اشتها به غذاخوردن در
سفر افزایش مییابد و همین موضوع گاه موجب میشود مسافران بیمحابا هر نوع
غذایی را برای خوردن انتخاب كنند و فراموش كنند غذاخوردن در سفر هم برای
خودش آدابی دارد، اما از آنجا كه همین غذای لذتبخش درصورت آلوده بودن
میتواند خطرات زیادی را برای سلامت مسافران به همراه آورده و به یكی از
خطرات سفر تبدیل شود، یادآوری نكاتی برای تشخیص كیفیت مناسب غذاها ضروری
است تا شاید بهاین وسیله در گذراندن تعطیلاتی سالم و خوش، به شما كمك شده
باشد.
اصول خرید مواد غذایی در سفر
درست است كه بهترین
گزینه برای غذا خوردن در سفر این است كه مواد اولیه سالم و تازه را تهیه
كنید و مادر خانواده شخصا آن را بپزد اما در همین مورد هم باید توجه داشته
باشید كه از خریداری مواد غذایی در كنار جاده بپرهیزید، چرا كه این مواد
غذایی معمولا مدت زمان زیادی خارج از یخچال ماندهاند، اغلب فلهای بوده و
از كیفیت آنها اطلاع كافی ندارید.
بد نیست بدانید مواد
حاوی پروتئین، فساد پذیری بالایی دارند؛ بنابراین گوشت، مرغ، ماهی و
تخممرغ را فقط از مراكز مجاز و در حد امكان از مغازههای داخل شهر تهیه
كنید.
در طول سفر، نوع غذایی
كه میخورید هم از اهمیت ویژهای برخوردار است. با توجه به اینكه رطوبت
زیاد، رشد و تكثیر میكروبها را بیشتر میكند، سعی كنید از غذاهای نیمهخشك
با رطوبت كم استفاده كنید.
سالاد و غذای دریایی ممنوع
در این میان، غذاهای
كاملا داغ و تازه، میوههای تازه پوست كنده، انواع كنسروها، بستنیهای
پاستوریزه، غذاهای خشك و نان تازه جزو غذاهای سالم تلقی میشوند، اما
سالادها بویژه سالادهایی كه در آنها كاهو به كار رفته است و غذاهای دریایی
در غذاخوریهای بین راهی مناسب نیستند.
بهترین میوهها موز، سیب و پرتقال هستند كه برای مصرف باید پوست آنها كنده شود.
همچنین از خوردن تخممرغ نیمپز (عسلی) نیز بهطور جدی بپرهیزید.
هله هوله نخورید
اگر از آن دسته افرادی هستید كه با دیدن
اولین بساط هله هولههای بین راهی مانند لواشك، آلوی جنگلی و... وسوسه
میشوید، اگر در برابر جملاتی مانند آش محلی، فلافل و سمبوسه و دوغ محلی
مقاومت نمیكنید، بدانید با چنین كاری احتمال اینكه میكروبها و آلودگیها
را به بدنتان مهمان كنید، بسیار زیاد است. توصیه میكنیم از خوردن
لواشكهای محلی، فلافل، سمبوسه و پیراشكی بهدلیل عدمنظارت بهداشتی
خودداری كنید.
نكاتی برای پخت كبابها
گاه ممكن است با توجه به
عجلهای كه برای حركت كردن دارید، وقت كافی برای پختن غذا نگذارید، اما
بدانید هر چقدر هم كه عجله داشته باشید، غذا باید به شكل كامل پخته شود؛
چراكه غذا بویژه گوشتها اگر بهطور كامل پخته نشوند، آلودگی و فساد آنها
افزایش مییابد.
در مورد كبابها هم این
باور كه چون گوشت روی شعله مستقیم قرار گرفته، پس مغز پخت میشود، اشتباه
است. بارها دیده شده كه روی (سطح) كباب به حالت سوخته درآمده اما درون آن
همچنان نپخته مانده است.
اگر اهلش هستید كه در
دامان طبیعت، بساط كباب راه بیندازید، فراموش نكنید از ظروف تمیز برای
كبابهای پخته استفاده كنید و هیچوقت از ظروفی كه در آنها گوشت خام قرار
داشته و هنوز شسته نشدهاند، استفاده نكنید.
بارها دیده شده كه روی
(سطح) كباب به حالت سوخته درآمده، اما درون آن همچنان نپخته مانده است.
گاهی در بعضی رستورانهای درونشهری هم چنین اتفاقی رخ میدهد، یعنی گوشت
نزدیك استخوان خوب نپخته و خونآلود است. در چنین مواردی باید گوشت را مجدد
روی آتش قرارداد تا به اصطلاح مغز پخت شود.
همچنین ماهی، زمانی پخته
است كه گوشت آن بهصورت لایهلایه درآید. در مورد پخت مرغ آبپز، وقتی آب
مرغ شفاف و گوشت مرغ سفید شود، مرغ پخته و آماده شده است.
