عنوان :
آداب حسنه از نظر قرآن
نويسنده :
علي زنگي آبادي
سال :
1371
استاد :
سيد محمد باقر حجتي
دانشگاه :
مركز تربيت مدرس دانشگاه قم
موضوع :
ادب، در لغت و حتي در ادبيات به معناي هيأت حسنه فعل و ظرافت عمل به كار رفته است . ادب از جهتي ثمره اخلاق و از جهتي ديگر موجب ايجاد ملك‌ها و فضايل اخلاقي است و با تربيت متفاوت است . خداوند كه آفريننده بشر است ، بهتر از هر كسي جهات خير و سعادت مخلوق خود را مي‌داند و مي‌شناسد . او كتب آسماني و كاملترين آنها يعني قرآن مجيد را براي بندگان فرستاده است، تا به اعمال نيك امر كند و از زشتيها باز دارد. در اين راه از سبكهاي بياني مختلف مانند : بيان اوامر و نواهي، ضرب المثل ، داستانهاي گذشته و سرمشق‌هاي نيكي و بدي استفاده شده و براي تعليم‌آن ،افراد شايسته و برگزيده‌اي چون پيامبران و ائمه معصومين ? را انتخاب كرده است. در قرآن مجيد، از آدابي سخن رفته است كه عمل بدانها موجب آراستگي و رستگاري فرد مي‌شود و شماري از افراد و نمونه‌هاي مجسم خير و نيكي در قرآن ، به عنوان اسوه انسانها معرفي شده‌اند كه اقتداي به آنها موجب سعادت آدمي است. همچنين از آداب خانوادگي و نحوه برخورد افراد خانواده با هم نيز سخن گفته است كه رعايت آن موجب قوام نظام خانوادگي است . سرانجام از آداب اجتماعي و رفتار افراد جامعه و نحوه تأديب ـ امر به معروف و نهي از منكر وتشويق و تنبيه، و جز اينها كه سلامت جامعه را تضمين مي‌كند ـ سخن رفته است .
عنوان :
اثار فردي و اجتماعي توحيد (از ديدگاه قرآن و حديث)
نويسنده :
احمد نادر عفيف
سال :
1371
استاد :
احمد ميانجي
دانشگاه :
دانشگاه تهران
موضوع :
مباحث اين پايان‌نامه در سه فصل آمده است. در فصل اول توحيد و مراتب آن ، دلائل يگانگي خدا، اقسام توحيد و رابطه توحيد با اصول ديگر دين بررسي شده است . در فصل دوم آثار فردي توحيد چون تسليم در برابر خدا، روشن بيني ، بهره‌مندي از هدايت خاص الهي و عشق پروردگار، اخلاص ،توكل ، صبر ، آرامش، احساس مسئوليت و جز آنها بررسي شده‌اند. فصل سوم به بررسي آثاراجتماعي توحيد مانند جلوگيري از نقض قانون، وحدت، برقراري قسط و بهره‌مندي از زندگي نيكو با عمران و آبادي اختصاص دارد. .
عنوان :
ترجمه و تحقيق مقدمه ي المصحف المفسر
نويسنده :
اردشير ديودل
سال :
1371
استاد :
سيد محمد باقرحجتي
دانشگاه :
آزاد اسلامي تهران مركزي
موضوع :
اين پايان نامه ترجمه و بررسي مقدمه ي تفسير محمد فريد وجدي (ت 1373ق) است. اهم مباحث آن عبارتند از: فلسفه ي اديان, ايمان در طول قرنها, بازگشت انسان به دين فطري, شك د ردين به دنبال پيشرفت مادي, اثر ايمان به جهان روحاني, تمدن اسلام و تمدن جدي, مقاصد قرآن, جستجوي حقايق به روش قرآن, بررسي پيامبران, اسلام, اديان, مردم, مسلمانان, كفار, انسان, هستي, دنيا, قانون تكامل, حقوق, حكومت, جهاد, عبادت, معجزات, شفاعت و توسل, قضا و قدر و ولايت و كرامت از ديدگاه قرآن, ناسخ و منسوخ قرآن, جمع آوري قرآن و قرائت قرآن.
عنوان :
تربيت معنوي و عقلاني انساني از ديدگاه قرآن كريم
نويسنده :
اكبر دهقان
سال :
1371
استاد :
احمد بهشتي
دانشگاه :
دانشگاه تربيت مدرس دانشگاه قم
موضوع :
چکيده : مباحث اين پايان‌نامه عبارتند از : معناي لغوي و اصطلاحي تربيت، عنايت قرآن به تربيت معنوي و تزكيه روح، روشهي تربيتي قرآن شامل : انذار و تبشير،موعظه ، نصيحت و خيرخواهي،وصيت به خير و حق ، امر به معروف و نهي از منكر، ياد مرگ و قيامت، انجام واجبات و ترك محرمات، انجام مستحبات،مراقبه و محاسبه، معرفي اسوه‌ها و ، صفات انسان تربيت شده مثل حسن اخلاق و احترام به ديگران، اهداف تربيت معنوي مانند پرورش روح ايمان و عمل صالح، ياد خدا، توبه،نيايش، داشتن حالت خوف و رجاء؛ قرب به خدا نهاييي ترين هدف تربيت معنوي، روشهاي تربيت عقلاني چون تفكر ، فراگيري دانش، آزاد انديشي، ايجاد محيط سالم، استفاده از مثال.
عنوان :
تحقيق در وجوه اشتراك قرأن و سنت و تورات و تلمود
نويسنده :
سيدعبدالمجيد حيرت سجادي
سال :
1371
استاد :
محمد جواد مشكور
دانشگاه :
دانشگاه تهران
موضوع :
چکيده : در اين پايان نامه وجوه مشترك قرآن و سنت و تورات و تلمود مورد بررسي قرار گرفته است. مطالب اين پايان نامه عبارتند از: 1) مقايسه موضوعات مختلف دو متن كتاب مقدس تورات و قرآن و استخراج وجوه مشترك آنها. 2) اصبات بي پايه بودن بعضي از نظريات تورات و مقبول بودن آيات قرآن در مقايسه با علم روز به جهت بيان برتري قرآن مجيد. 3) بيان خلاصه نظر قرآن درباره ي توحيد. 4) نظري بر تورات موجود, تورات از نظر محققين و مقايسه عهد عتيق با علم. 5) اصالت قرآن و تاريخ تدون آن. موضوعات مقايسه شده عبارتند از الله و يهود, فرشتگان, پيدايش آدم, نوح, ابراهيم, يعقوب, قوم لوط, يوسف و يعقوب, موسي, قارون, داود, سليمان, ايوب, يونس و اليسع.
