عنوان :
حاجي سيدابوترابي
نويسنده :
سيدمحمدمهدي
سال :
1365
استاد :
سيد محمد باقرحجتي
دانشگاه :
دانشگاه تربيت مدرس
موضوع :
چکيده : مقدمتان في علوم القرآن در اصل مقدمه دو تفسير به نامهاي المباني لنظم المعاني و المحرر الوجيز بوده كه با اهتمام آرتور جفري در يك مجلد به چاپ رسيده است . بخش اول و دوم اين كتاب را به ترتيب آقايان مجيد معارف و عبدالوهاب شاهرودي ترجمه ، نقد و تحقيق كرده‌اند . بخش اخير اين اثر كه شامل فصل نهم و دهم مقدمه المباني و تمام مقدمه المحرر الوجيز است ، در اين پايان‌نامه بررسي شده و اموري كه انجام گرفته عبارتند از : تصحيح اغلاط مطبعي، شرح اعلام، استخراج مأخذ روايات و اشعار و استدراك مطالب در منابع ديگر.
عنوان :
ترجمه, نقد و بررسي مقدمتان في علوم القرآن
نويسنده :
عبدالوهاب شاهرودي
سال :
1365
استاد :
سيد محمد باقرحجتي
دانشگاه :
دانشگاه تربيت مدرس
موضوع :
چکيده : كتاب مقدمتان في علوم القرآن از جمله متون كهن در علوم قرآني است كه در قرنهاي 5 و 6 هجري به رشته تحرير درآمده است . مقدمتان مقدمه دو تفسير است . مقدمه نخست متعلق به تفسير « المباني في نظم المعاني » است كه به سال 425 هجري به تحرير درآمده است . اين كتاب مشتمل بر ده فصل است . با تمامي كوششهاي انجام گرفته، تا به حال از نويسنده آن اطلاعي به دست نرسيده است . مقدمه ديگر، مربوط به تفسير المحررالوحيز في تفسير الكتاب العزيز كه نويسنده آن ابن عطيه (480ـ545) از مفسران و فقها و قاضي القضاة شهر قرطبه است .
عنوان :
ترجمه‌ي كتاب «اعجاز قرآن باقلاني»
نويسنده :
سيد حسين ميردامادي
سال :
1364
استاد :
سيد جعفر سامي الدبوني
دانشگاه :
دانشگاه تهران
موضوع :
در اين پايان‌نامه ،در آغاز شرح حال باقلاني آمده است و اكتاب اعجاز قرآن او معرفي شده است؛ سپس كتاب ياد شده از صفحه‌ي 47 تا 200 ترجمه شده است و گاهي برخي از واژگان شرح شده است.
عنوان :
ترجمه‌ي اعجاز قرآن باقلاني
نويسنده :
قاسم كفاش
سال :
1364
استاد :
سيد جعفر سامي الدبوني
دانشگاه :
دانشگاه تهران
موضوع :
در اين پايان‌نامه صفحات 194ـ342 اعجاز القرآن باقلاني ترجمه شده است. موضوعات مورد بحث عبارت است: خطبه‌هاي رسول اكرم و علي(ع) و خلفا و مقايسه‌ي آنها با قرآن، اشعار مشهور جاهلي مثل امرء القيس و مقارنه‌ي آنها با قرآن.
عنوان :
اسرائيليات در تفسير
نويسنده :
سيد محمد حسين ميرصادقي
سال :
1364
استاد :
سيد محمد باقر حجتي
دانشگاه :
دانشگاه تربيت مدرس
موضوع :
مقصود از اسرائيليات ، اخبار يهوديان است،لكن آن را به اخبار مسيحيان نيز تعميم مي‌دهند . در اين پايان‌نامه در زمينه اين موضوع مباحث زير بررسي مي‌شوند: تاريخچه تفسير، تفسير در دوران نبوي، تفسير در دوره صحابه، معناي اسرائيليات ،تلاشهاي نافرجام در كاهش ارزش قرآن، عوامل ورود اسرائيليات به تفاسير، شخصيتهايي كه موجب ورود اسرائيليات به فرهنگ اسلامي شدند، آيا نقد اسرائيليات جايز است ؟ نمونه‌هايي از تفاسير قرآن و موضع نويسندگان آنها در قبال اسرائيليات .
