به گزارش خیمه گاه باشگاه خبرنگاران،حرم عمه سادات زینب کبری (سلام الله علیها) در ماه های گذشته چندین بار مورد حمله تروریست های تکفیری قرار گرفته است.

به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، مراسم عزاداری امام حسین(ع) نخستین بار در روز یازدهم محرم سال 61 هجری در کنار اجساد مطهر شهیدان توسط اهل بیت‏ علیه السلام برگزار شد.

 

پس از آن هنگام ورود کاروان اسیران به کوفه، امام زین‌‏العابدین و حضرت زینب و ام‏ کلثوم علیهم السلام برای مردم کوفه که برای تماشا آمده بودند، سخنرانی کردند. در پی این سخنرانی‌ها صدای ضجه و گریه از خانه‏‌ها و مردم کوفه بلند شد. که به نوعی عزاداری برای شهدا و افشاگری امویان بود.

 

پس از ورود کاروان اسراء به شام و خطابه خوانی امام سجاد(ع) در شام، یزید به اهل بیت امام حسین اجازه داد که عزاداری کنند و اهل ‏بیت ‏به مدت سه روز به طور رسمی در شام عزاداری کردند. (1) در پی آن خطابه و این عزاداری‌ها، انقلاب بزرگ فکری در شام پدید آمد و اکثر قریب به اتفاق مردم نسبت ‏به دستگاه حاکمه بدبین شدند.

 

عزاداری بعدی در مدینه برپا شد. پس از ورود اهل بیت به مدینه عزای عمومی بر پا شد و تمامی مردم مدینه ناله و ضجه کردند. پس از آن حلقه‏‌های عزاداری توسط اشخاص و افراد سرشناس بر پا شد. از جمله کسانی که در مدینه‏ مجلس‏ عزاداری بر پا کرد، حضرت زینب سلام الله علیها بود. این عزاداری مدینه را در آستانه انفجار و حرکت عمومی قرار داد و عمر بن سعد جریان را به یزید گزارش داد و اعلام کرد که " تحقیقا وجود زینب کبری(س) در مدینه اندیشه‏‌ها را تحریک می‏‌کند، زیرا او سخنور دانا و باهوش است. خود و کسانی که با او همراهی می‏‌کنند، در نظر دارند برای خونخواهی حسین قیام کنند." (2) تا این که حضرت زینب به شام یا مصر تبعید و رحلت فرمود.

 

پس از شهادت امام حسین(ع) ائمه خود اقامه عزاداری می‏‌کردند و شیعیان را به اقامه عزا و گریه و عزاداری تشویق می‌نمودند.

 

*نگاهی به عزاداری امام حسین(ع) در تاریخ

 

عزاداری برای امام حسین(ع) و شهدای کربلا، نخست در ایام محرم و ایام زیارتی امام حسین(ع) در کربلا و جاهای دیگر برگزار می‏‌شد چون پانزدهم شعبان، روزعرفه، شب عید فطر و اول ماه رجب و غیره. (3) اما از آغاز قرن سوم عزاداری وضعیت دیگری یافت که در تحقیق حاضر به تبیین آن می‏‌پردازیم.

 

در قرن سوم و چهارم و پنجم و همزمان با تشکیل دولت‌های آل‏‌بویه در عراق و حمدانیون در سوریه و فاطمیون در مصر مذهب شیعه گسترش یافت و مراسم عزاداری توسعه یافت و در بسیاری از شهرها روز عاشورا عزا و تعطیل عمومی اعلام شد.

 

در محرم سال 252 - معزالدوله دیلمی دستور داد که مغازه‏‌ها بسته و تعطیل عمومی اعلام گردد و مردم عزاداری کنند و مردم با حالت عزا و ماتم در خیابان‌ها حرکت کردند. (4) اینگونه بود که عزای عمومی در میان شیعیان به صورت یک سنت در آمد. در این دوره، اشعار در قالب قصیده سروده می‏‌شد. ستم‌های بنی‏‌امیه و بنی‏‌عباس در آن ذکر و مقام و منزلت اهل بیت علیه السلام ‏بیان می‏‌گردید. مردم در عزاداری‌ها و شعراء در قصیده‏‌ها بیشترین توجه را به ولایت اهل بیت علیه السلام داشتند. و کتب مقتل در این زمان تالیف گردید.