عنوان :
تحقيق در فواتح سور و حروف مقطعات قرآن كريم
نويسنده :
احمد فيلي حقيقي
سال :
1371
استاد :
عبدالمهدي يادگاري
دانشگاه :
دانشگاه تهران
موضوع :
چکيده : حروف مقطعه قرآن كريم رموزي بين خدا و رسول است. از طرفي آوردن حروف مقطعه اعلان اين است كه قرآن تماماً از حروف مفرده و مجرده بنا شده است و از طرف ديگر وسيله اي است كه مردم با شنيدن آن سكوت و دقت كنند كه خداوند چه مي فرمايد. آنچه مسلم است اين موضوعي تازه بود كه خداوند تنها بر نبي اكرم (ص) فرود آورده بود.
عنوان :
تجلي قرآن در نهج البلاغه
نويسنده :
روح الله مقدسي
سال :
1371
استاد :
سيد محمد مهدي جعفري
دانشگاه :
دانشگاه شيراز
موضوع :
چکيده : در اين پايان نامه مطالب مربوط به قرآن در نهج البلاغه بررسي و در پنج بخش با عناوين ذيل تدوين شده اند: نامهاي قرآن در نهج البلاغه, توصيف قرآن و تشويق مردم بدان, تفسير قرآن, استشهاد به آيات قرآن, اقتباس از مضامين قرآن كه از نتايج اين پژوهش آن است در نهج البلاغه نوزده آيه تفسير شده و بيست و چهار آيه مورد استشهاد قرار گرفته و از مضمون 298 آيه اقتباس به عمل آمده است.
عنوان :
تجسم اعمال در قرآن و حديث و آراي دانشمندان
نويسنده :
محمد علي تجري
سال :
1371
استاد :
رضا استادي
دانشگاه :
دانشگاه قم
موضوع :
چکيده : اين پايان نامه مشتمل بر چهار بخش است: در بخش اول تجسم اعمال در آيات بررسي و آراي مفسران فريقين در خصوص آنها ذكر شده است. در بخش دوم موضوع در روايات مورد بررسي قرار گرفته است. در بخش سوم نظر دانشمندان مختلف اعم از فلاسفه, عرفا, متكلمان و محدثان درباره ي تجسم اعمال نقل شده است. بخش چهارم به بررسي شبهاتي كه در زمينه ي موضوع وجود دارد, اختصاص يافته است.
عنوان :
تاريخ و مبناي ترجمه قرآن
نويسنده :
عبدالكريم بي آزار شيرازي
سال :
1371
استاد :
سيد محمد باقرحجتي
دانشگاه :
آزاد اسلامي
موضوع :
چکيده : در اين پايان نامه تاريخ و مباني ترجمه قرآن كريم بررسي شده است. در ابتدا, مفهوم ترجمه و ترجمه به عنوان علم و فن, مسائل مورد اختلاف ميان فقها و انديشمندان اسلامي و ترجمه ي قرآن به اعتبار هدف مطرح شده و سپس به دلايل مخالفين ترجمه قرآن و نظر طرفداران ترجمه آن, انواع ترجمه هاي قرآن در هفت مورد و شرايط و مباني علمي و فني ترجمه تفسيري و مبناي هنري ترجمه آوايي قرآ، و نمونه هايي از ترجمه هاي قرآن پرداخته شده است. در پايان, تاريخ ترجمه هاي مختلف بيان شده است.
عنوان :
پژوهشي زبان شناختي درباره ي سبك و بافت قرآن كريم و ارزش هاي ادبي آن
نويسنده :
سيد جمال ساداتيان
سال :
1371
استاد :
فضل الله نيك آيين
دانشگاه :
آزاد اسلامي تهران مركزي
موضوع :
چکيده : اين پايان نامه كه به زبان انگليسي نوشته شده, به بحث و پژوهش زبان شناختي درباره ي سبك و بافت قرآن كريم و ارزش هاي ادبي آن با تكيه به دو سوره ي حمد و عاديات پرداخته است.
عنوان :
پژوهشي پيرامون تاريخ و تطور تفسير از آغاز تا عصر مرحوم طبرسي
نويسنده :
ابوالقاسم عاصي مذنب
سال :
1371
استاد :
محمد هادي معرفت
دانشگاه :
دانشگاه امام صادق (ع)
موضوع :
چکيده : اين پايان نامه د رسه بخش كلي تدوين يافته است.: درابتدا, تفسير قبل از تدوين مورد بررسي قرار گرفته است و آمده است كه آغاز تفسير از زمان حضرت رسول (ص) بوده و با ذكر شواهد قرآني و تاريخي حضرتش به عنوان اولين مفسر قلمداد شده است. در زمان پيامبر (ص) و پس از رحلت آن حضرت نياز جدي به تفسير قرآن نمود مي يابد و صحابه هر كدام تلاش پيگيري را براي پرده برداشتن از مسائل مبهم و مجمل قرآن, آغاز مي كنند. معرفي مفسران از صحابه و منافعي كه در تفسير از آن سود جسته اند, مبحث ديگري است كه در اين بخش آمده است...
