مقام امیرالمومنین ازنگاه ادیان دیگر

جبران خلیل جبران
كه از علمای بزرگ مسیحیت، مرد هنر و صاحب ذوق بدیعی است لب به ستایش علی گشوده و چنین می گوید:" به عقیده من علی بن ابیطالب ( پس از پیامبر) نخستین مرد از قوم عرب است كه وجودش، همه فضائل كامل بودن را در قوم خویش دمید و آهنگ آن را به گوش مردمی رسانید كه پیش از آن مانند آن را نشنیده بودند و در بین تاریكی های جاهلیت از روش روشن او متحیر ماندند؛ پس كسی كه طریق علی را پسندید به فطرت سلیم بازگشت و آن كه از باب خصومت وارد شد جاهیلت را ترجیح داد."جبران معتقد بود كه:" دو طایفه شیفته روش علی بودند یكی خردمندان پاكدل و دیگری نیكو سرشتان با ذوق، علی بن ابیطالب شهید عظمت خویش گشت او از دنیا رفت در حالی كه نماز بر زبانش جاری و دلش از شوق خدا لبریز بود. مردم عرب، حقیقت مقام او را درك نكردند تا گروهی از مردم كشور همسایه آنها( ایران) برخاسته، این گوهر گرانبها را از سنگ تشخیص داده و او را شناختند."
جبران اضافه می كند كه:" علی (ع) مانند پیغمبران درگذشت، مقام و شأن او در بصیرت و بینایی چون پیغمبران، مختص شهر، بلد، قوم، زمان و مكان نبوده و شخصیتی بین المللی داشت."
جبران همیشه نام علی (ع) را در مجالس خاص و عام به زبان می آورد، تعظیم می كرد و می گفت علی از جهان رفت درحالی كه هنوز رسالتش را به كمال، تبلیغ نكرده بود.
شبلی شمیل
دانشمندی است كه در سال 1335 هجری درگذشت، وی شاگرد برجسته مكتب داروین بود و نخستین كسی است كه نظریه" قوه" را در شرق منتشر كرد سپس برخلاف مكتب استاد خود كه فردی الهی بود، به انكار مقدسات و جهان ماوراء طبیعت برخاست وتا لحظه مرگ از مكتب مادیگری پیروی نمود.وی با اصراری كه در انكار توحید داشت، در برابر شخصیت علی ( ع) سرتعظیم فرود آورده و در مورد او چنین می گوید:" امام و پیشوای انسان ها علی بن ابیطالب بزرگ بزرگان و یگانه نسخه ای است كه با اصل خود «پیامبر( ص)» مطابق است هرگز اهل شرق و غرب، سخنرانی نظیر او در گذشته و حال ندیده است."
میخائیل نعیمه
كه از دانشمندان مسیحی است در مقدمه ای كه بر كتاب " صوت العدالة الانسانیة" نوشته درباره حضرت علی (ع) چنین می گوید:" پهلوانی امام( ع) تنها در میدان جنگ نبود بلكه او در روشن بینی، پاكدلی، بلاغت، سحر بیان، اخلاق فاضله، شور ایمان، بلندی همت، یاری ستمدیدگان و ناامیدان، متابعت حق و راستی و بالجمله در همه صفات پهلوان بود. اگر چه مدت زیادی از حضور او گذشته، اما هر گاه بخواهیم بنیاد زندگی نیكو و سعادتمندی را بگذاریم باید به روش او رجوع كرده و دستور و نقشه را از او بگیریم."- " جرج جرداق"مسیحی، نویسنده معروف لبنانی در كتاب " صوت العدالة الانسانیة " درباره علی ( ع) چنین می نویسد: ای دنیا چه می شد اگر همه نیروهایت را در هم می فشردی و دوباره شخصیتی مانند علی با آن عقل، قلب ، زبان و شمشیر نمودار می كردی؟"
كارلایل
فیلسوف انگلیسی، هر گاه به نام علی (ع) می رسید بزرگی علی چنان او را به وجد می آورد و نیروی عظمت آن حضرت چنان تحریكش می كرد كه از بحث علمی بیرون می شد و بی اختیار شروع به مدیحه سرایی او می كرد، او درباره علی چنین می گوید: " ما نمی توانیم علی را دوست نداشته باشیم و به وی عشق نورزیم زیرا هر چه خوبی هست كه ما آن را دوست داریم همه در علی جمع است. او جوانمرد شریف و بزرگواری بود كه دلش سرشار از مهر و عطوفت و دلیری بود، از بشر شجاع تر، اما شجاعتش آمیخته با مهر و عطوفت و لطف و احسان بود.پیش از رحلت خود درباره قاتلش از او نظر خواستند، فرمود: اگر زنده ماندم خود می دانم چه كنم و اگر درگذشتم اختیار با شماست، اگر می خواهید او را قصاص كنید یك ضربت بیشتر به او نزنید و اگر عفو كنید به تقوا نزدیك تر است."