 

*عزاداری در زمان بنی عباس و مغول

 

پس از انقراض سلسله بنی‏‌عباس در بغداد و سلطه مغول‌ها بر بخش عظیمی از کشورهای اسلامی شکل و محتوای روضه به تدریج تغییر یافت. این تغییر شاید بدان جهت‏ بود که سلاطین بنی‏‌عباس خود را خلیفه پیامبر می‏‌دانستند و مدعی حکومت‏ بر مسلمین از جانب اسلام بودند و اطاعت ‏خود را بر مردم واجب شرعی می‏‌دانستند. مذاهب اهل سنت را، مذهب رسمی و قانونی و شرعی دانسته و از آن‌ها به طور کامل حمایت می‏‌کردند. پیروی از مذهب شیعه ممنوع و در ادارات دولتی و مراجع قضایی رسمی نبود.

 

در مقابل این اندیشه، اندیشه تشیع بود که حکومت را حق اختصاصی و الهی ائمه می‏‌دانستند شرایط و اندیشه‏‌های بسیار والا برای حاکم اسلامی قایل بودند. براساس این دو اندیشه به طور طبیعی درگیری بین تشیع و حکومت پدید آمد. در مراسم عزاداری این اختلاف نظر و جهت‏‌گیری سیاسی مطرح می‏‌شد و قطعا حکومت‌ها از برگزاری مراسم وحشت داشتند. از این رو مراسم روضه از سیاست جدا نبود.

 

*عزاداری در دوران اخیر

 

در دوران‌ اخیر عزاداری از نظر کمیت و کیفیت رشد کرده، در سالگرد رحلت پیامبر(ص) و امامان معصوم و حضرت زهرا علیهم السلام و.... مراسم عزاداری بر پا می‏‌شود که از جمله مشخصات مراسم عزاداری دوران جدید می‌توان به دقت تاریخی، تاریخ تحلیلی، بیان اهداف امام حسین(ع)، توام شدن روضه با سیاست و تشکیل هیات‌های عزاداری اشاره کرد.

 

بدون شک قیام امام حسین(ع) و شهادت ایشان تلاش‌های برادر، پدر و جدش را در گذشته بارور و زمینه تلاش برای آیندگان را فراهم ساخت و سنت عزاداری عاشورا زمینه پاسداری از اندیشه شیعه را در آینده فراهم کرد به طوری که نوحه خوانی و عزاداری را هیچ کسی نمی‏‌تواند منع کند و در سایه و پوشش عزاداری می‏‌توان مفهوم عترت و اهداف امام حسین(ع) را تشریح کرد.

 

منبع:

 

1- تاریخ طبری، ج‏4، ص‏353.

 

2- ثورة الحسین فی الوجدان الشعبی، ص‏265.

 

3- همان.

 

4- کامل، ج‏8، ص‏549

به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران؛ از گذشته مردم تهران برای برگزاری مراسم عزاداری در ایام محرم به مکان های بزرگی می رفتند و دسته جمعی عزاداری می کردند اما در دوره رضاشاه معدوم برای جلوگیری از اتحاد مردمی در این ایام، عزاداری برای سالار شهیدان ممنوع شد به همین دلیل برخی از مردم این مراسم را در خانه های خود برگزار می کردند از همان زمان روضه خوانی های خانگی و جمع های کوچکتر و متعددتر برای برگزاری این مراسم تشکیل شد.

در این ایام سید ابراهیم سادات اخوی، منزل مسکونی خود را وقف کرد و آن را به محلی برای برگزاری مراسم عزاداری سید الشهدا تبدیل کرد به گونه ای که در این خانه که در چهارراه سیروس تهران واقع شده، هنوز بعد از 150 سال این مراسم به سبک و سیاق قدیمی خود برگزار می شود.


