تبیان، دستیار زندگی

هرچند عرق کردن در واقع بویی ندارد، اما ممکن است عرق در تماس با باکتری‌های روی پوست بوی ناخوشایندی ایجاد کند. انسان‌ها به دلایل گوناگونی همچون قرار گرفتن طولانی در معرض آفتاب، ورزش کردن، مضطرب شدن و... عرق می‌کنند و نه‌تنها این عارضه بد نیست بلکه به عنوان نشانه‌ای از سلامت محسوب می‌شود، اما اگر می‌خواهید بدانید چه طور باید بوی بد ناشی از عرق کردن را رفع کرد، بخوانید.

چطور عرق می‌کنیم؟

عملکرد اصلی تعریق خنک کردن دمای بدن به منظور ثابت نگه داشتن آن تا حداکثر ۳۷ درجه است، فرآیند تعریق عموما با قرار گرفتن در محیط گرم و مرطوب، فعالیت کردن یا وجود تب فعال می‌شود. توانایی تعریق به انسان امکان می‌دهد که در شرایط آب و هوای متفاوت زندگی کند.

بدن ما دو نوع عرق «آپوکراین» و «اکرین» ترشح می‌کند. عرق اکرین برای پایین آوردن درجه حرارت بدن، مثلا هنگام ورزش یا زمانی که هوا خیلی گرم است، کاربرد دارد. این نوع عرق در همه قسمت‌های بدن به طور یکنواخت ترشح می‌شود و بی‌بو است. آپوکراین نوع ویژه‌ای از ترشحات بدن است که در محل‌های مخصوصی مثل زیر بغل، کشاله‌های ران، دست‌ها و پاها ایجاد می‌شود. این نوع عرق دلیل پیدایش بوی تند و زننده است. ولی آپوکراین هم مثل اکرین کاملا بی‌بو است و چربی و پروتئین دارد. باکتری‌هایی روی بدن ما وجود دارند که از عرق آپوکراین تغذیه می‌کنند و وقتی این عرق را مصرف می‌کنند همان کاری که سایر موجودات زنده پس از غذا خوردن انجام می‌دهند از او سر می‌زند. به طوری که غذا را دفع می‌کند و این بوی زننده و منزجرکننده از این موضوع ناشی می‌شود.

عوامل پیدایش بوی بدن چیست؟

درست حمام نکردن: یکی از دلایل عمده در پیدایش بوی بد عرق این است که به میزان کافی حمام نمی‌کنیم. البته فقط شستشوی بدن کافی نیست، پاکی و نظافت لباس‌ها نیز در این مساله موثر است.

عرق کردن: بدن برخی افراد بوی تندتری دارد و دلیل آن می‌تواند استرس یا فعالیت جسمی بیش از اندازه باشد، این روزها استرس عامل رایج‌تری است. توقعات بالا، برنامه‌های فشرده کاری و... اضطرابی بیش از حد طبیعی بر بدن وارد می‌کنند که باعث عرق کردن بیشتر می‌شود. عرق کودکان معمولا بوی بد نمی‌گیرد به این علت که آپوکراین ترشح نمی‌کنند، از این رو باکتری‌ها نمی‌توانند با چیزی فعل و انفعال داشته باشند. با بالا‌رفتن میزان تستوسترون بدن در دوران بلوغ، آپوکراین نیز ترشح می‌شود.

تغذیه: خوردن بعضی از غذاها نیز می‌تواند بر بوی بدن تاثیرگذار باشد، غذاهای تند و تلخ با بوی نافذ معمولا تاثیر منفی بر بوی بدن دارد. سیر، زیره و کاری نمونه‌هایی از این غذاها هستند. کمبود روی نیز می‌تواند در این زمینه موثر باشد.

چه باید کرد؟

حمام بیشتر: حمام کردن و شستشوی بموقع لباس‌ها می‌تواند شروع خوبی باشد.

تغذیه مناسب: کم کردن مصرف کافئین از برنامه غذایی روزانه بسیار مفید خواهد بود. قهوه، نوشابه، شکلات و سایر مواد غذایی کافئین‌دار با تحریک غده ترشح‌کننده آپوکراین در ایجاد بوی بدن تاثیر دارند. نوشیدن میزان کافی آب و مایعات، غدد ترشح‌کننده اکرین را فعال می‌سازد که باعث رقیق‌تر شدن عرق آپوکراین می‌شود.

استفاده از دئودورانت‌ها و ضدعرق‌های استاندارد می‌تواند حداقل ۲۰ درصد از میزان تعریق یک ناحیه را بکاهد. به طور کلی هدف از کاربرد مواد ضدعرق و بو بر افزایش بهداشت فردی است.

