اگر می توانید
به پسرم خود شناسی و مردم شناسی بیاموزید
ارزش های زندگی انسانی را به پسرم آموزش دهید
به او نقش موثر کتاب در زندگی را آموزش دهید
به او نقش و تاثیر مهم خندیدن را یادآور شوید
به او بیاموزید از اشک ریختن خجالت نکشد
از باختن پند بگیرد و از پیروز شدن لذت ببرد
به پسرم یاد بدهید
که همه حرف ها را بشنود
و سخنی را که به نظرش درست می رسد انتخاب کند
به او بگویید که تسلیم هیاهو نشود
و اگر خود را بر حق می داند
به عقایدش اعتقاد داشته باشد
و با تمام قوا پای سخنش بایستد
حتی اگر همه برخلاف او حرف بزنند
به او بگویید
همه مردم صادق و خواهان برابری نیستند
ولی به ازای هر شیاد، صدیقی هم وجود دارد
و به ازای هر سیاستمدار خودخواه
انسان نیکی هم یافت می شود
در ازای هر دشمن، دوستی هست
به او بیاموزید که به مردم اعتقاد داشته باشد
که در مدرسه بهتر این است که مردود شود
اما با تقلب به قبولی نرسد
اگر با کار و زحمت خویش، یک ریال کسب کند
بهتر از آن است که جایی روی زمین پنج ریال بیابد
به او بگویید تعمق کند
به پرندگان در حال پرواز در دل آسمان دقیق شود
به گلهای درون باغچه و به زنبورها
که در هوا پرواز می کنند،, دقیق شود
به پسرم یاد بدهید
با ملایم ها، ملایم و با گردن کشان، گردن کش باشد
در کار تدریس به پسرم ملایمت به خرج دهید
اما از او یک نازپرورده نسازید
بگذارید که او شجاع باشد
می دانم که وقت می گیرد، و توقع زیادی است
اما ببینید که چه می توانید بکنید
پسرم کودک کم سال بسیار خوبی است
تاثیر رنگ چشم بر تحمل درد
در جدیدترین تحقیقات، دانشمندان دانشگاه پیتسبورگ دریافتند، زنان سفید پوست با رنگ چشم روشن – سبز یا آبی- در تحمل درد یا اضطراب عملکرد بهتری نسبت به زنانی دارند که رنگ چشم شان قهوه ای یا فندقی است.
"انا بلفر" استاد هوشبری در این دانشگاه گفت: مطالعه 58 زن باردار نشان داد آنهایی که رنگ چشم روشن دارند، در زمان زایمان درد کمتری تجربه می کنند.
همچنین زنانی که رنگ چشم روشن دارند، پس از زایمان اضطراب، افسردگی و افکار منفی کمتری را از خود بروز می‌دهند. نتایج این تحقیقات در نشست سالانه انجمن درد آمریکا عرضه شده است.
به نقل از سینانیوز، اگرچه تحقیقات بیشتری لازم است تا دلایل این تفاوت شناسایی شود اما محققان ارتباط ژنتیکی را عامل این امر می دانند. تا همین اواخر دانش پژوهان فکر می کردند یک شکل از یک ژن برای رنگ های آبی و یک ژن دیگر برای رنگ های تیره تر وجود دارد.
دکتر "جری لوهلانن" پژوهشگر ارشد علوم زیست مولکولی در دانشگاه جان مور لیورپول گفت: اکنون می دانیم که رنگ چشم بر اساس 12 تا 13 تغییر تکی در ژنهای مردم تعیین می شود.
به گفته وی این نشانگرهای ژنتیکی به ما شانس خوبی می دهد که رنگ چشم یک فرد را مشخص کنیم. این روزها می توانیم با دقت 70 تا 90 درصدی رنگ چشم را درست پیش بینی کنیم. این گروه از پژوهشگران در تلاشند رنگ چشم قربانیان قتل یا تصادف را از روی بقایای اسکلت آنها تشخیص دهند.
