پرسش

طبق مسائل تاریخ امام علی ع دختر خود را به عقد عمر در میا ورد.
با توجه به تفاوت سنی میان این دو و ناحق بودن عمر این امر چگونه توجیه میشود؟
دانشجوی فلسفه دانشگاه علامه ترم 3

پاسخ

با سلام و تحیت.
دوست عزیز!

در مورد ازدواج دختر امیرالمؤمنین(ع) با عمر باید گفت: در تحقق این ازدواج اختلاف زیادی بین علما و مورخین وجود دارد.

برخی مطابق با اهل سنت، این قول را پذیرفته اند كه "ام كلثوم" زوجه عمر گردیده است.

برخی علمای شیعه، همچون "شیخ مفید" و "شیخ صدوق" و... به كلی منكر این ازدواج هستند و آن را قبول ندارند و راوی روایت ازدواج را موثق نمی دانند، و اعتماد به روایت او ندارند، و احتمال می دهند كه این ساخته دست خلفا بوده است. از قضا راوی راویت شخصی است به نام "زبیر بن بكار" كه در علم رجال متهم به بغض و عناد با امیرمؤمنان(ع) می باشد. برای چنین واقعه ای تك روایتی، آن هم از چنین شخصی نمی تواند مورد استناد باشد.

لازم به ذكر است كه اكثر كتب تاریخی ازدواج "ام كلثوم" را تنها با "عون بن جعفر"، و سپس با "محمد بن جعفر" نقل كرده اند. لذا نمی توان در این زمینه نظری قاطع داد.

البته بعضی هم كه تحقق این ازدواج را قبول كرده اند، در كنار آن مداركی دارند كه می گوید امام علی با این ازدواج موافق نبود، ولی انكار خلیفه وقت فتنه می آفرید. نقل است كه هر چه امام علی(ع) بهانه آوردند كه "ام كلثوم" دختر صغیره ای است و...، تا خلیفه منصرف شود، او پافشاری نمود، و حتی تهدید به قتل امیرالمؤمنین كرد؛ لذا از روی اكراه و تحت فشار، امام علی(ع) به این ازدواج رضایت دادند.

ضمنا، "ابن شهرآشوب" نقل كرده است كه "ام كلثوم" به ازدواج عمر درآمد، ولی در آن زمان تا كشته شدن خلیفه كودك بود!

برای مطالعه بیشتر می توانید به كتاب "سفینةالبحار" شیخ عباس قمی(ره)، ج2، ص223ـ222 و "ناسخ التواریخ"، نوشته محمدتقی سپهر، ص244ـ242 و "منتهی الآمال"، شیخ عباس قمی(ره)، چاپ اسلامیه، ج1، ص135، و دیگر كتب تاریخی مراجعه نمائید.

پیروز باشید.

مشاوره مذهبی ـ قم