عنوان :
شناخت جريان عملي‌نگري به قرآن (روش تفسير علمي )
نويسنده :
فروغ پارسا
سال :
1372
استاد :
محمد علي مهدوي راد
دانشگاه :
دانشگاه تربيت مدرس
موضوع :
تفسير علمي، گونه‌اي از تفسير است كه در تطبيق يافته‌هاي دانش بشري با آيات قرآني كوشش مي‌نمايد. امام ابوحامد غزالي نخستين كسي است كه انديشه علمي‌نگري به قرآن را مطرح كرد . وي معتقد است، قرآن تمام علوم گذشتگان و آيندگان را دربردارد. پس از وي، فخر رازي اين نظريه را به كاربرد. و در تفسير آيات قرآني از آن استفاده كرد. در دوران معاصر نيز كه پيشرفت علوم و فن‌آوري، افكار ما ديگرايانه را رواج داده،دانشمندان اسلامي به انديشه احياي دين و رفع شبه « نزاع علم و دين» به اين گرايش تفسيري روي آوردند. مخالفان اين گرايش تفسيري بر اين باورند كه ، حقايق قطعي و نهايي و لايتغير قرآني را نبايد با نظريه‌هاي متغير علمي مترادف دانست، و اين كتاب شريف اجل از آن است كه با يافته‌هاي عقل ناقص بشري به تفسير درآيد البته بايد گفت: اگر در پرتو حقايق علمي، هدايت قرآني حاصل آيد و اين گرايش به تكلف نگرايد، منعي از آن نيست.
عنوان :
شرك از ديدگاه قرآن
نويسنده :
سيد محمد حسن علم‌الهدي
سال :
1372
استاد :
محمد هادي معرفت
دانشگاه :
مركز تربيت مدرس حوزه علميه قم
موضوع :
در اين پايان‌نامه ديدگاه قرآن درباره شركت مورد بررسي قرار گرفته و در اين باره موضوعات زير مطرح شده است: مفهوم شرك، تاريخچه بت‌پرستي، علل پيدايش شرك، برخي عقايد مشركين در قرآن، سرچشمه‌هاي شرك،دلايل عقلي بر نفي شركت، دلايل قرآني بر نفي شرك، اقسام شرك، مبارزه پيامبران الهي با شرك، ويژگيهاي مشركين در قرآن، برخورد با مشركين، شركت در مذاهب اسلامي، از شركت تا اخلاص ، اخلاص در آيات قرآن، مفهوم اخلاص، و ريا به عنوان شرك.
عنوان :
شرح و بررسي شواهد قرآني اوضح المسالك الي الفية ابن مالك از ديدگاه صرفي و نحوي
نويسنده :
شيوا مشيرفر
سال :
1372
استاد :
امير محمود انوار
دانشگاه :
دانشگاه تربيت مدرس
موضوع :
اين پايان‌نامه شامل سه مقدمه و 13 باب است: مقدمه اول، در مورد زبان عربي و اهميت آن، مقدمه دوم درمورد الفيه ابن مالك و شروع آن و مقدمه سوم در مورد شرح زندگاني و احوال ابن هشام و تأليفات وي است. پس از اين مقدمه آيات وارده در كتاب اوضح المسالك شرح و بررسي شده است. بدين ترتيب، كه ابتدا تمامي كتاب اوضح المسالك مورد كاوش و جستجو قرار گرفته و از آنجا كه شواهد در آن به طور كامل مشخص نيست كه از قران است يا حديث يا قول ادبا براي تك‌تك آنها به كتاب المعجم المفهرس مراجعه شده و نشاني آيات استخراج شده است . آنگاه با مراجعه به قرآن از آنجا كه در اكثر آيات فهم معني و استدلال نحوي شاهد قرآني منوط به دانستن قبل و بعد آن است آيات مورد نظر به طور كامل همراه با ترجمه استخراج گرديده، سپس به اعراب آيه و احياناً وجوه مختلف اعرابي و اراء علما پرداخته و در پايان شرح شواهد قرآني و علت استشهاد به آنها در كتاب الفيه ابن مالك ذكر شده است .
عنوان :
شرح لغوي، صرفي، نحوي،بلاغي،تفسيري، تاريخي و ادبي سوره نجم
نويسنده :
علي حاجي خاني
سال :
1372
استاد :
سيد امير محمود انوار
دانشگاه :
آزاد اسلامي واحد تهران مركزي
موضوع :
اين پايان‌نامه در دو بخش تنظيم شده است: در بخش اول آيات سوره نجم از لحاظ ادبي، بلاغي، تفسيري، لغوي، صرفي و نحوي مورد بررسي قرار گرفته و شأن نزول اين سوره بازگفته شده است . در بخش دوم مباحثي پيرامون معراج رسول اكرم (ص) آمده و معناي لغوي، زمان و مكان معراج آن حضرت از ديدگاه قرآن و حديث و آراء،صاحب نظران توضيح داده شده است.
عنوان :
شرح شواهد قرآني باب رابع مغني البيب
نويسنده :
سيد مجيد سادات كيايي
سال :
1372
استاد :
فيروز حريرچي
دانشگاه :
آزاد اسلامي واحد تهران مركزي
موضوع :
مغني اللبيب، اثر ابن هشام انصاري از نحويان قرن هشتم هجري است. در اين پايان‌نامه پس از بيان مقدماتي پيرامون زندگي و تأليفات ابن هشام به شرح ابياتي پرداخته شده كه صاحب مغني اللبيب در باب چهارم اين كتاب بدانها استشهاد جسته است. مشكلات لغوي و نحوي اين ابيات نيز شرح داده شده است .