ژنهای چند منظوره
محققان می گویند ژنهای دخیل در تعیین رنگ چشم، چند کاره و چند منظوره هستند. این ژنها کارهای دیگری نیز در بدن انجام می دهند. مثلا ژن یکی از این ژنها به نام NCX-4 که با بیان رنگ چشم تیره تر مرتبط است پروتئین های مختلفی را کنترل می کند که یکی از آنها با درد مرتبط است. همچنین ژنهای دیگری که با رنگدانه رنگ چشم تیره – ملانین- مرتبط شده اند، با درد مرتبطند.
بیماری ارثی کبدی سندورم دوبین جانسون نیز که موجب بروز رنگدانه های قهوه ای در سلول های کبدی می شود با ملانین مرتبط است.
تمایل چشم آبی‌ها به مصرف الکل
محققان بیمارستان دولتی جورجیا با بررسی 12 هزار زن دریافتند آنهایی که رنگ چشم روشن تر دارند بیش از آنهایی که رنگ چشمشان تیره است، الکل مصرف می کنند.
مغز فعال‌تر در چشم قهوه ای‌ها
ملانین نه تنها تیرگی رنگ چشم را تعیین می کند بلکه برای ارتباط الکتریکی بین سلول های مغزی خاصیت عایق و نارسایی نیز دارد. هر چه ملانین در مغز بیشتر باشد اثر بخشی و حساسیت سلول های مغزی بیشتر شده و مغز بهتر کار می کند. نتایج این تحقیقات در نشریه تفاوت های شخصیتی و فردی منتشر شده است.
این مطالعات که نتایج آن در نشریه Perceptual and Motor Skills منتشر شده می تواند توضیح دهد که چرا زمان واکنش در افراد دارای رنگ چشم قهوه ای سریع تر از چشم روشن هاست.
مطالعه بهتر با چشم آبی
دانش پژوهان دانشگاه ادینبورگ در سال 1991 نیز از این حکایت دارد که دانشجویان دارای رنگ چشم تیره، عملکرد بهتری در آزمایش هوش زمان محدود دارند. ظاهرا واکنش کندتر افراد دارای رنگ چشم آبی احتمالا به معنای آن است که آنها با ملاحظه تر و راهبردی تر فکر می کنند.
در آزمایش های دانشگاه لوئیزویل نشان داده شد، دانشجویان چشم آبی در فعالیت هایی که نیازمند طرح ریزی و ساختاربندی زمانی بود مانند گلف و مطالعه برای آزمون های پایان ترم، عملکرد بهتری دارند.
همه انسان‌ها چشم قهوه ای دارند
رنگ چشم آبی نتیجه یک تکامل انسانی جدید است. محققان دانشگاه کپنهاگ می گویند جهش ژنی نیازمند این رنگ، به طور تصادفی و شانسی در جایی در نزدیکی سواحل دریای سیاه در یک فرد و حدودا شش هزار تا 10 هزار سال پیش روی داده و منشا تمامی انسانهای چشم آبی امروزی بوده است.
تغییر ژنتیکی، رنگ آبی را در قرنیه نمی سازد بلکه بیشتر سازوکاری را که رنگدانه قهوه ای ملانین را می سازد، خاموش می کند.
دکتر هانس ایبرگ از دانشگاه کپنهاگ می گوید: در اصل چشم همه ما قهوه ای است. یک نظریه می گوید آب و هوای سرد و آسمانهای تیره به گسترش تغییر رنگ کمک می کند. نبود ملانین موجب می شود رنگ پوست افراد نیز روشن تر شود و پوست بور و روشن جذب ویتامین D را افزایش می دهد. این تغییرات امکان جذب ویتامین دی را برای اهالی اقلیم شمالی که نور آفتاب کمی دریافت می کنند ضروری است.
خطر بروز نابینایی برای چشم آبی‌ها
چشمان آبی همچنین نور را به طور تدریجی از خود از خود عبور می دهند از این رو می توانند در نور خورشید ضعیف تر، دید خوبی داشته باشند.
