پرسش

با سلام
آقا (خانم)من از هر سایتی سؤال كردم جوابمو ندادن لطفآ شما جواب بدین تا دعاتون كنم.
با تشكر
1-آیاتی كه در رابطه با وجوب پرداخت خمس و حكم مرتدین نازل شده كدامند؟
2- چرا "آزر" در قرآن به عنوان اب)پدر(ولی در تفاسیر عمو نام برده شده.آیا اهل سنت نمی توانند با دستاویز قرار دادن این موضوع "ولی" را دوست معنی كنند.
مؤید باشید.

پاسخ

با عرض سلام و تحیت.
دوست محترم!
1. درباره آیات وجوب خمس به كد 10637 و درباره آیات ارتداد به كد 4097 در بخش تازه های مذهبی سایت مراجعه نمایید، إنشاءالله پاسخ خود را خواهید یافت؛ و در صورتی كه سؤال و یا ابهامی باقی ماند، می توانید دوباره با ما مكاتبه نمایید.
2. درباره معانی كلمات قرآن، به مانند هر متن دیگری، یك اصل كلی وجود دارد، و آن این كه اصل در تفسیر هر كلمه ای، حمل بر معنای ظاهر آن است؛ مثلاً "أب" برای پدر استعمال می شود، مگر این كه قرینه ای بر خلاف آن باشد؛ قرینه ای مبنی بر این كه معنای ظاهر و عرفی كلمه مقصود نیست، بلكه معنای دیگری مورد نظر می باشد.
مفسران شیعه به استناد ادله قطعی شرعی، وجود قرینه ای شرعی را در این مقام اثبات می كنند. از پیامبر روایتی نقل شده است كه فرمود: "لم یزل ینقلنی الله من أصلاب الطاهرین إلی أرحام المطهّرات حتی أخرجنی فی عالمكم هذا لم یدنسنی الجاهلیة" یعنی همواره خداوند مرا از صلب پدران پاك به رحم مادران پاك منتقل ساخت، و هرگز مرا به آلودگی های دوران جاهلیت آلوده نكرد.
این موضوع كه پیامبران از نسل پدران و مادران خداپرست و موحد بوده اند مورد اتفاق شیعه و سنی است؛ و همین قرینه ای است برای این كه "آزر" نمی توانسته پدر ابراهیم باشد؛ چرا كه در غیر این صورت این مضمون قطعی شرع مخدوش می شود. پس معنای كلمه "أب" در این جا پدر نیست.
اما این كه آذر عموی حضرت ابراهیم بوده است، به موجب روایاتی كه از اهل بیت رسیده ثابت می شود؛ به علاوه این كه در جای دیگری از قرآن نیز كلمه "أب" به معنای عمو استعمال شده است. "قالوا نعبد إلهك و إله آبائك ابراهیم و اسمعیل و اسحق إلهاً واحداً" یعنی فرزندان یعقوب به او گفتند: ما خداوند تو و خداوند پدران تو ابراهیم و اسمعیل و اسحق را می پرستیم ـ (بقره/133) ـ در حالی كه اسماعیل عموی یعقوب بود، نه پدر او.
دوست محترم!
درباره معنای كلمه "ولی" نیز باید گفت: هم اصل فوق الذكر ـ حمل بر معنای حقیقی و عرفی كلمه ـ و هم قرینه، موجب حمل آن به معنای سرپرستی و رهبری است.
مثلا در آیه 55 سوره مباركه مائده ـ «إنّما ولیّكم الله ورسوله والذین آمنوا الذین یقیمون الصلوة ویؤتون الزّكوة وهم راكعون» ـ با ترجمه "ولی" به معنای دوست، آیه بی معنی می شود؛ زیرا دوستی و یاری در همه حال باید صورت گیرد و شامل همه مسلمین است، و نه فقط كسانی كه در حال ركوع زكات می دهند.
قرینه دیگر این كه سایق آیه اقتضا دارد كه ولایت خدا و رسول و كسانی كه در حال ركوع زكات می دهند به یك معنا باشد؛ و ولایت در مورد خدا به طور قطع به معنای سرپرستی است، كما این كه در آیه بعد نیز به همین معنا آمده كه هر كس ولایت و حكومت خدا و رسول و كسانی كه ایمان آورده اند را بپذیرد، در زمره حزب الله و رستگاران است.
برای مطالعه بیشتر می توانید به كتب تفسیر ذیل مراجعه نمایید:
1. تفسیر نمونه، ج4، ص423.
2. تفسیر المیزان، ج6، ص1.
در پناه حق.
مشاوره مذهبی ـ قم.