صدای بال فرشتگان، آوازهایی خواهند شد که ما را به پرواز پیوند خواهد زد.

دوست دارم نیمه شب ها با من به کوچه های مهربانی خداوند بیایی و ببینی که چگونه کنار گل های شمعدانی و بابونه های شبنم زده، نام خدا را عاشقانه آواز می کنم.

این روزها خدا، دروازه های آسمان را به ما نشان خواهد داد و دست های لبریز دعای ما در کهکشان ها جاری خواهد شد.

این شب ها، خداوند فانوس های مهربانی اش را بر سر راه ما خواهد افروخت، تا در بیشه های زشت و مه آلود گم نشویم.

خدایا! ما با ماه می آییم تا مهربانی را در مبارک ترین ماه ها آغاز کنیم.

دست های خالی ما را در آستانه تنهایی و سرگردانی رها مکن.

خدایا! در این ماه مبارک، به مهمانی تو می آییم، پس آینه های فطرتمان را در غبار جهل و ناآگاهی مپسند.

الهی! سوگند به تو که ما ستاره های خاموشیم اگر تو از آفتاب فضلت بر جانمان نتابانی.

خدایا! درهای مهربانی ات را در این ماه مهربانی بر ما بگشا تا رستگاری در آستانه خانه هایمان، ما را به معراج تو بخواند.

کاش می توانستیم تمام سال های پیش رو را از روحانیت این ماه لبریز کنیم! کاش تمام روزهای سالمان، بوی مهربانی رمضان را می گرفتند! کاش لبخندهایمان تمام سال، مثل همین چند روز صمیمی تر می شد!

کاش آینه هایمان همیشه مثل همین روزهای مبارک رمضان، زلال می ماند؛ زلال تر از تمام رودهایی که قله های سرکش کوه ها را به نجابت آرام دریاها پیوند می زنند!

خدایا! ماه مهربانی تو آغاز شد؛ ما را مهربان ترین مهمانان خویش بخواه.

1- شرك وریا  ۲- یاس ازرحمت الهی3- قنوط وبدگمانی به خدا4-  نترسیدن ازقهر خداوند ۵- قتل ۶-عاق والدین 7- قطع رحم 8-خوردن مال یتیم ۹-ربا خواری10- زناوزنای محسنه  11- لواط 12-  قذف ( نسبت زنا یا لواط به زن یا مرد مسلمان دادن ) 13-  شراب  خواری 14-  قمار15- سرگرمی به آلات موسیقی 16- آوازه خوانی  17- دروغ  وسوگند دروغ وگواهی  دروغ و گواهی ندادن 18 - پیمان شكنی 19- خیانت به امانت  20 – دزدی 21-كم فروشی22- حرا مخواری23- حبس حقوق24- فرار از جهاد 25- تعرّب بعد الهجره 26- كمك به ستمگر27- یاری نكردن ستمدیده 28- سَحر و جادو 29- اسراف 30- كبر 31- جنگ با مسلمانان 32- خوردن مردار 33- خوردن گوشت خوك 34- ترك عمدی نماز35- ندادن زكوه36- استخفاف به حج( بی اهمیت دانستن )37- ترك واجبات 38- اصرار برگناه و كوچك شمردن گناه39- حیف در وصیّت40-  غیبت كردن و شنیدن 41- تهمت زدن و شنیدن 42- نمیمه 43- استهزاء مومن 44- سبّ وطعن  45- خوار كردن مومن 46- سرزنش و رسوا نمودن مومن 47-هجو مومن به شعر یا نثر48-  اذیت مومن  49-  همسایه آزاری  50- مكر و نیرنگ 51- دورویی  و نفاق52-  احتكار 53-  حسد 54-  دشمنی با مومن  55- مساحقه 56-  قیادت و دیاثت  57-  استمناء  58-  بدعت  59- حكم ناحق 60- جنگ درماه حرام61-بازداشتن ازراه خدا 62-  كفران نعمت 63- فتنه انگیزی64- فروش اسلحه به كفار65- بهتان و سوء ظن 66- هتك قرآن 67- هتك كعبه 68- هتك مساجد  69- هتك مشاهد و تربت حسینی علیه السلام      

گناهانی كه احتمال دارد كبیره باشد

1- خوردن و آشامیدن نجس شده

2-  كشف عورت

3- نگاه كردن به عورت دیگری (زن به زن یا مرد به مرد و زن به مرد یا مرد به زن ) 