فرانچسکا مارچتی از مرکز چشم پزشکی دانشگاه کالج لندن گفت: افزایش حساسیت به نور موجب می شود افراد چشم آبی بیش از دیگران به بیماری تحلیل ماکولای مرتبط با سن ( AMD ) مبتلا شوند. در این بیماری سلول های حساس به نور در عقب چشم، شروع به از بین رفتن می کنند و دید کم می شود. این امر در مورد افراد چشم سبز نیز صدق می کند.
رنگ چشم روشن و دیابت
دیابت نوع یک بیماری دیگری است که با رنگ چشم مرتبط شده است. یک مطالعه توسط محققان ایتالیایی نشان می دهد افراد چشم آبی بیشتر به این بیماری مبتلا می شوند.
محققان دریافتند در بین شهروندان لاتزیو و ساردینا که دیابت نوع یک دارند 21 درصد ، چشم آبی هستند و 9 درصد از مبتلایان رنگ چشم دیگری دارند.
سه تغییر ژنی مرتبط با رنگ چشم روشن با بروز بیماری دیابت مرتبط شده اند.
تاثیر رنگ چشم بر شنوایی
مطالعات مختلفی حاکی ازآن است که در کارخانه های دارای سر و صدای بلند، کارگرانی که رنگ چشم روشن دارند بیش از بقیه دچار مشکلات شنوایی می شوند. محققان در بیمارستان ملی عصب شناسی و جراحی اعصاب در لندن می گویند رنگدانه ملانین می تواند به حفاظت از اعصاب مغزی در برابر آسیب ناشی از سر و صدا کمک کند.
رنگ چشم و شخصیت
در سال 1977 محققان در نشریه روانشناسی اجتماعی اعلام کردند احتمال آنکه افراد چشم آبی در گفتگو با یک مشاور احساسات درونی خود را فاش کنند بسیار کم است. مطالعات بیشتر از این یافته حمایت کرده است.
در مطالعه دیگری در سال 2006 ، روانشناسان آلمانی دریافتند کودکان چشم آبی بیش از کودکان چشم قهوه ای احساسات خود را پنهان می کنند. مطالعه جداگانه نیز نشان داد کودکان چشم آبی نسبت به چیزهای جدید هوشیار تر عمل می کنند. محققان اهل چک در سال 2010 کشف کردند مردان دارای چشم قهوه ای از مردان چشم آبی مقتدرترند. آنها می گویند رنگ چشم آبی با کودک مرتبط است از این رو افراد چشم آبی بیشتر کودکانه به نظر می رسند.
رنگ چشم دائمی تا زمانی که نوزاد به سن 9 ماهگی نرسد مشخص نمی شود چرا که تولید ملانین که تعیین کننده رنگ چشم قهوه ای و تیره است زمان بر بوده و طول می کشد تا بدن نوزاد انسان ملانین تولید کند. در برخی از کودکان این تولید رنگ 18 ماه طول می کشد.
میلیون‌ها انسان عاشق و شیفته صدها سال است كه در هر پگاه آدینه زبان به ندبه می گشایند و اینگونه می سرایند:
ای كاش میدانستم در چه جایی منزل گرفته ای و چه سرزمین و مكانی تو را دربر گرفته است! آیا در كوه رضوایی و یا جای دیگری و یا در ذیطوی هستی؟ دشوار است بر من كه مردمان را ببینم و تو دیده نشوی.1
حال برای روشن شدن این موضوع، پای به گلستان كلام معصومین(ع) میگشاییم و با سیری در كلام نورانی ایشان از آن انفاس قدسی برای حل این معما استمداد میطلبیم.