عنوان :
درآمدي بر آواشناسي زبان عربي و تجويد قرآن
نويسنده :
بهمن زندي
سال :
1370
استاد :
دكتر علي محمد حق‌شناس
دانشگاه :
دانشگاه تهران
موضوع :
«پژوهشي در قصه‌هاي قرآن» نيز كه حاصل تحقيق و دقت نظر پژوهنده آن حسين فعال عراقي نژاد مي‌باشد از اين گونه است نويسنده كه در دوره كارشناسي ارشد زبان و ادبيات فارسي دانشگاه آزاد اسلامي واحد اراك تحصيل مي‌كرده اين موضوع را به عنوان موضوع پايان‌نامه تحصيلي خود برگزيده است و با تأمل و ژرف‌نگري در قصه‌هاي قرآن و كتب علوم قرآني و تحقيقات موجود قرآن پژوهان نتيجه تحقيق خود را در پنج فصل سامان داده است كه در فصل اول و دوم بعد از مقدمه‌اي كوتاه در اهميت قصه و قصه‌گويي به تاريخچه، اهداف،حدود، اهميت و لزوم مطالعه در قصص قرآن پرداخته است. در فصل سوم به روش تحقيق خود اشاره نموده و اينكه اين تحقيق به چه شيوه و روشي كار پژوهشي را پيش برده و طرح تحقيق از كدام نوع بوده است فصل چهارم كه فصل مهم و اصلي پژوهش مي‌باشد نويسنده به پژوهش در قصه‌هاي قرآن پرداخته است كه خود به زير فصل‌هايي تقسيم مي‌گردد. 1ـ‌اهداف قصه‌هاي قرآن . 2ـ ويژگي‌هاي قصه‌هاي قرآن . 3ـ روش قصه‌پردازي در قرآن . 4ـ موسيقي در قصه‌هاي قرآن . در فصل پنجم به استنتاج مطالب تحقيق پرداخته و ضمن توصيه‌ها و پيشنهادهائي دو نمودار از قصه‌هاي قرآن ترسيم كرده كه مي‌تواند راهنمائي خوب و مطلوب براي پژوهش در قصه‌هاي قرآن براي علاقمندان باشد . اين اثر به دو انسان بزرگ و انديشمند شهيد مرتضي آويني و مرحوم دكتر علي شريف شاگردان مكتب وحي تقديم گرديده است.
عنوان :
نقد و بررسي واژه‌هايي از كتاب وجوه قرآن حبيبش تفليسي همراه با پژوهشي در ترجمه‌ي الهي قمشه‌اي
نويسنده :
اعظم پرچم
سال :
1370
استاد :
رضا هادي‌زاده
دانشگاه :
دانشگاه تهران
موضوع :
اين پايان‌نامه در يك مقدمه و دوازده فصل به نگارش درآمده است : در مقدمه تعريف علم وجوه قرآن ،تدوين علم وجوه ،احوال مؤلف وجوه قرآن،معرفي كتاب وجوه قرآن آمده است و در هر يك از فصول به ترتيب وجوه معاني اين واژگان بررسي شده است : استغفار ، بلاء ،تأويل ،تقوا ، جهاد،ذكر،صلاة ،طغيان، ظلم، قلب، مرض ،تعين.
عنوان :
ترجمه و تحقيق بخش تاريخ قرآن ، تاريخ حديث و عدالت صحابه از كتاب « اضواء علي السنة المحمدية »(ص 245ـ272 و 339ـ 256)
نويسنده :
رمضان علي تقي زاده چاري
سال :
1370
استاد :
علي حجتي كرماني
دانشگاه :
دانشگاه تهران
موضوع :
موضوعات مورد بحث در اين پايان‌نامه عبارت است از: مقدمه‌اي درشرح حال مؤلف ،فصل اول، تاريخ قرآن؛ فصل دوم،تاريخ حديث؛ فصل سوم، عدالت صحابه. در فصل اول اين موضوعات آمده است: كتابت قرآن، نويسندگان وحي، جمع قرآن، جمع قرآن در عهد عثمان،مصاحف ارسالي عثمان به بلاد.
عنوان :
هدايت انسان در قرآن
نويسنده :
علي اشرف امامي
سال :
1370
استاد :
ضياء‌الدين سجادي
دانشگاه :
موضوع :
اين پايان‌نامه در شش فصل تنظيم شده است: در فصل اول، مفهوم هدايت و وجوه هدايت در قرآن بررسي شده است. فصل دوم، به بحث از مشيت و هدايت اختصاص دارد. فصل سوم، بحث توحيد و هدايت كه پيرامون آيه مباركه نور است مطرح شده است. فصل چهارم، ناظر بر هدايت عامه است . در فصل پنجم ،هدايت فطري با توجه به آيه فطرت مورد بحث قرار گرفته است. فصل ششم، مراتب هدايت را برمي‌شمرد كه مرتبه اول آن اسلام ، مرتبه دوم ايمان مجدد و مرتبه سوم هدايت انبياء و امامان است.
عنوان :
نقد و بررسي افكار ابن تيميه در قرآن و حديث
نويسنده :
جعفر تابان
سال :
1370
استاد :
محمود فاضل(يزدي مطلق)
دانشگاه :
دانشگاه فردوسي مشهد
موضوع :
در اين پايان‌نامه ابتدا از مذهب ابن تيميه و عصر او از نظر سياسي و نظامي و آراء و عقايد رايج آن زمان بحث شده است. سپس، به بررسي عقيده ابن تيميه درباره مفسران قرآن از صحابه و تابعين و روش آنان در اين زمينه پرداخته شده است و آنگاه سخن ابن تيميه در خصوص متشابهات قرآن و تأويل شده و در پايان نقد آراء وي آمده است. نيز در مورد حقيقت و مجاز در قرآن ديدگاه ابن تيميه نقادي شده است . همچنين برداشت ابن تيميه درباره صفات الهي، ترجمه قرآن، مخلوق بودن قرآن، آيه 55 سوره نور، آيه ولايت و معناي كلمه وسيله در قرآن نيز بيان شده است.
عنوان :
نقد و بررسي آراء مختلف در جمع و تدوين قرآن
نويسنده :
جهانگير اميري
سال :
1370
استاد :
سيد محمد باقر حجتي
دانشگاه :
دانشگاه امام صادق ?
موضوع :
مراد از واژه جمع در متون اسلامي تارخي مربوط به دو معني است: حفظ و بخاطر سپاري قرآن و نگارش و تدوين آن. به همين جهت اين پايان‌نامه نيز در دو بخش تنظيم شده‌است: بخش اول، معاني نخست را مدنظر داشته و به بررسي عوامل مؤثر در حفظ قرآن و حافظان قرآن مي‌پردازد. بخش دوم، به معاني دوم جمع نظر دارد و به بررسي تدوين قرآن در عصر پيامبر ? ، نخستين جامع قرآن بعد از رحلت پيامبر ? و عصر ابوبكر و عصر عثمان مي‌پردازد. در پايان نقطه و اعجام قرآن مورد بررسي قرار مي‌گيرد.