عنوان :
شرح شواهد الاتقان في علوم القرآن
نويسنده :
فرهاد سليمي
سال :
1372
استاد :
محمود شكيب
دانشگاه :
دانشگاه تربيت معلم
موضوع :
مطالب اين پايان‌نامه عبارت است از : شرح حال و معرفي تأليفات سيوطي مؤلف كتاب الاتقان في علوم القرآن، و شرح و توضيح اشعاري است كه به عنوان شاهد مثال براي كلمه يا عبارتي از قرآن كريم آورده است. ابتدا شاعر وسراينده واقعي بيت مشخص شده، سپس اغلاط اشعار شاهد مثال اصلاح گرديده و توضيح ما قبل و ما بعد شعر شاهد مثال آمده است. پس از مراجعه به قرآن شماره آيه و يا اياتي كه آن كلمه در آن به كار رفته، همراه با متن كامل آيه در پاورقي ذكر شده است و با استفاده از كتب تفسير و علوم قرآني شاهد مثال شرح شده و اگر لازم بوده اشعار ديگري هم به عنوان تأكيد و تقويت آن بيت آورده شده است. سپس لغات مشكل بيت معني شده و در پايان ترجمه روان و سليس بيت آمده است .
عنوان :
شرح شواهد « اعراب ثلاثين سورة من القرآن الكريم »
نويسنده :
جواد تك دهقان
سال :
1372
استاد :
سيد امير محمود انوار
دانشگاه :
آزاد اسلامي واحد تهران مركزي
موضوع :
اعراب ثلاثين سورة‌من القرآن الكريم نوشته ابن خالويه يكي از دانشمندان اسلامي سده چهارم هجري است. مؤلف در اين كتاب،جهت تبيين نكات صرفي و نحوي آيات سي سوره از سوره‌هاي پاياني قرآن به پاره‌اي از اشعار عربي استشهاد جسته است. در اين پايان‌نامه شواهد شعري كتاب مذكور شرح و لغات دشوار آن توضيح داده شده است.
عنوان :
شأن نزول و نقش آن در تفسير
نويسنده :
نجف نجفي روحاني
سال :
1372
استاد :
احمد بهشتي
دانشگاه :
مركز تربيت مدرس دانشگاه قم
موضوع :
مباحث اين پايان‌نامه كه درباره شأن نزول و نقش آن در تفسر است عبارتند از: شأن نزول و تفاوت آن با سبب نزول، تاريخ كتاب شأن نزول ، اهميت و فوائد آن، زمينه‌هاي نزول آيات، مصادر شأن نزول چه كساني‌اند؟ آيا قول صحابه به طور مطلق در شأن نزول چه كساني‌اند؟آيا قول صحابه به طور مطلق در شأن نزول حجيت دارد؟ چگونگي جعل شأن نزول و اهداف آن، روش و معيارهاي شناخت شأن نزول صحيح از سقيم، تعابير بيانگر شأن نزول، آيا خبر واحد در اثبات شأن نزول حجيت دارد؟ آيا بدون نزول مي‌تواند مخصص عموم آيه واقع شود؟ چگونگي جمع و ترجيح روايات متعدد در شأن نزول آيه واحد.
عنوان :
سيماي حضرت مريم از ديدگاه قرآن
نويسنده :
نرجس دستغيب
سال :
1372
استاد :
احمد بهشتي
دانشگاه :
دانشگاه تهران
موضوع :
اين پايان‌نامه مشتمل بر اين مباحث است: در مقدمه آمده است كه حضرت مريم از ديدگاه قرآن هم از نظر مسلمانان و هم از نظر مسيحيان قابل توجه است . اسلام به حضرت مريم ? ارج مي‌نهد؛ زيرا كه بانوي شايسته و عابد و مادر پيغمبر خداست. مسيحيت مريم را سمبل قداست و مادر عيسي ? مي‌داند . قرآن ديدگاه ظريف و دقيقي نسبت به حضرت مريم دارد . چهره حقيقي اين بانو در سوره مريم و ديگر سور قرآن معرفي شده است . در حالي كه در انجيل مريم بانويي ناشناخته است و گاه تصوير ناشايست و غيرحقيقي‌اي از آن حضرت در بابهاي مختلف انجيل آمده است . در متن اين پايان‌نامه از اين موضوعات سخن رفته است: سرزمين فلسطين زادگاه حضرت مريم و تولد او از بانوي مقدسي به نام حنه همسر عمران ? و كفالت و سرپرستي آن حضرت به دست شايسته‌ترين شخص زمان خود يعني حضرت زكريا، ماجراي نزول فرشته وي و باردار شدن و تولد عيسي، صفات حضرت و سرانجام رحلت اين بانوي مقدس.
عنوان :
سيره ابراهيم خليل ? در قرآن كريم
نويسنده :
مجيد فلاح‌پور
سال :
1372
استاد :
احمد بهشتي
دانشگاه :
دانشگاه تربيت مدرس
موضوع :
ابراهيم ? اولين پيامبر صاحب كتاب آسماني و دومين پيامبر اولوالعزم و از بزرگترين شخصيتهاي الهي است كه نقش تاريخ‌سازي او بر كسي پوشيده نيست. از ديدگاه قرآن، ابراهيم ? در ميان پيامبران داراي امتيازات ويژه‌اي است كه باعث شده در نزد پروردگار به عاليترين مقامات ممكن دست يابد. زندگي او سراسر مبارزه با مظاهر شركت و طاغوت و دعوت به توحيد و هدايت بشريت است. مبارزات وي گاه به صورت مناظرات منطقي و زماني به شيوه عملي، با شكستن بتها نمود مي‌يابد. خلوص و ايمان و استقامت شگفت‌انگيز قهرمان توحيد، موجب شد كه خداوند او را مقتداي دين‌باوران و امام بشريت قرار دهد و مشي او را صراط مستقيم و آيينش را دين حنيف بنامد و همه خداجويان تاريخ را مأمور به پيروي از اين بزرگ پيشواي آسماني گرداند.
عنوان :
زبان قرآن آواشناسي، معناشناسي و زيبا شناسي
نويسنده :
مقصود فراستخواه
سال :
1372
استاد :
سيد محمد باقر حجتي
دانشگاه :
دانشگاه تهران
موضوع :
در اين پايان‌نامه موضوعات زير مطرح و بررسي شده است . بررسي تاريخي مطالعات زبان‌شناختي در قرآن، زبان دين و زبان قرآن، عنصر زيبايي در دين و اعجاز بياني قرآن و مطالعاتي كه در سده‌هاي مختلف در اين باره صورت گرفته، آواشناسي زبان قرآن و انسجام و رواني آن، و هماهنگي آيات و كدها و حروف رمز در زبان قرآن.