لامنس
یك كشیش بلژیكی است كه در زبان عربی و تاریخ عرب مهارت داشت. او درباره علی (ع) می گوید:" برای عظمت علی این بس كه تمام اخبار و تواریخ علمی اسلامی از او سرچشمه می گیرد. او حافظه و قوه شگفت انگیزی داشت. علمای اسلام از مخالف و موافق، از دوست و دشمن مفتخرند كه گفتار خود را به علی مستند دارند چرا كه گفتار او حجیت قطعی داشت، او باب مدینه علم بود و با روح كلی پیوستگی تام داشت.
مادام دیالافوا"،
در مقام تعریف حضرت علی (ع) چنین می نویسد:" احترام علی (ع) در نزد شیعه به منتها درجه است و حقاً هم باید این طور باشد زیرا این مرد بزرگ علاوه بر جنگ ها و فداكاری هایی كه برای پیشرفت اسلام كرد، در دانش، فضائل ، عدالت و صفات نیك بی نظیر بود و نسلی پاك و مقدس نیزاز خود باقی گذارد. فرزندانش نیز از او پیروی كردند و برای پیشرفت مذهب اسلام مظلومانه تن به شهادت دادند. علی(ع) كسی است كه در قضاوت به منتها درجه عدالت رفتار می كرد و در اجرای قوانین الهی اصرار و پافشاری داشت. علی كسی است كه اعمال و رفتارش نسبت به مسلمانان منصفانه بود، او كسی است كه تهدید و نویدش قطعی بود. "
مادام دیالافوا
در ادامه این بحث می گوید:" چشمان من گریه كنید، اشك های خود را با آه و ناله من مخلوط نمایید و برای اولاد پیامبر كه مظلومانه شهید شدند، عزاداری كنید."- " پطروشفسكی" استاد دانشگاه لنینگراد می گوید:" علی (ع) تا سرحد شور و عشق پای بند دین، صادق و راستگو بود... و مقام صفات اولیاءالله در وجودش جمع بود."
میخائیل نعیمه، نویسنده صاحب نظر و متفكر انسانی مسیحی عرب:
" هیچ مورخ و نویسنده ای هر اندازه هم كه از نبوغ و رادمردی ممتاز برخوردار بوده باشد، نمی تواند قیافه كاملی از انسان بزرگی مانند علی(ع) در مجموعه ای كه حتی دارای هزار صفحه باشد، ترسیم نماید و دورانی پر از رویدادهای بزرگ مانند دوران او را توضیح بدهد. تفكرات و اندیشه های آن مرد عرب و گفتار و كرداری را كه میان خود و پروردگارش انجام داده است، نه گوشی شنیده و نه چشمی دیده است. تفكرات ، ایده ها و گفتار و كردار او خیلی بیش از آن بوده است كه با دست و زبان و قلم وی بروز كرده و در تاریخ ثبت شده است."(10)
- خلیفه دوم می گوید:" تعجب من ازاین كه علی بن ابیطالب برتمام مسائل علمی، قضائی و فقهی احاطه دارد ، نیست ، بلكه تعجب من ازاین است كه اوهرگونه سؤال مشكلی را درهرموردی كه باشد بلافاصله وفوری وبدون اندیشه وتامل جواب می دهد."(11)
- عبدالفتاح عبدالمقصود، ( نویسنده و دانشمند مشهور مصری) می نویسد:
" پس از محمد (ص) كسی را ندیده ام كه شایسته باشد پس از او قرار گیرد، یا بتواند در ردیفش بیاید، جز پدر فرزندان پاك و برگزیده پیغمبر( علی بن ابی طالب) و من در این سخن به طرفداری تشیع وارد نشده ام، بلكه این رایی است كه حقایق تاریخ به آن گویاست. او، برترین مردی است كه مادر روزگار تا پایان عمر خود چون او نزاید، و اوست كه هرگاه هدایت طلبان به جستجوی اخبار و گفتارش برآیند، از هر خبری برای آنان شعاعی می درخشد، آری او مجسمه ای از كمال است كه در قالب بشریت ریخته شده است."(12)