لبنیات محلی و خطر تب مالت
در سفر به مناطق محلی و
روستاها از خوردن شیر تازه دوشیده شده از دام یا بستنی و پنیر محلی و كلا
محصولات لبنی تازه خودداری كنید، چون این طرز فكر كه غذاهای روستایی و
طبیعی حتما سالم هستند، ممكن است شما را در آستانه ابتلا به بیماریهایی
نظیر تب مالت قرار دهد.
هنگام خوردن غذاهای محلی
یا برای یافتن رستورانهای معتبر در شهرستانها از افراد بومی راهنمایی
بخواهید، چرا كه استفاده ازغذاهای محلی به شناخت كیفیت آن نیاز دارد.
بهعنوان مثال اگر به استانهای شمالی كشور سفر میكنید، هنگام خوردن ماهی
و... از افراد بومی راهنمایی بخواهید.
البته بهتر است برای حفظ سلامت خود و خانوادهتان از پنیرهای پاستوریزه بستهبندیشده استفاده كنید.
اگر به شیر پاستوریزه
دسترسی ندارید، لازم است شیر تازه را به مدت 10 دقیقه در حال جوشیدن بههم
بزنید. بهخاطر داشته باشید كه جوشاندن بیش از اندازه شیر باعث از بین
رفتن بسیاری از مواد مفید غذایی آن و نیز چسبیدن آنها به اطراف ظرف
میشود.
قارچ كوهستانی؟ اصلا
چنانچه به مناطق كوهستانی مسافرت میكنید، از
خوردن قارچ بهطور جدی خودداری كنید، چون ممكن است این قارچهای زیبا و
فریبنده سمی باشند.
فقط آب معدنی
در طول سفر آب را فقط از
منابع مطمئن تهیه كرده یا از آبهای معدنی استفاده كنید و اگر كنار جوی
آبی توقف كردهاید تا غذا را آنجا میل كنید به هیچ وجه به فكر استفاه ازآب
نیفتید.
در طول سفر آب را فقط از
منابع مطمئن تهیه كرده یا از آبهای معدنی استفاده كنید و اگر كنار جوی آبی
توقف كردهاید تا غذا را آنجا میل كنید به هیچ وجه به فكر استفاه ازآب
نیفتیدمصرف آبهای سطحی، چشمهها و دریاچهها به هیچوجه توصیه نمیشود
مصرف
آبهای سطحی، چشمهها و دریاچهها به هیچوجه توصیه نمیشود. در مواردی
هم كه به سلامت آب مشكوك هستید یا برای كودكان غذا تهیه میكنید، جوشاندن
آب بهمدت 5 دقیقه به سلامت آب كمك میكند.
یخ را از مراكز مطمئن تهیه كنید و از مصرف یخهایی كه در شرایط غیربهداشتی و روی زمین نگهداری یا خرد میشوند، خودداری كنید.
در سفر ممكن است برای
بازدید چرخهای ماشین به آنها دست بزنید یا اگر از وسایل نقلیه عمومی مانند
اتوبوس یا قطار استفاده میكنید به صندلیها، پنجره و... دست بزنید، اما
فراموش نكنید كه قبل از خوردن غذا، دستهای خود را بشویید.
به طور كلی پس از
استفاده از سرویسهای بهداشتی، برداشتن گوشتخام، دست زدن به حیوانات و دست
زدن به زباله یا چمن حتما دستهای خود را بشویید.
رستوران بینراهی آخرین گزینه
باید به كسانی كه از
غذای رستورانهای بینراهی استفاده میكنند یادآوری كنیم كه میان
رستورانهای بینراهی، رستورانهای غیراستاندارد زیادی وجود دارند كه
متاسفانه سطح نظارت و بهداشت در این واحدها ابتدایی است.
اگر مجبور شدید بینراه
غذا بخورید، درصورت امكان به رستورانهای معتبر و مورد اطمینان بروید. برای
ارزیابی سطح (رعایت) بهداشت در اینگونه واحدها باید به وضعیت دستشوییها،
لباس كارگران، نظافت میزها، وجود مگسها و سایر حشرات، وسایل صرف غذا
مانند چنگال، قاشق، لیوان، پارچ آب و غیره توجه كرد.
همچنین در این مراكز
برای تشخیص سالم بودن غذا باید از حواس خود استفاده كنید، مانند استفاده از
حس بینایی برای تشخیص رنگ و كیفیت غذا، حس بویایی برای بوی غذا و حس چشایی
برای طعم غذا.
خورش سفارش ندهید
تا حد امكان از خوردن
انواع خورشها، كباب كوبیده، سالاد الویه و همبرگر خودداری كنید، چون از
انواع غذاهایی كه میتوان آن را چندین بار گرم كرد و ماندگی آن بسختی قابل
تشخیص است، خورشها هستند.