عنوان :
زبان شناسي در قرآن
نويسنده :
شراره سادات سرسرايي
سال :
1372
استاد :
رضا زمرديان
دانشگاه :
دانشگاه تربيت مدرس
موضوع :
نويسنده در اين پايان‌نامه به بررسي مقايسه‌اي اين موضوعات در دو رشته علوم قرآني و زبان‌شناسي پرداخته است: قرائت، تجويد، تاريخ جمع‌اوري قرآن كريم، اعجاز قرآن و حروف مقطعه، نزول قرآن، تجويد قرآن بر اساس مباني نوين علمي و يافته‌هاي علم زبان‌شناسي،آواشناسي بر اساس استخراج واجها و فرايندهاي واجي موجود در كلام الهي.
عنوان :
روشهاي هدايتي قرآن كريم
نويسنده :
تقي جاويدان
سال :
1372
استاد :
عباسعلي عميد زنجاني
دانشگاه :
دانشگاه تربيت مدرس
موضوع :
قرآن كريم كتاب «هدايت و اعجاز» و به تعبير صحيح‌تر، كتاب «اعجاز در هدايت » است . روش و اسلوب هدايتگري قرآن كريم، ايده اصلي اين پژوهش است . اين پايان‌نامه درصدد است اين مكتوب وحي را از منظر «روش‌شناسي» مورد بررسي قرار دهد و روشن سازد كه آيا قرآن كريم داراي روش خاصي است؟ و با اين فرض آن روش كدام است؟ و طرق استحصال آن چگونه است؟ و .... در اين تحقيق اين حقيقت به اثبات رسيده كه روش هدايت قرآن به صورتهاي حكمت، موعظه حسنه و جدال احسن است . تقدم و تأخر، جايگاه و كاربردهاي وسيع روشهاي هدايتي قرآن كريم در عرصه‌هاي گوناگون آموزشي، پرورشي، مديريتي، اجتماعي، سياسي، تبليغاتي (داخلي و خارجي ) و جز اينها در اين پايان‌نامه مورد بحث قرار گرفته است . ويژگيهاي روشهاي هدايتي قرآن كريم ـ كه بارزترين آن مبتني بودن برانسان‌شناسي بي‌بديل و واقع‌بينانه و همه سونگر است ـ اسلام را كاملاً از ديگر مكاتب ممتاز مي‌سازد.
عنوان :
روش استدلالي قرآن كريم در اثبات صانع
نويسنده :
محمد صادق شجاعيان
سال :
1372
استاد :
مهدي دهباشي
دانشگاه :
دانشگاه تربيت مدرس
موضوع :
در پايان‌نامه حاضر روش استدلالي قرآن كريم در خصوص اثبات خداي تعالي تبيين شده و از اين موضوعات بحث به عمل آمده است: آموزش صحيح مفهوم خدا يا علم ربوبيت؛ دلايل و براهين مكفي در اثبات خالق؛ موعظه حسنه با هدف تنوير قلوب؛ جدل به برترين شيوه؛ طرد زمينه‌هاي الحاد از فكر و اعمال انسانها؛ تمثيل، تشبيه و شهادت.
عنوان :
رمز و راز نيايش
نويسنده :
محمد رضا فريدوني
سال :
1372
استاد :
غلامرضا اعواني
دانشگاه :
دانشگاه امام صادق (ع)
موضوع :
اين پايان‌نامه داراي چهار بخش است. بخش اول درباره حقيقت نيايش و شامل دو مبحث حقيقت انسان و منشأ نيايش است.بخش دوم تحت عنوان نيايش در جهان هستي حاوي اشارات نقلي وبراهين عقلي و شواهد كشفي بر نيايش در جهان هستي است . بخش سوم با عنوان آداب اشراقات نيايش مشتمل بر آداب پيش از نيايش و هنگام نيايش و پس از آن و نيز اشراقات نيايش در خصوص جسم و روح نيايشگر و رابطه او با خدا و طبيعت و آدميان است. بخش چهارم درباره نيايش عارفان در قرآن است و در آن از نيايش آدم، نوح و انبياي ديگر و نيز اهل بيت(ع) سخن رفته است.
عنوان :
رشد از ديدگاه قرآن و روان‌شناسان
نويسنده :
حميد رضا حاجي بابايي
سال :
1372
استاد :
يدالله نصيريان
دانشگاه :
آزاد اسلامي واحد كرج
موضوع :
در اين پايان‌نامه آياتي از قرآن كه حاوي واژه « رشد» و مشتقات آن است، استخراج و با استفاده از تفاسير، توضيحات مربوط بيان شده است . نويسنده بخشي را به بررسي ايات مذكور و تفاسير آنها در خصوص عوامل و موانع رشد اختصاص داده و بخشي ديگر را به نقل اراي روان‌شناسان درباره رشد و مسائل مربوط بدان اختصاص داده است .
عنوان :
رساله‌اي در علوم قرآني از حضرت علي (ع) به روايت نعماني
نويسنده :
حسن داودي
سال :
1372
استاد :
يدالله نصيريان
دانشگاه :
آزاد اسلامي واحد كرج
موضوع :
اين پايان‌نامه در ترجمه و تحقيق و تنقيح و شرح روايتي مفصل درباره علوم قرآن است كه امام صادق (ع) از اميرمومنان علي (ع) نقل فرموده است . اين روايت با تفاوتهايي در چند اثر آمده كه از آن جمله تفسير نعماتي است . اين تفسير در جلد 90 بحارالانوار آمده است . مواردي كه نويسنده پايان‌نامه بر روي اين تفسير معمود كرده، بدين قرارند: ترجمه، شرح برخي از مطالب، بررسي اسناد آن و مقابله آن با نسخه‌هاي خطي.
