تبیان، دستیار زندگی

پوكی استخوان بیماری است که به سبب آن استحكام بافت استخوانی كم شده و از مقاومت استخوان نیز كاسته می‌شود. ذخیره شدن کلسیم در استخوان ها که باعث سفت و محکم شدن آنها می شود، قبل از تولد آغاز می‌شود و تا سن 30 سالگی ادامه می‌یابد . در 30 سالگی استخواهای یک فرد سالم به بیشترین سختی خود می‌رسد. اگر فعالیت بدنی کم باشد یا رژیم غذای مناسب نبوده و حاوی مقدار کمی کلسیم باشد، به تدریج کلسیم استخوانها کم شده و استخوانها شکننده می‌شوند وبیماری پوکی استخوان ایجاد می شود.پوكی استخوان بیماری است که بدون علامت خاصی بوده و معمولاً‌ با ایجاد یک شکستگی در یکی از استخوانهای بدن بخصوص استخوانهای مهره، لگن و مچ خود را نشان دهد، این شکستگی ها ممکن است به دنبال سقوط یا حتی یک ضربه خفیف مثل نشستن ناگهانی، لغزیدن و پیچ خوردن، زمین خوردن، برخورد با اشیاء و حتی ممکن است، بدون هیچ ضربه ای خودبخود بشکنند.

چه كسانی درمعرض خطر پوكی استخوان قرار دارند؟

1. در زنان بعد از یائسگی به علت توقف ترشح هورمون‌های زنانه و نقش مهم این هورمون‌ها در استحكام استخوان ها، شیوع پوكی استخوان زیادتر می‌شود. هورمون‌ زنانه (استروژن) در مقابل از دست رفتن استخوان محافظت ایجاد مى‌کند، جذب کلسیم را بهبود مى‌بخشد و اثر ورزش بر روى استخوان‌ها را افزایش مى‌دهد.

2. حدود نیمی‌از زنان مسن‌تر از 45 سال و 90 درصد زنان مسن‌تر از 75 سال به بیماری پوكی استخوان مبتلا می‌شوند.

3. مردان مسن نیز به پوكی استخوان مبتلا می‌شوند كه البته میزان ابتلای آنان كمتر از زنان است.

4. به طور تقریبی از هر سه زن یك نفر و از هر دوازده مرد یك نفر به پوكی استخوان مبتلا می‌شوند

5. پیامد ها وعوارض پوكی استخوان

6. پوکی استخوان باعث کاهش کیفیت زندگی و برای برخی باعث معلولیت دائمی می گردد.

7. اغلب اوقات شکستکی هایی که به دلیل پوکی استخوان صورت می گیرد به طور کامل بهبود نمی یابند و افراد از این بابت رنج می برند.

8. شکستگی لگن از عوارض شایع پوکی استخوان است و بیمارانی که دچار شکستگی لگن می شوند در معرض خطر مشکلات زیادی در ارتباط با این بیماری قرار می گیرد.

9. بسیاری از کسانی که دچار شکستگی لگن در رابطه با پوکی استخوان می شوند، نیاز به پرستاری طولانی مدت برای مراقبت در منزل بعد از دوره بهبودی اولیه به علت عوارض مرتبط با شکستگی پیدا می کنند.

10. مرگ و میر افرادی که مبتلا به پوکی استخوان هستند و دچار شکستگی لگن شده اند، در 12 ماه اول بعد از شکستگی لگن در حدود 20 ٪ است.

11. کیفوز پوکی استخوان عارضه جدی است که در آن شکستگی مهره در نهایت به تغییر شکل ستون فقرات می انجامد، که باعث می شود فرد بیمار کوهان دار به نظر برسد، این عارضه می تواند باعث مشکلات تنفسی نیز بشود.

پیشگیری از پوكی استخوان

 

12. تغذیه، نقش مهمی در بروز یا پیشگیری از پوكی استخوان به عهده دارد و افرادی كه كلسیم كافی در رژیم غذایی آنها وجود ندارد یا ویتامین د ویا ویتامین ث كافی دریافت نمی كنند، بیشتر در معرض ابتلا به پوکی استخوان هستند.

13. كلسیم یكی از اجزای سازنده استخوان است و غذای روزانه هر فرد بالغ باید حداقل حاوی 1000 تا 1200 میلی‌گرم كلسیم باشد. البته این مقدار نیاز در زنان باردار، شیرده، یائسه، افراد مسن و درسنین بلوغ بیشتر بوده و بین 1500 تا 2000 میلی‌گرم است.

14. منابع حاوی کلسیم عبارتند از شیر مادر، هر نوع شیر و غذایی که از شیر تهیه شده است (مانند پودر شیر، پنیر، ماست، دوغ ، كشك ، بستنی و قره‌قوروت) و ماهی های کوچک مثل ماهی كیلكا که با استخوان خورده می شوند، انواع حبوبات ( نخود و لوبیا، عدس،ماش..)، سبزی های برگ سبز تیره ( جعفری، ، كرفس، برگ چغندر).

15. باید توجه داشت كه هر چه میزان چربی شیر ومواد لبنی بشیتر باشد ، كلسیم آن كمتر اشت . بنابر این برای تامین كلسیم مورد نیاز بدن باید از شیر ولبنیات كم چرب ( كمتر از %5/1) استفاده كرد.

16. سایر منابع حاوی كلسیم عبارتند از: كلم پیچ، گل كلم ، كلم بروكلی ، نخودفرنگی ،شلغم، ترب، هویج، پرتقال، انگور و توت فرنگی، خرمالو، زیتون، ، كشمش، بادام، كنجد.

17. مصرف کم شیر به عنوان یکی از مواد غذایی غنی از کلسیم، یکی از علل دریافت ناکافی کلسیم از برنامه غذایی روزانه در خانوارهای ایرانی باشد.

18. هر لیوان شیر دارای ۳۰۰ میلی‌گرم کلسیم است. مقدار مناسب دریافت روزانه کلسیم برای بزرگسالان بین ۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰ میلی‌گرم است .

19. افرادی که نمى‌توانند در برنامه غذائى خود کلسیم کافى را بگنجانند، مى‌توانند با نظر پزشک، از مکمل‌ها استفاده کنند.