عنوان :
استكبار از ديدگاه قرآن و سنت
نويسنده :
مريم شايسته
سال :
1364
استاد :
سيد محمد باقر حجتي
دانشگاه :
آزاد اسلامي تهران شمال
موضوع :
مباحث اين پايان‌نامه عبارتند از : معناي لغوي و اصطلاحي استكبار و استضعاف ،انگيزه‌هاي استكبار،ويژگيهاي مستكبران، استضعاف در پرتو بيان قرآن و حديث، پيامدهاي استكبار و استضعاف،راههاي مقابله با استكبار و استضعاف.
عنوان :
ترجمه, نقد و تحقيق كتاب مقدمتان في علوم القرآن (بخش اول)
نويسنده :
مجيد معارف
سال :
1364
استاد :
سيد محمد باقرحجتي
دانشگاه :
دانشگاه تربيت مدرس
موضوع :
چکيده : در پايان‌نامه حاضر، بخش اول اين اثر ترجمه و تحقيق و نقد شده است . شيوه اغلب مفسران قرآن آن است كه قبل از شروع تفسير قرآن، نخست مقدمه‌اي در باب شاخه‌هاي مختلف علوم قرآني مي‌نگارند و بعد از اعلام نظريات خويش،به امر تفسير مشغول مي‌شوند. اين سنت از ديرباز معمول دانشمندان بوده است . از بين مقدمه‌هاي مهمي كه به شرح و تحقيق در شاخه‌هاي مختلف علوم قرآني پرداخته‌اند، مقدمه تفاسير ارزشمند المباني و المحررالوجيز است كه تفسير اول متعلق به قرن پنجم هجري و اثر يكي از نويسندگان اسلامي است كه به دليل حذف صفحه اول اين تفسير نام ايشان معلوم نيست. تفسير دوم از دانشمد معروف قرن ششم هجري « ابن عطيه اندلسي» است . هر دو مقدمه را فردي به نام « آرتور جفري » تصحيح و در مصر در يك مجله به نام مقدمتان في علوم القران به چاپ رسانيده است.
عنوان :
تفسير كلامي قرآن مجيد
نويسنده :
سيد محمد حسين روحاني
سال :
1363
استاد :
آذرنوش آذرتاش
دانشگاه :
دانشگاه تهران
موضوع :
اين رساله در سه بخش به با اين عنوان‌ها نگارش درآمده است: بخش اول، علم تفسير و ارتباط آن با تفسير كلامي قرآن مجيد : شناسايي تفسير، تفسير در تاريخ؛ بخش دوم،تأويل وارتباط آن با تفسير كلامي قرآن مجيد؛ بخش سوم، اصول اعتقادي در قرآن مجيد : جهان پنهان،يكتاپرستي،پيامبري ، جبر و اختيار.
عنوان :
ترجمه وتحقيق بخشي از «الاتقان في علوم القرآن»(از نوع 77 تا پايان كتاب)
نويسنده :
ابوالفضل بهرام‌پور
سال :
1355
استاد :
محمد غفراني
دانشگاه :
دانشگاه تهران
موضوع :
در اين پايان“امه بخش ياد شده ترجمه و با كمك كتب تفسير و علوم قرآن شرح شده است. اين بخش شامل اين موضوعات است:شناخت تفسير و تأويل و بيان شرافت آن وحاجت به آن، شناخت شروط و آداب مفسر، غرائب تفسير، و طبقات مفسران.
عنوان :
ترجمه و تحقيق كتاب مذاهب التفسير الاسلامي
نويسنده :
سيد باقر موسوي
سال :
1354
استاد :
محمد غفراني
دانشگاه :
دانشگاه تهران
موضوع :
بخش ترجمه و تحقيق شده شامل اين موضوعات است: تعريف علم تفسير ، فرق تفسير و تأويل ،محكم و متشابه ،تعبيرات مجازي آيات و احاديث و نزاع اهل سنت و معتزله ،پيروي معتزله از عقل و اهل سنت از نقل، اختلافات آنان در عقايد، نزاع آن دو درباره‌ي كرامات اوليا(خرق عادات) ، تمسك معتزله به مبدأ لطف، شفاعت، نظريات مربوط ، حمل عرش.
