خوراک انسان همانند دانه ای است که در زمین کشاورزی به بار می نشیند. اگر حلال و پاکیزه باشد، اثر آن در قلب فرماندة بدن آشکار خواهد شد و از همة اعضا و جوارح چنین آدمی جز نیکی نخواهد تراوید. در مقابل، اگر الگوی آن خوراک، پلید و حرام باشد، قلب را کدر و تیره خواهد کرد.
پی آمدهای لقمة حلال
همان گونه که گفته شد غذا، بر روی جسم و روح انسان اثر می گذارد. اسلام نیز با کنکاش در هر دو موضوع به انسان ها می گوید که غذای طیب و حلال بخورند. برای نمونه، خداوند فرموده است:
«ای مردم! از آن چه در زمین، حلال و پاکیزه است، بخورید و از برنامه های شیطان پیروی نکنید که دشمن آشکاری است.»
هم چنین بارها انسان را از خوردن مال حرام باز می دارد، آن جا که می فرماید: «آنان که ربا می خورند، برنخیزند مگر مانند آن که به وسوسه و فریب شیطان، دیوانه و بی خرد شده باشند. اینان چون در مال حرام غوطه ورند، می گویند: معامله و ربا فرق ندارد؛ حال آن که خداوند، داد و ستد را حلال و ربا را حرام کرده است. هر کس پس از آن که پند و اندرز کتاب خدا به او برسد، از این کار حرام دست بردارد، خدا از گذشتة او درمی گذرد و فرجام کارش با خدا است و کسانی که از این کار زشت خود دست نکشند، اهل جهنم اند و در آن جا جاوید خواهند ماند.»
1. رشد معنوی انسان ها
قرآن مجید در سورة قصص، هنگام بیان داستان کودکی موسی(علیه السلام)می فرماید:
«ما از پیش، شیر همه ی زنان شیرده را بر او حرام کرده بودیم. خواهرش گفت: ایا می خواهید شما را به خاندانی راهنمایی کنم که سرپرست این کودک باشند؟ خانواده ای که خیرخواه این کودکند؟»
این ایة کریمه در ظاهر می گوید ما شیر زنان شیرده را بر موسی(علیه السلام) حرام کردیم تا بدین وسیله او را به مادرش برگردانیم. پیام باطنی این ایه، آن است که اگر قرار است موسی(علیه السلام) در اینده، صاحب ید بیضا شود؛ بساط فرعون و فرعونیان را برچیند و در کوه طور با خدای خود سخن گوید، باید از همان آغاز، لقمة حلال بخورد.
2. نورانی شدن قلب
لقمة حلال، درون انسان را نورانی می کند و در پرتو این نور، وی به کارهای خیر روی می آورد و همین مسأله به خوشبختی او در دنیا و آخرت می انجامد. پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) در این باره فرموده است:
«هر کس از دست رنج خود و مال حلال بخورد، خداوند درهای بهشت را به رویش می گشاید تا از هر دری که می خواهد، وارد شود و در شمار پیامبران خواهد بود و مزدی هم پای ایشان خواهد گرفت.»
3. استغفار فرشتگان
کسانی که مال حلال می خورند، از استغفار فرشتگان آسمانی برخوردار خواهند شد. پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله)فرموده است: «کسی که غذای حلالی بخورد، فرشته ای بالای سرش می ایستد و برایش استغفار می کند تا آن گاه که وی از خوردن غذا فارغ شود.»
پیامدهای لقمه ی حرام
پیش از پرداختن به روایات اسلامی، شایسته است اشعاری را در بیان پیامدهای شوم غذای حرام بیاوریم. شیخ بهایی(رحمة الله علیه) می فرماید:
لقمه نانی که باشد شبهه ناک در حریم کعبة ابراهیم پاک
گر به دست خود فشاندی تخم او ور به گاو چرخ کردی شخم او
ور مه نو در حصادش داس کرد ور ز سنگ کعبه اش دستاس کرد
ور به آب زمزمش کردی عجین مریم ایین، پیکری از حور عین
ور بُدی از شاخ طوبی آتشش ور شدی روح القدس هیزم کشش
ور تنور نوح بندد مریمش ور دم عیسی بود آتش دمش
ور تو برخوانی هزاران بسمله بر سر آن لقمه ی پر ولوله
عاقبت خاصیتش ظاهر شود نفس از آن لقمه تو را قاهر شود
در ره طاعت، تو را بی جان کند خانة دین تو را ویران کند
درد دینت گر بود ای مرد راه! چارة خود کن که شد دینت تباه
1. حرام خواری، برکت زندگی را از بین می برد
هر کس که بدنبال لقمه حلال نباشد خداوند نظر خود را از وی برگردانده و برکات خود را از زندگی وی بر می دارد.
2. انسان را از نعمت راز و نیاز با خدا محروم می کند
پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) فرمود: «عبادت کردن هم زمان با حرام خواری همانند بنا کردن ساختمان در شن زار است.»
این سخن بدان معناست که ساختمانی که شالودة محکمی ندارد، به زودی خراب می شود و صاحبش از آن بی بهره می ماند. به همین ترتیب، عبادت کسی که از حرام پرهیز نمی کند، بی فایده خواهد بود.
3. دعای فرد حرام خوار مستجاب نمی شود
یکی از دلایل اصلی پذیرفته نشدن دعا، لقمة حرام است. پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) فرمود: «کسی که یک لقمة حرام بخورد، تا چهل شبانه روز، نمازش پذیرفته نمی شود و دعایش مستجاب نمی گردد.»
4. سنگ دلی و سیاهی قلب
یکی دیگر از پیامدهای مهم لقمة حرام، سنگ دلی و سیاهی قلب است، به گونه ای که دیگر هیچ پند و اندرزی در او اثر نمی کند و سخت ترین رنج های دیگران، دل او را به درد نمی آورد.
در تاریخ عاشورا می خوانیم که امام حسین(علیه السلام) به لشکر عمر سعد فرمود: «شکم هایتان از حرام پر شده و بر دل هایتان مهر خورده است؛ دیگر حق را نمی پذیرید و به آن گوش نمی دهید.»
این نکتة تاریخی گویای آن است که لقمة حرام، قلب را تیره و تار می کند. در این حالت، فرد از پذیرش حق و تسلیم شدن در برابر آن خودداری می کند و از هیچ جنایتی روی گردان نیست.
5 پیدایش گناهان
لقمة حرام با از بین بردن نورانیت دل، انسان را در روی آوردن به بزه کاری، گستاخ می سازد. اگر ناهنجاری های اجتماعی در جامعه وجود دارد، ریشه های آن به لقمه های نامشروع برمی گردد.