20. ویتامین د برای استحكام استخوانها ضروریست. ویتامین د به جذب کلسیم و فسفر از روده کمک کرده و موجب بکار گیری این مواد معدنی در ساختمان استخوان ها و دندان ها می شود.

21. کمبود طولانی مدت ویتامین د منجر به کاهش جذب کلسیم شده و خطر پوکی استخوان را افزایش می دهد. مواد غذایی غنی از ویتامین د عبارتند از شیر، کره، پنیر، کشک، ماست و روغن حیوانی، ماهی های چرب، زرده تخم مرغ و جگر.

22. فرآورده‌هاى لبنى محتوى ویتامین د از بهترین منابع کلسیم در رژیم غذائى به‌شمار مى‌روند.

23. مصرف زیاد نمک احتمال ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می دهد، بصورتی که به ازای مصرف هر۲۳۰۰ میلی گرم نمک،۴۰ میلی گرم کلسیم بدن از دست می رود.

24. مصرف روغن جامد و نوشابه های گازدار از جمله عواملی هستند که که بر روی جذب کلسیم تاثیر گذاشته و احتمال ابتلا به پوکی استخوان را بالا می برد.

25. مصرف مقدار زیاد فسفر در رژیم غذایی به شدت جذب روده ای کلسیم را کاهش می دهد. به طور مثال با مصرف زیاد نوشابه های گازدار که در ترکیب خود حاوی اسید فسفریک هستند در عمل بخش عمده ای از کلسیم جذب نخواهد شد.

26. فعالیت بدنی و ورزش باعث استحكام استخوان‌ها در هر سنی می‌شود. عدم تحرك و استراحت زیاد باعث تحلیل استخوان‌ها و پوكی آن می‌شود و دردهای استخوانی را بیشتر می‌كند.

27. فعالیت بدنی روزانه با افزایش جذب کلسیم به سلامت بدن انسان به ویژه استخوان ها کمک زیادی می کند. بهترین، مفیدترین و بی‌خرج‌ترین ورزش برای انسان‌های بالغ و به ویژه افراد مسن پیاده‌روی است. توجه داشته باشید كه ورزش‌های تحمل وزن، مثل پیاده روی نقش مهمی ‌در رسوب كلسیم در استخوان‌ها دارند. ورزش‌هایی كه فشار و تحمل استخوانی ندارند كم‌تر از ورزش‌های تحمل وزن در این مسئله اثر مثبت دارند.

28. مصرف الكل، سیگار، قهوه فراوان از عوامل افزایش دهنده و تشدید كننده پوكی استخوان هستند.

29. كسانی كه خود سیگار می‌كشند یا همنشین سیگاری‌ها هستند، در معرض پوكی استخوان زودرس قرار دارند و زنانی كه سیگار می‌كشند دچار پوكی استخوان شدیدتری می‌باشند.

30. با داشتن برنامه غذایی و فعالیت های بدنی مناسب، می توانیم حافظ سلامتی استخوان‌ها یمان بوده و از ابتلا به پوكی استخوان در میان‌سالی و پیری جلوگیری کنیم.

نویسنده:  مریم زارعی

1. بادام:

بادام حاوی ویتامین ب2 یا ریبوفلاوین، منیزیم، ویتامین ای و روی می باشد. مصرف 4/1 فنجان بادام روزانه برای سلامت قلب و خلق و خوی شما بسیار مفید است. ویتامین های گروه ب و منیزیم به تولید سروتونین در مغز کمک می کنند که این ماده در تنظیم خلق و خو در فرد بسیار موثر است. روی نیز با برخی از اثرات منفی استرس مبارزه می کند. ویتامین ای یک آنتی اکسیدان است که رادیکال های آزاد ناشی از استرس و بیماری قلبی را نابود می کند. به این ترتیب مصرف یک مشت بادام بسیار بهتر از خوردن یک پاکت چیپس در یک میان وعده است.

روش نگهداری: بادام بوداده و بدون نمک را به صورت باز و به مقداری که مورد نیاز شماست خریداری کنید.

2. مارچوبه:

مارچوبه حاوی موادمغذی ضدالتهابی مانند فولات و ویتامین ث و ویتامین د است. این ماده غذایی کالری بسیار کمی دارد و به سرعت می پزد. مارچوبه را در شکر نرم کوبیده سرخ کرده و با پاستای گندم کامل، روغن زیتون و آب لیمو و اندکی پنیر پارمزان و فلفل سرو کنید. این، غذای مناسبی برای همه افراد خواهد بود.

روش نگهداری: مارچوبه تازه را در بهار و اوایل تابستان و در زمان درو و برداشت محصول محلی بخرید. مارچوبه بسته بندی شده یا کنسرو شده در حین حمل و نقل اندکی از بین می رود، بنابراین بهتر است روی تخته های رف و طاقچه نگهداری و حمل و نقل شوند. فریز کردن این محصول نیز روش جایگزین مناسبی برای انواع تازه آن محسوب می شود.

3. انواع حبوبات:

حبوبات در مقایسه با سایر مواد غذایی گیاهی حاوی پروتئین بیشتری می باشند. تنها یک فنجان از این گروه 4/1 نیاز روزانه بدن ما به پروتئین را تأمین می کند. این گروه از مواد غذایی همچنین حاوی مواد دیگری نظیر ویتامین های گروه ب، آهن و از همه مهمتر کلسیم هستند. 1 واحد از این گروه، حاوی 15 گرم فیبر است که از مجاری روده ها عبور می کند و کلسترول را از روده جذب کرده و آن را دفع می کند. از لوبیا در سوپ ها و خورشت ها می توانید استفاده کنید، با لوبیای قرمز، گوجه فرنگی، هویج، کرفس و اندکی فلفل تند می توانید خوراک لوبیای تند مخصوص گیاهخواران تهیه کنید. یک کنسرو لوبیای سفید را با 2 قاشق غذاخوری روغن زیتون و یک حبه سیر یا کمی پیاز و نمک و فلفل له کنید (پوره کنید). این یک غذای مدیترانه ای است.