عنوان :
خداشناسي از طريق فطرت از ديدگاه قرآن و احاديث و كلام و فلسفه و عرفان
نويسنده :
سيد محمد اسماعيل سيد هاشمي
سال :
1372
استاد :
مصطفي محقق داماد
دانشگاه :
تربيت مدرس دانشگاه قم
موضوع :
مباحث اين پايان‌نامه چنين است: معناي فطرت، ديدگاههاي مختلف درباره معناي فطري بودن خداشناسي، روشهاي گوناگون شناخت حضوري و شهودي، نقد و بررسي دلايل مربوط به اثبات خدا از طريق امور دروني و فطري بشر.
عنوان :
حق و باطل از نظر قرآن و حديث
نويسنده :
محمد رضا احمدي
سال :
1372
استاد :
سيد محمد باقر حجتي
دانشگاه :
آزاد اسلامي واحد تهران مركزي
موضوع :
اين پايان‌نامه به بررسي حق و باطل از نظر قرآن و حديث اختصاص دارد و مشتمل بر اين موضوعات است: حق چيست؟ باطل كدام است؟ معيارهاي حق و باطل، حق و باطل در جهان هستي، حق و باطل در مسير جامعه و تاريخ، احقاق حق و ابطال باطل، پذيرش حق و سرپيچي از باطل و موانع پذيرش حق .
عنوان :
حجاب از ديدگاه قرآن و سنت
نويسنده :
فتحيه فتاحي زاده
سال :
1372
استاد :
سيد محمد باقر حجتي
دانشگاه :
دانشگاه تهران
موضوع :
در پايان‌نامه حاضر حجاب از ديدگاه قرآن و سنت مورد بررسي قرار گرفته و در ابتدا تاريخچه و مفاهيم مختلف درباره حجاب ذكر شده است، سپس از موضوعات زير سخن رفته است : زمينه‌هاي گسترش عفت؛ حفظ پوشش، انواع نگاه و نگاه به نامحرم و آثار آن ،فلسفه پوشش، حدود آن و دلايل موافقان و مخالفان در اين زمينه، و كيفيت پوشش و پوشش زن در اجتماع. در پايان حضور زن در صحنه سياست و اجتماع و در نبرد، زنان نمونه و شرايط حضور زن در اجتماع، و عوامل بدحجابي و بي حجابي و راههاي مبارزه با آن مطرح شده است .
عنوان :
جدل و استدلال در قرآن كريم
نويسنده :
امير فرشاد علائي
سال :
1372
استاد :
سيد محمد باقر حجتي
دانشگاه :
آزاد اسلامي واحد تهران مركزي
موضوع :
در اين پايان‌نامه انواع جدل و استدلال از ديدگاه قرآن كريم بررسي شده است . در ابتدا، از انواع جدل سخن رفته است. سپس ، استدلال در قرآن و انواع آن بيان شده و استدلالهاي مختلف از جمله استدلالهاي حضرت ابراهيم ? در موضوعات مختلف و استدلال حضرت موسي? و استدلال دهري و استدلان حسّيّون آورده شده است .
عنوان :
توضيح اشارات قراني و احاديث و نكات ادبي و عرفاني و اساطيري مثنوي(دفتر دوم9
نويسنده :
عليرضا درويش علي‌نژاد
سال :
1372
استاد :
سعيد الله قره‌بيگلو
دانشگاه :
ازاد اسلامي واحد تبريز
موضوع :
در اين تحقيق نخست شرح مختصري درباره تجلي آيات قرآن و احاديث و نيز اساطير ايراني و غير ايراني در ادب فارسي تا هنگام سرايش مثنوي مولانا جلال الدين رومي آمده، سپس استفاده‌هاي اين شاعر عارف از آيات و احاديث و نكات ادبي و عرفاني و اساطيري مثنوي او تبيين گرديده است .
عنوان :
تناسب آيات و سور
نويسنده :
معصومه كفاشان
سال :
1372
استاد :
سيد محمد باقر حجتي
دانشگاه :
آزاد اسلامي نجف آباد
موضوع :
اين پايان‌نامه شامل مباحثي به قرار ذيل است: تعريف و اسباب و فايده تناسب، بيان تناسب مواردي از آيات و سور، آيا ترتيب آيات و سور توقيفي، يعني مطابق دستور پيامبر اسلام (ص) است يا نه؟ نويسنده بر اين اعتقاد است كه آيات و سوره‌هاي قرآن از جانب خدا و رسولش ترتيب و تنظيم يافته است؛ لذا نه تنها در ترتيب آيات كه در ترتيب سور نيز تناسب بسياري نهفته است .
عنوان :
تفسير سوره اعلي از ديدگاه ملاصدرا و مفسران ديگر
نويسنده :
سكينه ثالث نجار
سال :
1372
استاد :
سيد محمد باقر حجتي
دانشگاه :
آزاد اسلامي واحد تهران مركزي
موضوع :
مباحث اين پايان‌نامه عبارتند از : مشخصات سوره اعلي، فضلت قرائت آن، مناسبت آن با سوره قبل (طارق9، توحيد و تنزيه، تسبيح خدا يا تسبيح نام خدا، تقدير و هدايت، نمونه‌هايي از هدايت تكويني، استدلال بر تنزيه حق با وجود گياه، نبوت، اثبات علم براي ذات حق، تكميل نفس نبي در جهت قوه علمي. اختلاف مردم در قبول كمال، اختلاف نفوس خلق در سعادت و شقاوت، نتيجه تسلط شهوات، قوام روح در آخرت، سعادت و شقاوت عملي در آخرت، نقش اعمال صالح بويژه نماز، ريشه شقاوت، معاد، دنيا از ديدگاه پيشوايان دين، و دين خدا واحد است .
عنوان :
تفسير اثري شيعه و تطور آن
نويسنده :
محمد علي سلماني مروست
سال :
1372
استاد :
جعفر خضير
دانشگاه :
دانشگاه تربيت مدرس
موضوع :
در اين پايان‌نامه سير تطوو تفسير روائي شيعه از عصر حضرت رسول (ص) تاكنون در سه مرحله بررسي شده است : عهد حضرت رسول (ع)، عصر ائمه(ع) و عصر غيبت امام زمان (ع). در اين پژوهش اعلميت اهل بيت (ع) در تفسير قرآن با استناد به آيات و احاديث ثابت شده و سپس معايب تفسير اثري شيعه تحت سه عنوان اسرائيليات، احاديث جعلي و معايب ديگر بيان شده است. در پايان اهم تفاسير اثري شيعه معرفي شده‌اند. اين تفاسير عبارتند از ك تفسير فرات كوفي، تفسير عسكري، تفسير قمي، تفسير عياشي، تفسي نورالثقلين، تفسير البرهان، تفسير اثني عشري و تفسير جامع سيد ابراهيم بروجردي.