4- رو به قبله یا پشت به قبله ادار یا قضای حاجت كردن

5- توقف در مساجد در حال حیض یا نفاس یا جنابت

6- لباس ابریشمی خالص و طلا هر چند انگشتری باشد برای مرد7-  تشبه مردان به زنان و زنان به مردان

-8  چشمچرانی

 -9 خواندن نامه دیگری بدون اجازه

10- نظر كردن در خانه دیگری بدون رضایتش

- نگهداری كتاب و مجلات و آلات و ابزار گمراه كننده 

12- مجسمه سازی

13- مس كردن بدن اجنبی

14- مدح و یا ذمّ   كسی كه سزاوارنیست مگر برای تقیه 

15- توقف درمجلس معصیت

 16-  استعمال ظروف طلا و نقره

 17- حاضر نشدن به نماز جماعت از روی اعراض و روی گردانی

 18- غصب كردن پول ومال مسلمان

19-انجام و یا ترك محرمات در نماز و روزه و طهارت و خمس و معاملات كه دررساله های علمیه ذكر شده . 

 برگرفته از كتاب گناهان كبیره اثر: شهید محراب آیت الله سید عبدالحسین دستغیب شیرازی

دو رفیق بودند به نام"خیر" و "شر". روزی آهنگ سفر كردند. هر  یك  توشه ی راه و مشكی پر آب با خود  برداشتند  و

 رفتند تا به بیابانی رسیدند كه ازگرما چون تنورى تافته بود و آهن در آن از تابش خورشید نرم می شد.

خیر كه بی خبر از این بیابان سوزان،آب هاى خود را تا قطره آخر،آشامیده بود تشنه ماند امّا چون از بد ذاتی رفیق خود

 خبر داشت،دم نمی زد* ؛ تاجایى كه از تشنگى بى تاب شد و دیده اش تار گشت .

سر انجام دو لعل گران بهایى را كه با خود داشت، در برابر جرعه اى آب به شر واگذاشت .

شر به سبب خبث* طینت* آن را نپذیرفت و گفت:  از تو فریب نخواهم خورد. اكنون كه  تشنه اى لعل  مى بخشى و

چون به شهر رسیدیم آن را باز مى ستانى .چیزى به من ببخش كه هر گز نتوانى آن را پس بگیرى.

خیر پرسید:منظورت چیست؟

گفت: چشم هایت را به من بفروش.

خیر گفت: از خدا شرم ندارى كه چنین چیزىاز من مىخواهى؟ بیا و لعل ها را بستان و جرعه اى آب به من بده.

                               حالى آن   لعل   آبدار   گشاد                     پیش  آن  ریگ    آبدار   نهاد

                               گفت مردم ز  تشنگى  در یاب                     آتشم  را بكش به  لختی آب

                               شربتى آب از آن زلال چونوش                     یا به همّت ببخش یا بفروش

هر چه خیر التماس كرد، سود نبخشید و چون از تشنگى جانش به لب رسید ، تسلیم گشت و:

                              گفت برخیز  تیغ  و  دشنه*   بیار                 شربتى آب سوى  تشنه  بیار

                              دیده ى   آتشین   من   بر   كش                 و آتشم را بكش به  آبى خوش 

                              شركه آن دید ،  دشنه باز  گشاد                 پیش آن خاك تشنه رفت چوباد

                              در چراغ   دو  چشم  او   زد   تیغ                 نامدش   كشتن   چراغ    دریغ

                              چشم تشنه چو   كرده  بود  تباه                 آب   نا  داده   كرد   همّت   راه

                              جامه و رخت و گوهرش بر داشت                مرد  بى دیده  را تهى بگذاشت

چوپان توانگرى كه گوسفندان بسیار داشت ، با خانواده ى خود از بیابان هامىگذشت وهر جاآب و گیاهى  مىدید، دو

 هفته اى مى ماند وپس از آن گلّه را برای چرا به جاى دیگر مى برد. از قضاآن روزها گذارش به آب بیابا ن افتاد .  دختر

 چوپان به جست وجوى آب روان شد  وبه چشمه اى دور از راه بر خورد .كوزه اى از آب پر كرد و همین كه خواست  به

 خانه باز گردد ،  از دور ناله اى شنید.  بر اثر* ناله رفت. ناگهان  جوانى را  دید  نابینا  كه  بر  خاك  افتاده  است   و  از

 درد و تشنگى مىنالد و خدا را مىخواند.پیش رفت. و از آن آب خنك چندان به او داد تا جان گرفت و چشم هاى كنده

 ى او را كه هنوز گرم بود،بر جاى خود گذاشت و آن را محكم بست . پس از آن جوان را با خود  به خانه  برد  و  غذا   و

 جاى مناسبىبرایش آماده كرد .