روش نگهداری: حبوبات کنسرو شده را هنگام فروش خریداری کرده و ذخیره کنید. حبوبات خشک شده همیشه ارزان تر از کنسرو شده هستند، اما دیرتر خیسانده و پخته می شوند.

4. زغال اخته (انگورآبی که در کشورهای اروپایی به وفور یافت می شود):

تقریباً همه میوه ها برای شما خوب هستند – گیلاس، توت فرنگی، انبه و هلو – اما میوه های آبی رنگ در این گروه دارای آنتی اکسیدان های قوی و همچنین سرشار از ویتامین ث هستند که هر دو این مواد مغذی باعث کاهش اثرات استرس روی بدن می شوند. این دسته از میوه جات، کالری و قند بسیار کمی دارند، بنابراین شما می توانید از آن ها در میان وعده مصرف کنید و نگران مقدار چربی آن نیز نباشید. این گروه از میوه ها همچنین منبع خوبی از فیبر هستند که می توانند به رفع یبوست که بر اثر استرس ایجاد شده است، کمک کنند. این میوه را همراه با غلات میل کنید. همچنین می توانید تازه آن را میل کنید یا همراه با کمی ماست ساده یک موز و کمی یخ معجونی شگفت آور از آن تهیه کنید.

روش نگهداری: توت ها میوه تابستانی هستند در زمستان بهتر است از نوع یخ زده آن مصرف نمایید. (توت یخ زده شاید از نوع وارداتی آن که فرسنگ ها مسافت طی کرده تا به فروشگاه نزدیک منزل شما برسد، تازه تر باشد.)

5. کلم بروکلی:

بروکلی سرشار از اسید فولیک است که در از بین بردن استرس، اضطراب، هراس و افسردگی بسیار سودمند است. بروکلی را در چند دقیقه در میکروویو بخارپز کنید(بروکلی را شسته ریز ریز کرده و در یک لیوان یا کاسه ای مناسب ماکروویو بریزید و روی آن را با یک کاغذ حوله ای نمدار ـ به جز پوشش پلاستیکی ـ بپوشانید). می توانید از مقداری آب لیموترش، چند قطره روغن زیتون بسیار خالص و در صورت تمایل کمی فلفل قرمز روی آن استفاده کنید.

روش نگهداری: بروکلی در تمام طول سال در دسترس شماست و شما می توانید آن را خریداری کرده و ذخیره کنید. برای این کار آن را به مدت 3 تا 4 دقیقه در آب نمک جوشیده قرار دهید و سپس فریز نمایید این کلم بروکلی را تا 2 ماه می توانید نگهداری کنید.

6. شکلات:

شکلات تیره (حاوی حداقل 75 درصد کاکائو باشد، بهترین مقدار کاکائو در شکلات 85 درصد است) نه تنها یک کاهنده استرس است ـ چه کسی شکلات را دوست ندارد؟ـ بلکه یک ماده سلامت بخش برای قلب نیز محسوب می شود. یک مطالعه در پنسیلوانیا نشان داده که خوردن 6 اونس شکلات تیره در روز میزان کلسترول بد را کاهش می دهد، کاکائوی موجود در شکلات حاوی فنول ـ ترکیبی ضد عفونی کننده و ضد التهابی است که خطر بیماری قلبی را ـ که از انباشته شدن مواد چربی بر اثر اکسیداسیون در خون و لخته شدن در سرخرگ ها ایجاد می شود ـ کاهش می دهد.

7. سبزیجات برگ سبز:

اسفناج، کلم پیچ، قاصدک، شلغم، همگی غذاهای بسیار اعجاب انگیزی هستند که از آهن همراه با مقدار زیادی ویتامین ث ـ که هر دو برای تقویت استخوان ها دندان و مو مفید هستند ـ و ویتامین آ و منیزیم ـ که هر دو به حفظ آرامش و خونسردی در شما کمک خواهند کرد ـ سرشار هستند. یک یا چند نوع از سبزیجات سبز را با آب لیمو یا پرتقال و سیر سرخ کنید یا آن را با کمی جوجه کم نمک یا آب گوشت و لوبیای سفید برای تهیه یک سوپ دلپذیر پوره کرده و سرو نمایید.

روش نگهداری: سبزیجات تازه عموماً کم هزینه تر از سبزیجات شسته و بسته بندی شده هستند. می توانید این سبزیجات را خریداری نموده و در فریزر ذخیره کنید و تا 3 ماه استفاده کنید.

8. گوشت گاو بدون چربی:

گوشت قرمز سرشار از روی، آهن و ویتامین های گروه ب (و البته پروتئین) است. همه مواد مغذی فوق در حفظ آرامش و شادی و خونسردی ما بسیار موثر هستند. همچنین این ماده غذایی سیرکننده است، یعنی شما در مدت زمان طولانی تری احساس سیری و پری خواهید داشت. دردهای ناشی از گرسنگی می تواند سبب تحریک پذیری و اضطراب در فرد شود.

روش نگهداری: گوشت جز مواد غذایی گران قیمت محسوب می شود ولی مشا می توانید نوع بدون چربی آن را تهیه کنید که هزینه کمتری خواهد داشت. اگر فریزر شما فضای کافی دارد می توانید گوشت قرمز را باز کرده و دوباره آن را در کاغذ مومی بسته بندی کرده و در فریزر بگذراید. به این ترتیب احتمال سوختگی سطح گوشت در فریزر نیز کاهش می یابد.

9. ماهی سالمون (ماهی آزاد) و سایر ماهی ها:

بیشتر انواع ماهی ها سرشار از ویتامین های گروه ب هستند، به ویژه ویتامین های ب6 و ب12 که به محافظ بدن در برابر استرس هستند. در حقیقت ویتامین ب 12 یکی از ویتامین های بسیار مهم است که در تولید سروتونین نقش دارد. کمبود ویتامین ب12 می تواند منجر به افسردگی شود. اسیدهای چرب امگا3 در ماهی آزاد به مقدار فراوان وجود دارد (به ویژه در ماهی های دریای آلاسکا که بیشترین مقدار و در ماهی های پرورشی حداقل آن دیده می شود). ماهی تن، حتی نوع کنسروشده آن نیز دارای اسیدچرب امگا3 می باشد). ماهی را در ماهی تابه یا در گریل کباب کرده و در ظرفی سبزیجات برگ سبز چیده و ماهی را همراه با کمی عدس و هویج روی آن بگذارید و به عنوان یک غذای مقوی و سالم سرو کنید. یا ماهی تن شسته و خشک شده را همراه با یک قاشق غذاخوری روغن زیتون بسیار خالص در ظرفی از سالاد سبز سرو کنید.