با یك نگاه كلی در این بوستان پر طراوت به چهار دسته روایت در این موضوع برمیخوریم كه هر یك، محل زندگی آن حضرت را در دورهای از حیات پر بركت ایشان به تصویر كشیده است. اگر چه در مورد برخی دورهها صراحت و روشنی بیشتری وجود دارد و برخی از دورهها بنا بر عللی به اجمال و ابهام پاسخ داده شده است.
این دورهها عبارتند از:
1. دوران زندگی با پدر بزرگوار خود امام حسن عسكری(ع) (255ـ260ق)
شكی نیست كه آن امام همام در شهر سامرا و در خانه پدرش امام حسن عسكری(ع) دیده به جهان گشود و تا پایان عمر شریف پدر خود در كنار آن حضرت میزیست.
این دوران بنا بر قول مشهور از نیمه شعبان سال 255ق آغاز و در هشتم ربیع الاول سال 260ق پایان یافت.
علاوه بر نقل موثق تاریخی، افراد فراوانی از این حادثه بزرگ پرده برداشته اند:
شیخ صدوق(ره) در كتاب شریف كمال الدین و تمام النعمه ـ كه یكی از مهمترین كتابهای نگاشته شده در موضوع مهدویت است ـ داستان ولادت حضرت مهدی(ع) را اینگونه نقل كرده است:
حكیمه، دختر امام جواد(ع) گوید: امام حسن عسكری(ع) مرا نزد خود فراخواند و فرمود: ای عمه! امشب افطار نزد ما باش كه شب نیمه شعبان است و خدای متعال امشب حجت خود را كه حجت او بر روی زمین است ظاهر سازد.
گفتم: مادر او كیست؟ فرمود: نرجس. گفتم: فدای شما شوم اثری در او نیست.
فرمود: همین است كه به تو میگویم.
آمدم و چون سلام كردم و نشستم نرجس آمد كفش مرا بردارد و گفت: ای بانوی من و بانوی خاندانم، حالتان چطور است؟
گفتم: تو بانوی من و بانوی خاندان من هستی. از كلام من ناخرسند شد و گفت: ای عمه جان! این چه فرمایشی است؟
بدو گفتم: ای دخترجان! خدای متعال امشب به تو فرزندی عطا فرمایدكه در دنیا و آخرت آقاست...2 .
آنگاه به صورت مفصل داستان را ذكر كرده است.
این روایت از مهمترین روایات درباره ولادت حضرت مهدی(ع) است و دلالت بر ولادت حضرت مهدی(ع) در خانه امام عسكری(ع) در سامرا دارد.
«ضوء ابن علی» از مردی از اهل فارس كه نامش را برده نقل میكند كه: به سامرا آمدم و در خانه امام حسن عسكری(ع) ملازم شدم. حضرت مرا طلبید، من وارد شدم و سلام كردم. فرمود: برای چه آمدهای؟ عرض كردم: برای اشتیاقی كه به خدمت شما داشتم. فرمود: پس دربان ما باش. من همراه خادمان، در خانه حضرت بودم، گاهی میرفتم هر چه احتیاج داشتند از بازار میخریدم و زمانی كه در خانه، مردها بودند، بدون اجازه وارد می شدم.
روزی [بدون اجازه] بر حضرت وارد شدم و او در اتاق مردها بود. ناگاه در اتاق حركت و صدایی شنیدم، پس فریاد زد: بایست. حركت مكن! من جرأت درآمدن و بیرون رفتن نداشتم، پس كنیزكی كه چیز سر پوشیدهای همراه داشت از نزد من گذشت. آنگاه مرا صدا زد كه درآی، من وارد شدم و كنیز را هم صدا زد. كنیز نزد حضرت بازگشت. حضرت به او فرمود: از آنچه همراه داری روپوش بردار. كنیز از روی كودكی سفید و نیكوروی پرده برداشت و خود حضرت روی شكم كودك را باز كرد، دیدم مویی سبز كه به سیاهی آمیخته بود از زیر گلو تا نافش روئیده است. پس فرمود: این است صاحب شما و به كنیز امر فرمود كه او را ببرد.