عنوان :
تسبيح در قرآن
نويسنده :
مهري ميثاقي
سال :
1372
استاد :
محمد علي مهدوي راد
دانشگاه :
دانشگاه تربيت مدرس
موضوع :
تسبيح به معناي پيراستن و تنزيه ساحت قدس الهي از هر گونه كاستي و ناشايست است . قرآن كريم در آيات متفاوتي تمامي موجودات را مسبح مي‌شمارد و از جمله مي‌فرمايد: تسبح له السموات السبع و الارض و من فيهن و ان من شيءٍ الا يسبح بحمده و لكن لاتفقهون تسبيحهم انه كان حليماً غفورا(اسراء، 44). با اين نگاه، هستي يكسره در كمند عبوديت حق است و همه يك صدا ذات بي‌چون او را تسبيح مي‌كنند و از ژرفاي وجود به عظمت او معترفند و ذات اقدس الهي را از هر گونه نقص و نابايستگي تنزيه مي‌كنند. در ميان مفسران، بر سر چگونگي تسبيح اختلاف است . گروهي از مفسران آن را تسبيح مجازي پنداشته‌اند و عده‌اي نيز تسبيح تمامي موجود را، تسبيح حقيقي مي‌دانند و معتقدند كه موجودات از روي علم و شعور خداوند را تسبيح مي‌نمايند كه نظر صحيح نيز همين است.
عنوان :
بررسي سيماي قرآن در انديشه حضرت امام خميني(ره)
نويسنده :
نامشخص
سال :
1372
استاد :
محمدعلي مهدوي راد
دانشگاه :
دانشگاه تربيت مدرس
موضوع :
پژوهش حاضر سيماي قرآن را درانديشه امام خميني بررسي كرده و به اين نتايج رسيده است . قرآن كريم در تمامي جنبه‌هاي زندگي پربركت حضرت امام از ابعاد فقهي ، فلسفي، عرفاني و اخلاقي گرفته تا عرصه‌هاي سياسي اجتماعي و مبارزاتي ايشان نقش تعيين كننده داشته است. آن رهبر فقيد عميق‌تر از اغلب مفسران آيات قرآن را تفسير كرده است. حضرت امام در تفسير، اتكاء بر سنت معصومين و نگرش محققانه به ادعيه؛ تعقل و اجتهاد و عرفان را باهم درآميخته است و اسلام ناب محمدي را بعد از چهارده قران با طراواتي نو، به صحنه اجتماعي كشانده است. ايشان طرح بازگشت به قرآن و درك عميق آيات الهي و ظهور و بروز آن در صحنه ذهن و عمل را كه از جمله نظريه‌هاي نهضت‌هاي معاصر است در جريان مبارزات خود به اثبات رساند.
عنوان :
بررسي ترتيب نزول قرآن در روايات (يا پژوهشي در ترتيب نزول قرآن )
نويسنده :
جعفر نكونام
سال :
1372
استاد :
سيد محمد باقر حجتي
دانشگاه :
دانشگاه تربيت مدرس
موضوع :
اين پايان‌نامه در چهار فصل و هشت پيوست به شرح زير تنظيم و تحقيق شده است: فصل اول، مقدمات تحقيق، تعريف مصطلحات و روش تحقيق و ميزان اعتبار نتايج آن؛ فصل دوم،توقيف واجتهاد در ترتيب سور و آيات مصحف عثماني؛ فصل سوم، دانش قرآني حضرت علي u و سرگذشت و ترتيب سور مصحف آن حضرت؛ و فصل چهارم، ترتيبهاي روايي ـ اجتهادي و اعتبار آنها. پيوست اول، دانش قرآني و ترتيب سور مصحف ابي‌بن كعب؛ پيوست سوم، مراحل شكل‌گيري و ترتيب سور و لحنهاي مصحف عثماني و تأييد آن مصحف از سوي حضرت علي u ؛ پيوست چهارم، شيوه‌هاي تقويم نزول قرآن ؛ پيوست پنجم ، انواع آن؛ و پيوست ششم، مشكلات آن؛ پيوست هفتم، اساتيد روايات ترتيب نزول؛ پيوست هشتم، شرح حال رجال معروف آن روايات.