از همین زمان بود که جمع های مختلف نام های متفاوتی نیز گرفتند. سجادیه، حسینیه، مهدیه( محل برگزاری مراسم مخصوص حضرت مهدی(عج) )، تکیه و ... مکان هایی شدند که هر کدام برای مناسبتی خاص مراسم برگزار می کردند به عنوان مثال در تکیه مخصوص برگزاری مراسم عزاداری محرم مردم دور تا دور مکان مورد نظر می نشستند و عده ای که در وسط تکیه بودند سینه زنی می کردند در وسط این تکایا مراسم تعزیه خوانی نیز برگزار می شد و مکان آن به گونه ای بود که مردمی که دور تا دور نشسته بودند، برای دیدن تعزیه اشراف کامل داشتند.

هر چند که اکنون شکل و شمایل این تکایا تغییر کرده است اما برخی از آنها چند منظوره ساخته می شد مانند تکیه تجریش که در زمان غیر از محرم به عنوان بازار میوه و تره بار از آن استفاده می شود. اما برخی تکایا مانند تکیه نیاوران یک کاربری دارد.

تکیه معروف دیگر تهران، تکیه رضا قلی خان نام دارد که متعلق به فردی به همین نام بوده است. از این تکیه که آن هم در نزدیکی چهارراه سیروس و خانه سادات اخوی واقع شده است، تنها بخش حسینیه آن با سقف محرابی اش باقی مانده، چون در دوره قاجار که ساختمان های خیابان چهار راه سیروس تخریب شد بسیاری از بخش های آن در طرح توسعه خیابان از بین رفت سقاخانه آن نیز به مکانی متروک تبدیل شده است با این حال این تکیه در این ایام میزبان اهالی محل است. تکیه درخونگاه هم از تکایای معروف تهران است که به نخل قدیمی اش شهرت دارد و در نقشه های بسیار قدیمی تهران، نام آن ذکر شده است.


هر محله ای در تهران دارای یک تکیه بوده است مانند تکیه آقا بهرام اسماعیل بزار، افشارها، بربری ها، پهلوان شریف، پامنار ... اما برخی از آنها به دلیل نام و رسم متولی اش و یا قدمتش اکنون از تکایای معروف تهران به حساب می آیند که بر خلاف تصور بسیاری از آنها با وجود معماری زیبا و قدیمی در فهرست میراث فرهنگی قرار ندارد و رو به تخریب هستند مانند تکیه امین الضرب که چندی پیش بدون اطلاع سازمان میراث فرهنگی تخریب شد.

از آنجا که طی سالها مردم مختلفی با فرهنگ های متفاوت وارد کلانشهر تهران و پایتخت شدند، هر کدام با هر قوم و قبیله ای در محل سکونت خود جمعی را برای برگزاری این مراسم تشکیل دادند و اکنون بعد از سالها هنوز هم این آیین ها را در جای جای تهران می توان دید.

برخی مانند افغانی های مقیم ایران در مسجد سید مهدی لاله زاری خیابان منتهی به شهرری زنجیز زنی و مراسم عزاداری برگزار می کنند زنجیرهای این عزاداران حسینی بسیار سنگین است.

برخی از بازاریان نیز درمسجد ملک بازار تهران صنف خرازها جمع می شوند و غذای دو رنگ نذری را همانند گذشته در مجمع های بزرگ ریخته و پخش می کنند. آنها هم گردهم می آیند و سینه و زنجیز می زنند.

در بازار ترکها هم رسم است که "یرالما یومورتا" ( تخم مرغ، سیب زمینی و نان) و نوعی چای یا قهوه نذر می کنند. سوز نوحه ها و عزاداری های این قوم ایرانی بسیار زبانزد است.

اما پر شورترین نوحه ها از آن کربلایی های مقیم تهران است که در چهارراه گلوبندک خیمه بزرگی را علم کرده و آن را در روز عاشورا آتش می زنند. نظم و ترتیب کربلایی ها در اجرای مراسم سینه زنی و نوحه خوانی به زبان عربی ویژگی این افراد است.

