ترجمه المیزان ج : 20ص :608
( 103 )سوره عصر مكی است و سه آیه دارد ( 3)
سوره العصر
بِسمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ وَ الْعَصرِ(1) إِنَّ الانسنَ لَفِی خُسرٍ(2) إِلا الَّذِینَ ءَامَنُوا وَ عَمِلُوا الصلِحَتِ وَ تَوَاصوْا بِالْحَقِّ وَ تَوَاصوْا بِالصبرِ(3)
ترجمه آیات
به نام خدای رحمان و رحیم .
سوگند به عصر ( 1) .
كه انسانها همه در خسران و زیانند ( 2) .
مگر افراد و اقلیتی كه ایمان آورده و اعمال صالح انجام دادهاند و یكدیگر را به حق سفارش كرده و به صبر توصیه نمودهاند ( 3) .
بیان آیات
این سوره تمامی معارف قرآنی و مقاصد مختلف آن را در كوتاهترین بیان خلاصه كرده ، و این سوره از نظر مضمون ، هم میتواند مكی باشد و هم مدنی ، چیزی كه هست به مكی بودن شباهت بیشتری دارد .
و العصر در این كلمه به عصر سوگند یاد شده ، و از نظر مضمونی كه دو آیه بعد دارد مناسبتر آن است كه منظور از عصر ، عصر ظهور رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) باشد ، كه عصر طلوع اسلام بر افق مجتمع بشری ، و ظهور و غلبه حق بر باطل است ، چون مضمون دو آیه بعد این
ترجمه المیزان ج : 20ص :609
است كه خسران عالم انسان را فراگیر است و تنها كسانی رافرا نمیگیرد كه از حق پیروی نموده ، و در برابر آن صبر كنند ، و این اقلیت عبارتند از كسانی كه به خدا و روز جزا ایمان آورده و عمل صالح كنند .
ولی بعضی گفتهاند : مراد از عصر ، وقت عصر ، یعنی آخر روز است ، چون این وقت دلالت دارد بر تدبیر ربوبی كه روز را میبرد و شب را میآورد ، و قدرت و سلطنت را از سلطان روز یعنی خورشید سلب میكند .
بعضی دیگر گفتهاند : مراد نماز عصر است ، كه نماز وسطی است كه از همه نمازهای یومیه فضیلت بیشتری دارد .
بعضی دیگر گفتهاند : مراد شب و روز است ، كه اصطلاحا به آنها عصران گفته میشود .
بعضی دیگر گفتهاند : منظور از عصر دهر است ، كه در آن عجائبی وجود دارد ، كه بر قدرت ربوبی دلالت دارد .
و بعضی دیگر وجوهی دیگر ذكر كردهاند .
و در بعضی از روایات آمده كه منظور ، عصر ظهور مهدی (علیهالسلام) است كه در آن عصر حق بر باطل به طور كامل غلبه كند .