عنوان :
مقدمه‌اي بر شناخت قرآن از زبان آياتش
نويسنده :
سيد حميد رضا ميرعظيمي
سال :
1370
استاد :
سيد محمد باقر حجتي
دانشگاه :
آزاد اسلامي واحد تهران مركزي
موضوع :
در اين پايان‌نامه پس از مقدمه‌اي حاوي مباحثي پيرامون امكان شناخت قرآن و اقسام شناخت آن مباحث اصلي در شش فصل با اين عناوين آمده‌اند: اسامي و اوصاف قرآن، چگونگي نزول، آيات محكم و متشابه، ناسخ و منسوخ در قرآن، تفسير و تأويل و دانايان بدان، قرآن مرجع رفع اختلاف ميان كتب الهي.
عنوان :
مقايسه تئوريهاي وابستگي با ديدگاههاي قرآن
نويسنده :
فرامرز نيك سرشت
سال :
1370
استاد :
محمود سريع‌القلم
دانشگاه :
دانشگاه امام صادق (ع)
موضوع :
اين پايان‌نامه در سه فصل تنظيم شده است. در فصل اول اصل وابستگي در متون علوم سياسي و روابط بين الملل و در فصل دوم طبقه‌بندي قرآني پيرامون اصل وابستگي بررسي شده است. در طي اين فصل مباحثي چون قرآن كتاب رحمت و هدايت، روابط انساني و مليت و حقوق بشر و حقوق اقليتها از ديدگاه قرآن، رعايت حقوق متقابل و معاهدات بين‌الملل از نظر قرآن آمده است. فصل سوم به تجزيه و تحليل قرآني از اصل وابستگي اختصاص يافته و حاوي موضوعات ذيل است: قرآن و ريشه وابستگي، قرآن و رابطه ميان قدرت و وابستگي، قرآن و استكبار جهاني، استقلال نشان عزت و وابستگي موجب ذلت، و قرآن و وابستگي متقابل.
عنوان :
معجزه به بيان قرآن
نويسنده :
حميد مريخي مطلق
سال :
1370
استاد :
مرتضي ايرواني
دانشگاه :
دانشگاه فردوسي مشهد
موضوع :
هر چند تمامي آفرينش بر پايه قانون مستحكم و پايدار علت و معلول برقرار است اما اين بدان معنا نيست كه علت همه حوادث را ما مي‌شناسيم؛ چرا كه بسياري از علل حوادث جهان از ديد ما مخفي است و درست به همين جهت آنها را خوارق عادت مي‌خوانيم. هر چند پاره‌اي از حوادث ديگر نيز به گزاف و تنها به صرف مشابهت خرق عادت نام گرفته‌اند. بايد گفت مهمترين علت انجام خوارق عادت حقيقي وجود يك فاعل داراي اراده قوي و روحي متصل به مبدأ غيب است. در اين ميان معجزه به عنوان سند حقانيت پيامبران و برهان ادعاي ايشان از مكاني خاص برخوردار است. قرآن كريم با ذكر معجزات انبياء پيشين و حضرت رسول اكرم ? اغراض مختلف انجام اين معجزات و برخورد دوگانه مردم را ـ يعني برخورد منفي مشتركين و برخورد مثبت عامه مردم كه حجابهاي كفر و شرك هنوز ايشان را كاملاً در خود فرو نبرده است ـ براي ما بيان مي‌فرمايد، پيامبران معجرات را گاه رأساً و گاه به درخواست مردم انجام داده‌آند. اما در بعضي موارد نيز از قبول پيشنهاد آنان سرباز زده‌اند چرا كه ايشان معجزه را به اذن خداوند و براي اهداف خاصي انجام مي‌دهند تا آن حد كه حجت را بر مردمان تمام كنند.
عنوان :
كشف الارتياب عن تحريف كتاب رب الارباب (بخش اول)
نويسنده :
امير جودوي
سال :
1370
استاد :
سيد محمد باقر حجتي
دانشگاه :
دانشگاه تهران
موضوع :
در اين پايان‌نامه كتاب كشف الارتياب عن تحريف كتاب رب الارباب با استفاده از نسخه خطي بجا مانده از آن كتاب مورد بررسي قرار گرفته و بخش اول آن ترجمه شده است. در ابتدا، مسأله تحريف و مفهوم آن و كوششهايي كه براي تحريف صورت گرفته، مطرح گرديده است و نظريات تعدادي از دانشكندان و صاحبنظران مبني بر عدم تحريف قرآن آورده شده است.
عنوان :
قرآن صحيفه سجاديه
نويسنده :
مصطفي محمدي عراقي
سال :
1370
استاد :
سيد محمد باقر حجتي
دانشگاه :
دانشگاه تهران
موضوع :
اين پايان‌نامه داراي چهار فصل با مباحث ذيل است: فصل اول، فرازهايي ارزنده و والا از زندگي نامه و حيات حساس و پرمخاطره حضرت سجاد ? و بيانات آن حضرت پس از واقعه كربلا در كوفه و شام و افشاگريهاي آن حضرت در مدينه، فصل دوم، ارزش و اهميت دعا در اسلام، اعتبار كلام رسول‌الله ? و ائمه اطهار ?، آيات قرآن كريم در باب دعا، امر به دعا از وظايف پيغمبران است، دعا در كلام معصومين، امر به اكثار دعا، دعا دوست داشتني‌ترين اعمال نزد خداوند متعال و ......فصل سوم، تحرير و تدوين صحيفه سجاديه، جايگاه صحيفه سجاديه از ديدگاههاي مختلف، صحيفه سجاديه و ....فصل چهارم، آياتي كه حضرت سجاد ? در ضمن دعاها مستقيماً تلاوت فرمودند و آياتي كه از بيانات آن حضرت مستفاد مي‌شود.
عنوان :
فقر و غنا در قرآن و حديث
نويسنده :
محمد كاظم شاكر
سال :
1370
استاد :
سيد جعفر سامي الدبوني
دانشگاه :
دانشگاه تهران
موضوع :
در اين پايان‌نامه به مسأله فقر و غنا در قرآن و حديث پرداخته شده و اصول و كليات روش استنباط پديده‌هاي اجتماعي بويژه فقر و غنا از قرآن و حديث؛ فقر و غنا در آياتي كه لفظ فقر و لفظ غنا در آنها به كار رفته است، فقر و غنا در روايات، مراد از لفظ فقر و غنا در روايات.