شبانگاه كه چوپان به خانه باز آمد ، جوانى مجروح و بیهوش را  در بستر یافت و چون دانست كه  دیدگانش از  نابینایى

 بسته است ، به دختر گفت :درخت كهنى در این حوالى است كه داراى دو شاخه ى بلند است . برگ یكى از شاخه

 ها براى درمان چشم نابیناست  و برگ شاخه ى دیگر  موجب شفاى صرعیان*. دختر از پدر كمك  خواست  تا  چشم

 جوان را در مان كند . پدر بى درنگ مشتى برگ به  خانه آورد و به دختر سپرد .  دختر آن ها را كوبید و فشرد و آبش را

 در چشم بیمار چكاند . جوان ساعتى از درد بى تاب شد و پس از آن به خواب رفت.

پنج روز چشم خیر بسته ماند و او بى حركت در بستر آرمید . چون روز پنجم آن را گشودند :

                         چشم از دست رفته گشت درست                   شد بعینه* چنان كه بود نخست

خیرهمین که بینایی خود را بازیافت به سجده افتاد و خدا  را شکر گفت و از دختر و پدر مهربان  او  نیز  سپاس گزاری

 کرد.اهل خانه هم شادگشتند.پس ازآن خیر هرروز با چوپان به صحرا می رفت  و در گلّه داری به  او کمک  می کرد و

 براثرخدمت و درست کاری هر روز نزد پدر و دختر عزیزترمی شد.

چون  مدّتی گذشت،خیر به دختر علاقه مند شد؛ زیرا که وی جان خود را به دست او باز یافته بود وپیوسته نیز از لطف

 ومحبّت او برخوردار *می شد اما با خود می اندیشید که این چوپان توانگر  با این همه مال و منال *هرگز دختر خود  را

 به مفلسی *چون او نخواهد داد و چگونه می تواند، بی هپچ  اندوخته و مال، دختری را بدپن جمال  و کمال  به دست

 بپاورد.سر انجام عزم سفر کرد تا بپش از اپن دل به دختر نبندد.

شبانگاه قصد سفر را با چوپان در  مپان  گذاشت و  گفت: نور  چشمم  از  توست  و  دل  و  جان  باز پافته ی  تو  .  از

 خوان*توبسی خوردم و از غرپب نوازی تو بسی آسودم.از من چنان که  باپد سپاس گزاری  بر نمی آپد،مگرآن که  خدا

 حق تو را ادا کند.  گرچه  از  دوری تو  رنجور   و  غمگپن خواهم شد ، امّا  دپرگاهی  است  که از   ولاپت خوپش   دور

 افتاده ام؛اجازه می خواهم که فردا  بامداد به سوی خانه ی خود عزپمت کنم.*

چوپان از اپن خبر سخت اندوهگپن  شد و گفت:  ای جوان، کجا می روی؟  می ترسم  که  باز   گرفتار   رفپقی  چون

 شربشوی؛ همپن جا در ناز ونعمت بمان.

                               جز  پکی  دختر    عزپز   مرا                      نپست وبسپار هست چپز مرا

                               گرنهی دل به ما و  دختر  ما                      هستی از  جان  عزپزتر  بر  ما

                               بر  چنپن  دختری به   آزادی                      اختپارت    کنم*   به    دامادی

                               وآن چه دارم ز گوسفندوشتر                     دهمت  تا  ز ماپه *  گردی   پر

خپر که اپن خبر را شنپد،شادمان شد و از سفر چشم پوشپد.فردای آن روز جشنی بر پا کردند وچوپان دختر خود را به

خپر داد.خپر پس از رنج بسپار به خوش بختی وکام پابی رسپد.

پس از چندی چوپان با خانواده ی خود ازآن جاپگاه کوچ کرد.خیر پپش از حرکت به سوی درختی که شفا بخش  چشم

های او بود رفت و دو انبان از برگ های آن - پکی  برای علاج صرعپان و دپگری برای درمان نابپناپان - پر کرد  و  با  خود  

 برداشت و همگی به راه افتادند.