10. سیب زمینی شیرین:

طبق نظر متخصصان تغذیه هر چه رنگ یک ماده غذایی گیاهی بیشتر باشد برای بدن شما مفیدتر است، سیب زمینی شیرین از همه میوه ها روشن تر است. انتی اکسیدان هایی که به طور بالقوه در این ماده غذایی وجود دارد به محافظت از قلب ما کمک می کند. بعلاوه، مزه شیرین آن باعث می شود به عنوان یک دسر بسیار خوشمزه و دلپذیر مورد قبول همه باشد. شما می توانید آن ها را به تکه های 1 اینچی خرد کرده و در حرارت بالا به مدت 30 دقیقه سرخ کنید و سپس با آلوی سیاه خشک و خرد شده مخلوط کنید و در کنار بشقاب جوجه یا بوقلمون سرخ شده ـ و یا به عنوان یک وعده غذایی گیاهخواری ـ به تنهایی سرو کنید.

روش نگهداری: سیب زمینی شیرین همیشه در دسترس است. ضایعات آن را بریده و آن را در یخچال و به دور از پیاز نگهداری کنید. برخلاف سیب زمینی سفید، سیب زمینی شیرین زمانی که در جای سرد نگهداری نشود، به سرعت فاسد می شود.

11. گردو:

گردو یکی دیگر از مغزهای بسیار مقوی است که سرشار از اسید آلفا لینولنیک یا ALA و اسید چرب امگا3 است که مشابه با ماهی آزاد و شاه ماهی است. مصرف یک مشت گردو روزانه به عنوان یک میان وعده یک راه ساده برای دریافت این ماده مغذی بسیار ارزشمند می باشد. پاشیدن کمی از آن روی یک بشقاب سالاد می تواند گرسنگی و اشتهای فرد به غذا را کاهش دهد. همچنین می توانید کمی از آن را به بلغور جو دو سر به تنهایی یا همراه با کشمش یا قره قاط (یا ذغال اخته) خشک شده اضافه کنید و به عنوان یک وعده صبحانه بسیار مقوی میل نمایید.

روش نگهداری: مانند بادام و سایر دانه های روغنی گردو نیز زمانی که به صورت غیر بسته بندی خریداری شود ارزانتر است. می توانید گردو را در فریزر به مدت طولانی نگهداری کنید.

12. غلات کامل:

گندم پرک شده، جو، ، ارزن و ، تنها تعداد بسیار کمی از 19 رقم غلات سبوس داری هستند که شما می توانید بپزید و از خوردنشان لذت ببرید. غلات کامل به آهستگی هضم شده و شما را برای مدت زمان بیشتری سیر نگه می دارند. بعلاوه آن ها سطح سروتونین را بالاتر برده و باعث ایجاد حس شادی و خوشحالی بیشتری در شما می شوند. غلات کامل چون خوشمزه هستند ذهن شما را بازتر و شفاف تر می سازند. نصف فنجان از هر یک از غلات کامل همراه با یک واحد پروتئین گیاهی و بدون چربی بسیار لذت بخش خواهد بود. می توانید از دستورالعمل تهیه این مواد غذایی نیز استفاده کنید ولی بد نیست بدانید که تهیه و آماده نمودن غلات به روش خاصی نیاز ندارد، به هر حال می توانید آن ها را قبل از این که با آب بپزید در یک ظرفی به مدت چند دقیقه خشک کنید.

روش نگهداری: غلات را به طور عمده از فروشگاه های مواد غذایی بخرید و برای این که تازگی خود را حفظ کنند در فریزر نگهداری کنید.

 

نویسنده:  عالمه حریری فر

اول ذیحجه روز پیوند آسمانی ترین زوج عالم است؛ پیوندی که راه و سیره اسلام را در تاریخ رقم زد و ثمره این پیوند مبارک درخشش یازده ستاره تابناک در آسمان تشیع بود.

امروز ˈچهارشنبهˈ برابر با بیست و ششم مهر1391هجری خورشیدی، اول ذی الحجه 1433 هجری قمری و هفدهم اکتبر سال 2012 میلادی است. مهمترین رویدادهای تاریخ معاصر در این روز، به شرح زیر است:

فروردین
تاكید زیادی بر تحصیل، سفرهای دور و افراد خارجی وجود دارد. اگر با افراد خارجی ارتباط دارید مطالب زیادی را از آن ها یاد می گیرید و تجربه زیادی به دست می آورید.

اردیبهشت
افراد نزدیک به شما حساس و متغییر هستند و برای یک بار هم که شده تنها حرف خودتان را نمی زنید.سعی کنید امروز خوش قلب و انعطاف پذیر باشید.افراد جدیدی را ملاقات می کنید که با آنها رابطه احساسی خوبی برقرار می کنید.چه جالب و دوست داشتنی!

خرداد
ستارگان بین شما و دیگران رقابت ایجاد می كنند. شاید برای این كه دیگران آرزوها و تمایلات شما را بپذیرند به شدت تلاش كنید اما نگران چه هستید؟ به نظر می رسد تا حدی عصبی هستید.

تیر
رژیم غذایی شما را سرحال و شاداب کرده است. کارهای تان را به سرعت انجام می دهید و همکاران از شما میخواهند که کمی سرعت تان را کم کنید.

مرداد
امروز ستارگان روز پر معاشرت و پر از لذت را برای شما تدارك دیده اند كه در آن افراد زیادی از همراهی شما لذت خواهند برد. این فرصتی بی نظیر است كه می خواهید بیشتر بشناسیدش، خودمانی تر شوید. در این مورد دقیق عمل كنید جناب شیر! ولی بدانید كه جذابیت درونی و بیرونی شما تمامی این كارها را مثل آب خوردن برایتان ساده می كند!