عنوان :
بررسي احكام و تشابه در آيات قرآن كريم
نويسنده :
يدالله ملكي
سال :
1372
استاد :
سيد محمد باقر حجتي
دانشگاه :
آزاد اسلامي اراك
موضوع :
اين پايان‌نامه در باره محكم و متشابه در قرآن است و طي آن موضوعات ذيل مورد بحث قرار گرفته‌اند؛ معناي لغوي و اصطلاحي احكام و تشابه، نظرات علماي گذشته درباره محكم و متشابه،آيا در قران متشابه وجود دارد؟ حكمت وجود متشابهات در قرآن چيست؟ تفسير آيه هفت سوره آل عمران، معناي تأويل و فرق آن با تفسير چيست؟ راسخان در علم چه كساني‌اند؟ آيا فواتح سور جزو آيات متشابه است؟
عنوان :
بررسي ابتلاء در آيات و روايات
نويسنده :
مجتبي فيضي
سال :
1372
استاد :
حسين مصطفوي
دانشگاه :
دانشگاه امام صادق (ع)
موضوع :
اين پايان‌نامه در چهاربخش تنظيم شده است: در بخش اول، واژگان ابتلاء،فتنه و تمحيث بررسي شده است و از انتساب امتحان به خداوند، آزمايش بشري و عناصر آن ، تفاوت آزمايش الهي و آزمايش بشري، خير و شر از ديدگاه فلسفه اسلامي، ابتلاء از ديدگاه متكلمين اسلامي،ابتلاء از ديدگاه عرفان و ابتلاء به عنوان يك سنت الهي بحث شده است . بخش دوم، به بررسي ابتلاء در آيات قرآني اختصاص دارد كه طي آن از هدف افعال الهي ، اقسام آزمايش در قرآن، اسباب و وسايل آزمايش الهي، اثار و فوايد ابتلائات الهي، ارتباط مالكيت و علم الهي با ابتلاء ،عكس‌العمل انسان در برابر بلايا، آيه ابتلاء ، ابتلاء قوم طالوت در قرآن و ابتلاء انبياء گذشته در قرآن بحث به ميان آمده است. بخش سوم،به جايگاه ابتلاء در قرآن بحث به ميان آمده است . بخش سوم، به جايگاه ابتلاء در روايات و احاديث پرداخت است و در بخش چهارم، رمز موفقيت در ابتلائات مورد تدقيق قرار گرفته و طي آن از داشتن جهان‌بيني الهي،آگاهي از سنتهاي الهي، توجه به حضور خدا در جريان تمامي امور، توجه به اجر و پاداش، استمداد از نيروي ايمان و الطاف الهي، يادآوري نعمتها و صبر و استقامت در امور به عنوان رموز موفقيت در ابتلائات، ياد شده است . متشابه است؟
عنوان :
برخي از عوامل ملاحظه نشده توسط داود در ترجمه قرآن (سوره بقره و سوره نساء)
نويسنده :
امير علي راسترو
سال :
1372
استاد :
سالار منافي اناري
دانشگاه :
دانشگاه تربيت معلم تهران
موضوع :
در اين پايان‌نامه كه به زبان انگليسي نوشته شده است يكي از ترجمه‌هاي قرآن به زبان انگليسي كه توسط شخصي به نام داود ترجمه شده مورد بررسي قرار گرفته و نارسائي‌هاي اين ترجمه در دو سوره بقره و نساء نشان داده شده است .
عنوان :
اهل بيت به روايت سوره انسان
نويسنده :
عزيز خالقيبايگي
سال :
1372
استاد :
سيدمحمد باقر حجتي
دانشگاه :
آزاد اسلامي تهران
موضوع :
اين پايان نامه در تفسير سوره انسان است كه برابر روايات فراوان در شأن اهل بيت(ع) نازل شده است ، مباحث آن بدين قرار است : شأن نزول سوره انسان، آفرينش انسان، عوالمي كه آدمي طي مي‌كند،هدايت و انواع و انواع آن،ابرار و صفات آنان، منزلت ابرار، اختيار و آزادي انسان، اهل بيت در قرآن و سنت، عوامل موفقيت در رهبري، ذكر، صبر.
عنوان :
انعكاس عمل انسان در دنيا از نظر قرآن و روايات
نويسنده :
قاسم سبحاني فخر
سال :
1372
استاد :
محمد هادي معرفت
دانشگاه :
مركز تربيت مدرس حوزه علميه قم
موضوع :
در اين پايان‌نامه انعكاس اعمال انسان در دنيا از ديدگاه قرآن و روايات مورد بررسي قرار گرفته و از موضوعات زير بحث شده است : پاداشهاي مادي، پاداشهاي معنوي، اهميت پاداشهاو كيفرهاي معنوي، كيفر دنيوي اعمال، پاداشها و كيفرهاي اجتماعي، اقوامي كه گرفتار عذاب شدند، بلاهاي جوامع متمدن، تزلزل خانواده،فقدان امنيت و عدالت اجتماعي و عدم انس و الفت .
عنوان :
امر به معروف و نهي از منكر درقرآن
نويسنده :
بهمن منصوري
سال :
1372
استاد :
علي حجتي كرماني
دانشگاه :
دانشگاه تهران
موضوع :
اين پايان‌نامه در يك مقدمه و سه فصل تنظيم شده است : در مقدمه با اشاره به مسأله تهاجم فرهنگي و لزوم مقابله با آن، نظارت همگاني و امر به معروف و نهي از منكر به عنوان راه‌حل اصلي مطرح گرديده است . آنگاه، 25 اثر از آثار موجود در اين زمينه به اجمال مورد بررسي قرار گرفته است . همچنين واژه‌هاي امر.معروف ، نهي و منكر به لحاظ لغوي و كاربرد آنها در قرآن مورد بررسي قرار گرفته‌اند . سپس، 28 آيه مربوط به امر به معروف و نهي از منكر احصاء و استخراج شده و مورد بررسي قرار گرفته است . آنگاه، ترتيب كنوني و ترتيب نزولي آيات مورد بحث واقع شده است . مهمترين بخش پايان‌نامه به تعيين مصاديق« معروف» و « منكر » اختصاص دارد . به همين منظور تعداد 366 « معروف » و 478 « منكر » در قرآن شناسايي و به صورت الفبايي مرتب و مدون گرديده‌اند.
عنوان :
امثال قرآن
نويسنده :
زهرا رضا زاده مسگر
سال :
1372
استاد :
سيد محمدباقر حجتي
دانشگاه :
دانشگاه تهران
موضوع :
در اين پايان‌نامه ابتدا از مفهوم لغوي و اصطلاحي مثل، اقسام مثل ، فايده،هدف و كاربرد آن بحث شده و سپس مثل در قرآن ، و هدف از آوردن مثل در قرآن،معاني و موارد استعمال مثل در آن مورد بررسي قرار گرفته است . سپس اقسام امثال كه عبارتند از امثال ظاهر و صريح، امثال كامن سائره قرآني مورد بررسي قرار گرفته و به ريشه‌هاي قرآني برخي امثال عربي و فارسي پرداخته شده است . در قسمت پاياني، تفسير برخي از آيات كه جنبه تمثيل دارد آمده است . نيز آياتي كه مثل در آنها معاني ديگري از قبيل داستان، صفت و جز اينها دارد . بررسي شده است.