عنوان :
فقر و تكاثر در قرآن و حديث
نويسنده :
حميد داوري
سال :
1370
استاد :
سيد مصطفي محقق داماد
دانشگاه :
دانشگاه تربيت مدرس
موضوع :
مكتب اسلام فقر را همسايه ديوار به ديوار كفر مي‌داند: « كاد الفقر ان يكون كفراً» (فقر نزديك است كه به كفر بينجامد.) بدين لحاظ با همان شدتي كه با كفر و مظاهر آن مبارزه مي‌كند، با فقر و نمودهاي آن نيز به ستيز برمي‌خيزد. زيرا فقر را پيامد بخل طبيعت و يا خواست خداوند نمي‌پندارد. بلكه آن را زائيده كردار خود انسان و خروج او از جاده عدالت مي‌داند. اين پايان‌نامه ابتدا به معرفي پديده فقر از ديدگاههاي مختلف پرداخته، سپس با استناد به مدارك معتبر اسلامي (قرآن و حديث) به بررسي تعدادي از عوامل مؤثر در بروز فقر مي‌پردازد، و نهايتاً برخي از ساز و كارهايي را كه منجر به برقراري توازن و تعادل در سطح زندگي افراد در جامعه اسلامي خواهد شد، بيان مي‌كند.
عنوان :
فطرت از نظر قرآن و فلسفه
نويسنده :
علي مطهري
سال :
1370
استاد :
احمد بهشتي
دانشگاه :
دانشگاه تهران
موضوع :
در اين پايان‌نامه موضوع فطرت از نظر قرآن و فلسفه و فطرت ادراكي و فطرت احساسي مورد تحقيق قرار گرفته است . در اين پژوهش علاوه بر منابع اسلامي نظريات فلاسفه غرب نيز بررسي شده است.
عنوان :
ظرايفي از نحو و لغت و اثر آن در فهم و ترجمه قرآن كريم در بيست واژه قرآني
نويسنده :
حميد رضا مستفيد
سال :
1370
استاد :
آذرتاش آذرنوش
دانشگاه :
دانشگاه تهران
موضوع :
بعضي كلمات قرآن كريم در زمان نزول قرآن داراي مفاهيمي بوده است كه اين معاني كم‌كم و در طول زمان مفاهيمي به خود گرفته‌اند كه با معاني اوليه آنها مغاير است. مثل كلمه « الرحمن» كه امروزه بحث از اين مي‌شود كه اين كلمه صيغه مبالغه است يا صفت مشبه؟ بر اساس اين دو نظريه اين كلمه دلالت دارد بر رحمت عامه يا غير آن؟ مي‌گويند رحمن‌الدنيا و الاخره و رحيم الاخره و نظاير اينها. در حالي كه با تتبع مي‌توان اين احتمال را مطرح كرد كه اين كلمه اصلاً در آن زبانها به صورت يك علم و لقب بوده، نه وصف و هكذا معني كلمات ديگر.
عنوان :
شرك از ديدگاه قرآن
نويسنده :
داراب نبئي
سال :
1370
استاد :
علي اكبر غفاري صفت
دانشگاه :
دانشگاه امام صادق?
موضوع :
اين پايان‌نامه گامي است در جهت شناسايي شرك و عوامل به وجود آورنده آن كه شامل سه فصل است: در فصل اول، ابتدا معناي لغوي و اصطلاحي شرك و سپس انواع شرك با توجه بهايات قرآني، بيان مي‌شود . در فصل دوم،صفات مشركين و عقايد آنان بررسي مي‌گردد،احكام مشركين توضيح داده مي‌شود. فصل سوم،به شبهات وهابي‌ها در مورد شرك اختصاص دارد.
عنوان :
سيماي كفار در قرآن
نويسنده :
علي قرباني منقاري
سال :
1370
استاد :
علي مهديزاده
دانشگاه :
ازاد اسلامي واحد تهران
موضوع :
در اين پايان‌نامه حضرت مريم بر اساس منابع مختلف اسلامي و مسيحي بررسي شده است. منابع اسلامي عبارتند از: قرآن، تفاسير،تاريخ طبري، كتب حديث و ديوان‌هاي شاعران فارسي زبان. منابع مسيحي بدين قرارند: انجيل‌هاي چهارگانه ، سلسله اسناد كليسا، كتب رسمي دانشكده‌هاي الهيات مسيحي، كتب علماي مذهبي مسيحي ايتاليايي و فرانسوي، نويسنده به دليل دسترسي به منابع فراوان به زبان ايتاليايي و فرانسوي، مريم از ديدگاه مسيحيت را به گونه‌اي گسترده بررسي كرده است.
عنوان :
سيماي قرآن در نهج‌البلاغه
نويسنده :
ولي شجاعپوريان
سال :
1370
استاد :
محمد مهدي جعفري
دانشگاه :
دانشگاه تهران
موضوع :
اين پايان‌نامه در دوازده فصل با اين عناوين زير تنظيم گرديده است: خصوصيات قرآن از ديدگاه نهج‌البلاغه، ترغيبات نهج البلاغه پيرامون قرآن، توصيه‌هاي اميرالمؤمنين جهت استفاده از قرآن و شيوه استفاده از آن، مفسران حقيقي قرآن از ديدگاه نهج‌البلاغه، تفسير به رأي و مهجور بودن قرآن از ديدگاه نهج‌البلاغه، آيات قرآني در خطبه‌هاي نهج‌البلاغه، ايات قراني در نامه‌هاي نهج‌البلاغه، آيات قرآني در كلمات قصار نهج‌البلاغه ،آيات قرآني در كلمات قصار نهج‌البلاغه ، آياتي كه مستقيماً تفسير شده‌اند، برخي از آيات كه اميرالمؤمنين به طور ضمني تفسير كرده‌اند. آياتي كه اميرالمؤمنين از مفاد آنها در سخنان خود استفاده كرده‌اند، و آيات مكرر و تغيير يافته در نهج‌البلاغه.