شهریور
امروز خرید ایده خوبی است.اما اگر وسیله ای برای منزل باشد بیشتر خوشحال می شوید.اگر همسرتان را هم با خود ببرید تا از او نظر بخواهید بسیار بهتر است.

مهر
تکان بخورید،امروز پر از انرژی هستید و به دنبال راهی هستید که تمام مدت مشغول باشید.بد نیست که تمام روزتان را با سفرهای کوتاه و دیدارهای کوتاه و گفتگو های لذت بخش پر کنید.دیدار از فروشگاه نیز فکر شما را کاملاً مشغول خواهد کرد و حتی ممکن است تصمیم بگیرید که از همین حالا برای عید خود خرید کنید،هیچ دلیلی برای انجام ندادن این کار نیست.

آبان
یک نفر از خودش زیاد تعریف می کند و شما را عصبانی می کند.البته عصبانی شدن برای چیزهای بیهوده کار اشتباهی است.سعی کنید به مسائل مهم تر رسیدگی کنید.

آذر
پیشرفت های مثبتی در حال اتفاق افتادن هستند و شما بخوبی از این مسئله آگاهید. این خیلی هیجان انگیز است ولی هنوز باید كمی صبور باشید تا برنامه به ثمر برسند. مشكل عجله كردن در گرفتن نتایج امنیت كه ممكن است نتوانیدوقت خو را بخوبی زمان بندی و مدیریت كنید و این به سردرگمی شما ختم شود. داشتن یك روش و سیستم صحیح ممكن است خسته كننده به نظر می رسد ولی شما را به نتایجی كه می خواهید می رساند.

دی
یك دوست یا همكار مطلبی را با شما عنوان می كند سپس به دیگری موضوعی كاملاً متفاوت را می گوید. این كار او شما را واقعاً عصبانی می كند اما پیش از آن كه علتش را از او بپرسید سعی كنید آرام باشید.

بهمن
بار دیگر دوست دارید همانطور که دلخواهتان است آزاد باشید اما شخصی سعی می کند شما را محدود کند.بی طرف ماندن در بحث ها کار آسانی نیست اما بهترین کار این است که سعی کنید که مسائل را از نقطه نظر دیگران بینید و همفکرتر باشید.

اسفند
اگر در جستجوی کار یا برنامه ریزی برای یک ترفیع بوده اید.امروز ممکن است فرصتی را که منتظرش بودید به شما وارد شود. اطمینان شما از همیشه بالاتر باشد.این به روشنی صدای یک زنگ است که هر کس که به شما توجهی دارد نگاه بیندازد.

 

چکیده
 

انتخاب همسر مرحله ای مهم و سرنوشت ساز در تحقق ازدواج موفق محسوب می شود . روند رو به تزاید طلاق در سال های نخست زندگی مشترک ، بیانگر نشانگر نقصمان بینش داوطلبان ازدواج در مسایل گوناگون از جمله امور مربوط به انتخاب همسر است . اسلام این مکتب حیات بخش که سعادت انسان را تضمین می کند ، در خصوص موضوع انتخاب همسر معیارهای متعددی را ارائه کرده که در نظر داشتن آنها زمینه ساز تاسیس خانواده مطلوب به شمار می رود . در این مقاله ، معیارهای انتخاب همسر از دیدگاه اسلام در قالب شش دسته کلی تحت عناوین دینداری و ایمان ، ارزش های اخلاقی ، خصوصیات جسمی ، صلاحیت خانوادگی ، خصوصیات اقتصادی و ویژگی های اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته است . در اسلام ، بر اصل همسان همسری به عنوان معیار همسر گزینی و ضامن انجام خانواده ، در ذیل عنوان « کفویت » تاکید شده است . اما دیدگاه های ارزشی اسلام به ارائه تعریف خاصی از کفویت زن و شوهر انجامیده است . برخورد ایجابی با برخی جنبه های همسان همسری و برخورد سلبی با جنبه های دیگر (همسانی قومی ، نژادی و طبقاتی) ، نشان دهنده کوشش قانون گذار اسلام در جهت تغییر نگرش های فرهنگی نسبت به موضوع همسان همسری است .
کلید واژه ها : ازدواج ، انتخاب همسر ، معیارهای انتخاب همسر ، کفویت ، همسان همسری