عنوان :
التشبيه في القرآن الكريم
نويسنده :
روح‌الله قرباني
سال :
1372
استاد :
محمد علي آذرشب
دانشگاه :
آزاد اسلامي قم
موضوع :
اين پايان‌نامه به زبان عربي نوشته شده و مباحث آن عبارتند از : تعريف واژگان و ادات و اقسام و اغراض ، تشبيه، تشبيه تمثيل در قرآن ، تشبيه مرسل و مفصل و مجمل در قرآن، تشبيه بليغ در قرآن، تشبيه مقلوب در قرآن. در اين پايان‌نامه پس از معرفي هر يك از اقسام تشبيه، شواهدي از آيات قرآن آورده و بررسي شده است . منابع اين پژوهش عبارتند از : قرآن كريم،تفاسير ادبي مانند تفسير كشاف و كتب بلاغت و ديوانهاي شاعران و شورح آنها.
عنوان :
اعجاز و ايجاز قرآن
نويسنده :
برهان‌الدين داغ
سال :
1372
استاد :
عبدالمهدي يادگاري
دانشگاه :
دانشگاه تهران
موضوع :
اين پايان‌نامه در ترجمه و تحقيق كتاب « اشارات الاعجاز» نوشته بديع‌الزمان سعيد نوري است . در آن اعجاز و ايجاز لفظ و تعبير قرآن در موضوعات گوناگون تبيين شده است . اين موضوعات عبارتند از : تفسير سوره حمد،ايمان به غيب، صدقه، ايمان به آخرت، ماهيت ، كفر، منافقين، حقيقت عبادت، دلايل توحيد، نبوت ، قيامت و آخرت، آسمانهاي هفتگانه و سر خلافت بشر.
عنوان :
(نگرشي بر زمينه‌هاي تفسيري، روايي، فقهي، تاريخي، فتواي امام خميني درباره نويسنده مرتد كتاب آيه‌هاي شيطاني)
نويسنده :
حسن ايراندوست
سال :
1372
استاد :
محمد علي آذرشب
دانشگاه :
آزاد اسلامي قم
موضوع :
در اين پايان نامه نخست مختصري درباره تشبيه آمده ،سپس به تفصيل در مورد استعاره بحث شده است؛ و بعد شواهد قرآني استعاره استخراج و نقل شده‌اند. منابع اين پايان‌نامه عبارتند از : اعراب القرآن جرجاني، الايضاح في علوم البلاغه خطيب قزويني، مطول و مختصر المعاني تفتازاني،كشاف زمخشري، اسرار البلاغه جرجاني و …
عنوان :
استخفاف و استهزاء از ديدگاه قرآن و سنت
نويسنده :
عبدالكريم جمال
سال :
1372
استاد :
حسن همتي خراساني
دانشگاه :
دانشگاه تربيت مدرس
موضوع :
در اين تحقيق ثابت شده است كه اولاً ، موضوع استخفاف و استهزاء مقدسات حربه‌اي در دست همه منكران و معاندان در برابر دعوت روشنگر و رهايي‌بخش پيامبران آسماني بوده است. آنها هر گاه پوچي و بطلان باورهاي خود را در برابر انوار وحي ملاحظه كرده‌اند و به ناتواني در مقابله منطقي با وحي واقف گرديده‌اند به خرده گيري و سبك انگاري مقدسات دين روي آورده‌اند . ثانياً ، سيره عملي پيامبر اكرم (ص) و مسلمانان راستين صدر اسلام، دفاع از مباني و مقدسات مذهبي بوده است و با غيرت و حميت با اهانتها و هتك حركتها برخورد كرده‌اند. ثالثاً ، بررسي دقيق منابع تفسيري، روايي، فقهي، و تاريخي اسلام ،نزديكي ديدگاههاي فريقين ـ شيعه و سني ـ و حميت‌هاي ديني آنان جلوه‌گر مي‌شود و مي‌توان استنباط و استدلال نمود كه كافه مسلمين يك آرمان و برنامه عملي مشترك در مقابله با اين اهانتها دارند . فتواي مشهور اما خميني درباره نويسنده كتاب آيه‌هاي شيطاني همسويي و هماهنگي كامل با سنت پيامبر اكرم (ص) و سيره همه مسلمانان راستين تاريخ اسلام دارد.
عنوان :
ادب در تعاليم قرآن و سنت
نويسنده :
محمد رضا غفوري
سال :
1372
استاد :
علي حجتي كرماني
دانشگاه :
دانشگاه تهران
موضوع :
مباحث اين پايان‌نامه عبارتند از : اخلاص در لغت و اصطلاح قرآن،روايات ، اخلاق و عرفان،اهميت اخلاص ،ابعاد اخلاص، آثار اخلاص، چهره مخلصان،موانع اخلاص، مراتب اخلاص،ارتباط ميان نيت و اخلاص و بالاخره راههاي تحصيل اخلاص .
عنوان :
ادب الاختلاف في القرآن الكريم
نويسنده :
بختيار مجاز
سال :
1372
استاد :
جعفر خضير
دانشگاه :
دانشگاه علامه طباطبايي
موضوع :
مباحث اين پايان نامه كه در چهار فصل تدوين شده است عبارتند از : اعجاز و مفهوم غيب از ديدگاه لغويها، دانشمندان و كتب حديث ، اخبار از اوضاع و احوال گذشته و گذشتگان (نوح (ع) ، لوط (ع)،يوسف (ع)، مريم (ع) و ذوالقرنين) ، اخبار از حال و مسائل مربوط به زمان پيامبر اكرم (ص) و گزارش از آينده و بيان برخي از پيشگوئيهاي قرآن كريم .
عنوان :
اثبات صانعت در پرتو قرآن
نويسنده :
عليرضا روشنفر
سال :
1372
استاد :
سيد محمد باقر حجتي
دانشگاه :
آزاد اسلامي تهران
موضوع :
اين پايان نامه حاوي هشت فصل با عناوين زير است : بحث لغوي كلمه ابليس، شيطان و جن ،ابليس در قرآن و روايات، ابليس جن است يا ملك؟ عصيان ابليس، رفتار ابليس با آدم و حوا، ابليس كافر بود يا مؤمن ؟ فلسفه مهلت دادن به ابليس و شيوه‌هاي ابليس در گمراه كردن انسان .
