پاداش دو برابر برای چند عمل
قرآن کریم در آیات خود ویژه گی هایی را معرفی می کند که هر فردی با داشتن آنها پاداش و ثواب دوبرابر را ازآن خود خواهد کرد.
أُوْلَئِكَ یُۆْتَوْنَ أَجْرَهُم مَّرَّتَیْنِ بِمَا صَبَرُوا وَیَدْرَۆُونَ بِالْحَسَنَةِ السَّیِّئَةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ یُنفِقُونَ وَإِذَا سَمِعُوا اللَّغْوَ أَعْرَضُوا عَنْهُ وَقَالُوا لَنَا أَعْمَالُنَا وَلَكُمْ أَعْمَالُكُمْ سَلَامٌ عَلَیْكُمْ لَا نَبْتَغِی الْجَاهِلِینَ : آنانند كه به [پاس] آنكه صبر كردند و [براى آنكه] بدى را با نیكى دفع مینمایند و از آنچه روزىشان دادهایم انفاق میكنند، دو بار پاداش خواهند یافت.
و چون لغوى بشنوند از آن روى بر میتابند و می‌گویند: «كردارهاى ما از آنِ ما و كردارهاى شما از آنِ شماست. سلام بر شما، جویاى [مصاحبت] نادانان نیستیم.» (54-55 قصص)
صبر و ویژگی های صابرین
صبر در مشکلات
عبدالله بن مسعود می‌گوید: روزی من و پنج نفر (یا گروه) دیگر از اصحاب به محضر مبارک رسول الله (صلی الله علیه وآله) رسیدیم درحالی که گرسنگی شدیدی بر ما حاکم شده بود و مدت چهار ماه جز آب و شیر و برگ درخت چیز دیگر نخورده بودیم.
عرض کردیم: یا رسول الله، جانمان به لب رسیده تا کی باید گرسنگی را تحمل کنیم. حضرت فرمودند: فکر این نباشید که روزی بخواهید در ناز و نعمت زندگی کنید، بلکه باید صبر داشته باشید و خدا را شکر کنید. حالا در زمان صدر اسلام با آن همه اذیت های قریش و سختی هایی که به آنها وارد می‌شد، چطور تحمل می‌کردند؟ آیا جز این است که یک نیروی الهی مدد رسان آنان بوده است؟!
باید شکرخدا بجا آورید
باید شکرخدا بجا آوریم.شکر برای بدست آوردن چیزی که خیلی ارزش دارد.
پیامبر در بیانی می‌فرماید: در مقابل این سختی ها، رضای خداوند نصیب شما می‌شود، نتیجه اسلام، بهشت است.
در تاریخ، حالات مصعب بن عمیر را بخوانید، او یک شخصیت پر توان، پر تحمل ورنج کشیده است. تنها روحانی زمان حضرت رسول (صلی الله علیه وآله) بود. او چقدر پیغمبر خدا را یاری کرد. پیامبر اکرم به جهت امر تبلیغ او را اهل علم تربیت کرده بودند فلذا هر گاه پیغمبر اسلام مردم را بسوی اسلام دعوت می‌کرد، به مصعب می‌فرمود: برو این ها را راهنمایی و نصیحت کن و مصعب نیز با تعهد بالایی که داشت وظیفه را انجام می‌داد. بعضی اوقات مصعب را تهدید می‌کردند، اما او می‌گفت: بیایید تا چند جمله ای از آیات قرآن را برایتان بخوانم. بیایید تا آیات انشراح را بخوانم. آن گاه تلاوت می‌کرد «اَلَمْ نَشْرَحْ لَکَ صَدْرَکَ وَ وَضَعْنا عَنْکَ وِزْرَک»
این بزرگواران با استقامتی که داشتند اسلام را عزت داده و سر بلند کردند. خود پیغمبر اسلام (صلی الله علیه وآله) روحیه و صبر عظیمی داشتند ، خیمه به خیمه به اعراب سر می‌زد و به آنها می‌فرمود: آیا دلتان نمی خواهد مسلمان شوید؟ بیایید به سوی خداوند تا رستگار شوید. آن حضرت در این رابطه چقدر رنج می کشید.