مقدمه
 

ازدواج در منطق قرآن کریم زمینه ساز ایجاد آرام بخش ترین رابطه ها و آغازگر زندگی خانوادگی همراه با مودت و رحمت است . خداوند متعال کارکرد این سنت نبوی صلی الله علیه وآله را قرآن کریم چنین تبیین می فرماید : « و از نشانه های او اینکه همسرانی از جنس خودتان برای شما آفرید تا در کنار آنان آرامش یابید ، و در میانتان مودت و رحمت قرار داد ؛ در این نشانه هایی است برای گروهی که تفکر می کنند ! » (روم : 21) اما هنگامی که زندگی آن گونه که افراد توقع دارند ، پیش نمی رود ، اکثر زوج ها به حالتی از ناباوری و سرخوردگی زناشویی می رسند . سرخوردگی زناشویی (1) کاهش تدریجی دلبستگی عاطفی است که شامل کاهش توجه در رابطه با همسر ، بیگانگی عاطفی و افزایش یک نوع بی علاقگی و بی تفاوتی نسبت به همسر است . (2 ) اینک این سوال مطرح است که چرا این کانون آرامش ، مودت و رحمت جای خود را به سرخوردگی ، ناسازگاری و خشونت می دهد و در مواردی نه چندان اندک (3 ) نتیجه ای جز طلاق و جدایی ندارد ؟
تحقیقات ارائه شده توسط معاونت مطالعات و تحقیقات سازمان ملی جوانان و مرکز مطالعات و پژوهش های جمعیتی آسیا و اقیانوسه ، (4 ) در خصوص آمار طلاق در سال 1385 حاکی از آن است که بالغ بر 75 درصد طلاق ها مربوط به زوجین با کمتر از 10 سال سنوات زناشویی است . در علاوه بر این ، نزدیک به 50 درصد طلاق ها نیز در چهار سال اول زندگی اتفاق می افتد . تحقیق آقاجانی مرسا ، که به بررسی علل طلاق در سه طبقه اجتماعی بالا ، متوسط و پایین شهر تهران پرداخته نیز نشان می دهد که از بین 450 نفر از زنانی که حکم طلاق آنها صادر شده است ، 7. 48% پاسخ گویان در طبقه پایین در اولین سال زندگی مشترک با یکدیگر اختلاف داشته اند . این میزان در طبقه متوسط به 7. 34% و در طبقه بالا به 7. 46% می رسد .(5)
بررسی های به عمل آمده توسط سپهریان (6 ) در خصوص مواردی که طی سال های 1373 و 1374 در شهرستان ارومیه حکم طلاق درباره آنها صادر شده است ، نیز حاکی از آن است که 70% از خانواده های طلاق ، اظهار نموده اند که هنگام ازدواج اختلاف پیدا کرده اند . آمارهای فوق گویای این مطلب است که در مواردی که بیان آن گذشت ، شناخت دو طرف از یکدیگر تا حدی ناقص و محدود است که به مجرد ازدواج و تنها با گذشت زمانی اندک از زندگی مشترک پی به ناهماهنگی خود می برند و ادامه آن را نا ممکن می شمارند . بر اساس آمارهای فوق که بخش اندکی از تحقیقات انجام شده در این خصوص است ، ضعف شناخت در انتخاب همسر از جمله عوامل موثر در عدم سازگاری همسران جوان به شمار می رود . چنان چه بتوان بینش و آگاهی جوانان در شرف ازدواج را در مورد انتخاب همسر افزایش داد ، می توان به وقوع ازدواج های موفق و کاهش نرخ طلاق در جامعه امیدوار بود همچنان که در پژوهش آقاجانی مرسا ، که بدان اشاره شد ، 82% پاسخ گویان در طبقه پایین و 70% پاسخ گویان در طبقه متوسط و 3. 53% در طبقه بالا بر این باورند که انتخاب همسر می تواند در پایداری ازدواج بیشترین نقش را داشته باشد . (7 )
هرچند ضعف شناخت می تواند ناشی از کمبود آگاهی در مورد خصوصیات فرد مورد نظر باشد . اما عدم توجه به مهم ترین معیارهای انتخاب همسر نیز عامل عدم موفقیت بسیاری از ازدواج ها به شمار می رود . اسلام به عنوان دین برخوردار از نظام جامع ، که سعادت انسان را تضمین می کند ، در خصوص موضوع انتخاب همسر نیز معیارهای متعددی را ارائه کرده که در نظر داشتن آنها ، زمینه ساز تاسیس خانواده مطلوب به شمار می رود . این مقاله ، می کوشد معیارهای انتخاب همسر از دیدگاه اسلام را بررسی کرده و میزان اهمیت هریک را مشخص نماید.
در اسلام معیارهای انتخاب همسر در قالب شش دسته ملاک دینی ، اخلاقی و روان شناختی ، خانوادگی ، جسمانی ، اجتماعی و اقتصادی مورد توجه قرار گرفته و در منابع اسلامی در خصوص میزان اهمیت هریک مباحثی مطرح شده است . اسلام برای معیارهای مختلف وزن یکسانی در نظر نگرفته و به نوعی اولویت بندی در مورد معیارهای گوناگون پرداخته است . اینک دیدگاه اسلام را در خصوص هریک از معیارهای انتخاب همسر و میزان اهمیت آنها مورد توجه قرار می دهیم .

دینداری و ایمان
 

دینداری و ایمان به خداوند از جمله معیارهایی است که در منابع اسلامی مورد توجه جدی قرار گرفته و رعایت آن شرط اساسی در همسر گزینی به شمار آمده است . بر این اساس ، مردان و زنان مومن از وصلت با افراد بی ایمان ، حتی در صورت برخورداری از سایر معیارهای همسر مطلوب ، نهی شده اند . (بقره 221) منظور از « ایمان » در قرآن کریم ، ایمان به سه اصل(8) است که اساسی ترین آنها ، ایمان بالله خواهد بود که اگر جامع و کامل باشد ، ایمان به دو اصل دیگر را نیز تامین می کند .(9) البته ایمان صرف ادراک نیست ، بلکه عبارت است از پذیرایی و قبول مخصوصی از ناحیه نفس نسبت به آنچه درک کرده ، قبولی که باعث شود نفس در برابر آن ادراک و آثاری را که اقتضاء دارد ، تسلیم شود . نشانه چنین قبولی این است که سایر قوا و جوارح آدمی نیز آن را قبول نموده ، مانند خود نفس در برابرش تسلیم شود . (10) ایمان مقتضی عمل صالح است و ما را به انجام آن وا می دارد . (11)در واقع ، ایمان مانند چشمه ای از قلب می جوشد ، به سوی اعضا و جوارح جریان پیدا می کند و به صورت اعمال صالحه و حسنه ظاهر می شود . (12) اهمیت ایمان در انتخاب همسر از آنجا روشن تر می گردد که ریشه اخلاق و ارزش اخلاقی از دیدگاه اسلام ایمان است و برای به دست آوردن تقوا و تخلق به اخلاق شایسته ، نخست باید به تحصیل ایمان مبادرت شود . (13) با توجه به نقش دینداری در سعادت زندگی زناشویی ، می توان برخورداری از انگیزه الهی در ازدواج را نخستین گام بهرمندی از ولایت خداوند (14) و زمینه ساز تحصیل سایر معیارهای همسر مطلوب (ممتحنه : 10) به شمار آورد . اسلام همسانی دینی را شرط لازم برای تحقق ازدواج دائم دانسته(15) مسلمانان را از برقراری پیوند زناشویی با غیر مسلمانان بر حذر می دارد . (16) اهمیت دینداری در استحکام خانواده ، در تحقیقات پژوهشگران نیز به اثبات رسیده است ، به طوری که ویتز (17) و همکاران (1985) با فرا تحلیل 56 مطالعه انجام شده درباره مذهب و احساس خشنودی بیان کردند که خشنودی زناشویی ، تحت تاثیر مذهب قرار دارد . مذهب و پایبندی به آن می تواند میزان طلاق را در افراد مذهبی تا حدود نصف کاهش دهد .(18) از دیدگاه اسلام ، علاوه بر همسانی دینی زوجین ، همسانی آنان در مراتب دینداری نیز مورد توجه قرار گرفته است . چنانچه در حدیثی رسول خدا صلی الله علیه و آله مرد مومن را هم شان زن مومن و مرد مسلمان را همتای زن مسلمان قلمداد می کنند .(19) در روایت دیگری تاکید شده که اگر حضرت علی علیه السلام نبود ، همتایی در میان انسان ها برای ازدواج با حضرت زهرا علیها السلام یافت نمی شد . (20) در منابع اسلامی ، محبت اولیای الهی نیز جلوه ای از دینداری همسر به شمار آمده (تحریم : 5) و بر نقش آن در انعقاد نطفه بنده خداوند تاکید شده است . 4 همچنین منابع اسلامی ، علاوه بر موارد فوق ، که مشترک بین زن و مرد است بر وجود خصایص دیگری در زنان همچون همیاری با همسر در انجام وظایف دینی ، (21) بندگی و بازگشت از گناه به سوی خداوند تاکید کرده است ، حاصل آنکه ، می توان گفت که اسلام ازدواج با افراد همسان را مورد تاکید قرار داده است . البته بر خلاف دیدگاه همسان همسری در روان شناسی اجتماعی ، که همسانی زوجین را در تمامی عرصه ها یا لااقل در عرصه های نژاد ، دین و منزلت اقتصادی - اجتماعی لحاظ کرده است ،( 22) منابع اسلامی معیار همسانی را ، که از آن با عنوان « کفوت » نام می برند ، تنها هماهنگی سطح دینی طرفین ازدواج می دانند .

