تبیان، دستیار زندگی

به كسي كه در شهر خودش مشهور باشد سيد است ، آیت الله سیستانی: اگر انسان يقين يا اطمينان به خلاف نداشته باشد، مي شود خمس داد. اگر چه انسان به سيدبودن او يقين نداشته باشد، مي شود خمس داد.

كسي كه زنش سيده است بنابر احتياط واجب نبايد به او خمس بدهدكه به مصرف مخارج خودش برساند، آیت الله سیستانی: ولي اگر مخارج ديگران بر آن زن واجب باشد و نتواند مخارج آنان رابدهد، جايز است انسان خمسش را به آن زن بدهد كه به مصرف آنان برساند و همچنين است دادن خمس به او كه در نفقات غير واجبه اش صرف نمايد. ولي اگر مخارج ديگري دارد كه به آن محتاج است و بر شوهرش واجب نيست ، جايز است شوهر از بابت خمس به زن بدهد كه به مصرف آن مخارج برسد.

اگر مخارج سيدي كه زوجه انسان نيست بر انسان واجب باشد بنابراحتياط واجب نمي تواند از خمس ، خوراك و پوشاك آیت الله سیستانی: و ساير نفقات واجبه او را بدهد، ولي اگر مقداري خمس به او بدهدكه ... او را بدهد ولي اگر مقداري خمس ملك او كند كه به مصرف ديگري - غير مخارج خودش كه بر خمس دهنده واجب است - برساند، مانعي ندارد.

به سيد فقيري كه مخارجش بر ديگري واجب است و او نمي تواند مخارج آن سيدرا بدهد آیت الله سیستانی: يا دارد و نمي دهد، مي شود خمس داد. مي شود خمس داد.

احتياط واجب آن است كه بيشتر از مخارج يك سال به يك سيد فقير خمس ندهند.

اگر در شهر انسان سيد مستحقي نباشد آیت الله سیستانی: و يقين يا اطمينان داشته باشد كه بعدا نيز پيدا نمي شود، يا نگهداري خمس تا پيدا شدن مستحق ممكن نباشد، بايد خمس را به شهر ديگر ببرد و به مستحق برساند و مي تواند مخارج بردن آن را از خمس بردارد و اگر خمس از بين برود... و احتمال هم ندهد كه پيداشود، يا نگهداري خمس تا پيدا شدن مستحق ممكن نباشد، بايد خمس را به شهر ديگري ببرد و به مستحق برساند و احتياط آن است كه مخارج بردن آن رااز خمس برنداردو اگر خمس از بين برود، چنانچه در نگهداري آن كوتاهي كرده بايد عوض آن را بدهدو اگر كوتاهي نكرده چيزي بر او واجب نيست .

هرگاه در شهر خودش مستحقي نباشد آیت الله سیستانی: اگر چه يقين يا اطمينان داشته باشد كه پيدا مي شود و نگهداري خمس تاپيدا شدن مستحق ممكن باشد... ولي احتمال دهد كه پيدا شوداگرچه نگهداري خمس تا پيدا شدن مستحق ممكن باشد مي تواند خمس را به شهر ديگري ببرد و چنانچه در نگهداري آن كوتاهي نكند و تلف شود، نبايد چيزي بدهد ولي نمي تواند مخارج بردن آن را از خمس بردارد.

اگر در شهر خودش مستحق پيدا شود، آیت الله سیستانی: چنانچه موجب تأخيري كه اهمال در ايصال حق محسوب شود، نباشد... باز هم مي تواند خمس را به شهر ديگر ببرد و به مستحق برساند، ولي مخارج بردن آن را بايد از خودش بدهد و درصورتي كه خمس از بين برود، اگر چه در نگهداري آن كوتاهي نكرده باشد ضامن است .

اگر با اذن حاكم شرع خمس را به شهر ديگر ببرد و از بين برود لازم نيست دوباره خمس بدهد و همچنين است اگر به كسي بدهد كه از طرف حاكم شرع وكيل بوده كه خمس را بگيرد و از آن شهر به شهر ديگر ببرد.

آیت الله سیستانی: جايز نيست جنسي را به زيادتر از قيمت واقعي حساب نموده و بابت خمس بدهد و در مسأله 1789 گذشت كه دادن جنس ديگر غير از پول ، طلا و نقره ومانند آنها مطلقا محل اشكال است . اگر خمس را از خود مال ندهد و از جنس ديگر بدهد، به احتياطواجب بايد از حاكم شرع اجازه بگيرد و بايد به قيمت واقعي آن جنس حساب كند، وچنانچه گرانتر از قيمت حساب كند، اگر چه مستحق به آن قيمت راضي شده باشد بايدمقداري را كه زياد حساب كرده بدهد.

كسي كه از مستحق طلبكار است و مي خواهد طلب خود را بابت خمس حساب كند، بنابر احتياط واجب بايد خمس را به او بدهد و بعد مستحق بابت بدهي خود به او برگرداند. ولي اگر با اذن حاكم شرع باشد اين احتياط لازم نيست . آیت الله سیستانی: و مي تواند از مستحق وكالت گرفته و خود از جانب او قبض نموده وبابت طلبش دريافت كند.

آیت الله سیستانی: مالك نمي تواند خمس را به مستحق داده و بر او شرط كند كه آن را به او برگرداند، ولي اگر مستحق پس از گرفتن خمس راضي شود، آن را به او برگرداندمانعي ندارد، مثلا كسي كه مقدار زيادي خمس بدهكار است و فقير شده و مي خواهدمديون اهل خمس نباشد، اگر مستحق راضي شود كه خمس را از او بگيرد و به او ببخشد،اشكال ندارد. مستحق نمي تواند خمس را بگيرد و به مالك ببخشد، ولي كسي كه مقدار زيادي خمس بدهكار است و فقير شده آیت الله سیستانی: عبارت "و اميد چيزدار شدنش هم نمي رود" در رساله آيةالله سيستاني ذكر نشده است . و اميد چيزدار شدنش هم نمي رود ومي خواهد مديون اهل خمس نباشد، اگر مستحق راضي شود كه خمس را از او بگيرد و به او ببخشد، اشكال ندارد.