحِم» است که با عمل صحیح به آن، ریشه بسیاری از کمبودها و نیازها از بین می‌رود. 
صله به معنای وصل است، و در اصطلاح به احسان و اظهار عطوفت و رعایت حال دیگران گفته می‌شود. 
رحِم به معنی جایگاه اولاد است و در اصطلاح به مادر گفته می‌شود و صله رحم یعنی رسیدگی و احسان به افرادی که با انسان، مادرِ مشترک داشته باشند؛ مانند عمو، عمّه، دایی، خاله و فرزندان آنها. 
صله رحم از دستورات عام و پرمنفعت اسلام است و کنیه های خانوادگی را از بین می‌برد. چراكه خویشاوندان، ارتباط خونی با هم دارند و در حقیقت شاخ و برگ‌های یک درختند. هر درختی برای حفظ حیات خود به همکاری همه اجزا با یکدیگر نیاز دارد. حفظ رابطه خویشاوندی نیز با همکاری و همیاری بستگان امکان پذیر است. سنت حسنه صله رحم، از نیکوترین برنامه‌های دین مبین اسلام است و موجب پایایی درخت خویشاوندی می‌شود.
البته منظور از صله رحم، فقط دیدار اقوام نیست، بلکه مفهوم گسترده‌تری را در بردارد. مهم ترین‌شان این است که در حد توان و امکان، به یاری رساندن و رفع نیاز بستگان خود بپردازد، اگرچه برخی از آنها عقیده و مشرب فکری یکسانی با ما نداشته باشند و نکته مهم این است که این رابطه و پیوند همواره حفظ شود. البته مواردی هم وجود دارد که قطع رحم اجازه داده شده است. مواردی که ارتباط فامیلی با انسان کافر و مشرک یا منافق موجب تأثیرپذیری انسان و افتادن به وادی خطرناک کفر و شرک و انحراف می‌گردد.  مواردی که رفت و آمد با فامیل آلوده و گنهکار موجب تایید اعمال وی در دید دیگران و جذب سایرین به وادی گناه می‌شود.  با این حال، قطع رحم غلط است و در این موارد به حداقل رابطه باید کفایت کرد، نه قطع کلی؛ مثلاً یک احوالپرسی تلفنی سالیانه ضرری ندارد.
نقل است،‌ فردی شیعه از امام صادق علیه السلام می پرسد: برخی خویشاوندانم خط و تفکر دیگری دارند، غیر از فکر و عقیده من، آیا آنان بر من حقی دارند؟ حضرت فرمود: آری، حق قرابت و خویشاوندی را چیزی قطع نمی کند. اگر با تو هم فکر و هم عقیده باشند، دو حق بر گردن تو دارند: یکی حق خویشاوندی؛ دوم حق اسلام و مسلمانی. (میزان الحكمه، ج4، ص 83). از حضرت علی علیه السلام نیز روایت می‌کنند: «با خویشاوندان پیوند و رفت وآمد داشته باشید، هر چند آنان با شما قطع رابطه کرده باشند».(بحارالانوار، جلد 71، ص 92)
صله رحم آثار و فوایدی دارد كه طولانی‌ شدن عمر از جمله آنهاست، به نحوی که اگر از عمر کسی سه سال باقی مانده باشد و صله رحم به جا آورد، خداوند عمر او را سی سال زیاد می‌کند و اگر از عمر کسی سی و سه سال باقی مانده باشد و قطع صله رحم کند، خداوند سی سال عمر او را کم کند و سه سال بگرداند. از دیگر سودهای دنیوی صله رحم، رونق در ثروت و روزی است. چنان که امام سجاد علیه السلام در حدیثی، از رسول گرامی صلی الله علیه و آله نقل می کند: «هر کس خوش دارد خدا عمر او را دراز کند و روزی اش را توسعه دهد، باید صله رحم کند».  (اصول کافی ج2، ص156). هم‌چنین محبوبیت نزد خویشاوندان، ارتقای اندیشه‌ها و تجربه‌ها، دفع بلا و پاکیزگی اعمال، آبادانی شهرها، آسانی حساب در روز قیامت و در نهایت صله با خداوند را در پی خواهد داشت. بنابراین، همه این برکت‌های صله رحم، در صورتی نصیب انسان‌ها می‌شود که همه فرصت‌های آزاد خود را به سرگرمی‌های رسانه‌ای و مشغول کردن فکر و ذهن خود با آنها نگذارند و زمانی را هم برای دیدار با آشنایان و خویشان در نظر بگیرد. 