خانوده ی چوپان راه درازی را پپمود تا به شهر رسپد.از قضا دختر پادشاه آن شهر  به بپماری  صرع مبتلا  بود   و   هپچ

 پزشکی از عهده ی درمان او بر نمی آمد.پادشاه شرط کرده بود که دختر خود را  به آن کس بدهد که  دردش  را  علاج

 کند و سر آن کس را که جمال دختر را ببپند و چاره ی دردش نکند، از تن جدا کند. هزاران کس از  آشنا  و  بپگانه  در

 آرزوی مقام وشوکت*،سرخوپش به باد دادند.

خیر با شنپدن اپن خبر کسی را  نزد شاه فرستاد و گفت که علاج دختر در دست اوست و بی آن  که  طمعی  داشته

 باشد،برای رضای خدا در اپن راه می کوشد. شاه با مپل پذپرفت و گفت:"عاقبت خپر باد چون نامت". سپس  او  را  با

 پکی از نزدپکان به سرای دختر فرستاد.

خپر دختر را دپد که بسپار آشفته و بی آرام است. نه شب خواب و  نه روز آرام دارد. بی درنگ مقداری از آن برگ ها  را

 که همراه داشت، ساپپد و با آن شربتی ساخت و  به دختر خوراند. همپن که دختر آن شربت را  خورد ، از  آشفتگی

 بپرون آمد و  به  خواب  خوشی  فرو رفت.  پس از  سه  روز  بپدار شد و  غذا  طلبپد. شاه که  اپن  مژده  را  شنپد ،

بی درنگ نزد دختر رفت و از دپدن او ، که آرامش پافته و  با مپل غذا خورده بود ، بسپار شاد شد .  پس  به  دنبال  خپر

 فرستاد وبه او خلعت*و زر و گوهر فراوان بخشپد.

از قضا وزپر شاه نپز دختری زپبا داشت که بپماری آبله دپدگانش را تباه*ساخته بود.از خپر خواست که چشم  دخترش

 را درمان کند.خپر با داروی شفابخش خود چشم آن دختر زپبا را بپنا کرد. پس از آن خپر از نزدپکان شاه شد و  هر روز

 برجاهش افزوده می گشت تا آن که پس ازمرگ شاه بر تخت شاهی نشست.اتفاقا روزی با همراهان برای گردش به

 باغی می رفت ،در راه شر را دید، او را شناخت و فرمان دادکه در حال فراغت او  را به نزدش ببرند . چوپان  ،  که   از

 ملازمان*او بود، شمشیربه  دست، شر را نزد شاه برد . شاه نامش را پرسید. گفت:نامم"مبشر" است.

شاه گفت:نام حقپقی خود را بگوی.

گفت:نام دپگری ندارم.

شاه گفت:نامت شرّ است. تو آن نپستی که چشم آن تشنه را برای جرعه ای آب بپرون آوردی و گوهرش ربودی و آب

 نداده با جگر سوخته در بپابان تنهاپش گذاردی؟ اکنون بدان که:

                               منم  آن   تشنه ی  گهر  برده*                   بخت  من  زنده  بخت  تو مرده

                               تو مرا کشتی و خدای نکشت                    مقبل*آن کز خدای گپرد  پشت

                               دولتم  چون  خدا  پناهی  داد                    اپنکم  تاج  و  تخت شاهی  داد

                               وای  بر جان  تو  که  بد گهری                    جان بری  کرده ای و جان نبری

شرچون در او نگرپست،وی را شناخت و خود را به زمپن انداخت و:

                               گفت* زنهار  اگر  چه  بد  کردم                  در  بد  من  مبپن  که  خود  کردم

نام من شر است و نام تو خپر.پس من اگر مناسب نام خود بدی کرده ام،  تو نپز مناسب نام خود نپکی کن.خپر  او  را

 بخشپد و آزاد کرد اما چوپان که داستان خبث طپنت او را از دهان خپر شنپده بود و می دانست که  وجود  او  پپوسته

 موجب رنج دپگران خواهد شد، با شمشپر سرش را از تن جدا کرد.