پس من آن كودك را ندیدم، تا امام حسن عسكری(ع) وفات كرد.3
نه تنها بستگان نزدیك و خدمتگزاران بیت امامت، آن حضرت را در شهر سامرا و در خانه امام عسكری(ع) دیدهاند كه بسیاری از یاران و خواص اصحاب امامت به شرف دیدار آن جمال چون آفتاب نائل آمدهاند و همگی حكایت از مدعای زندگی امام مهدی(ع) در كنار پدر در شهر سامرا دارد.
«یعقوب بن منقوش» گوید: بر امام حسن عسكری(ع) وارد شدم و او بر سكویی در سرا نشسته بود و سمت راست او اتاقی بود كه پردههای آن آویخته بود. گفتم: ای آقای من صاحبالامر كیست؟ فرمود: پرده را بردار. پرده را بالا زدم، پسر بچهای به قامت پنج وجب بیرون آمد با پیشانی درخشان و رویی سپید و چشمانی دُرّافشان و دو كف ستبر و دو زانوی برگشته. خالی برگونه راستش و گیسوانی بر سرش بود. آمد و بر زانوی پدرش ابو محمد نشست. آنگاه به من فرمود: این صاحب شماست. سپس برخاست و امام بدو گفت: پسرم! تا وقت معلوم داخل شو و او داخل اتاق شد و من بدو نگریستم. پس به من فرمود: ای یعقوب! به داخل بیت برو و ببین آنجا كیست. من داخل شدم اما كسی را ندیدم.4
همچنین «احمد بن اسحاق» گوید: بر امام حسن عسكری(ع) وارد شدم و میخواستم از جانشین پس از وی پرسش كنم. او آغاز سخن كرد و فرمود: ای احمد بن اسحاق خدای متعال از زمان آدم(ع) زمین را خالی از حجت نگذاشته است و تا روز قیامت نیز خالی از حجت نخواهد گذاشت. به واسطه اوست كه بلا را از اهل زمین دفع میكند و به خاطر اوست كه باران میفرستد و بركت‌های زمین را بیرون می آورد.
گفتم: ای فرزند رسول خدا، امام و جانشین پس از شما كیست؟ حضرت شتابان برخاست و داخل خانه شد و سپس برگشت در حالی كه بر شانهاش كودكی سه ساله بود كه صورتش مانند ماه شب چهارده میدرخشید. فرمود: ای احمد بن اسحاق! اگر نزد خدای متعال و حجتهای او گرامی نبودی این فرزند را به تو نمینمودم. او همنام و همكنیه رسول خدا(ص) است. كسی است كه زمین را پر از عدل و داد میكند؛ همچنان كه پر از ظلم و جور شده باشد.ای احمد بن اسحاق! مثل او در این امت، مثل خضر و ذوالقرنین است. او غیبتی طولانی خواهد داشت كه هیچكس در آن نجات نمییابد، مگر كسی كه خدای متعال او را در اعتقاد به امامت ثابت بدارد و در دعا به تعجیل فرج موفق سازد.
احمد بن اسحاق گوید: گفتم: ای مولای من! آیا نشانهای هست كه قلبم بدان اطمینان یابد؟ آن كودك به زبان عربی فصیح به سخن درآمد و فرمود: أنا بقیّةالله فی أرضه والمنتقم من أعدائه. ای احمد بن اسحاق! پس از مشاهده، جستوجوی نشان مكن. احمد بن اسحاق گوید: من شاد و خرم بیرون آمدم.5
بنا بر روایات فوق و ده‌ها روایت دیگر تردیدی نخواهد ماند بر اینكه حضرت مهدی(ع) در طول حیات امام عسكری(ع) همراه ایشان و در شهر سامرا مسكن و مأوای داشتهاند و اگرچه در این دوران نیز مخفیانه زندگی میكردهاند ولی عده فراوانی از نزدیكان و شیعیان ایشان را دیده اند.
