Mutteki: ABD müzakere istiyorsa düşmanlığa son vermeli

08/05/2007

İslami İran Dışişleri Bakanı Menuçehr Mutteki, haftalık Time verdiği demeçte önemli konulara değindi.

ABD ile görüşmek için kendilerinde gerekli siyasi iradenin bulunduğunu, karşı tarafta da bu yönde bir eğilim olması durumunda müzakereye hazır olduklarını bildiren Mutteki, ‘ama gördüğümüz kadarıyla, Amerika’nın İran’a karşı düşmanlığa son vermeye niyeti yok, böyle bir ortamda da müzakereden söz etmenin bir anlamı olmaz’ dedi. Mutteki, Amerika’da yayımlanan haftalık Time dergisine verdiği röportajda, ABD ile karşılıklı görüşüp görüşemeyeceklerine ilişkin soru üzerine, "ABD ile müzakereye hazırız. Ama her şeyden önce müzakere için siyasi irade olmalı" dedi. Mutteki, Mısır’ın Şarm El Şeyh beldesinde yapılan genişletilmiş Irak toplantısında neden ABD Dışişleri Bakanı Condeleezza Rice ile görüşmediğinin sorulması üzerine de böyle bir görüşme için önceden planlama yapılmadığını, bu nedenle görüşme olmadığını belirtti ve "Dışişleri bakanları birbirleriyle tesadüfen görüşmez. Bunun için siyasi irade ve gerekli zeminin olması lazım. Biz göstermelik müzakere ve şov peşinde değiliz" diye konuştu. Washington yönetiminin ciddiyetinden emin olmak istediklerini ifade eden Mutteki, "ABD yıllardır İran’da ve bölgede bazı problemler meydana getirdi. Bu konuları görüşmek için gerekli siyasi irade bizde mevcut.Eğer karşı tarafta da bu eğilim olursa, biz müzakereye hazırız" dedi. Mutteki, Şarm El Şeyh toplantısında birlikte katıldıkları yemekte Rice ile ne konuştuklarına ilişkin soruya da "Özel bir şey konuşmadık, sadece selamlaştık. Bu, çok da önemli değil" cevabını verdi. Rice’ın görüşme talebine neden olumlu cevap vermedikleri şeklindeki soru üzerine de Mutteki, ABD tarafından görüşme için ön koşul ortaya atıldığını anımsattı ve böyle bir ortamda görüşmelerinin mümkün olmadığını söyledi. Mutteki, nükleer teknolojiden yararlanmalarının kendi hakları olduğunu ve endüstriyel yakıt üretim aşamasına girdiklerini ifade ederek, "Hükümet meşru bir programı durdurma yetkisine sahip değil. Bu nedenle kabul etmedik" dedi. İran ve Avrupa arasında müzakerelerin, İran’ın nükleer teknolojiden barış amaçlı yararlanma hakkının resmiyette tanınıncaya kadar devam edeceğini belirten İran dışişleri bakanı, İran’ın nükleer faaliyetlerinin NPT konvansiyonu ve uluslar arası kanunlara göre olduğunu söyledi. Time muhabirinin, İran’ın uranyum zenginleştirmeyi durdurma yönündeki görüşünün sorulmasına üzerine Mutteki, “İran daha önce (2003’te) güven ortamı sağlamak için Avrupa ile müzakereler döneminde uranyum zenginleştirme faaliyetlerini 2 yıldan fazla bir zaman durdurdu. Ama İran’ın bu olumlu tutumuna karşı Avrupa, İran’ın nükleer hakkını tanıma konusunda doğru dürüst hiçbir adım atmadı. Bundan dolayı İran nükleer hakkını savunmak zorundadır zira bu bizim en tabii hakkımızdır. Biz bu süreç içinde sürekli olarak uluslar arası atom enerjisi kurumu ile işbirliği yaptık ve yapmaya da devam ediyoruz. Bu arada İran, nükleer yakıtı endüstriyel düzeyde üretmiş bulunuyor. Güvenlik Konseyi’nin İran’ın nükleer faaliyetlerini önlemek için yaptırırım kararı çıkarması da İran’ın meşru haklarını önleyemeyecektir. Bundan dolayı yaptırımların başını çeken ABD ve İngiltere, sergiledikleri yanlış tutumu düzeltmeliler. Diğer ülkelerin sözünü dinlemeliler” diye konuştu. Solana ve Laricani arasındaki son görüşmeleri nasıl değerlendiriyorsunuz? şeklindeki bir soruya cevap veren Mutteki, son görüşmelerin daha öncekilere göre daha olumlu geçtiğini zira Solana’nın daha önceki görüşmelerin aksine son görüşmede, daha ciddi ve olumlu bir tutum sergilediğinin görüldüğünü belirterek, bundan dolayı da tarafların müzakerelerin sürdürülmesine karar verdiklerini belirtti. Müzakerelerin, İran’ın hakkını alıncaya kadar süreceğini ve İran’ın bu konuda sabrının bulunduğunu belirten İran dışişleri bakanı, “Biz hakkımızın ötesinde bir şey istemiyoruz. NPT üyesi diğer ülkelerin hakkı olan nükleer faaliyetlerinin resmiyette tanındığı gibi bizim de nükleer hakkımızın resmiyette tanınmasını istiyoruz” dedi. Mutteki, Irak’ta milli bir uzlaşının sağlanması içeren bir plan konusundaki suale ise verdiği cevapta, Irak’ta sorunların çözümü çerçevesinde her şeyden önce, güvenlik güçlerinin tek bir çatı altında olması gerektiği, Maliki hükümetinin desteklenmesi ve bu ülkedeki aşiretler arasında ihtilafların giderilmesi, teröristlere desteğin (işgalcilerin verdiği) derhal kesilmesinin şart olduğunu belirterek, Irak’taki güvenlik sorununun bütün bölgeyi yakından etkisi altına aldığını söyledi. İran’ın Irak’a silah gönderdiği yönündeki bir soruya da Mutteki, “Bunlar tamamen asılsız ve temelden yoksun iddialardır, biz geçmişte bu gibi iddialara bir koç kez cevap vermiştik. Bana göre, Amerika, bu konuda İran’ı itham yerine, gerçekleri görmeli ve gerçekleri gizlememeli açıklamalıdır” dedi. Time muhabirinin, “Siz niçin ABD güçlerinin Irak’taki varlığını işgal gücü olarak kabul ediyorsunuz? Halbuki Irak devleti, ABD ve diğer ülkelerin askerlerini işgalci olarakg örmüyor?” sorusuna da şöyle cevap verdi: “Amerika ve işgalci koalisyon güçleri, her şeyden önce Irak’a BM’lerin izni olmadan girdiler ve işgal ettiler. Irak devleti de bu işgal gücünü kabullenmek zorunda kaldı. Bu durum İran tarafından normal bir şeymiş mi kabullenemez.”