امام معصوم(ع) نیز در سخنان خود بارها بر این نكته تاكید داشتند كه صله رحم و نیكی كردن به برادران حساب را در قیامت آسان می‌كند، و آن دو، آدمی را از گناه محافظت می‌نماید پس شما با ارحام خود صله كنید و به برادران خود نیكی نمایید، اگر چه به سلام كردن و نیكو جواب دادن باشد.(كافی، ج 2، ص 157(، از توصیه‌های اكید پیامبر بزرگ اسلام(ص) است كه فرمود: آنان كه حاضرند از امت من، و آنانكه غایب‌اند و آنان كه از اصلاب پدران و ارحام مادران تا روز قیامت به دنیا می‌آیند سفارش می‌كنم كه صله رحم نمایند، اگر چه فاصله آن تا ارحامشان به مسافت یك سال باشد، چه آنكه صله رحم از مسائل مهم دین است. (كافی، ج 2، ص 151)، امام سجاد نیز در دعای مكارم الاخلاق می‌فرماید: یاری بستگان را به حمایت و نصرت تبدیل فرما، یعنی خدایا توفیقم بده كه ارحام خدمت و احسان نمایم. (مكارم الاخلاق، ص 361، 364). از این رو، قرآن شریف تسهیلات حسابرسی اعمال آدمی را مرهون صله رحم می‌داند و می‌فرماید: و الذین یصلون ما امر الله به ان یوصل و یخشعون ربهم و یخافون سوء الحساب. (سوره 13، ایه 21)  خردمندان با ایمان كسانی هستند كه دستور باریتعالی را در مورد اشخاصی كه امر به صله رحم آنها فرموده اطاعت می‌كنند و از خداوند و حسابرسی او بیم دارند. 
هم‌چنین بهترین صله ارحام بازداشتن اذیت از ارحام است . به نحوی كه امام صادق(ع) می‌فرمایند: صله رحم نما اگر چه به شربت آبی باشد، بهترین صله رحم خوداری ار ایذأ و اذیت ار ارحام است. (كافی، ج 2 ص 151). صله رحم موجب محبت میان خویشاوندان و خواری دشمن نیز می‌شود، به گونه‌ای كه وحدت را در بین امت فراهم می‌سازد و ایجاد این تفاهم و تراحم و خدمات متقابل در بین ارحام مسلمین موجب خشم و غیظ دشمن می‌گردد، چراكه آنان وحدت و همبستگی و پیوند مسلمین را هرگز به صلاح خود و آرمان خود نمی‌دانند.
بنابراین از سخنان ائمه و معصومین مشخص می‌شود كه صله رحم نه تنها برای مسلمانان واجب است، بلكه فریضه‌ای است كه به گفته رسول خدا (ص) هر که نزد خویشاوندى رود و با خود و مالش با او صله رحم کند ،خداى عز و جل به او اجر صد شهید دهد ، هر گامى که بر می دارد چهل هزار حسنه دارد و چهل هزار گناهش محو می شود و چهل هزار درجه بالا رود و گویا صد سال خدا را عبادت کرده است. «امالى شیخ صدوق-ترجمه کمره‏اى، متن، ص: 422»
هم‌چنین صله رحم، که یکی از سنتهای زیبای ایرانیان در ایام نوروز است آثار و برکات فراوانی برای زندگی فردی و اجتماعی انسان دارد. به عنوان مثال بسیاری از نیازهای عاطفی انسان مانند تعلق داشتن به گروه، محبت کردن و محبت دیدن را برآورده می‌سازد. صله رحم فضایی سالم را فراهم می‌کند تا انسان با بیان چالشهای زندگی، استرسها را کاهش دهد. صله رحم یكی از راه‌های مهم برای ارتقای هوش اجتماعی در انسان است. هم‌چنین صله‌رحم زمینه آگاهی از مشکلات خویشاوندان را فراهم می‌سازد تا در صورت امکان به کمک آنها بشتابد. لذا صله رحم موجب ازدیاد مال و روزی به جا آورنده آن می‌شود. بنابراین وقتی آثار و فواید صله رحم را در نظر می‌گیریم، طبیعی است که اسلام هم به عنوان یک واجب دینی روی آن تاکید کند. 
