چرا شما و خانوادهتان
باید از این لذتها بیبهره بمانید؟ 9 درصد از مساحت ایران جنگل است و گردش
در آن را تجربه كنید؛ اما قبل از آن كه راه بیفتید، توصیههای ما را
درباره جنگلنوردی بخوانید. این كه جنگلنوردی، هم نوعی ورزش و فعالیت
فیزیكی به حساب میآید و هم آرامش روحی به شما میبخشد، واضح است و به همین
دلیل ما از ارائه پژوهشهای صورت گرفته در این زمینه كه به بررسی تاثیر
شگفتانگیز گردش در طبیعت و بخصوص جنگل بر روحیه، قدرت تفكر، هوش و خلاقیت
انسانها میپردازند، صرفنظر میكنیم و بلافاصله سراغ نكات كلیدی میرویم
كه برای جنگلنوردی باید آنها را در نظر داشته باشید.
مقالات مربوط به اصول
گردش در جنگل بسیار محدودند. ما برای نوشتن این مقاله از انجمن گردشگران
ایران و فدراسیون كوهنوردی و صعودهای ورزشی كمك گرفتهایم و این اصول، حاصل
تجربه جنگلنوردهای حرفهای هستند.
پیش از آن كه سفر را
آغاز كنید از راهنمای ترجیحا محلی و قابل اعتمادی بخواهید با شما در طول
سفر همراه شود. اگر در محلهای پر رفت و آمد حاشیهای جنگل حركت میكنید،
مسیرهایی را كه پیشتر مورد استفاده قرار گرفتهاند و پاكوب دارند برای
پیادهروی انتخاب كنید.
لوازم حیاتی جنگلنوردی
برای گردش در جنگل به
لوازمی نیاز دارید كه همراه نبردن هر یك از آنها، جنگلنوردی را برایتان
دشوار میكند. این وسایل عبارتند از كفشهای ساقدار كوهنوردی، جورابهای
ضخیم غیرنایلونی، چراغ قوه، طناب، بطریهای آب، جعبه كمكهای اولیه كامل،
قطبنما، نقشه، چادر برای اقامتی چندروزه، وسایل پخت غذا، چاقو و زیرانداز.
پیش از جنگلنوردی به هر
یك از اعضای خانواده یك سوت بدهید. از همان سوتها كه داورها به گردنشان
میاندازند. به آنها هشدار بدهید كه فقط در مواقع خطر از آن استفاده كنند.
میگویید سوت لزومی ندارد، چون این روزها تلفن همراه داریم. نه، اشتباه
میكنید. به آنتندهی تلفنتان فكر كردهاید یا به زمانی كه باید صرف گرفتن
شماره تلفن شود؟
اگر به محلی میروید كه
از امنیتش مطمئن نیستید یا احتمال میدهید در آن حیوانات وحشی وجود داشته
باشند، وسایلی برای دفاع از خود همراه داشته باشید.
به هیچ وجه كفشهای كتانی كهنه را برای جنگلنوردی انتخاب نكنید، احتمال پیچ خوردن مچ پای شما در این كفشها بیشتر است.
وقتی باران میبارد
اگر قرار است یكی از
روزهای تعطیل را به جنگلنوردی اختصاص دهید، پیش از آنكه راه بیفتید از
وضعیت هوا در آن روز مطلع شوید و اگر یك جنگلنورد حرفهای نیستید، در صورت
بارانی بودن هوا، برنامه آن روز را لغو كنید.
شاید فكر كنید باران در
جنگل نباید چندان خطرناك باشد، اما اشتباه میكنید؛ نخستین خطری كه در
بارندگی تهدیدتان خواهد كرد، صاعقه است به یاد داشته باشید كه پنهان شدن
زیر درخت هنگام صاعقه، یعنی قایم شدن در پمپ بنزین هنگام آتشسوزی. درختان
هادی جریان برق هستند و پناه گرفتن زیر آنها هم احتمال صاعقه زندگی را
بیشتر میكند و هم ممكن است درختان پوسیده یا پوك روی شما سقوط كنند.
خطر دوم احتمال طغیان
رودخانه در جنگل یا وقوع سیل در آن است، بویژه جنگلهایی كه روی شیب قرار
دارند. در این شرایط با آغاز بارندگی مسیر حركت خود را از دره یا مسیر
رودخانه به سمت بالای شیب تغییر دهید.
در جنگل چه بخوریم، چه نخوریم؟
میوهها و گیاهانی را كه نمیشناسید نخورید، بخصوص روی گزینه خوردن قارچهای جنگلی خط قرمز بكشید.
آب در جنگل كمتر پیدا
میشود و اگر هم پیدا شود، معمولا از نظر بهداشتی به هیچ وجه قابل اعتماد
نیست، بنابراین پیش از آغاز جنگلنوردی چند بطری آب با خود بردارید. اگر
قرار است یكی از وعدههای غذایی را در جنگل صرف كنید، حتما كاغذهای
آلومینیومی همراه داشته باشید. شما میتوانید با پیچیدن این كاغذها دور
مواد غذایی و قرار دادن در آتش گرمشان كنید. بد نیست بدانید جنگلنوردهای
حرفهای، تخممرغهایشان را با گل نمدار میپوشانند و روی آتش میپزند و به
آرد، آب اضافه میكنند و آن را دور چوب میپیچند و روی آتش میگیرند تا
نان دستپخت خودشان را بخورند.