ارزش های اخلاقی
 

پایبندی به ارزش های اخلاقی از جمله مهم ترین معیارهای همسر شایسته از دیدگاه اسلام محسوب می شود . به گونه ای که بیشترین توصیه های پیشوایان دینی در خصوص توجه به وجود ارزش های اخلاقی در بین داوطلبان ازدواج ارائه شده است . ارزش های اخلاقی طیفی از احکام دستوری در چهار عرصه اخلاق فردی ، خانوادگی ، اجتماعی و زیست محیطی را در بر می گیرد . (23) از جمله ارزش های مهم اخلاقی ، که موجب رضایت مندی زناشویی می گردد ، حسن خلق است . به دلیل اهمیت فوق العاده این ویژگی ، امام رضا علیه السلام ازدواج با فرد بد اخلاق را روا ندانسته و از آن نهی می کنند . (24 ) امام صادق علیه السلام ، حسن خلق را عبارت از فروتنی ، نیکوگفتاری و خوش رویی می دانند.(25)بنابراین ، مهرورزی به همسر ، که برآیند این صفات است ، به عنوان یکی از شاخص های مهم همسر مطلوب محسوب شده است . (واقعه : 36 (26) همچنین با توجه به تاثیر گفتار در روابط همسران ، بر پرهیز از گزینش افراد بدزبان به عنوان همسر تاکید شده است . (27) علاوه بر خصوصیات فوق ، که در مرد و زن مورد تاکید قرار گرفته ، در خصوص ارزش هایی همچون نرم خویی ، (28) سپاس گزاری( 29)و پرهیز از پرخاشگری (30)در زنان عنایت ویژه ای صورت گرفته است .
بخش دیگری از ارزش های اخلاقی مورد نظر اسلام در قلمرو انتخاب همسر ، با موضوع عفت و پاکدامنی (احزاب : 59) مرتبط است . در این زمینه ، یکی از ویژگی های مهم همسر گزینی ، رعایت پوشش مورد نظر اسلام است و آن که زنان جلوه های زیبایی اندام خود را در معرض دید نامحرمان قرار ندهند . (نور : 31) (احزاب : 32) همچنان که آنان از تبرج و جلب توجه دیگران منع شده اند . وجود این خصلت در زنان ، آن چنان از اهمیت برخوردار است که دارنده آن از جمله برترین زنان به شمار آمده است . از دیگر ارزش های قابل توجه در موضوع عفاف ، این است که مرد و زن داوطلب ازدواج ، چشم خود را از مشاهده صحنه های حرام بپوشانند . عفت در گفتگو با نامحرم ، هم از نظر محتوا و هم از نظر سبک گفتگو از دیگر شاخص های مربوط به همسر گزینی است . از منابع اسلامی به دست می آید که افراد دارای روابط دوستانه با جنس مخالف نیز از صلاحیت لازم برای انتخاب شدن به عنوان همسر مطلوب برخوردار نیستند . با توجه به آن که اهتمام زنان به حضور و خودداری آنان از خروج بی مورد از منزل ، یکی از زمینه های مهم تحقق عفاف در قلمروهای پیش گفته می باشد ، این موضوع نیز به عنوان شاخصی برای تشخیص عفت زن محسوب می شود . (احزاب ، 33)(31)
در مورد مردان شایسته نیز با وجود تاکید بر خصلت غیرت و مطلوب دانستن آن ، (32 ) به تاثیرات منفی غیرت نابجا و نقش آن در ایجاد انحراف در زنان اشاره شده است . (33 ) بنا براین ، باید از ازدواج با مردانی که به گونه ای افراطی دچار بد بینی هستند ، اجتناب شود . آیات قرآن کریم با عنایت ویژه به خصیصه پاکدامنی در گزینش همسر ، مردان و زنان جامعه اسلامی را به ازدواج با افراد پاکدامن فرا خوانده (مائده :5 ؛ نساء : 24) و ایشان را از وصلت با فاسقان بر حذر داشته است . (نور : 3 و 26) (34 ) پیشوایان اسلامی نیز ضمن آن که همسانی را در عفاف دانسته اند ،(35 ) در دعاهای خود ، بر خورداری از پاکدامن ترین همسران را از خداوند طلب کرده اند . (36 ) افزون بر دو ارزش عمده اخلاقی حسن خلق و عفاف ، منابع اسلامی بر احراز خصوصیات اخلاقی و روان شناختی دیگری نیز در همسر مطلوب تاکید کرده اند . از جمله آن که ، خصلت وفاداری به عنوان یکی از صفات همسر شایسته لحاظ شده و از ازدواج با ساکنان برخی از مناطق جغرافیایی ، به دلیل وجود رگه هایی از عدم وفاداری در آنان نهی به عمل آمده است . (37 )یا ضمن تاکید بر ویژگی تعقل زن ، ازدواج با زنان کودن به دلیل رنج آور بودن معاشرت با ایشان و نیز ناتوانی آنان در تربیت صحیح فرزند جلوگیری شده است . (38 ) همچنان که پرهیز از دنیا طلبی و تفاخر به جلوه های مادی از معیارهای زن شایسته قلمداد شده است . (احزاب : 28) (39 ) سرانجام ، به ازدواج با زنانی توصیه شده که از خصیصه صبر و استقامت در برابر مشکلات برخوردار بوده و در برخورد با ناملایمات احساس ناتوانی نکنند .(40 ) اهتمام به احراز این ارزش ها در همسر است که نوید زندگی توام با آرامش را به همسران خواهد داد .(روم : 20) (41)

