تبیان، دستیار زندگی

اجاره دهنده و كسي كه چيزي را اجاره مي كند بايد مكلف و عاقل باشندو به اختيار خودشان اجاره را انجام دهند، و نيز بايد در مال خود حق تصرف داشته باشند، پس سفيهي كه مال خود را در كارهاي بيهوده مصرف مي كند، چنانچه حاكم شرع او را از تصرف در اموالش جلوگيري كرده باشد، اگر چيزي را اجاره كند يااجاره دهد صحيح نيست .

انسان مي تواند از طرف ديگري وكيل شود و مال او را اجاره دهد.

اگر ولي يا قيم بچه مال او را اجاره دهد، يا خود او را اجير ديگري نمايد اشكال ندارد، و اگر مدتي از زمان بالغ شدن او را جزو مدت اجاره قرار دهد،بعد از آنكه بچه بالغ شد مي تواند بقيه اجاره را به هم بزند، ولي هرگاه طوري بوده كه اگر مقداري از زمان بالغ بودن بچه را جزو مدت اجره نمي كرد بر خلاف مصلحت بچه بود، نمي تواند اجاره را به هم بزند.

بچه صغيري را كه ولي ندارد بدون اجازه مجتهد نمي شود اجير كرد، و كسي كه به مجتهد دسترسي ندارد مي تواند از يك نفر مؤمن كه عادل باشد اجازه بگيرد واو را اجير نمايد، به شرط آنكه اجير گرفتن بچه نابالغ به مصلحت او بلكه بنابر احتياط واجب ترك آن داراي مفسده براي بچه نابالغ باشد.

اجاره دهنده و مستأجر لازم نيست صيغه عربي بخوانند، بلكه اگر مالك به كسي بگويد ملك خود را به تو اجاره دادم و او بگويد قبول كردم ، اجاره صحيح است ، و نيز اگر حرفي نزنند و مالك به قصد اين كه ملك را اجاره دهد آن را به مستأجر واگذار كند و او هم به قصد اجاره كردن بگيرد اجاره صحيح مي باشد.

اگر انسان بدون صيغه خواندن بخواهد براي انجام عملي اجير شود، همين كه با رضايت طرف معامله مشغول آن عمل شد، اجاره صحيح است .

كسي كه نمي تواند حرف بزند، اگر با اشاره بفهماند كه ملك را اجاره داده يا اجاره كرده ، صحيح است .

اگر خانه يا دكان يا اتاقي را اجاره كند و صاحب ملك با او شرط كندكه فقط خود او از آنها استفاده نمايد، مستأجر نمي تواند آن را به ديگري اجاره دهد، و اگر شرط نكند، مي تواند آن را به ديگري اجاره دهد ولي اگر بخواهد به زيادتر از مقداري كه اجاره كرده آن را اجاره دهد، بايد در آن كاري مانندتعمير و سفيدكاري انجام داده باشد يا به غير جنسي كه اجاره كرده آن را اجاره دهد، مثلا اگر با پول اجاره كرده ، به گندم يا چيز ديگر اجاره دهد.

اگر اجير با انسان شرط كند كه فقط براي خود انسان كار كند، نمي شود او را به ديگري اجاره داد. و اگر شرط نكند، چنانچه او را به چيزي كه اجرت او قرار داده اجاره دهد بايد زيادتر نگيرد، و اگر به چيز ديگري اجاره دهد مي تواند زيادتر بگيرد.

اگر غير خانه و دكان و اتاق و اجير چيز ديگر مثلا زمين را اجاره كندو مالك با او شرط نكند كه فقط خودش از آن استفاده نمايد، اگر چه بيشتر ازمقداري كه اجاره كرده آن را اجاره دهد، اشكال ندارد.

اگر خانه يا دكاني را مثلا يك ساله به صد تومان اجاره كند و از نصف آن خودش استفاده نمايد، مي تواند نصف ديگر آن را به صد تومان اجاره دهد، ولي اگر بخواهد نصف آن را به زيادتر از مقداري كه اجاره كرده مثلا به صد و بيست تومان اجاره دهد، بايد در آن كاري مانند تعمير انجام داده باشد يا به غيرجنسي كه اجاره كرده اجاره دهد.