چطور آتش برپا كنیم؟
شما برای غذا پختن به آتش نیاز دارید، اما خیلی از مردم هنوز
بر
پا كردن آتش در جنگل را بدرستی یاد نگرفتهاند. در خیلی از فیلمها
میبینید كه كسی با روش اصطكاكی (قرار دادن یك شاخه میان دو دست و چرخاندن
سریع آن برای داغ شدن) آتش بر پا میكند، اما تجربه به ما نشان داده كه این
روش معمولا كارآمد نیست!
برای درست كردن آتش،
بهتر است محلی امن و دور از گیاهان و برگهای خشك را انتخاب كنید.
میتوانید با سنگ، پناهی برای محافظت از آتش در برابر باد بسازید یا در
زمین گودالی بكنید و آتش را در آن روشن كنید.بعضیها تصور میكنند هرچه
هیزم بیشتری انباشته كنند، آتش بهتری بر پا خواهند كرد؛ در حالی كه فراوانی
چوب، آتش را خفه میكند. آتش را آرام آرام باد بزنید تا اكسیژن لازم به آن
برسد.
اگر از حمله حیوانات
وحشی نگران هستید و قصد دارید آتش را تا صبح روشن بگذارید، حتما به نوبت
كنار آن نگهبانی دهید و صبح از خاموش كردنش كاملا مطمئن شوید.
حرفهای چادر بزنید
برای چادر زدن در جنگل،
چند نكته را در نظر داشته باشید؛ اول این كه درختها در شب دی اكسید كربن
تولید میكنند، بنابراین احتمال دارد با چادر زدن زیر آن مسموم شوید.
همیشه احتمال سقوط
اشیایی مثل سنگ روی چادر را در نظر بگیرید و آن را با رعایت فاصلهای نسبتا
زیاد از حریم رودخانه و دور از شیب برپا كنید. این نكته را در نظر داشته
باشید كه گاهی حتی با بستن زیپ چادر هم نمیتوانید از وارد نشدن برخی
حشرات ریز مثل مورچهها مطمئن باشید.
اگر واقعا برایتان مهم
است كه حشرات خوابتان را آشفته نكنند، برای برپا كردن چادر، محلی را انتخاب
كنید كه در آن حشرات كمتری وجود داشته باشند. برای فراری دادن حشرات از سم
یا سوختهایی مثل بنزین استفاده نكنید. این روشها هم به طبیعت آسیب
میزنند هم به شما.
رعایت ادب در مهمانی جنگل واجب است
ورود به هر محیطی اصول و
قواعدی دارد. اگر قرار باشد شما مهمان خانه یكی از آشناها شوید، ناچارید
قوانینش را رعایت كنید. برای مثال با پوششی مناسب و در محدوده زمانی كه او
تعیین كرده است، به خانهاش میروید، هر جایی سرك نمیكشید و به خودتان
اجازه نمیدهید داخل خانه زباله بریزید. این اصول را قبول دارید؟ پس چگونه
است كه اگر مهمان جنگل شوید، آنها را نادیده میگیرید؟!
مهمان جنگل شدن هم اصولی دارد كه ما در این بخش از گزارش، به تعدادی از آنها اشاره میكنیم:
درخت، دفتر خاطرات نیست: روی پوست درختان حكاكی نكنید، شاخههایشان را نشكنید.
آتش مساوی است با فاجعه:
واقعا خیلی سخت است پس از آن كه غذا یا خودتان را با آتش گرم كردید آن را
با پاشیدن آب یا خاك خاموش كنید؟! هرگاه خواستید آتش را به حال خود رها
كنید، فقط كافی است تصاویر جنگلهای زغال شده كشورمان را كه بارها در سال
جاری با آتش جنگیدند به یاد آورید.
شیشهها را جا نگذارید:
گاهی پیش آمده است كه با برخی ناواردها در جنگلنوردی همراه شدهایم، بعضی
از آنها كه ادعای حفاظت از محیطزیست دارند زبالهها را تفكیك میكنند یعنی
زبالههای پلاستیكی را با خود حمل میكنند و ظرفهای شیشهای شكسته یا
بطریهای شیشهای استفاده شده را در طبیعت جا میگذارند! ما نمیدانیم این
رسم از كجا آمده، اما باور كنید یك تكه شیشه میتواند مانند ذرهبین نور
خورشید را متمركز كند و به این ترتیب برگهای زیرش آنقدر داغ شوند كه آتش
بگیرند و این شاید آغاز یك آتشسوزی وسیع باشد.
اگر از حاشیه جنگل جلوتر بروید، برهم زدن سكوت و
آرامش آن خطرناكتر میشود. مسلما آنجا گاوی به شما حمله نمیكند، اما
حیوانات خطرناكتری منتظرتان هستند.