علم کشی در روز سوم شهادت به نشانه روانه شدن طایفه بنی اسد در خیابان های اصلی تهران برگزار می شود و علم های هر هیئت پشت سر یکدیگر در خیابانها گردانده می شوند.


مراسم عزاداری در شهرهای دیگر نیز به سبب آداب و رسوم گذشته همچنان در برخی از محلات معروف شهرها به همان سبک برگزار می شود به عنوان مثال در شهر قزوین زنان، بیل به دست به یاد قوم بنی اسد که اجساد واقعه کربلا را دفن کردند، روز سوم شهادت امام حسین (ع) از خانه ها بیرون آمده و عزاداری می کنند. مردم در اردبیل هم خود را با گل می شویند و سینه می زنند در تهران برخی از قومیت ها گل به سر می مالند.

در هر محله از تهران و یا هر شهر از ایران هر آداب و رسومی با هر نوع کیفیت اجرایی که ویژه ایام محرم برگزار می شود تنها نماد این است که عزاداران در غم این ماه شریک غم اهل بیت عصمت و طهارت (ع) باشند، حال سینه زنی و موی پریشانی در شهرهای جنوبی باشد و یا زنجیرزنی در شهرهای شمالی.

مجله شبانه باشگاه خبرنگاران؛
من در خانواده ای به دنیا امدم که هیچ کدام حجاب نداشتن .

اما خودم به چادر علاقه زیادی داشتم .

مادرم از دوران دبیرستان یواشکی و به دور از چشم مادر و پدرشون چادر سر می کرده و بعد از ازدواج با پدرم به خواست خودشون چادری می شوند.

یه روز دوران دبستان حالم توی مدرسه بد شد مدیرمون زنگ زده بود به مامانم که بیاد دنبالم، از میون مادرهای بیحجاب هم کلاسیهام مادرم با چادر روی سرش اولین جرقه رو در ذهن من زد.
معصومیت و زیبایی که چادر به مادرم داده بود و این که مثل یه ملکه میون مادر های دوستانم بود.

ارامشی که توی چهره اش بود و هست همه و همه..

و این که می دونستم خدا من رو این طوری بیشتر دوست داره باعث شد من هم در این باره تصمیم بگیرم،

پنچم دبستان رو تموم کرده بودم که یه شب دور میز شام به خانوادم گفتم که می خوام چادر سرم کنم مادرم خوشحال شد اما پدرم یه دنیا با هام حرف زد و ازم خواست که بیشتر در مورد تصمیمم فکر کنم .

اما نیازی به فکر کردن نداشت چون تصمیمم رو گرفته بودم .

یکی از دوستان خانوادگیمون برام از مکه یه چادر عربی سوغات اورد.

همون هفته یه مهمونی خونه عمه بزرگم دعوت بودیم و من چادرم رو سرم کردم .

وقتی وارد مهمونی شدم فکر می کردم که همه از دیدنم به ذوق میان خوشحال می شن اما این طور نشد عمه ام رو به مادرم کرد و گفت که چرا مجبورم کرده که چادری بشم؟

من از مادرم خواستم که خودم حرف بزنم و توضیح دادم که این تصمیم خودم بوده و خودم خواستم.

چند روز بعدش هم رفتم پیش پدر بزرگم تا من رو دید گفت این چیه کردی سرت؟

خیلی خورد توی ذوقم اما الان نزدیک نه سال از اون زمان می گذره و همه خانواده من و چادرم وحجابم را پذیرفتن .

هر چند که خیلی سخته توی یه جمعی جز من و مادرم چند نفر دیگه هیچ کس حجاب نداره اما من به داشتن چادرم افتخار می کنم.

به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، هر بار که از مسیر تهران به آمل و از جاده هراز سفر می‌کنی، ترکیب شگفت انگیز تاریخ و طبیعت چنان دلنشین و متنوع است که انگار بار اولی است که از این جاده می‌گذری. از امامزاده هاشم گرفته تا پلور و گزنک و لاریجان و سیاه بیشه و منگل، هر کدام جذابیتی خاص و متفاوت دارند. 