2. دوران غیبت صغرا (260 تا 329ق.)
غیبت صغرا عبارت است از دوران پنهان زیستی كوتاه مدت حضرت مهدی(ع) كه طبق نظر مشهور با شهادت امام حسن عسكری(ع) (سال 260ق.) آغاز شده و با رحلت چهارمین نایب خاص آن بزرگوار (سال 329ق.) به پایان رسیده است كه مجموعاً 69 سال میشود.
اگر چه بهروشنی محل زندگی آن حضرت در این دوران مشخص نیست ولی از روایات و قرائن به دست میآید كه این مدت را حضرت عمدتاً در دو منطقه سپری كردهاند: یكی منطقه عراق و دیگر مدینه منوره كه البته روایات متعددی بر این مطلب دلالت دارد.
از امام صادق(ع) در این زمینه نقل شده است كه فرمود:
برای [حضرت] قائم(ع) دو غیبت است. یكی كوتاه و دیگری طولانی. در غیبت اول جز شیعیان مخصوص از جای آن حضرت خبر ندارند و در غیبت دیگر جز دوستان مخصوصش از جای او خبر ندارند.6
در دوران غیبت صغرا، از سفیران چهارگانه (نواب خاص) كسی نزدیكتر به آن حضرت ذكر نشده است و ایشان هم تماماً در عراق و همواره با حضرت در ارتباط بودهاند و توقیعات فراوانی از طرف حضرت به دست آنها شرف صدور یافته است. بنابراین میتوان گفت بخشی از عمر آن حضرت در این دوران در عراق سپری شده است.
دست های دیگر از روایات به صورت مطلق (بدون در نظر گرفتن صغرا و كبرا بودن غیبت) زندگی حضرت را در دوران غیبت در مدینه منوره ذكر كردهاند كه با توجه به روایات دسته نخست میتوان گفت بخشی از عمر آن حضرت نیز در مدینه سپری شده است.
امام باقر(ع) در اینباره فرمود:
به ناگزیر برای صاحب این امر عزلت و گوشهگیری خواهد بود... و طیبه (مدینه) چه منزلگاه خوبی است. 7
همین روایت در كتاب شریف اصول كافی با اندك تفاوتی از امام صادق(ع) این گونه روایت شده است:
به ناچار صاحبالامر غیبت كند و به ناچار در زمان غیبتش گوشهگیری كند، چه خوب منزلی است طیبه (مدینه). 8
همچنین ابوهاشم جعفری میگوید:
به امام عسكری(ع) عرض كردم: بزرگواری شما مانع میشود تا از شما پرسش نمایم، پس اجازه بفرمایید سؤالی بپرسم. حضرت فرمود: بپرس. عرض كردم: ای آقای من! آیا فرزندی دارید؟ فرمود: بله. گفتم: اگر اتفاقی رخ داد كجا او را پیدا كنیم؟ پس فرمود: در مدینه.9
بنابراین جمع بین دو دسته روایات به این صورت است كه آن حضرت در مدینه حضور داشتهاند؛ ولی به خاطر ارتباطی كه آن حضرت با نواب خاص داشتهاند بخشی از عمر خود را در عراق سپری نموده اند.
3. دوران غیبت كبرا
اصطلاحاً غیبت كبرا به مدت زمان پنهان زیستی حضرت مهدی(ع) گفته میشود كه با وفات آخرین نایب خاص در سال 329ق آغاز و همچنان ادامه دارد و تنها خداوند متعال است كه پایان آن را میداند.