پی‌نوشت‌ها:
 

* دانشجوی دکتری روان شناسی تربیتی .
1 . maritial disaffection
2 . سمانه کوهی ، و دیگران ، معرفی مدل درمانی سرخوردگی زناشویی در زوجین ، مشاوره خانواده و بهداشت جنسی ، ص 226 .
3 . حسین بستان ، اسلام و جامعه شناسی خانواده ، ص 11 .
4 . همان ، ص 25 .
5 . همان ، ص 51 .
6 . همان ، ص 19 .
7 . حسین آقای جان ، « عوامل موثر بر طلاق بر حسب طبقه اجتماعی مورد : شهر تهران » جامعه شناسی ، ش 2 ، ص 55 .
8 . توحید ، نبوت و معاد .
9 . محمد تقی مصابح یزدی ، اخلاق در قرآن (مشکلات) ، تحقیقق و نگارش محمد حسین اسکندری ، ج 1 ، ص 130 .
10 . سید محمد حسین طباطبایی ، المیزان ، ترجمه سید محمد باقر موسوی همدانی ، ج 11 ، ص 484 .
11 . محمد تقی مصابح یزدی ، اخلاق در قرآن (مشکلات) ج 1 ، ص 166 .
12 . همان ، ج 1 ، ص 147 .
13 . همان ، ج 1 ، ص 166 .
14 . محمد محمدی ری شهری ، تحکیم خانواده از نگاه قرآن و حدیث ، ترجمه حمید رضا شیخی ، ص 74 .
15 . امام خمینی ، تحریر الوسیله ، ج 2 ، ص 285 .
16 . willts , F . K .
17
18 . مجتبی حیدری ، دینداری و رضامندی خانوادگی ، ص 35 .
19 . محمد بن یعقوب کلینی ، الکافی ، ج 5 ، ص 341 .
20 . محمد بن علی صدوق ، من لا یحضره الفقیه ، ج 3 ، ص 393 .
21 . نهج الفصاحه ، ص 511 ؛ محمد بن علی صدوق ، من لا یحضره الفقیه ، ج 2 ، ص 578 .
21 . محمد بن یعقوب کلینی ، کافی ، ج 5 ، ص 337 .
22 . Michael Hughes , and et al ., Sociology : the core , P . 326
23 . ملانی و جودیت اسمتانا کیلن رشد اخلاقی ؛ کتاب راهنما ، ترجمه محمدرضا جهانگیر زاده قمی ، و دیگران ، ج 1 ، ص 33 .
24 . محمد بن یعقوب کلینی ، کافی ، ج 5 ، ص 563 .
25 . همان ، ج 2 ، ص 103 .
26 . همان ، ج 5 ، ص 326 ؛ سید فضل الله الراوندی ، النوادر للراوندی ، ص 48 ؛ حسن طبرسی ، مکارم الاخلاق ، ص 216 .
27 . محمد بن علی صدوق ، من لا یحضره الفقیه ، ص 429 ؛ محمد بن الحسن ، تهذیب الاحکام ، ج 7 ، ص 400 .
28 . محمد بن یعقوب کلینی ، الکافی ، ج 5 ، 324 .
29 . سید فضل الله الرواندی ، النوادر للراوندی ، ص 48 .
30 . محمد بن یعقوب کلینی ، الکافی ، ج 5 ، ص 323 ، فیض کاشانی ، مهجه البیضا ، ج 3 ، ص 86 .
31 . همان ، ص 323 .
32 . همان ، ص 536 .
33 . محمد باقر مجلسی ، بحار الانوار ، ج 74 ، ص 216 .
34 . محمد بن الحسن طوسی ، تهذیب الاحکام ، ج 7 ، ص 400 ؛ محمد محمدی ری شهری ، تحکیم خانواده از نگاه قرآن و حدیث ، ص 104 .
35 . محمد بن یعقوب کلینی ، کافی ، ج 5 ، ص 347 .
36 . همان ، ص 324 .
37 . محمد بن علی صدوق ، من لا یحضره الفقیه ، ص 393 ؛ یعقوب کلینی ، کافی ، ج 5 ، ص 352 ؛ محمد بن علی صدوق ، من لا یحضره الفقیه ، ص 566 .
38 . محمد بن یعقوب کلینی ، کافی ، ج 5 ، ص 353 - 354 .
39 . مولی محسن فیض کاشانی ، المحجه البیضاه فی تهذیب الاحیاء ، ج 3 ، ص 86 .
40 . محمد بن یعقوب کلینی ، کافی ، ج 5 ، ص 323 .
41 . محمد بن علی صدوق ، من لا یحضره الفقیه ، ج 3 ، ص 389 .
 

منبع: نشریه اسلام و پژوهش های تربیتی شماره 4