کسانی هستند که در عبادت و اطاعت و فرمانبرداری خدا و پرهیز از گناهان صبر می‌کنند. کسانی که دنبال رزق و روزی حلال هستند و در خرج کردن و مصرف نیز متعادلند و همیشه فضیلت علم را بر همه چیز مقدم می‌دارند اینها رستگار شده و نجات یافته اند
رسول خدا (صلی الله علیه وآله) فرمودند: من قرآن و دیگر کتب آسمانی را که بر پیغمبران پیشین نازل شده قرائت کردم و نیافتم کسی وارد بهشت شود جز صابران و خداوند نعمت صبر را بر ما مرحمت فرماید.
معلوم می‌شود پاداش صبر دو برابر است یعنی خداوند علاوه بر پاداشی که در برابر اصل فضیلت عمل می‌دهد، یک پاداش هم در مقابل صبری که داشته، می‌دهد.
عبدالله بن مسعود می‌گوید: عرض کردیم یا رسول الله صابران کدامند؟
فرمودند: کسانی هستند که در عبادت و اطاعت و فرمانبرداری خدا و پرهیز از گناهان صبر می‌کنند.
کسانی که دنبال رزق و روزی حلال هستند و در خرج کردن و مصرف نیز متعادلند و همیشه فضیلت علم را بر همه چیز مقدم می‌دارند اینها رستگار شده و نجات یافته اند.
ای ابن مسعود، صابران دارای خشوع و فروتنی و وقار و آرامش و اهل تفکر و نرم خویی و عدالتند. آنچه را که می‌دانند، به دیگران یاد می‌دهند و عبرت می‌گیرند.
دور اندیشند و متقی و نیکوکار و خود را در راه خدا به عسر و حرج می‌اندازند و دوستی و دشمنی آنها فقط برای رضای خداست.
امانت را ادا نموده و عادلند و در حکم کردن نیز عدالت را رعایت می‌کنند. اگر چیزی را خبر دارند شهادت می‌دهند و با اهل حق همکاری دارند. جلوی گناه کار را می‌گیرند و از کسی که به آنها ظلم کرده، گذشت می‌کنند.
ای ابن مسعود صابران کسانی هستند که اگر به بلائی مبتلا شوند، صبورند؛ اگر چیزی به آنها اعطا شود، خدا را شکر می‌گویند.
زمانی که حکم کنند عدالت را پیش می‌گیرند، وقتی حرف می‌زنند، راستگو هستند.
اگر قول می‌دهند یا عهدی می‌بندند، وفا دارند، اگر گناهی از آنها سر بزند، استغفار می‌کنند و هرگاه خدمت و احسانی کنند، خوشحال می‌شوند
«... وَإِذَا خَاطَبَهُمُ الْجَاهِلُونَ قَالُوا سَلَامًا؛ ... و چون نادانان آنها را (به گفتار ناروا) طرف خطاب قرار دهند آنها سلام (سخنى مسالمت آمیز و دور از خشونت) گویند.» (سوره فرقان آیه 63)
«... وَإِذَا مَرُّوا بِاللَّغْوِ مَرُّوا كِرَامًا ؛... و چون به لغو و بیهودهاى عبور كنند بیاعتنا و بزرگوارانه میگذرند.» (سوره فرقان آیه 72)
هر کس این اوصاف را داشته باشد، دارای سجایای اخلاقی است و از صابران است.
«وَالَّذِینَ یَبِیتُونَ لِرَبِّهِمْ سُجَّدًا وَ قِیَامًا ؛ و آنان كه شب را در برابر پروردگارشان در حالى كه سجده كننده و ایستاده اند به روز می آورند.» (سوره فرقان آیه 64)
ای ابن مسعود، قسم به خدائی که مرا به حق مبعوث کرد اینها صابران هستند.
و آن گونه‌اند که سخنان زشت و ناپسندی را که از کفرگرایان می‌شنوند، به سخنان نیکو و پسندیده پاسخ می‌گویند. بدی را با خوبی پاسخ دادن
به باور پاره‌ای منظور این است که: آنان گفتار و کردار ناپسند را با گفتار و عملکرد پسندیده پاسخ می‌دهند و دفع می‌کنند.