اسلام هر چیز صالح و خوبی که به کسی ضربه نزد و خلاف عقل نباشد می پذیرد . یکی از این سنتها در میان ما ایرانیان ، نوروز است . هر کسی برای خودش آغاز سال دارد . این ها همه اعتباری است . چه مسیحیان که در دی میگیرند ، چه عرب ها که در محرم می گیرند ، چه ایرانیان که در اول بهار می گیرند . امام خمینی از ابتدا با نوروز مخالفت نکردند و از سال اول پیام نوروزی دادند . مقام معظم رهبری هر سال اسم گذاری میکنند . این سنت نوروز از اسلام نیامده است و یک سنت پسندیده است . که در بطن آن یکسری آداب نهفته است . یکی از این آداب صله ی رحم است و چقدر زیباست كه کینه ها کنار می رود و بهم سر می زنند. البته این سنت زیبا ، ممکن است دچار آفت و آسیب هم بشود . نخستین آسیب ، سوءظن و بدگمانی است كه باید از آن پرهیز كرد. دومین آسیب تجسس است . حدیث داریم كه؛ بدترین مردم کسانی هستند که بدگمان هستند و بدترین بد گمانان کسانی هستند که تجسس می کنند. آسیب سوم استهزاء و تمسخر است. بعضی ها  در این میهمانیها دو جور استهزا می کنند . گاهی استهزا غایب می کنند و گاهی استهزا حاضر می کنند . مثلا فلانی به میهمانی نیامده است و این طرف بچه ای دارد که خیلی اذیت می کند و یا خودش اخلاق خاصی دارد . هر کسی ممکن است نقطه ضعفی در بیان و رفتارش داشته باشد ، بعضی ها می آیند و عیوب دیگران را مصداق تمسخر و خنده جلساتشان قرا ر می دهند ، این خیلی بد است چهارمین آسیب سرزنش است . مثلا شما این همه تلاش کردی ، همین درآمدت است ؟ این بچه این قدر درس خواند ، آخر هم قبول نشد ؟ هنوز مستاجر هستی و نتوانستی پشت خودت را ببندی ؟ قرآن می فرماید : خدا و ملائکه بر پیامبر درود می فرستند ، شما هم درود بفرستید . هر کس خدا و پیامبر را آزار بدهد ، خدا در دنیا و آخرت او را عذاب می دهد. آسیب پنجم حفظ چشم است، لذا باید حریم آن را حفظ كرد. نقاط ضعف صاحبخانه را نگوییم، به دیدار فقرا هم برویم، اجازه ندهیم تا میهمانی‌ها هزینه‌بر شود، متكبرانه به میهمانی نرویم و در نهایت صله رحم در ایام نوروز را به نحوی انجام دهیم كه قابل پسند اسلام و شرع و یك انسان مسلمان است.
انتهای پیام

انسان‌ها در مورد معبودی كه عبادت كرده‌اند، مورد سوال قرار می‌گیرند. از آنان سوال می‌شود كه پیامبران را اجابت كرده‎اند یا خیر. انسان‌ها درباره اعمالی كه انجام داده‎اند و از نعمت‎هایی كه در دنیا از آنها بهره برده‎اند و از عهد و پیمانها و از گوش، چشم و دلهای‌شان سوال خواهد شد.

به گزارش شفقنا، زهرا اجلال در یادداشتی که در روزنامه آرمان منتشر کرده آورده است: در این بحث از موارد ذكر شده صحبت خواهد شد. 1- مهم‌‌ترین سوالی كه روز قیامت از انسان‌ها بعمل می‌آید راجع به‌ كفر و شرك است. از آنها درباره معبودهایشان سوال می‌شود. خداوند می‌فرماید: آیه: «وَقِیلَ لَهُمْ أَیْنَ مَا كُنتُمْ تَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللَّهِ هَلْ یَنصُرُونَكُمْ أَوْ یَنتَصِرُونَ». الشعراء: 92 - 93 (و بدیشان گفته می‌شود: كجا هستند معبودهائی كه پیوسته آنها را عبادت می‌كردید؟ ‏(معبودهای) غیر از خدا. آیا آنها (در برابر این شدائد و سختیهایی كه اكنون با آن روبه‌رو هستید و هستند) شما را كمك می‌كنند یا خویشتن را یاری می‌دهند؟‏).