لاریجان نام منطقه‌ای است در شرق کوه زیبای دماوند که از ده‌ها روستای زیبا و دیدنی تشکیل شده که اکثر آنها در ارتفاعات بالا و مشرف به دماوند واقعند. صبح یکی از روز‌های اواخر مهر به قصد دیدن یکی از روستا‌های تابعه لاریجان به نام روستای نشل راهی جاده هراز شدیم. 

بعد از گذشتن از پلور و گزنک، از کنار روستای بائیجان جاده‌ای فرعی به طول 20 کیلومتر به روستای نشل منتهی می‌شود. شیب تند مسیر و نامناسب بودن وسیله نقلیه ما باعث شد که بعد از روستای بائیجان مابقی راه را بدون ماشین طی کنیم. در بین مسیر به روستایی به نام هفت تن یا هفت تنان رسیدیم. 


جذابیت‌های پرشمار این روستا باعث شد که وقت زیادی را در این محل بگذرانیم و افراد گروه به تحقیق در مورد آداب و رسوم و غذا‌های محلی روستا علاقه‌مند شدند و از خیر رفتن به نشل نیز گذشتیم. نمی‌دانم چرا اینقدر شیفته شدم تا برایتان از طبیعت این روستا بگویم. طبیعتی که به قدری ژرف و دلنشین بود که وقتی به آن خیره می‌شدم طوری سکوت و آرامش در ژرفای وجودم رخنه می‌کرد که گویی هیچ‌کس با من نیست و به تنهایی محو بازی رنگ و نقش طبیعت هستم. 

غرق این رؤیای آرام بودم که چشمانم آرامشی فراتر از آنچه تابه حال دیده بودم را پیدا کرد. آری قله زیبای دماوند در حالی که کلاهی سفید بر سر داشت به شکوه این آرامش افزوده بود. این قله از همه جای روستا قابل رؤیت است. وای که چقدر همه چیز رؤیایی بود. فقط لحظه‌ای تفکر کافی بود تا به قدرت عظیمی در پس این همه زیبایی پی ببرید.

از جاذبه‌های دیگر این روستا امامزاده‌ای بود که در اوایل این روستا واقع شده و گنبد زیبا و براق آن در ترکیب طبیعت سبز روستا جلوه جالبی داشت. هنگامی که در کنار امامزاده می‌ایستادی اطرافت همه جا زیبایی و نشاط و سرسبزی می‌دیدی. قبرستان این روستا نیز در حیاط این امامزاده واقع شده بود و فضای آن آنچنان آرام و دلنشین بود که لحظه‌ای در نجوایی با خود گفتم خوشا به حال کسانی که در این گورستان خفته اند!.


کم‌کم وقت گذر از این روستا و زیبایی هایش بود، اما لازم دانستیم قبل از رفتن سری هم به یکی از اهالی روستا بزنیم و از آداب، رسوم و اعتقادات آنها بیشتر بدانیم. پس سر زده به خانه آقای فیض‌الله بابانیا که در نزدیکی امامزاده واقع بود رفتیم. اگرچه در ابتدا با تردید و شبهه وارد خانه شدیم ولی صاحبخانه و همسرش آنچنان خونگرم و مهربان و صمیمی از ما استقبال کردند که نظیرش را در کمتر جایی دیده بودم. 

دقایقی را مهمان محفل گرم این خانواده بودیم. ضمن پذیرایی از زیبایی‌ها و کاستی‌های روستا برایمان حرف زد و از آداب و رسوم روستا و این که اینجا رسم است که شب عروسی، خانواده داماد در منزل داماد جشن به پا می‌کنند و خانواده عروس هم در منزل عروس به پایکوبی می‌پردازند و بعد از صرف شام همه به هم ملحق می‌شوند!.