عنوان :
دين در قرآن
نويسنده :
مرزبان كريمي سورشجاني
سال :
1370
استاد :
علي مهديزاده
دانشگاه :
آزاد اسلامي واحد تهران مركزي
موضوع :
اين پايان‌نامه تحقيقي است پيرامون ادياني كه در قرآن از آنها سخن رفته و منشأ الهي دارند. سعي شده دين و شريعت بر اساس سير تاريخي از آغاز تاكنون مورد بحث قرار گيرد . مباحث اين پژوهش عبارتند از: تعريف اصطلاحات اديان توحيدي، بررسي آيين حنيف ابراهيم(ع)، آيين صابئين ، آيين مجوس، آيين يهود و سير تاريخي يهود پس از استقرار در فلسطين ،آيين مسيحيت، آيين اعراب قبل از اسلام ، آيين اسلام و بعثت محمد(ص) و وقايع ده سال دوران هجرت آن حضرت.
عنوان :
حق التلاوة
نويسنده :
امير محمود كاشي سازپور
سال :
1370
استاد :
علي موسوي بهبهاني
دانشگاه :
دانشگاه تهران
موضوع :
در پايان‌نامه حاضر ابتدا چند حديث مربوط به قرآن بررسي شده است. در اين بررسي آنچه بيش از هر چيز مد نظر بوده، انس دادن بين قرائت ظاهر از يكسو و ترقي باطن از سوي ديگر است كه اصل اصيل و اشرف مقاصد نزول كتاب الهي است . سپس بحثي پيرامون اختلاف قراءات آمده است.
عنوان :
جمع و تدوين قرآن
نويسنده :
احمد فغاني
سال :
1370
استاد :
جعفر سامي الدبوني
دانشگاه :
دانشگاه تهران
موضوع :
اين پايان‌نامه مشتمل بر شش بخش با اين مباحث است: بخش اول ، شناخت قرآن و معرفي آن از زبان قرآن و رسول خدا ? و ائمه ? ، بخش دوم، معاني جمع قرآن، و حافظان قرآن، بخش سوم، نگارش قرآن در زمان رسول خدا?، ادله مخالفان جمع قرآن در زمان رسول خدا ? . بخش چهارم، نگارش قرآن همزمان با خلافت ابي بكر، بخش پنجم ، نگارش قرآن همزمان با خلافت ابي بكر. بخش پنجم، نگارش قرآن در زمان عثمان، تعداد مصاحف عثماني، ترتيب مصحف عثماني و ادله توقيفي و اجتهاي بودن ترتيب سوره‌ها و آيات قرآن. بخش ششم ، جمع قرآن در زمان علي ? و چگونگي مصحف علي ? و سرنوشت مصحف.
عنوان :
جمع قرآن، نقد و بررسي نوع هيجدهم كتاب الاتقان في علوم القرآن
نويسنده :
مريم ايماني خوشخو
سال :
1370
استاد :
سيد محمد باقر حجتي
دانشگاه :
دانشگاه تهران
موضوع :
در اين پايان‌نامه ضمن بهره‌گيري از روايات و آراء و اقوال فريقين و نقد آنها، تحقيقي پيرامون كيفيت جمع و تدوين قرآن كريم صورت گرفته است . برخي جمع قرآن براي نخستين بار را به خلفا نسبت داده‌اند؛ اما آن نمي‌تواند چندان مورد قبول باشد. نويسنده پايان‌نامه كوشيده است ثابت نمايد كه اين جمع در زمان نبي اكرم ? صورت گرفته و ترتيب و تنظيم قرآن موجود به دستور آن حضرت بوده است.
عنوان :
جلوه‌هايي از اعجاز قرآن كريم
نويسنده :
فائزه عظيم زاده اردبيلي
سال :
1370
استاد :
سيد محمد باقر حجتي
دانشگاه :
آزاد اسلامي واحد تهران مركزي
موضوع :
اين پايان نامه درباره جنبه‌هاي اعجاز قرآن است و مباحث ذيل را در بردارد: حقيقت اعجاز، معجزات انبياء،وجوه اعجاز قرآن و آراء و نظرات مفسران و دانشمندان اسلامي درباره آن.
عنوان :
جلوه‌هاي حديث و قرآن در آينه شعر حكيم شروان (خاقاني)
نويسنده :
محمد ابراهيم مالمير
سال :
1370
استاد :
ضياء الدين سجادي
دانشگاه :
دانشگاه تربيت مدرس
موضوع :
در اين پايان‌نامه بيش از 25 هزار بيت از اشعار خاقاني و حديثها و ايه‌هايي كه اين اشعار از آنها اثر پذيرفته‌اند بررسي شده است . مراد ازلفظ حديث در عنوان پايان‌نامه به مفهوم عام است كه شامل حديث، سنت، اثر ، روايت و خبر است و حديثهاي موقوف ، مرفوع، مقطوع را در برمي‌گيرد . جلوه‌هاي استخراج شده، به بيش از پانصد و اندي حديث است . لفظ قرآن در عنوان پايان‌نامه علاوه بر متن آيه‌ها ، مضامين تفاسير را نيز شامل مي‌شود كه در شعر خاقاني به بيش از هزار مورد از آنها اشاره دارد.
عنوان :
تقديم و تأخير در قرآن
نويسنده :
عليرضا سلماسي
سال :
1370
استاد :
سيد مرتضي آيت الله زاده شيرازي
دانشگاه :
دانشگاه تهران
موضوع :
در پايان‌نامه حاضر تقديم و تأخير در قرآن مورد بررسي قرار گرفته و از اين موضوعات بحث شده است:نقش شعر و شاعر در جامعه عرب جاهلي، موضوعات شعر، ارزش شعر جاهلي، نقد شرع و خطابه در زبان عرب جاهلي، نقد و نحو در عصور اموري عرب جاهلي، نقد و نحو در عصور، اثر قرآن در تطور نقد عرب و ادبيات آن، و بلاغت و تطور و منابع آن و نقش قرآن در پيدايش بلاغت.