‏«وَیَوْمَ یُنَادِیهِمْ فَیَقُولُ أَیْنَ شُرَكَائِیَ الَّذِینَ كُنتُمْ تَزْعُمُونَ» (القصص: 62)(روزی (را خاطر نشان ساز كه) خدا ایشان را فریاد می‌دارد و می‌گوید: انبازهایی كه برای من گمان می‌بردید كجایند؟! (ای مشركان! حالا كه حجابها و پرده‌ها كنار رفته‌اند و هنگامه حساب و كتاب و گرفتاری و درماندگی است، بگویید بتها و خداگونه‌های انس و جنّی كه می‌پنداشتید و می‌پرستیدید بیایند و شما را از عقاب و عذاب آفریدگار برهانند.)انسان‌ها درباره اینكه غیر از خدا چه‌ کسی را عبادت می‎كردند و اینکه‌ جانوران و انواع هدایا را به معبودهای باطل تقدیم می‎كردند مورد سوال قرار خواهند گرفت آیه: « وَیَجْعَلُونَ لِمَا لاَ یَعْلَمُونَ نَصِیبًا مِّمَّا رَزَقْنَاهُمْ تَاللّهِ لَتُسْأَلُنَّ عَمَّا كُنتُمْ تَفْتَرُونَ» (النحل: 56)(كافران) برای بتهایی كه چیزی نمی‌دانند (زیرا كه جمادند)، بهره‌ای

(از حیوانات و ارزاق خود) كه ما بدیشان داده‌ایم قرار می‌دهند (و بدین وسیله بدانها تقرّب می‌جویند). به خدا سوگند! (در دادگاه قیامت) از این دروغ و بهتانها بازپرسی خواهید شد (و سزای كردارتان داده می‌شود.)و راجع به‌ تكذیب پیامبران مورد سوال قرار می‌گیرند: آیه:« وَیَوْمَ یُنَادِیهِمْ فَیَقُولُ مَاذَا أَجَبْتُمُ الْمُرْسَلِین فَعَمِیَتْ عَلَیْهِمُ الْأَنبَاءُ یَوْمَئِذٍ فَهُمْ لَا یَتَسَاءَلُونَ»(القصص: 65 – 66)(خاطرنشان ساز) روزی را كه خداوند مشركان را فریاد می‌دارد و می‌گوید: به پیغمبران چه پاسخی دادید؟ در این هنگام (بر اثر حیرت و دهشت) همه خبرها از یادشان می‌رود (و جملگی دچار فراموشی می‌شوند و سخنی برای گفتن نخواهند داشت و حتّی از هول و هراس نمی‌توانند چیزی از یكدیگر هم بپرسند 2- چه عملی را انجام داده‌اند؟ انسان در مورد اعمالی كه در دنیا انجام داده است مورد بازخواست قرار می‌گیرد.

«فَوَرَبِّكَ لَنَسْأَلَنَّهُمْ أَجْمَعِیْنَ عَمَّا كَانُوا یَعْمَلُونَ»: (الحجر: 92 - 93)(به پروردگارت سوگند! كه حتماً (در روز رستاخیز از آنچه در دنیا مردمان انجام می‌دهند) از جملگی ایشان پرس‌‌وجو خواهیم كرد. ‏ (سوال و بازخواست می‌كنیم) از كارهایی كه (در جهان) می‌کرده‌اند).«فَلَنَسْأَلَنَّ الَّذِینَ أُرْسِلَ إِلَیْهِمْ وَلَنَسْأَلَنَّ الْمُرْسَلِینَ» (الأعراف: 6)(در روز قیامت) به طور قطع از كسانی كه پیغمبران به سوی آنان روانه شده‌اند می‌پرسیم (كه آیا پیام آسمانی به شما رسانده شده است یا خیر و چگونه بدان پاسخ داده‌اید؟) و حتماً از پیغمبران هم می‌پرسیم (كه آیا پیام آسمانی را رسانده‌اید و از مردمان در قبال فرمان یزدان چه شنیده و چه دیده‌اید؟) 3ـ نعمت‌هایی كه مورد استفاده بوده‎اند :خداوند روز قیامت از نعمت‎هایی كه در دنیا به انسان داده است، سوال می‌كند. می‎فرماید: «ثُمَّ لَتُسْأَلُنَّ یَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِیمِ»(التكاثر: 8)(سپس در آن روز از ناز و نعمت بازخواست خواهید شد)مقصود از نعمت موارد زیر می‌باشد: شكم سیر، آب خنك، سایه خانه و مسكن، تعدیل در ساختار جسم و روح و لذت خواب. انواع نعمت‎هایی كه شمرده شدند، از باب تنوع در تفسیر نعمت بود و گرنه نعمت‎های خداوند بسیار زیادند و قابل شمارش نیستند: « وَإِن تَعُدُّواْ نِعْمَتَ اللّهِ لاَ تُحْصُوهَا » (إبراهیم: 34 )(و اگر بخواهید نعمت‌های خدا را بشمارید نمی‌توانید آنها را شمارش كنید)بعضی نعمت‌ها ضروری و برخی دیگر از مكملات هستند و مردم نیز در ارتباط با نعمت یكسان نیستند. مردم یك دوران از نعمت‌هایی بهره می‌جویند كه در دوره بعدی یا قبلی وجود نداشته و ندارند.