- جبران خلیل جبران( نویسنده معروف مسیحی) می نویسد:" علی از جهان درگذشت، در حالیكه شهید عظمت خود شد. در حالی كه نماز میان دو لبش بود و دلش از شوق پروردگار لبریز بود. عرب حقیقت مقام و قدر علی را نشناخت، تا از میان همسایگان پارسی آنان، مردمی به پا خاستند و بین گوهر و سنگ ریزه را فرق گذاشتند. "(13)
- بارون كاردایفو ( دانشمند فرانسوی) می نویسد:
" علی مولود حوادث نبود، بلكه حوادث را او به وجود آورده بود، اعمال او مخلوق فكر وعاطفه و مخیله خود اوست، پهلوانی بود كه درعین دلیری ، دلسوز و رقیق القلب، و شهسواری بود كه در هنگام رزم آرایی، زاهد از دنیا گذشته بود. به مال و منصب دنیا اعتنایی نداشت و در حقیقت ، جان خود را فدا نمود. روحی بسیار عمیق داشت كه ریشه آن ناپیدا بود و در هر جا خوف الهی آن را فرا گرفته بود. "(14)
در حقیقت باید گفت، سخن گفتن درباره علی (ع) ، ابرمرد جهان اسلام و انسانیت ، كاری است بس دشوار و سنگین كه هر كس را توان قلم رسایی و سخن گفتن درباره آن نیست. علی(ع) وجودی است چند بعدی و جامع اضداد؛ شجاع است و پرصلابت ، سخنوری است بلیغ و فصیح. در محراب عبادت ، عابدی است، گریان و لرزان و زاهدی است خدا ترس. حاكمی است مدیر، سیاستمداری است مدبر و بخشنده ، ایثارگری است توانا، رهبری است قاطع ، پیوسته با حق است و حق با او، در اجرای حق پر صلابت و سخت گیر، خصم ظالمان است و یاور مظلومان. او امیرمؤمنان است و سرور عارفان و در عین حال پناهگاه یتیمان و بی سرپرستان و ستم دیدگان، دلی دارد جوشان از عواطف انسانی و ترحم به زیردستان، در عین قدرت و سخاوت ، ژنده پوشی است كارگر و كشاورز، حكیمی است بصیر و داوری است دادگر و بی گذشت . به راستی كه شناخت گوشه ای از این دریای ناپیدا و اسوه فضیلت و تقوا و دانش ، برای كسی امكان ندارد، مگر خدایی كه خالق اوست و پیغمبری كه مربی و معلم اوست و اولاد طاهرینش (ع) كه پرورش یافتگان مكتب اویند.(15)
امام علی(ع) ، بنده راستین حق بود كه حجاب های نور را در نوردیده و به محبوب خویش پیوسته بود . علی(ع) همان شخصی است كه پا بر شانه پیامبر گذاشت و بت های جاهلیت را شكست، او همان شیرمردی است كه در لیلة المبیت در بستر پیامبر خوابید و نقشه شوم كفار را نقش برآب كرد، او كه گنجینه اسرار خدایی است، خود را با فرودست ترین انسان ها یكسان می بیند، با آن ها هم سفره می شود و در كنار تنورشان می نشیند، آتش را به جان می خرد تا برای كودكان یتیم كه گمان می كنند علی از یادشان غافل مانده است، نانی تهیه كند، شب هنگام تنها و بی یاور، انبان آذوقه و آرد را بر شانه می گذارد و به صورت ناشناس خانه به خانه درها را به صدا در می آورد تا فقیران با شكم گرسنه سر بر بالین نگذارند.
علی (ع) اگر رنگ خدا نمی داشت و مردی الهی نبود، فراموش شده بود. علی (ع) نه تنها با كشته شدنش نمرد، بلكه زنده و زنده تر شد.