از مصرف كباب كوبیده و
همبرگر بهدلیل اطلاع نداشتن از كیفیت گوشت به كار برده شده و سالادالویه
بهدلیل خام بودن مواد اولیه موجود درسس مایونز مانند تخممرغ و...، همچنین
نظارت نداشتن بر چگونگی تهیه الویه (چون ممكن است بهصورت دستی تهیه شود)
در رستورانهای غیرمعتبر بین راهی جدا خودداری كنید.
یك دستور طلایی
دستور طلایی پیشگیری از مسمومیت غذایی، پختن غذا و خوردن آن در همان روز است.
غذا را به اندازه مصرف یك وعدهتان بپزید، زیرا نگهداری صحیح غذای پخته باقیمانده از هر وعده در طول سفر كار آسانی نیست.
بههرحال اگر مجبور به چنین كاری شدید غذا را در ظروف دربسته و جای خنك نگهداری كنید.
طی سفر برای حمل مواد
غذایی فاسد شدنی از یخدان مناسب استفاده كنید. هرگز غذاهای پخته شده را بیش
از 2 ساعت (اگر هوای اتاق گرم است، بیش از یك ساعت) در دمای محیط رها
نكنید.
برای دوباره گرم كردن
غذاها، باقیمانده آنهارا تا 74 درجه سانتیگراد گرما دهید و همچنین غذاهایی
كه بیش از 3 روز حتی اگر در یخچال باقیماندهاند، مصرف نكنید.
خرید خوراكی برای سوغاتی
هرگز سعی نكنید در
بازگشت از سفر مقدار زیادی خوراكی بومی و محلی را برای سوغات یا نگهداری در
خانه به همراه بیاورید. بهنظر میرسد بزرگترین ضرر این كار صرف پول و
انرژی باشد، چرا كه خوراكیهای خاص هر منطقه در همان محل بهنظر خوشمزهتر و
گواراترند. هر چه خوراكیها از سرزمینشان دور میشوند انگار مزه و حس و
حالشان را از دست میدهند.
شاید هم قرار گرفتن در
مناطق آب و هوایی مختلف سبب میشود اشتهای ما برای خوردن خوراكی مخصوص آن
منطقه تحریك شود و میل زیادی به خوردن خوراكیهای بومی داشته باشیم؛ اما پس
از ترك محل وقتی به خوراكیای كه از سفر آوردهاید نگاه میكنید، شوق
چندانی به خوردنش نخواهید داشت.
چند بار پیش آمده كه در
سفر به استانهای شمالی كشور كلوچه و مربای زیادی خریده و با خود به شهرتان
آورده باشید، اما در روزمرگی زندگی پس از سفر هرگز میلی به خوردن كلوچه
نداشتهاید و مربایتان هفتهها در یخچال ماندهاست.
البته این یك حكم قطعی
نیست و نیازی ندارید برای نقض این نظریه به حافظهتان فشار بیاورید و ثابت
كنید كه همیشه هم اوضاع اینگونه نیست. پذیرفتنی است كه در برخی موارد
خوراكیهایی كه با خود از سفر آوردهاید با استقبال دوستان و آشنایان
روبهرو شده باشد كه این البته میتواند از خوششانسی شما باشد.
بهداشت غذایی در سفر
یكی از لذتهای سفر،
خوردن غذاست و چون در طول سفر به امكانات خوب بهداشتی دسترسی نداریم، پس
لازم است چند نكته بهداشتی را رعایت كنیم تا شیرینی سفر با یك مسمویت غذایی
خاطره تلخی را در ذهنمان رقم نزند.
• در طول سفر از لبنیات و
مواد پروتئینی تازه و حتی الامكان استاندارد استفاده كنید و از خرید مواد
غذایی كه از كیفیت آنها اطلاعی ندارید، خودداری كنید.
• از خرید هله هوله میان وعدههای غذایی مانند لواشك، باقلا، لبو، پیراشكی و سمبوسه خودداری كنید.
• آب آشامیدنی را از منابع مطمئن بخرید و تا حد امكان از بطریهای آماده آب استفاده كنید.
• برای خرید مواد غذایی بستهبندی شده به تاریخ انقضای آن توجه كنید.
• اگر از غذاهای كنسرو شده استفاده میكنید حتما 20 دقیقه قبل از مصرف آنها را بجوشانید.
• غذاهای سفر را تا حد امكان، خودتان تهیه كنید.
• از مصرف سالاد و سبزیجات در رستورانها بپرهیزید.
• ظروف و وسایل پخت و پز را درون نایلونهای تمیز و دربسته نگهداری كنید تا در طول سفر آلوده نشوند.
• هنگام توقف برای صرف غذا، آن را به طور كامل
حرارت دهید، زیرا در زمان نگهداری غذا در سفر (فاصله بین خوردن و صرف غذا)
میكروبها در مواد غذایی رشد میكنند.