اکثر دئودورانت‌ها فقط بوی بد بدن را می‌پوشانند، اما دئودورانت‌هایی هستند که با این عناصر مقابله می‌کنند. موثرترین دئودورانت‌ها حاوی آلومینیوم یا روی هستند که در هر دوی این عناصر برای مقابله با باکتری‌ها تولیدکننده عرق را مسدود می‌کنند و باکتری‌ها نیز چیزی برای فعل و انفعال با آن ندارند. دئودورانت‌ها اگرچه به علت داشتن اسانس پوست را خوشبو می‌کنند ولی در میزان تعریق نقشی ندارند، بنابراین در کنار آنها به مواد ضدعرق نیز نیاز است. این قبیل محصولات جنبه دارویی دارند و میزان تعریق بدن را کاهش می‌دهند.

براساس گزارش وزارت بهداشت، در صورتی که بهداشت فردی و شستشوی مرتب و انتخاب صحیح پوشاک وجود نداشته باشد، کاربرد این مواد بخصوص اسپری‌های خوشبوکننده نه‌تنها کار ساز نبوده بلکه بوی ترکیبی حاصل از‌ آن بسیار آزاردهنده‌تر خواهد شد. ضمن این‌که امکان استفاده از این اسپری‌ها برای برخی افراد به دلیل داشتن حساسیت پوستی وجود ندارد. اگر بوی عرق بدن با هیچ کدام از روش‌های بالا از بین نرفت، بدانید که راه‌های دیگری نیز برای رفع آنها وجود دارد که نیازمند تجویز پزشک است. موارد بسیار شدید احتمالا از بیماری‌های خاص ناشی می‌شوند که باید تحت درمان قرار بگیرند.

در اینجا چند نکته را به شما پیشنهاد می‌کنیم تا با رعایت آن‌ها بتوانید با سهولت بیشتری از برنامه غذایی‌اتان استفاده کرده و به وزن ایده‌آل خود برسید.

1- هرآنچه می‌خورید را یادداشت کنید.

هر چیزی راکه طی روز می‌خورید از ریزه‌خورای‌ها گرفته تا غذاهای اصلی، در دفترچه‌ای یادداشت کنید. افرادی که تحت رژیم غذایی هستند با اینکار دوبرابر بیشتر وزن کم خواهند کرد.

برای کاهش وزن لازم نیست کالری‌ها مصرفی را بشمارید بلکه فقط کافی است از آنچه که خورده و می‌خورید یک حساب کلی در ذهنتان داشته باشید با اینکار حتما حدس خواهید زد آیا یک عدد شیرینی کره‌ای را مجازید بخورید یا خیر.

2- به طور منظم خود را وزن کنید.

لازم نیست این کار را هر روز انجام دهید ولی برای انجام آن نظم خاصی قرار دهید.

3- مصرف نوشابه و دیگر نوشیدنی‌های گازدار را به حداقل برسانید.

نوشیدن کالری‌ها آسان‌ترین راه افزایش وزن است چرا که این افزایش را احساس نخواهید کرد. اگر می‌خواهید به آب آشامیدنی‌اتان تنوعی دهید درون آن چند قطره آب‌ لیمو یا عرقنعنا بچکانید و یا از شیرهای کم چرب و یا شیرسویا استفاده کنید.

اگر تحت رژیم کاهش وزن هستید، جذب آب توسط بدن دارای اهمیت خاصی است پس بهتر این آب رسانی را با مصرف نوشیدنی‌های سالم انجام دهید.

4- به مقدار کافی بخوابید.

اگر به اندازه کافی بخوابید دیگر وقتی برای‌اتان باقی نخواهد ماند تا فکر کنید چه چیزی دوست دارید بخورید.

کمبود خواب هورمون گرسنگی را افزایش داده و به این ترتیب شما را به خوردن غذاهای چاق کننده سوق خواهد داد.

کاهش وزن با کنترل گرسنگی و اشتهای کاذب صورت می‌گیرد. پس بهتر است برای غلبه بر این حالات، 8 ساعت در روز بخوابید.

5- به خود جایزه بدهید

پس از یک هفته کامل که تحت رژیم بودید وقت آن رسیده از خودتان با هر خوراکی که دوست دارید مانند یک تکه شکلات، یک بستنی لیوانی و یا یک تکه مرغ سرخ کرده پذیرایی کنید. با انجام این کار تشویق خواهید شد رژیم خود را با تمایل بیشتری ادامه داده و کمتر احساس محرومیت از غذا کنید.

6- آشپزخانه‌اتان را سالم کنید.

سعی کنید هر گونه مواد ناسالم مانند انواع چیپس‌ها و دیگر تنقلات ناسالم را از آشپزخانه خود دور کرده و به جای آن یخچال‌تان را از میوه‌جات، سبزی‌جات تازه و غلات کامل و نان پر کنید با انجام این کار اشتهای کاذبتان را سرکوب کرده به و می‌توانید راحت‌تر به رژیم خود ادامه دهید.