در شهری نعمت‌هایی یافت می‌شوند كه در شهر دیگر یافت نمی‌شوند. انسان‌ها دربرابر تمام این نعمتها مسئول خواهند بود.بعضی از مردم نعمت‎های بزرگ و با ارزش الهی را كه به آنان عنایت شده‎اند، درك نمی‌كنند و قدر نعمت یك جرعه آب، یك لقمه طعام، مسكن، همسر و فرزندان را نمی‎دانند و نعمت را تنها در ساختمانهای مجلل، باغ‌ها و سواری‌های آخرین مدل منحصر میدانند.سوال از نعمت، در واقع سوال از انجام شكر و سپاس در برابر نعمت‌هایی است كه خداوند به انسان عنایت كرده است. هرگاه انسان شكر كند، در واقع حق نعمت را بجا آورده است. اما اگر منكر شود و از نعمت قدردانی نكند، خداوند بروی خشم خواهد كرد. 4ـ عهد و پیمان: خداوند انسان‌ها را در برابر عهدوپیمانی كه با او بسته‎اند مورد بازخواست قرار می‌دهد.آیه:«وَلَقَدْ كَانُوا عَاهَدُوا اللَّهَ مِن قَبْلُ لَا یُوَلُّونَ الْأَدْبَارَ وَكَانَ عَهْدُ اللَّهِ مَسْوُولًا» (الأحزاب: 15)(آنان قبلاً با خدا عهد و پیمان بسته بودند كه پشت به دشمن نكنند و نگریزند

(و در دفاع از اسلام و مسلمین بایستند). عهد و پیمان خدا پرسش دارد (و از وفای بدان بازخواست می‌شود)وهرگونه عهد و پیمان جایز و مشروعی كه میان انسان‌ها بسته شود، خداوند درباره ایفاء و عدم ایفاء آن سوال خواهد كرد. میفرماید: « وَأَوْفُواْ بِالْعَهْدِ إِنَّ الْعَهْدَ كَانَ مَسْوُولاً» (الإسراء: 34) (و به عهد و پیمان (خود كه با خدا یا مردم بسته‌اید) وفا كنید، چرا كه از (شما روز رستاخیز درباره) عهد و پیمان پرسیده می‌شود). 5- گوش،چشم و دل: خداوند انسان‌ها را در برابر تمام گفته‎هایشان مورد سوال قرار می‌دهد. اینجا است كه انسان‌ها را از گفتن سخنان بدون علم و مدرك برحذر داشته است: «وَلاَ تَقْفُ مَا لَیْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ إِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُوَادَ كُلُّ أُولئِكَ كَانَ عَنْهُ مَسْوُولاً». الإسراء: 36 .(از چیزی دنباله‌روی مكن كه از آن ناآگاهی. بی‌گمان (انسان در برابر كارهایی كه) چشم و گوش و دل همه (و سایر اعضای دیگر انجام می‌دهند) مورد پرس و جوی از آن قرار می‌گیرد). قتاده می‎گوید: راجع به‌ آنچه‌ که‌ دیده‌ای یا ندیده‌ای، شنیده‌ای یا نشنیده‌ای، می‌دانی یا نمی‌دانی، چیزی نگو، زیرا خداوند راجع به‌ همه اینها از تو سوال خواهد كرد. ابن كثیر می‎گوید: خلاصه آنچه كه در آیه بیان گردید، این است كه خداوند متعال از گفتن سخن بدون علم ومدرك نهی كرده است حتی سخن مظنون و مشكوك را نیز جایز نشمرده است میفرماید: « اجْتَنِبُوا كَثِیرًا مِّنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ » (الحجرات: 12).

انتهای پیام