اگرچه شنیده‌های ما نیاز به مشاهده و تحقیق بیشتر داشت ولی با خانواده آقای بابانیا خداحافظی کردیم و روستای هفت تنان را با همه زیبایی هایش به سمت بائیجان و وسیله نقلیه​مان ترک کردیم. با این که غرورم اجازه نمی‌دهد ولی باید اعتراف کنم دل کندن برایم بسیار سخت بود. در طول مسیر نسیم آرامی می‌وزید که صورت و گوشهایمان را نوازش می‌داد. گویی خداوند به هر یک از اعضای طبیعتش وظیفه‌ای داده بود تا محبت خالق هستی را یادآوری کنند.

در ادامه سفر، باز به جاده هراز برگشتیم و 12 کیلومتر بالاتر از بائیجان، پس از گذشتن از کهرود وارد جاده فرعی نمار یا نمارستاق شدیم که در ابتدای آن تابلوی امامزاده عبدالمناف جلب توجه می‌کرد. نمارستاق نام منطقه‌ای است که از حدود 20 دهستان کوچک و بزرگ تشکیل شده که سوا، شیخ محله، امره، نمار و آب دهات از مهم‌ترین آنها هستند. 

دشت شگفت انگیز و کم نظیر دریوک که به بهشت گمشده معروف است نیز در این منطقه واقع شده است. در طول مسیر به دلیل خاکی بودن جاده کمی عبور سخت بود و البته تحمل کردن چهره اخمو ولی مهربان آقای راننده سختر!. البته باز هم این طبیعت بود که ما را با خود همراه می‌کرد و سختی راه رابرای مان هموار می کرد. 

در دامنه کوه‌های بلند و استوار، وجود آبادی‌هایی سرسبز و زیبا به نقش‌های هنرمندانه یک قالی خوشرنگ شبیه بود.گویی کوه‌ها با عظمتشان می‌خواستند به انسان‌ها درس استواری و پایداری بدهند و روستا‌ها با ترکیب دلنشین‌شان درس زندگی و نشاط. به هر حال هر یک وظیفه‌شان را درست اجرا می‌کردند. 

در میان یکی از این روستا‌ها به نام روستای شیخ محله که در دامنه همین معلمان طبیعت (کوهها) واقع شده است گشتی می‌زنیم. در ابتدا با دیدن منظره دلنشین روستا، ناخواسته لحظه‌ای اندیشیدم که آیا به راستی زندگی واقعی را اهالی اینجا می‌کنند یا ما؟!

همه چیز روستا جالب و جذاب بود ولی چیزی که در اهالی آنجا گل درشت بود وبه چشم می‌خورد مهمان نوازی آنها و البته تعصبشان بر جاذبه‌های روستایشان بود. اکثر اهالی صمیمانه مشتاق راهنمایی ما بودند که از کجا‌ها باید دیدن کنیم تا لذت بیشتری نصیبمان شود و برایم بسیار جالب بود که از ما بابت سفر به روستایشان نیز تشکر می‌کردند. به سمت یکی از تپه‌های اطراف روستا که در شمال آن قرار داشت حرکت کردیم. 

در طول مسیر و پس از گذشتن از میان خانه‌های اهالی وارد دشتی مرتفع و سرسبز در بالادست روستا شدیم که در گوشه‌ای از آن گورستان روستا به چشم می‌خورد. عجیب است ولی باید بدانید که گورستان این روستا هم در مرتفع‌‌ترین نقطه روستا واقع شده بود و شاید سفر کرده‌های این روستا در بالادست آن و با دعای خیرشان از این روستای زیبا محافظت می‌کردند. 

پوشش گیاهی متنوع، بکر ، دست‌نخورده و طبیعت زیبای این محل من را به یاد دشت‌لار می‌انداخت. وزش بادی سرد که به شکل موذیانه روزنه‌ای در پوست پیدا می‌کرد و وارد بدن می‌شد باعث سرد شدن اندامهایمان می‌شد و البته باز این جذابیت‌های طبیعت زیبا بود که باعث می‌شد اعتنایی به سردی هوا نکنیم.