                               گفت اگر خپر هست  خپراندپش*              تو  شری ، جز  شرت  نپاپد پپش

                               درتنش جست و پافت آن دو گهر                تعبپه    کرده     در    مپان   کمر

                               آمد    آورد   پپش      خپر    فراز                گفت   گوهر   به   گوهر   آمد باز

 که مردی عابد و پرهیزکار بود به آنحضرت عرض کرد : ای امیر مؤمنان پرهیزکاران را برایم آن چنان توصیف کن که گویا آنان را با چشم می نگرم اما امام ( ع ) در پاسخش درنک فرمود: آن گاه فرمود : ای همام از خدا بترس و نیکی کن که خداوند با کسانی است که تقوا پیشه کنند و با کسانیکه نیکوکارند ولی همام باین مقدار قانع نشد [ و در این باره اصرار ورزید ] تا اینکه امام تصمیم گرفت صفات متقین را مشروحا برایش بازگو کند . پس از آن خدای را ستایش و ثنا نمود و بر پیامبرش درود فرستاد . سپس فرمود : [2] اما بعد خداوند سبحان مخلوق را آفرید

[3] در حالیکه از اطاعتشان بی نیاز و از معصیت آنان ایمن بود زیرا نه نافرمانی گناهکاران به او زیان می رساند

 [4] و نه اطاعت مطیعان به او نفعی می بخشد . روزی و معیشت آنان را بینشان تقسیم کرد و هر کدام را در دنیا به جای خویش قرار داد [5] اما پرهیز کاران در دنیا دارای این صفات برجسته اند : گفتارشان راست

[6] پوشش آنان میانه روی و راه رفتنشان تواضع و فروتنی است . چشمان خویش را از آن چه خداوند بر آنها تحریم نموده پوشیده اند [7] و گوش های خود را وقف شنیدن علم و دانش سودمند ساخته اند .

[8] در بلا و آسایش حالشان یکسان است [ و تحولات آنها را دگرگون نمیسازد ]

 [9] و اگر نبود اجل و سرآمد معینی که خداوند برای آن ها مقرر داشت . روحهای آنان حتی یک چشم بر هم زدن از شوق پاداش و از ترس کیفر در جسمشان قرار نمی گرفت

 [10] خالق و آفریدگار در روح و جانشان بزرگ جلوه کرده [ بهمین جهت ] غیر خداوند در نظرشان کوچک است . آنها به کسی می مانند که بهشت را با چشم دیده [11] و در آن متنعم است و همچون کسی هستند که آتش دوزخ را مشاهده کرده و در آن معذب است [12] قلب هاشان پر از اندوه و [ انسان ها ] از شرشان در امان بدن هاشان لاغر و نیازمندی هایشان اندک 000

 [1] و ارواحشان عفیف و پاک است برای مدتی کوتاه در این جهان صبر و استقامت ورزیدند و راحتی بس طولانی بدست آوردند

 [2] تجارتی است پر سود که پروردگارشان برایشان فراهم ساخته دنیا [ با جلوه گریهایش ] خواست آنها را بفریبد ولی آنها فریبش را نخوردند و آنرا نخواستند

 [3] دنیا [ با لذاتش ] آنها را اسیر خود سازد ولی آنها با فداکاری خویشتن را آزاد ساختند . [ پرهیزکاران ] در شب همواره بر پا ایستاده اند

 [4] قرآن را شمرده و با تدبر تلاوت می کنند با آن جان خویش را محزون می سازند و داروی درد خود را از آن می گیرند

[5] هر گاه به آیه ای برسند که در آن تشویق باشد با علاقه فراوان به آن روی آورند

 [6] و روح و جانشان با شوق بسیار در آن خیره شود و آن را همواره نصب العین خود می سازند [7] و هر گاه به آیه ای برخورد کنند که در آن بیم باشد . گوشهای دل خویشتن را برای شنیدن آن باز می کنند

 [8] و صدای ناله و به هم خوردن زبانه های آتش با آن وضع مهیبش در درون گوششان طنین انداز است

[9] آنها در پیشگاه خدا به رکوع می روند و جبین و دست و پا به هنگام سجده بر خاک می سایند [10] و از او آزادی خویش را از آتش جهنم درخواست میکنند . [11] و اما در روز دانشمندانی بردبار و نیکوکارانی با تقوا هستند ترس و خوف بدنهای آنها را همچون چوبه تیری لاغر ساخته [12] چنانکه ناطران آنها را بیمار می پندارند اما هیچ بیماری در وجودشان نیست

[13] بیخبران می پندارند آنها دیوانه اند

[14] در حالی که اندیشه های بس بزرگ آنان را به این وضع در آورده . از اعمال اندک خویش خشنود نیستند

[15] و اعمال فراوان خود را زیاد نمی بینند آنان خویش را متهم می سازند و از کردار خود خوفناکند .

