بسم الله ارحمن الرحيم
شخصيت ادبي شيخ بهايي
شيخ بهايي آثار برجسته اي در زمينه نظم و نثر پديد آورده
است.شيخ بهايي با زبان تركي نيزآشنايي داشته است.
عرفات العاشقين(1022-1024)اولين تذكره اي است كه در
زمان حيات شيخ بهايي ازاونام برده است.
بهترين منبع براي گردآوري اشعار شيخ بهايي . كشكول است تاجائيكه به عقيده برخي محققان . انتساب اشعاري كه دركشكول نيامده است.به شيخ بهايي ثابت نيست.
اشعارفارسي شيخ بهايي شامل مثنويات.غزليات.ورباعيات
است.از مثنويات مشهورشيخ ميتوان ازاينها نام برد:"نان و
حلوا يا سوانح سفرالحجاز"اين مثنوي ملمع چنانكه ازنام آن
پيداست در سفرحج و بر وزن مثنوي مولوي سروده شده است.
"نان و پنير" اين اثر نيز بر وزن مثنوي مولوي است."طوطي
نامه" نفيسي اين مثنوي راكه ازنظرمحتوي و زبان نزديكتر
ين مثنوي شيخ بهايي به مثنوي مولوي است.بهترين اثر و
مثنوي شيخ دانسته وبا آنكه آنرا دراختيار داشته جزاندكي در ديوان شيخ بهايي نياورده ونام آنرانيزخودبراساس محتوا
يش انتخاب كرده است.
" شير و شكر "اولين منظومه فارسي دربحرخبب يامتدارك است.ودرزبان عربي اين بحرشعري پيش ازبهايي نيز مورد
استفاده بوده است . مثنوي هايي مانند"نان و خرما".شيخ
ابوالپشم"و"رموزاسم اعظم"رانيزمنصوب بدودانسته اندكه
مثنوي اخيربه گزارش ميرجهاني طباطبايي ( ص100 )از آن سيدمحمود ذهداراست.
شيخ بهايي در عربي نيز شاعري چيره دست و زبان داني
صاحب نظراست . وآثارنحوي و بديع اودرادبيات عرب جايگاه
ويژه اي دارد.مهمترين ودقيقترين اثراو در نحو"الفوائدالصمد
يه است معروف به صمديه استكه بنام برادرش عبدالصمد
نگاشته است . و جزو كتب درسي در مرحله متوسطه علم نحودرحوزه هاي علميه است.اشعار عربي شيخ بهايي نيز
شايان توجه است.معروفترين و مهمترين قصيده اوموسوم
به " وسيله الفوز و الامان في مدح صاحب الزمان عليه السلام "در63بيت است كه هرگونه شبهه اي رااثناعشري
بودن وي مردودميسازد.شيخ بهايي در ارجوزه سرايي نيز
مهارت داشت.ودو ارجوزه شيوا يكي دروصف شهرهرات به
نام"هراتيه ياالزهره".
دوبيتي هاي شيخ نيز از شهرت ولطافت بسياري برخوردار بوده كه بيشتر آنها در اظهار شوق به زيارت روضه مقدسه
معصومين عليه السلام بوده است.
شيخ محمد رضا فرزند شيخ حرعاملي(متوفي1110):
مجموعه لطيفي ازاشعارعربي وفارسي شيخ بهايي را در
ديواني فراهم آورده است.اشعارعربي وي اخيرا " با تدوين
ديگري نيزبه چاپ رسيده است.بخش مهمي ازاشعارعربي
شيخ بهايي لغز و معماست.
شيخ بهايي در شمارمولفان پراثردرعلوم مختلف است وآثار
او تماما"موجز وبدون حشو وزوايد است .مورد توجه دانشمندان پس از او قرار گرفته است . و بر شماري از آنها
شروح و حواشي متعددي نگاشته شده است.
برگرفته از:
هفته نامه گلشن مهر
.
وبلاگ معلم
Moallem weblog