عنوان :
بررسي مسائل كلامي كشاف و مقايسه آن با كلام شيعه
نويسنده :
هادي آقاجانيان ملاطي
سال :
1370
استاد :
مرتضي آيت‌الله زاده شيرازي
دانشگاه :
دانشگاه تهران
موضوع :
اين پايان‌نامه مشتمل بر چهار فصل و يك خاتمه است ؛ فصل اول، شرح حال زمخشري. فصل دوم، مسائل مورد اتفاق معتزله. فصل سوم، مسائل كلامي مورد وفاق كشاف. فصل چهارم، جهات افتراق كلام معتزله و كشاف با كلام شيعه و خاتمه،ديدگاه صاحب كشاف نسبت به اهل بيت(ع).
عنوان :
بررسي شواهد شعري، دو سوره انعام و اعراف از تفسير شيخ طوسي
نويسنده :
احمد نريم‌سا
سال :
1370
استاد :
آذرتاش آذرنوش
دانشگاه :
دانشگاه تهران
موضوع :
در اين پايان‌نامه شواهد شعري دو سوره انعام و اعراف در تفسير شيخ طوسي مورد بررسي قرار گرفته است. او اولين مفسر در ميان شيعه است كه آيات را با تمام علوم قرآن تفسير نموده و براي واضح ساختن مفاهيم آيات از شعر استفاده كرده است . در تحقيق حاضر اشعاري كه شاعر آنها مشخص نبود مشخص شده و اشعاري كه اشتباه بود يا اشكال چاپي داشت با مراجعه به منابع اصلي اصلاح گرديده است.
عنوان :
بررسي تفسير متداول‌ترين آيات قرآني در امهات كتب عرفاني فارسي
نويسنده :
منظر سلطاني
سال :
1370
استاد :
قاسم انصاري
دانشگاه :
دانشگاه تربيت مدرس
موضوع :
از جمله مضاميني كه در ادبيان فارسي، به چشم مي‌خورد و بدان عمق ببخشيده است،انديشه‌هاي باركي و بلندي است كه از قرآن سرچشمه گرفته است بدين سبب لازم بود ميزان و نوع تأثير قرآن در متون بررسي شود. براي اين منظور ، ابتدا كتب عرفاني فارسي مطالعه و جدولي تنظيم شد كه نشان مي‌داد هر آيه ، در هر كتاب چند بار به كار رفته است. بدين ترتيب ، آياتي كه بيشتر از همه در اين كتابها به كار رفته بودند،مشخص شدند وتعداد 48 آيه به منزله متداول‌ترين آيه‌هاي قرآني، از مهمترين متون عرفاني برگزيده شدند. در مرحله بعدي، نوع و برداشت عرفا از اين آيه‌ها بررسي و در نهايت دسته‌بندي شد و به شرح زير در متن پايان‌نامه قرار گرفت . ابتدا ترجمه و تفسير هر يك از آيات ، از متون تفسيري مختلف عربي و فارسي نقل شده و در خاتمه نظر شيخ ابوالفتوح رازي به منزله يك تفسير عرفاني شيعه آورده شده است تا خواننده بين تفسيرهاي عرفاني و عادي نيز بتواند مقايسه‌اي اجمالي انجام دهد. آنگاه، مطالب و شاهد مثالهاي مختلف از آثار عرفاني نقل شدو در نهايت، نظر عرفا درباره آن آيه‌ها، بررسي و دسته‌بندي شد.
عنوان :
بررسي ترجمه‌هاي قرآن كريم
نويسنده :
سهراب مروتي
سال :
1370
استاد :
آذرتاش آذرنوش
دانشگاه :
دانشگاه تهران
موضوع :
مباحث اين پايان‌نامه عبارتند از : مشكلات ترجمه قرآن، دلائل ضرورت ترجمه قرآن ، ميزان ترجمه‌پذيري قرآن، پاسخ به شبهات مخالفان ترجمه قرآن، معرفي نخستين ترجمه‌هاي قرآن. در پايان نيز ضميمه‌اي درباره مستندات شرعي ترجمه قران و صميمه‌اي ديگر در خصوص ترجمه قرآن به زبانهاي رايج معاصر افزوده شده است .
عنوان :
بررسي برخي نكات ادبي معاني و بيان در سوره اسراء
نويسنده :
زرين‌دخت بروجرديان
سال :
1370
استاد :
محمد علي شيخ
دانشگاه :
دانشگاه تربيت مدرس
موضوع :
در اين پايان‌نامه سعي شده است نكات مهم و قابل توجه معاني وبيان در سوره اسراء ذكر شود. مباحثي كه از علم معاني در اين پژوهش مورد توجه قرار گرفته عبارتند از : خبر و انشاء و اغراض خبر، اطلاق و تقييد، وصل و فصل و انواع آنها، قصر و انواع آن، اطناب و ايجاز، مسند و مسنداليه . از علم بيان نيز مباحثي چون: تشبيه ، استعاره، كنايه و مجاز مورد توجه قرار گرفته است .
عنوان :
بررسي بخشي از آثار تفسيري جلال‌الدين دواني
نويسنده :
مهناز عباسي
سال :
1370
استاد :
سيد محمد باقر حجتي
دانشگاه :
دانشگاه تهران
موضوع :
در اين پايان‌نامه در ابتدا زندگينامه جلال‌الدين دواني و آثار او بيان شده است . سپس « تفسيرسوره كافرون و‌ايه السرف » كه از آثار جلال‌الدين دواني است با استفاده از نسخ خطي بجا مانده مورد بررسي قرار گرفته است .
عنوان :
بررسي آيات نكاح در قرآن كريم
نويسنده :
فائزه عظيم‌زاده اردبيلي
سال :
1370
استاد :
حسن گوگاني
دانشگاه :
دانشگاه تهران
موضوع :
مطالب مورد بحث در اين پايان‌نامه متشمل بر دو قسمت است : در قسمت اول،زن در جاهليت و دختركشي، مورد بررسي قرار گرفته و در قسمت دوم تحت عنوان اقسام نكاح در جاهليت مطالبي با اين عناوين ارائه گرديده است : نكاح الرهط، نكاح الاستبضاع، نكاح اجباري، نكاح المقت، نكاح الجمع،نكاح الشغار، نكاح الخدن، نكاح البدل، نكاح السفاح، معناي لغوي و اصطلاحي نكاح، و مشروعيت نكاح.