[16] هر گاه یکی از آنها ستوده شوند از آن چه درباره اش گفته شده در هراس می افتد و میگوید : [17] من از دیگران نسبت بخود آگاه ترم و پروردگارم به اعمالم از من آگاه تر است

000 [می گوید] [1] بار پروردگارا ما را در مورد گناهانی که به ما نسبت می دهند مؤاخذه مفرما و نسبت به نیکی هائی که درباره ما گمان می برند ما را از آن برتر قرارده و گناهانی را که نمیدانند بیامرز

 [2] از نشانه های آنان این است : در دین نیرومند نرمخو و دوراندیش

 [3] با ایمانی مملو از یقین حریص در کس ب دانش و دارای علم توام با حلم میانه رو در حال غنا

[4] در عبادت خاشع در عین تهیدستی آراسته در شدائد بردبار [5] طالب حلال در راه هدایت با نشاط از طمع دور

 [6] اعمال نیک را انجام می دهد اما باز هم ترسان است روز را شام میسازد و همش سپاسگزاری است شب را به روز می آورد و تمام فکرش یاد خدا است

 [7] می خوابد اما ترسان است و برمیخیزد شادمان است ترس او از غفلت

[8] و شادمانی او به خاطر فضل و رحمتی است که به او رسیده . [9] هرگاه نفس او در انجام وظائفی که خوش ندارد سرکشی کند او هم از آنچه دوست دارد محرومش می سازد .

 [10] روشنی چشمش در چیزی است که زوال در آن راه ندارد و بی علاقه گی و زهدش در چیزی است که باقی نمی ماند علم و حلم را به هم آمیخته و گفتار را با کردار هم آهنگ ساخته

 [11] آرزویش را نزدیک می بینی لغزش ش را کم قلبش را خاشع نفسش را قانع

[12] خوراکش را اندک امورش را آسان دینش را محفوخ شهوتش را مرده و خشمش را فروخورده است

[13] همگان به خیرش امیدوار و از شرش در امانند اگر در میان غافلان باشد جزو ذاکران محسوب می گردد

 [14] و اگر در میان ذاکران باشد جزو غافلان محسوب نمی شود .

 [15] ستمکار [ پشیمان ] را می بخشد و به آنکه محرومش ساخته عطا می کند با آنکس که پیوندش را قطع کرده می پیوندد [16] از گفتار زشت و ناسزا بر کنار است گفته هایش نرم بدیهایش پنهان و نیکیهایش آشکار است . [1] نیکی هایش رو کرده و شرش رخ برتافته است . در شدائد و مشکلات خونسرد و آرام در برابر ناگواریها شکیبا و بردبار

 [2] و در موقع نعمت و راحتی سپاسگزار است نسبت به کسی که دشمنی دارد ظلم نمی کند و به خاطر دوستی با کسی مرتکب گناه نمی شود

[3] پیش از آنکه شاهد و گواهی بر ضدش اقامه شود خود به حق اعتراف می کند آنچه را به او سپرده اند ضایع نمی کند

 [4] و آنچه را به او تذکر داده اند به فراموشی نمی سپارد مردم را با نامهای زشت نمی خواند به همسایه ها زیان نمی رساند

 [5] مصیبت زده را شماتت نمی کند در محیط باطل وارد نمی گردد و از دائره حق بیرون نمی رود

 [6] اگر سکوت کند سکوتش وی را مغموم نمی سازد و اگر بخندد صدایش به قهقهه بلند نمی شود [7] و اگر به او ستمی [ از دوستان ] شود صبر می کند تا خدا انتقام وی را بگیرد . خود را در سختی قرار می دهد

[8] اما مردم از دستش در آسایشند خود را بخاطر آخرت به زحمت می اندازد و مردم را در راحتی قرار می دهد

[9] کناره گیری او از کسانی که دوری می کند از روی زهد و به خاطر پاک ماندن است و معاشرتش باآنان که نزدیکی دارد توام با مهربانی و نرمش است

[10] دورکشی اش از روی تکبر و خودبرتربینی نیست و نزدیکیش بخاطر مکر و خدعه نخواهد بود . [11] راوی می گوید : هنگامی که سخن به اینجا رسید ناگهان همام ناله ای از جان برکشید که روحش همراه آن از کالبدش خارج شد . [12] امیرمؤمنان ( ع ) فرمود : آه من از این پیشامد می ترسیدم . [13] سپس فرمود : مواعظ و پند و اندرزهای رسا به آنان که اهل موعظه اند چنین می کند

[14] کسی عرض کرد : پس شما چطور ای امیرمؤمنان ؟ [ یعنی توصیف پرهیزکاران با همام چنین کرد پس خود شما چطور ؟ ] [15] امام ( ع ) فرمود : وای بر تو هر اجلی وقت معینی دارد که از آن نمی گذرد و سبب مشخصی که از آن تجاوز نمی کند

[16] آرام باش دیگر چنین سخن مگوی این حرفی بود که شیطان بر زبانت نهاد .