این دوران ویژگی‌هایی دارد كه آن را از دوران غیبت صغرا كاملاً متمایز میسازد كه از جمله آن ویژگی‌ها كامل شدن غیبت آن حضرت است.به همان اندازه كه پنهان زیستی حضرت مهدی(ع) در این دوران به كمال میرسد و نیابت و سفارت همانند دوران غیبت صغرا وجود ندارد، محل زندگی آن حضرت نیز نامشخصتر میشود و در این دوران است كه هرگز بهطور قطع نمیتوان مشخص نمود آن حضرت در كجا زندگی میكند.البته روایات در این باره به محل‌های مختلفی اشاره كردهاند كه برخی از آنها از این قرارند:
الف) مدینه طیبه
همانطور كه قبلاً نیز اشاره شد برخی از روایات به صورت عام و بدون قید زمان غیبت صغرا، مدینه را به عنوان جایگاه آن حضرت در دوران غیبت مورد اشاره قرار داده اند.
ب) ناحیه ذیطوی
ناحیه ذیطوی در یك فرسخی مكه و داخل حرم قرار دارد و از آنجا خانههای مكه دیده میشود. برخی از روایات آن محل را به عنوان جایگاه حضرت مهدی(ع) در دوران غیبت معین كرده اند.
امام باقر(ع) در این باره فرمود: صاحب این امر را در برخی از این درّهها غیبتی است و با دست خود به ناحیه ذیطوی ـ كه نام كوهی است در اطراف مكه ـ اشاره نمود. 10
در برخی دیگر از روایات نیز ذكر شده كه حضرت مهدی(ع) قبل از ظهور در «ذیطوی» به سر میبرد و آنگاه كه اراده الهی بر ظهور آن حضرت تعلق گیرد از آنجا وارد مسجدالحرام میشود.
امام باقر(ع) در این باره فرموده اند: قائم(ع) در میان گروهی به شمار اهل بدر ـ سیصد و سیزده تن ـ از گردنه ذیطوی پایین میآیند تا آنكه پشت خود را به حجرالاسود تكیه میدهد و پرچم پیروز را به اهتزاز درمیآورد.11
ج) دشت‌ها و بیابان‌ها
از برخی روایات نیز استفاده میشود كه آن حضرت در طول غیبت كبرا محل خاصی ندارد و همواره در سفر به سر می برد. از امام باقر(ع) نقل شده است كه وقتی شباهت‌های حضرت مهدی(ع) به انبیا را بیان نمودند چنین فرمودند: و اما شباهت حضرت مهدی(ع) به حضرت عیسی(ع) جهانگردی [و نداشتن مكانی خاص است].12
در توقیعی كه از حضرت مهدی(ع) به نام شیخ مفید صادر شده است، نیز به نامعلوم بودن مكان حضرت مهدی(ع) اشاره شده است.
در آن نوشته چنین آمده است: ... با اینكه ما براساس فرمان خداوند و صلاح واقعی ما و شیعیان مؤمنمان تا زمانی كه حكومت در دنیا در اختیار ستمگران است در نقطه ای دور و پنهان از دیده ها به سر می بریم... .13
همچنین در پارهای از ملاقات‌های معتبر كه در دوران غیبت كبرا نقل شده است، حضرت به این نكته اشاره فرمودهاند.
«علی بن ابراهیم بن مهزیار» پس از نقل ملاقات خود با حضرت مهدی(ع) به نقل از ایشان چنین میگوید: آن حضرت فرمود: همانا پدرم ابو محمد با من عهد فرمودند كه در مجاورت قومی كه خداوند بر آنان غضب كرده است قرار نگیرم... و به من فرمود كه در كوه‌ها ساكن نشوم مگر قسمت‌های سخت و پنهان آن و در شهرها ساكن نشوم مگر شهرهای متروكه و بی آب و علف.14
این نامعلوم بودن محل زندگی آن حضرت در دوران غیبت كبرا سبب شده تا عده ای به گمانه زنیهایی بعضاً سست و واهی بپردازند و به طرح محل‌هایی كه اثبات آنها كاری بس مشكل است روی آورند.
افسانه جزیره خضرا یا مثلث برمودا و مانند آن حكایت‌هایی است كه در تاریخ پر فراز و فرود این اعتقاد رخ نموده است.