عنوان :
آثار امر به معروف و نهي از منكر از ديدگاه قرآن و روايات
نويسنده :
محمد اسماعيل مسعودي
سال :
1372
استاد :
عباسعلي دادخواه
دانشگاه :
مركز آموزشي و پژوهشي امام خميني
موضوع :
مباحث اين پايان‌نامه عبارتند از : اهميت و عظمت امر به معروف و نهي از منكر از ديدگاه آيات و روايات آثار مثبت امر به معروف و نهي از منكر، آثار سلبي ترك امر به معروف و نهي از منكر و دگرگوني ارزشها در اثر عدم اهتمام به اين فريضه.
عنوان :
ترجمه و تفسيرسوره اسراء از مفاتيح الغيب فخر رازي
نويسنده :
مهناز شريعتي
سال :
1372
استاد :
سيد مهدي دهباشي
دانشگاه :
آزاد اسلامي واحد نجف آباد
موضوع :
نويسنده در اين پايان‌نامه به بهانه ترجمه تفسير سوره مباركه اسراء از تفسير فخر رازي به بررسي شيوه تفسيري آن پرداخته است . خصوصياتي كه براي تفسير او ياد كرده، به قرار ذيل است : فخر رازي در تفسير هر سوره از فضيلت، مكي و مدني و پيام كلي آن سخن مي‌گويد و به مناسبت مباحثي را در باره تناسب آيات و سوره‌ها ، مسائل كلامي، قرائت‌هاي مختلف و شأن نزول آيات و سور قرآن مي‌آورد.
عنوان :
ترجمه و تحقيق گزيده اي از تفسير كشف الاسرار ميبدي
نويسنده :
ناظم تبريزيان
سال :
1372
استاد :
سيد امير محمود انوار
دانشگاه :
آزاد اسلامي تهران مركزي
موضوع :
اين پايان نامه برگردان عربي كتاب لطايفي از قرآن كريم گزيده ي دكتر محمد مهدي ركني يزدي از كشف الاسرار ميبدي است. در انتهاي اين پايان نامه فهارسي در خصوص آيات, احاديث, اشعار عربي و فارسي, اعلام و اماكن آمده است.
عنوان :
ترجمه و تحقيق كتاب (تلخيص البيان في مجازات القرآن) (از سوره طه تا سوره ي ناس)
نويسنده :
محمد فولادگر
سال :
1372
استاد :
علي ميرلوحي
دانشگاه :
دانشگاه اصفهان
موضوع :
تلخيص البيان في مجازات القرآن متعلق به شريف رضي و در زمينه ي مجازهاي قرآن اعم از مجاز لغوي و عقلي و حتي تشبيه است. در اين پايان نامه فقط بخش پاياني اين كتاب كه حاوي مجازات قرآن از سوره طه تا سوره ي ناس است, ترجمه و بررسي شده است.
عنوان :
ترجمه و تحقيق كتاب (تلخيص البيان في مجازات القرآن)
نويسنده :
عبدالغالب نجاتي محمودي
سال :
1372
استاد :
علي ميرلوحي
دانشگاه :
دانشگاه اصفهان
موضوع :
اين پايان نامه ترجمه و بررسي كتاب شريفه رضي در مجازات قرآن است. مراد شريف رضي از اين اصطلاح معنايي اعم از مجاز عقلي و لغوي و تشبيه است. در كتاب مورد تحقيق در مجموع 583 مورد از استعارات و مجازات قرآن بررسي شده اند.
عنوان :
ترجمه و تحقيق قسمت اول كتاب المبادي العامه لتفسير القرآن الكريم دراسه مفارنه
نويسنده :
محسن مشعل
سال :
1372
استاد :
عبدالمهدي يادگاري
دانشگاه :
دانشگاه تهران
موضوع :
چکيده : در اين پايان‌نامه قسمت نخست كتاب مذكور ترجمه و تحقيق شده است . اين قسمت در خصوص اصول كلي تفسير قرآن كريم است . و اين موضوعات را در بردارد: تعريف تفسير در لغت و اصطلاح و فرق آنها با تأويل و اهميت اقسام آن ، شرايط مفسر و آداب تفسير و منابع نقلي، عقلي و لغوي آن.
عنوان :
ترجمه و تحقيق رساله ي (تفسير آيه ي و اذا بتلي ابرهيم ربه...)
نويسنده :
صديقه نصير اوغلي خياباني
سال :
1372
استاد :
سيد محمد باقرحجتي
دانشگاه :
آزاد اسلامي تهران
موضوع :
چکيده : تفسير آيه واذا ابتلي ابراهيم ريه… متعلق به ملامحمد رفيعا است ، اين پايان نامه در دو فصل تنظيم گرديده است . در فصل اول بر اساس آراي مفسران معناي امتحان الهي بيان شده و تفاسير مختلف كلمات ـ كه همان ابتلائات حضرت ابراهيم (ع) باشد ـ ذكر گرديده و معاني محتمل اتمام كلمات توضيح داده شده است ، و در فصل دوم رساله مذكور ترجمه و بررسي شده و در خصوص موضوعات آن ـ نظير معناي ظلم، امامت، عصمت نبي و امام قبل از نبوت و بعد از نبوت و فرق نبوت و امامت ـ نظرات مفسران مختلف بيان شده است .
عنوان :
ترجمه و تحقيق بخشي از كتاب صيانه القرآن من التحريف تأليف محمد هادي معرفت
نويسنده :
محمد قنبري جلفايي
سال :
1372
استاد :
سيد محمد باقرحجتي
دانشگاه :
دانشگاه تهران
موضوع :
چکيده : در اين پايان‌نامه حاضر كه به ترجمه و تحقيق بخشي از كتاب صيانة القرآن من التحريف اختصاص دارد، مباحثي طرح شده است كه از آن جمله مي‌توان به اين موضوعات اشاره كرد: معناي لغوي و اصطلاحي تحريف ، مسأله فراموكردن قرآن، دلايل رد شبهه تحريف ، تواتر قرآن، اعجاز قرآن، نفي باطل از قرآن، بانات اهل بيت درباره قرآن، و بانات بزرگان و دانشمندان شيعه در ارتباط با قرآن.