منبع: نهج البلاغه

اهل تقوا كسانی هستند كه در اموال خویش حقی را برای سائل و نیازمند و نیز برای كسانی كه از امكانات و اموال محروم هستند قایل می باشند. در حقیقت بر این باورند كه اگر اموالی در نزد ایشان است امكاناتی است كه می بایست بخشی از آن ها در اختیار این دو قشر از جامعه قرار گیرد. (ذاریات آیه 15 و 19)

ویژگی دیگر متقین كه در آیات قرآن بدان پرداخته است، مسأله شایسته گرایی و ناشایست گریزی است. همین مسأله است كه تقوای هنجاری آنان را معنا و مفهوم واقعی می بخشد. در جامعه جاهلی، توده مردمی زندگی می كردند كه از نابهنجاری ها پرهیز و به هنجارها و اعمال صالح و نیك گرایش داشتند. توده مردم همواره در مسیر تقوای هنجاری زندگی می كنند مگر آن كه از طرف گروه های دیگر به بیراهه كشیده شوند. آنان در زندگی روزمره خویش به عرف و سنت های اجتماعی پای بند هستند و همین پای بندی آنان است كه جامعه را استوار و باثبات می سازد. آنان مردمان هنجارگرا و نابهنجار گریز هستند. معروف و منكر در نزد آنان یكسان نیست. هرچیزی كه از نظر قانونی و عقلی و عقلایی ناپسند است از آن پرهیز می كنند و به هر چیزی كه معروف و پسندیده است روی می آورند.

همین توده پای بند به هنجارها و پرهیزكننده از ناشایسته هاست كه امر به معروف می كنند و از منكر پرهیز می دهند. از این رو قرآن متقین را كسانی برمی شمارد كه امر به معروف می كنند و از منكر نهی كرده و باز می دارند. (آل عمران آیه 114 و 115)

متقین كسانی هستند كه به سوی كارهای خیر می شتابند و نیكوكاری را دوست می دارند. (همان) راستگویی و صداقت در گفتار از چیزهایی است كه قرآن درباره متقین بیان می كند. (بقره آیه 177 و نیز آل عمران آیه 15 و 17) همین مسأله صداقت و رستگاری به عنوان هنجاری ارزشمند موجب می شود كه قابلیت پذیرش ایمان در ایشان افزایش یابد و احتمال پذیرش حق و حقانیت و رستگاری به هدایت كتاب الهی در آنان تشدید شود.

آنان انسان های از خود گذشته ای هستند و در برابر لغزش ها و اشتباهات و خطاهای دیگران عفو و گذشت را در پیش می گیرند و اهل كینه و عداوت نیستند. (آل عمران آیه 133 و 134) همین از خودگذشتن نشان گر آن است كه تا چه اندازه به اصول اخلاقی انسانی پای بند هستند و تا چه اندازه بر فطرت پاك و سلامت شخصیت خود باقی و برقرار مانده اند.

آنان مردمانی هستند كه در برابر اشتباهات و خطاهای دیگران با حلم و عقل رفتار می كنند و با فروبردن خشم و غضب خود را مهار و كنترل می كنند. (آل عمران آیه 133 و 134)

آنان اهل عهد و پیمان هستند و به هر چیزی كه عهد و پیمان بسته اند وفادارند. (بقره آیه 177 و آل عمران آیه 76 و توبه آیه 4)

این هنجارها و رفتارهای پسندیده كه برخاسته از فطرت پاك است موجب می شود كه آمادگی رشد و تعالی داشته باشند. از این روست كه برخی از اهل دل و عرفان می گویند عرفان و عمل به هم آمیخته است و انسان به هر آن چه كه می داند اگر به درستی عمل كند درهای حكمت به روی او باز می شود و هر دانشی با عملی موجب می شود كه روز به روز بر علم او افزوده شود.

