پرسش

باسلام.
آیا خوردن میوهایی با قند بالا مانند انگور موز و خربزه و غیره قند خون را بالا می برند یا قند انها در بدن می سوزد؟ روزانه مقداز مجاز خوردن ان چقدر است ؟
باتشکر

پاسخ

با سلام و احترام

اگر دیابت دارید و یا این سؤال را برای یک فرد مبتلا به دیابت می‌پرسید باید عرض کنم که بله این میوه‌هایی که فرمودید قند خون را بالا می‌برند و باید بااحتیاط مصرف شوند ولی این به این معنا نیست که این میوه‌ها باید از برنامه‌ی غذایی حذف شوند؛ زیرا به دلیل داشتن ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان‌ها برای کنترل دیابت و پیشگیری از عوارض این بیماری مفید هستند. فقط باید در مقدار مصرف دقت داشت.

اما اگر این سؤال را برای نقش قند این میوه‌ها در چاق شدن و افزایش وزن می‌پرسید باید عرض کنم که
همراهی فیبرها در کنار قند میوه‌ها باعث تغییر در جذب آن‌ها می‌شود. در واقع، فیبرها موجب کندتر شدن جذب قندها می‌شود. همچنین قند بسیار آهسته‌تر وارد خون می‌شود و کبد زمان بیشتری برای متابولیسم آن دارد. به‌علاوه قند میوه‌ها بهتر در بدن جذب می‌شود که همین نکته افزایش وزن را کاهش می‌دهد.
البته توجه داشته باشید همراهی مصرف فیبرها و قند در هر صورتی این تأثیر را ندارد و ارتباط آن‌ها باعث چنین خاصیتی شده است. از همین رو خوردن سبزیجات پس از یک تکه کیک شکلاتی فایده‌ای در این باره نخواهد داشت. در واقع اگر قند و فیبر میوه نیز از هم جدا شوند این فایده از بین می‌رود. به همین دلیل است که مصرف میوه‌ها نسبت به آبمیوه ارجحیت دارد.
میوه‌ها حتی اگر بسیار هم شیرین باشند باز هم دوستان خوبی در دوران رژیم لاغری هستند. با این حال، برخی اصول را نیز باید کرد که عبارت‌اند از: 
* میوه را به‌عنوان میان وعده نه دسر میل کنید زیرا کم‌کالری است و گرسنگی را برطرف می‌کند. همچنین قند موجود در میوه‌ها هنگامی‌که به‌تنهایی مصرف شود بهتر جذب می‌گردد.
 * بهتر است میوه طبیعی مصرف گردد. کمپوت، آبمیوه و هر نوع فرایند صنعتی که قند را به میوه می‌افزاید توصیه نمی‌شود. تهیه کمپوت و آبمیوه در منزل می‌تواند به کنترل قند اضافی کمک کند.
در مورد مقدار مجاز مصرف آن باید عرض کنم که قند میوه از یک مولکول ساکارز (دو مولکول گلوکز و فروکتوز) تشکیل شده است که میزان گلوکز و فروکتوز موجود در میوه‌ها متغیر است. فروکتوز به لحاظ فرمولی شبیه گلوکز (C6H12O6) می‌باشد، اما متابولیسم متفاوتی از گلوکز دارد. گلوکز به پانکراس اثر کرده و باعث تحریک تولید انسولین می‌شود در حالی که فروکتوز موجود در کبد به تری گلیسرید تبدیل شده و در نتیجه به شکل چربی ذخیره می‌شود. فروکتوز به دلیل پایین بودن نمایه گلایسمی به بیماران دیابتی قابل توصیه است. مقادیر بالای دریافت فروکتوز در انسان نشان داده است که می‌تواند با بیماری‌های کبد چرب غیرالکلی، آلزایمر و دیس لیپیدمی ارتباط داشته باشد.
ارزش مصرف میوه‌ها در کاهش وزن زمانی است که بدن با یک برنامه متعادل مواجه باشد و سایر فاکتورها از جمله ورزش، کنترل استرس و... رعایت شده باشد. یعنی برای مثال شما نمی‌توانید صرفاً جهت سلامتی روزی 4 یا 5 واحد میوه مثل پرتقال دریافت کنید و بدون در نظر گرفتن سایر فاکتورها انتظار کاهش وزن داشته باشید
فروکتوز یک مونوساکارید می‌باشد که به آسانی در بدن جهت تولید انرژی جذب می‌شود. در واقع فروکتوز بیشترین فرم انرژی‌زایی در میان قندها می‌باشد؛ به‌خصوص سلول‌های عصبی مولکول فروکتوز را جذب می‌کنند. فروکتوز توانایی جذب به شکل انتشار را از دستگاه گوارش دارد که این نقطه مقابل گلوکز است. از طرفی فروکتوز به انسولین نیازی ندارد در حالی که گلوکز به انسولین نیاز دارد. اگر خواهان کاهش وزن می‌باشید باید 20 گرم یا کمتر در روز فروکتوز دریافت کنید.؛ زیرا فروکتوز اضافی در بدن به تری گلیسرید تبدیل خواهد شد. فروکتوز که قند اصلی محلول در میوه است، متابولیسم آهسته‌ای دارد بنابراین گلوکز خون را به آهستگی بعد از هضم میوه افزایش می‌دهد و بدن دیرتر با کاهش قند خون مواجه می‌شود. ناگفته نماند که فروکتوز در کبد قابلیت تبدیل به گلوکز را دارد.
 
 
میزان فروکتوز موجود در میوه‌ها
 
نام میوه اندازه واحد میزان فروکتوز (گرم)
آلو یک عدد متوسط 2/1
زردآلو یک عدد متوسط 3/1
خرما یک عدد متوسط 6/2
طالبی یک هشتم 8/2
موز یک عدد متوسط 1/7
سیب یک عدد متوسط 5/9
خرمالو یک عدد متوسط 6/10
هندوانه یک شانزدهم 3/11
گلابی یک عدد متوسط 8/11
کشمش یک چهارم فنجان 3/12
 
چند ویژگی میوه کامل در کاهش وزن
علت نقش افزایش مصرف میوه در پیشگیری از افزایش وزن و چاقی به چندین ویژگی از میوه‌های کامل بستگی دارد: محتوای آب بالا، چگالی نسبتاً کم میوه‌ها، محتوای نسبتاً بالای فیبر. فیبر رژیمی و به‌خصوص، فیبر رژیمی ویسکوز که در میوه‌ها در مقادیر قابل‌توجهی وجود دارد، نشان داده شده است که پس از صرف غذا سیری را افزایش داده و گرسنگی بعد از آن را کاهش می‌دهد و در بلندمدت این اتفاق ممکن است دریافت انرژی را کاهش دهد و در نتیجه باعث کاهش وزن شود. در نتیجه استفاده از میوه‌های فرآوری شده مثل کمپوت‌ها، آبمیوه‌های صنعتی و میوه‌های خشک شده، به دلیل کاهش آب، فیبر و افزودن شکر می‌توانند هم از ارزش تغذیه‌ای میوه‌ها کاسته و هم باعث افزایش چگالی میوه‌ها شده که در نهایت در صورت مصرف حتی حداقل واحد باعث ایجاد اضافه وزن و چاقی می‌شود.

موفق و سلامت باشید.