4. دوران ظهور و حكومت مهدی(ع)
دوران ظهور كه درخشان ترین فراز تاریخ و بهترین دوران حیات انسانی است، ویژگی‌های فراوانی دارد كه از جمله مهمترین آنها حاكمیت آخرین معصوم و حجت الهی است.
درباره محل زندگی حضرت مهدی(ع) و حكومت آن حضرت در عصر ظهور، روایات فراوانی وجود دارد. عمدتاً در این روایات، مسجد سهله را منزل آن حضرت و شهر كوفه را به عنوان پایگاه حكومتشان معرفی كرده اند.
مسجد سهله شرافت بسیاری دارد؛ از جمله در روایات ذكر شده كه در این مسجد، هزاران پیامبر به نماز ایستاده اند.
«صالح بن ابوالاسود» گوید: امام صادق(ع) سخن از مسجد سهله راند، آنگاه فرمود: به درستی كه مسجد سهله منزل صاحب ماست آنگاه كه [پس از قیام] با اهل خود در آنجا فرود آید.15
همچنین آن حضرت به ابابصیر فرمود: ای ابا محمد، گویا حضرت قائم را در مسجد سهله میبینم كه با زن و فرزندانش در آن نازل می شوند.
ابوبصیر پرسید: آیا مسجد سهله خانه اش خواهد بود؟ حضرت فرمود: آری، این مسجد، منزل ادریس است. خداوند هیچ پیامبری را برنینگیخت، مگر آنكه در این مسجد نماز گزارد. هر كس در این مسجد بماند مانند آن است كه در خیمه رسول خدا(ص) اقامت كرده است. هیچ مرد و زن مؤمنی نیست، مگر آنكه دلش به سوی آن مسجد پرمی كشد. روز و شبی نیست مگر آنكه فرشتگان به این مسجد پناه می برند و در آن به عبادت خدا می پردازند.
همانطور كه اشاره شد، كوفه نیز مركز حكومت مهدی(ع) قلمداد شده است.چگونگی زندگی در عصر ظهور به روشنی مشخص نشده ولی به نظر میرسد تفاوت بسیاری با نحوه زندگی امروزی داشته باشد. تكامل علوم بشری، كمال عقلانی بشر، توسعه خارقالعاده امكانات و رفاه عمومی، امنیت فراگیر بر كل كره زمین و... بهطور قطع، ویژگی‌هایی را برای زندگی در آن زمان ایجاد خواهد نمود كه امروز درك دقیق آن برای ماكاری بس مشكل است.
از امام باقر(ع) نقل شده كه در بخشی از یك روایت طولانی فرمود: آنگاه [حضرت مهدی(ع)] به سوی كوفه می رود پس آنجا را برای منزل برمی گزیند و كوفه خانه او خواهد بود.17
پى نوشتها:
1 . سیدبن طاووس، الاقبال، ص298.
2 . شیخ صدوق، كمالالدین و تمام النعمه، ترجمه منصور پهلوان، ج2، ص143.
3 . محمدبن یعقوب كلینی، اصول كافی، ترجمه سید جواد مصطفوی، ج2، ص119.
4 . كمالالدین و تمام النعمه، ج2، ص164.
5 . همان، ج2، ص80.
6 . اصول كافی، ج2، ص141.
7 . شیخ طوسی، كتاب الغیبة، ص162.
8 . اصول كافی، ج2، ص140؛ ابن ابی زینب، غیبت نعمانی، ص188.
9 . اصول كافی، ج2، ص118؛ شیخ مفید، الارشاد، ج2، ص348؛ كتاب الغیبة، شیخ طوسی، ص232.
10. غیبت نعمانی، ص181.
11. همان، ص315.
12. طبری، دلائل إلامامه، ص291.
13. علامه محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، ج53، ص174.
14. كتاب الغیبة، شیخ طوسی، ص263.
15. شیخ طوسی، التهذیب، ج2، ص252.
16. بحارالانوار، ج52، ص317.
17. كتاب الغیبة، شیخ طوسی، ص475