این تقوای مصطلح دوره جاهلیت كه قرآن از آن در آیات چندی یاد می كند این آمادگی را در افراد ایجاد می كند كه به مقامات بالاتر نیز دست یابند و زمینه های ایمان آوری به غیب و كتاب های آسمانی و وحیانی در آنها فراهم آید و در نهایت روز به روز علم و عمل و ایمان ایشان افزایش یابد. این گونه است كه تقوا مرتبه به مرتبه و مقام به مقام افزایش می یابد و تقوای هنجاری به تقوای ایمانی و تقوای تقوا افزایش رتبه می یابد. در آیات دیگری كه برای بیان مراتب عالی تر وارد شده از مؤمنان خواسته شده است كه تقوا پیشه گیرند و از اهل تقوا نیز خواسته شده كه تقوای تقوا، پیشه خود سازند.

تقوا در مراتب عالی تر به تسلیم در برابر خدا (زخرف آیه 67 و 69) و تهجد و شب زنده داری (آل عمران آیه113 و 115 و ذاریات آیه 15 و 17) خوف از قیامت (انبیا آیه 48 و 49) ذكر خدا (آل عمران آیه 133 و 135) سجده طولانی (آل عمران آیه 113 و 115) تلاوت قرآن (همان) پرداخت زكات به عنوان حكم دینی (بقره آیه 177) اطاعت خدا (آل عمران آیه 15 و 17) و اقامه نماز(بقره آیه 177) معنا شده و از صفات متقین برشمرده می شود.

این گونه است كه تقوا در یك فرآیند از ساده به پیچیده و از مرتبه دانی به عالی تغییر مفهوم می دهد. با این همه هر یك از مراتب تقوایی مصداق تقواست و نمی توان گفت كه تنها مرتبه ای از آن، بازتاب مصداقی مفهوم تقواست بلكه همه این مراتب به طور تشكیكی مصداقی از مفهوم تقوا به شمار می آید.

گردهمایى بسیار مهمى در پاكستان بود. من هم با دعوت در آن جلسه شركت كرده بودم. هرچند بعضى ها تعریف هایى درباره شیعه داشتند، ولى اكثراً علما و دانشمندان اهل سنّت بودند و بر علیه شیعه صحبت مى شد.
 

نوبت به من رسید، فكر كردم چه بگویم.                                             رفتم پشت تریبون و گفتم: نه شیعه و نه سنّى!                                   همه خوشحال شده و برایم كف زدند.                                                   بعد گفتم: براى شیعه سه دلیل از قرآن دارم، اگر شما هم دارید ارائه دهید:
 

دوباره آنان كف زدند.

امیرالمؤمنین (ع) در روایتی فرمودند: « چشمی كه گریان نباشد، برکت ندارد. »

از روایات بسیاری استفاده می شود كه یكی از علائم قساوت قلب خشكی چشم است و ما باید در رفع قساوت قلب بكوشیم كه در دعا داریم كه (اللهم انی اعوذبك من عین لاتدمع ....) خدایا پناه می برم به تو از چشمی كه نمی گرید و اشک آن جاری نمی شود. البته باید توجه كرد كه هر چشمی كه خشک است، حتماً از قساوت نیست، بلکه علل دیگر می تواند داشته باشد.


در روایات اهل بیت (ع) علل گوناگونی برای قساوت قلب ذکر شده كه به عنوان نمونه به بعضی از آنها اشاره می شود:


در مورد جلا دادن قلب و رفع قساوت آن، راههایی از طرف ائمه اطهار (ع) به ما رسیده است. از جمله عبارتند از:


1) زیاد سخن گفتن در غیر ذکر خدا 2) زیاد گناه کردن 3) آرزوی زیاد نمودن 4) گوش دادن به لهو 5) شكار نمودن 6) نگاه کردن به بخیل 7) جمع نمودن مال 8) هنگام دفن خویشان، خاك روی آنان ریختن 9) عبادت را ترك نمودن 10) همنشینی با افراد گمراه در دین و ستمگران 11) همنشینی با افراد فرو مایه و پست 12) خنده زیاد 1) به یاد مرگ بودن 2) پند و اندرز 3) تفکر در آیات الهی و قیامت و احوال خویشتن 4) همنشینی با علماء و بهره بردن از آنان 5) معاشرت با افراد ارجمند و اهل فضل 6) گفتگوی علمی 7) اطعام تهیدستان 8) دست بر سر یتیمان كشیدن و مهربانی با آنان 9) ذکر خدا گفتن و ذکر فضایل و مناقب و مصائب اهل بیت (ع) 10) قرائت قرآن 11) استغفار