و به باور پاره‌ای دیگر نادانی مردم نادان را با بردباری دفع می‌کنند.
و از ششمین امام نور نیز آورده‌اند که: اینان اذیت و آزار مردم نادان را با حلم و بردباری و مهر و مدارا از خود دور می‌سازند.
انفاق کردن از مال ها
بسیاری از انسان ها گمان می کنند که انفاق فقط به نفع کسی است که مورد انفاق قرار می گیرد در حالیکه بیشترین سود شامل حال کسی می شود که انفاق می کند.
انسان با گذشت از آنچه در اختیار اوست و به آن علاقمند است در حقیقت از صفات رذیله چون حسادت، طمع و... فاصله می گیرد و به خداوند بی نیاز نزدیکتر می شود و می آموزد که بهترین چیزهایی را که در اختیار دارد را بدون هیچ چشم داشتی در اختیار دیگران قرار دهد و این نکته روح خداجویی را در انسان بیدار می کند و انسان را از دلبستگی به دنیا دور می کند. بنابراین انفاق مایه رشد و سعادت آدمی است.
از موارد دیگری که در مورد اهمیت انفاق می توان بیان کرد تأکید فراوان قرآن روی این مسأله است. در آیات زیادی از قرآن به مسأله انفاق سفارش شده است برای مثال در آیه 261 سوره بقره ذکر مسأله انفاق بعد از معاد شاید به این دلیل باشد که یکی از مهمترین اسباب نجات در قیامت انفاق و بخشش است.
صابران دارای خشوع و فروتنی و وقار و آرامش و اهل تفکر و نرم خویی و عدالتند. آنچه را که می‌دانند به دیگران یاد می‌دهند و عبرت می‌گیرند. دور اندیشند و متقی و نیکو کارند وخود را در راه خدا به عسر و حرج می‌اندازند و دوستی و دشمنی آنها فقط برای رضای خداست. امانت را ادا نموده و عادلند و در حکم کردن نیز عدالت را رعایت می‌کنند. اگر چیزی را خبر دارند شهادت می‌دهند وبا اهل حق همکاری دارند. جلوی گناه کار را می‌گیرند و از کسی که به آنها ظلم کرده، گذشت می‌کنند
دوری جستن از سخنان لغو وبیهوده
نهی از سخن لغو و بیهوده
خداوند متعال، اسباب و عوامل دست یابی به علم و دانش و رسیدن به قله های پر ارج دانایی و آگاهی را در اختیار انسان قرار داده و کلام را یکی از راه های انتقال دانش و فضیلت برشمرده است.
پروردگار حکیم، انسان را از گفتاری که هیچ سود و بهره ای برای او ندارد، بر حذر می دارد و در قرآن کریم، آدمیان را از بیهوده گویی نهی می کند، به گونه ای که شنیدن سخنان لغو را عامل باز دارنده آدمی از کمال می شمارد و دوری از بیهوده گویی را نشانه کرامت انسان می داند و می فرماید:
وَإِذَا سَمِعُوا اللَّغْوَ أَعْرَضُوا عَنْهُ وَقَالُوا لَنَا أَعْمَالُنَا وَلَكُمْ أَعْمَالُكُمْ سَلَامٌ عَلَیْكُمْ لَا نَبْتَغِی الْجَاهِلِینَ (قصص: 55)
و چون سخن لغوى (مانند مسخره و فحش و غیبت و هتاكى) بشنوند، از آن روى برتابند و (با زبان حال) گویند: عملهاى ما از آن ما و عملهاى شما از آن شما، سلام بر شما، ما نادانها را (به دوستى و رفاقت) نمیطلبیم.
این گونه افراد، به سخنان بیهوده و گزاف گوش نمی دهند و ارزش وقت خود و دیگران را به خوبی می دانند و در برابر آن احساس مسئولیت می کنند. اینان از عمر گرانمایه و فرصت های زندگی بهترین استفاده ها را می برند تا حسرت و پشیمانی دامن گیرشان نشود.
خیز تا خرقه صوفی به خرابات بریم شطح و طامات به بازار خرافات بریم
منابع:
سایت فارس
سایت حوزه
اندیشه قم
بیانات آیت الله مظاهری
بیانات حجت الاسلام ضیاء آبادی