مسواک نامناسب: متخصصان انجمن دندانپزشکی آمریکا توصیه می‌کنند قبل از خرید مسواک به اندازه دهان خود توجه کنید. اگر برای این‌که مسواک وارد دهان شود بیش از حد به فک و آرواره‌تان فشار وارد می‌کنید و باز کردن دهان تا آن حد برای شما سخت است، شاید مسواک بزرگی را انتخاب کرده‌اید. در این صورت باید مسواک را با اندازه کوچک‌تری عوض کنید.دسته مسواک نیز باید مناسب و راحت باشد. هر چه مسواک در دهان و دست راحت‌تر قرار گیرد، شما نیز بهتر و کامل‌تر مسواک خواهید زد.

اما مسواک برقی بهتر است یا مسواک‌های دستی معمولی؟

انتخاب میان این نوع مسواک‌ها در حقیقت یک انتخاب شخصی است.خوب است بدانیم که برقی یا غیر برقی بودن مسواک چندان مهم نیست، مهم کسی است که از آن استفاده می‌کند.

سر نامناسب مسواک: متخصصان می‌گویند میزان نرمی موی برس است که مهم بوده و ممکن است اگر نادرست انتخاب شود به لثه آسیب برساند. البته برس مسواک باید به اندازه کافی محکم باشد تا بتواند پلاک‌های دندانی را از بین ببرد، ولی نه تا حدی که هنگام مسواک زدن به دندان‌ها و لثه‌ها آسیب وارد کند.

دفعات ناکافی مسواک زدن: دندانپزشک‌ها توصیه می‌کنند که حداقل ۲ بار در روز به آرامی دندان‌های خود را مسواک بزنید. اگر این تعداد به ۳ بار در روز برسد که بسیار خوب است. هرچه فاصله زمانی میان دفعات مسواک زدن، طولانی‌تر باشد، احتمال بروز مشکلات دهان و دندان افزایش می‌یابد.

زمان ناکافی مسواک زدن: هر بار مسواک زدن دندان‌ها باید حداقل ۲ دقیقه طول بکشد. باز هم اگر این مدت به ۳دقیقه افزایش پیدا کند، بهتر خواهد بود. متخصصان توصیه می‌کنند دهان را به ۴ قسمت تقسیم کرده و هر قسمت را در عرض ۳۰ ثانیه مسواک بزنیم.

زیاد و سخت مسواک زدن: همان طور که تاکید می‌شود ۳ بار مسواک در روز ایده‌آل است، اما بیش از ۴ بار مسواک زدن در روز ممکن است مشکلاتی را به وجود آورد. مسواک زدن بیش از حد می‌تواند لثه و ریشه‌های دندان را تحریک کند. مسواک زدن شدید نیز می‌تواند به مینای دندان صدمه ‌بزند. پس فراموش نکنیم که به آرامی و برای ۲ تا ۳ دقیقه مسواک بزنیم.

شیوه نادرست مسواک زدن: مطمئن شوید که سطح بیرونی و داخلی دندان‌ها و قسمتی که با آن غذا را می‌جوید به درستی و کامل مسواک زده‌اید. همچنین کشیدن مسواک روی سطح زبان خود را فراموش نکنید.

شروع مسواک زدن: دندانپزشکان دریافته‌اند اغلب افراد بارها و بارها از یک قسمت دهان خود شروع به مسواک زدن می‌کنند. در حالی که بهتر است این کار را از نقاط مختلفی شروع کنیم تا در قسمتی خاص از مسواک زدن خسته نشویم. چون ممکن است وقتی که به چهارمین قسمت دندان‌ها می‌رسیم از این کار خسته شده باشیم و آن بخش کمتر از بقیه دندان‌ها تمیز شود.

فراموش کردن سطوح داخلی دندان‌ها: اغلب مردم فراموش می‌کنند که سطح داخلی دندان‌های خود را مسواک بزنند. متخصصان بر این باورند که بیشتر مردم مسواک زدن قسمت داخلی دندان‌های جلو را بیشتر فراموش می‌کنند.

نشستن مسواک: باکتری‌ها می‌توانند به راحتی در مسواکی که شسته نشده رشد کنند. پس دفعه بعدی که مسواک می‌زنید، ممکن است باکتری‌های رشد یافته‌ای را به دهان و دندان خود وارد کنید. در ضمن شستشوی مسواک پس از هر بار مسواک زدن، باعث می‌شود که‌باقیمانده‌های خمیردندان نیز از روی آن پاک شود.

خشک نشدن مسواک: اگر مسواک شما همیشه مرطوب است، می‌تواند مکانی مناسب برای رشد باکتری‌ها باشد. همچنین اگر برس مسواک همواره خیس بماند ظاهر مسواک بسرعت تغییر شکل می‌دهد.

عدم تعویض به موقع مسواک: انجمن دندانپزشکی آمریکا پیشنهاد می‌کند هر ۳ یا ۴ ماه یکبار مسواک را عوض کنیم. در ضمن اگر سر مسواک زودتر از این مدت ساییده بشود باید همان موقع این تغییر صورت گیرد. پس باید به ظاهر مسواک هم دقت کنیم و اگر برس سر آن انعطاف‌پذیری خود را از دست داده یا موها از هم جدا شده‌اند، مسواک جدیدی تهیه کنیم.