عنوان :
الخطاب في الكتاب (خطاب در قرآن )
نويسنده :
محمد جواد قاسمي نيك‌آبادي
سال :
1370
استاد :
آذرتاش آذرنوش
دانشگاه :
دانشگاه تهران
موضوع :
در اين پايان‌نامه ابتدا زندگينامه بدرالدين زركشي و تأليفات او شرح داده شده است . سپس، « خظاب » در سه بخش مورد بررسي قرار گرفته است : در بخش نخست ، به معناي لغوي خطاب، واژه خطاب در قرآن كريم،خطاب در اصطلاح علم اصول، خطاب در عرفان،خطاب در علم اخلاق و… پرداخته شده است . در بخش دوم،از وجوه مخاطبات و خطاب در قرآن سخن به ميان آمده است و در بخش سوم خطاب خداوند به انبياء اعظم بررسي شده است .
عنوان :
اسامي و القاب پيامبر(ص) در قرآن مجيد
نويسنده :
فروزنده مدني
سال :
1370
استاد :
علي دواني
دانشگاه :
دانشگاه تهران
موضوع :
در اين پايان‌نامه پس از بررسي القاب و اسامي پيامبر اكرم(ص) در قرآن از اين موضوعات بحث شده است: اسامي پيامبر اكرم (ص) در قرآن، بركت و فضليت نام پيامبر اكرم (ص) و نام مبارك پيامبر اكرم (ص) در چهار سوره قرآن،لفظ احمد،رسول و نبي و فرق بين رسول و نبي،لفظ خاتم‌النبيين ، منادي، حق شاهد، مبشر، داعي الله، سراج منير، بشير، نذير، منذر، مصدق،مذكر ، صاحب، مدثر، ذكر، رحمت ، نعمت‌الله ،طه، نور،برهان، شهيد، بينه، امي، و ساير القاب آن حضرت .
عنوان :
اثرات قرائات قرآن در نحو زبان عربي
نويسنده :
معصومه شمس اسفند آبادي
سال :
1370
استاد :
محمد علي آذرشب
دانشگاه :
دانشگاه تهران
موضوع :
مباحث اين پايان‌نامه عبارتند از : معناي لغوي عصمت ،واژه عصمت و مشتقات آن در قرآن، معناي اصطلاحي عصمت از ديدگاه فريقين، بررسي ده آيه از آياتي كه بر عصمت پيامبران از هر گناه و اشتباه دلالت دارد و پاسخ به اشكالاتي كه برخي از مفسران عامه بر اين معنا دارند،بررسي آياتي كه موهم عصيان و گناه پيامبران اسلام (ص) است .
عنوان :
ترجمه و تحقيق و تعليق كتاب (كشف الارتياب عن تحريف كتاب رب الارباب)(بخش دوم)
نويسنده :
پريچهر ساروي
سال :
1370
استاد :
سيد محمد باقرحجتي
دانشگاه :
دانشگاه تهران
موضوع :
در اين پايان نامه بخش دوم كتاب كشف الارتياب عن تحريف كتاب رب الارباب را كه در رد كتاب فصل الخصاب محدث نوري نوشته شده, ترجمه و بررشسي شده و فهارس سودمندي براي آن ترتيب داده شده است. شايان ذكر است كه بخش اول اين كتاب به وسيله ي امير جودوي ترجمه و بررسي شده است.
عنوان :
ترجمه و تحقيق كتاب مناهل العرفان في علوم القرآن (بخش نزول قرآن و اولين و آخرين آياتي كه در پيامبر (ص) نازل شده)
نويسنده :
ماشاء الله جشني آراني
سال :
1370
استاد :
سيد محمد باقرحجتي
دانشگاه :
دانشگاه تهران
موضوع :
پايان نامه به ترجمه و تحقيق كتاب مناهل العرفان في علوم القرآن بخش نزول قرآن اختصاص دارد و از اين موضوعات بحث كرده است: معناي نزول قرآن, تنزيلات قرآن, حكمت نزول دفعي و تدريجي, مدت نزول تدريجي قرآن, حكمت نزول تدريجي قرآن و نخستين و آخرين آيه اي كه نازل شده است.
عنوان :
ترجمه و تحقيق كتاب مفحمات الاقرآن في مبهمات القرآن
نويسنده :
محسن قاسم پور
سال :
1370
استاد :
سيد محمد باقرحجتي
دانشگاه :
دانشگاه تهران
موضوع :
در كتاب مفحمات الاقرآن في مبهمات القرآن سيوطي كوشش شده است تا با تكيه بر احاديث و تواريخ اشخاص, امكنه, اقوام و قبايل كه در قرآن به نحوي مبهم و نامشخص ياد شده, روشن گردد. در پايان نامه ي حاضر آياتي كه سيوطي از آنها به سادگي گذشته, تبيين شده و آياتي كه نزول آنها درباره ي اهل بيت مورد انكار واقع شده, بررسي گرديده و ثابت شده است كه آنها در خصوص آنان نزول يافته است. همچنين سعي شده است در موارد مختلفي بر اين كتاب تعليقاتي نوشته شود
عنوان :
ترجمه و تحقيق كتاب المقنع في معرفه مرسوم مصاحف اهل الامصار
نويسنده :
محمدرضا حاجي اسماعيلي
سال :
1370
استاد :
سيد محمد باقرحجتي
دانشگاه :
دانشگاه تهران
موضوع :
چکيده : در اين پايان نامه ي حاضر, كتاب مذكور اثر ابو عمروداني ترجمه و تحقيق شده است. اين كتاب در خصوص رسم الخط و كيفيت نگارش كلمات در مصحف هاي ارسالي عثمان به شهر هاي بزرگ آن عصر مثل كوفه, بصره, مكه و مدينه است. ويژگي هاي چشمگير مباحث مربوط به علوم قرآن كه برگرداندن عبارات و جملات از زبان تازي به زبان پارسي, اضافه بر تلاش گسترده, تسلط كامل بر عناوين مورد بحث را مي طلبد. لذا در اين ترجمه با مراجعه به مصادر و منابعي كه در دسترس بوده تا جايي كه ممكن بود سعي شده است تا ترجمه اي سهل و روان, نه آزاد و رها و نه كاملاً بسته و مفيد و در بند الفاظ ارائه گردد.
