پرسش

بنام خدا و با سلام خدمت شما عزیزان
در باره آرا و اندیشه های سید جعفر كشفی مطلب می خواهم. خواهشمند است راهنمایی فرمائید. با تشكر

پاسخ

با عرض سلام و تحیت.
دوست محترم!
"سید جعفر بن اسحاق دارابی" معروف به كشفی، از علمای قرن دوازدهم هجری(1268ـ1189) است كه در دوران قاجاریه می زیسته است. او پس از تحصیل مقدمات در یزد برای تحصیلات عالی رهسپار نجف شد، و از جمله شاگردان مرحوم سید محمد بحرالعلوم شد.
به نوشته كتاب "الذریعه" او دارای تأییدات ربانی و ریاضات نفسانی، باهوش سرشار و استعداد فراوان بود، و به عنوان فقیهی اصولی و عارفی سالك و حكیمی آگاه مشهور شد.
با حمله وهابیون افراطی به كربلا و نجف به ایران بازگشت، و در شهرهای اصفهان، یزد و اصطهبانات اقامت كرد.
از زندگی او متأسفانه اطلاع دقیقی در دست نیست، اما او صاحب تألیفات زیادی است، و چون در برهه ای از تاریخ ایران می زیست كه توأم با حوادث اجتماعی و سیاسی فراوان و تأثیرگزاری بود، نظرات او مورد توجه قرار گرفت.
بعد از مسافرت های متعدد، سرانجام به درخواست حسام السلطنه، والی بروجرد در آن شهر ماندگار شد، و كتب مهم خود، یعنی "تحفة الملوك" و"میزان الملوك"، را درباره فلسفه سیاست از نظر اسلام را نگاشت.
كشفی كه به دلیل داشتن كشف و كرامات به این نام معروف شده بود، با فرقه های متنوع آن دوره مثل شیخیه، اخباری، تصوف و بابیّه به مقابله برخاست، و كتاب هایی در رد آنان نگاشت. بیشتر كتب وی خطی است و از میان آن ها تنها آثار ذیل منتشر شده است:
1."میزان الملوك و الطوائف و صراط المستقیم و سلوك الخلائف"(فلسفه سیاست).
2."تحفة الملوك"(فلسفه سیاست).
3."اجابة المضطرین"(كلام و سیاست).
4."كفایة الایتام"(فقه كامل).
نسخه خطی چند اثر دیگر وی در كتابخانه آیت الله مرعشی نجفی موجود است.
درباره اندیشه های وی می توان به اعتقاد وی به لزوم اخلاق بودن سیاست اشاره كرد.
از نظر وی حكیم یا فیلسوف با رهیافتی اخلاقی به سیاست تلاش می كند، و با پند و اندرز، آن حوزه را متخلق و سالم نگه می دارد. وی ضمن ضروری دانستن دولت برای جامعه، دولت را به خوب و بد تقسیم كرده و ملاك آن را حق و باطل می شمارد.
او همچنین نخستین آفریده خدا را عقل دانسته، و آن را به دلیل قرابتی كه به ذات حق دارد، جوهری نورانی می داند. بنابراین در روش بحث های او عقل مرتبه نخست را دارد، و پس از آن به سراغ نقل می رود، و با استمداد از آن به تكمیل بنیادهای نظریه خویش می پردازد.
او حكومت را از آن مجتهدین می دانست؛ اما همزمان معتقد بود نمی توان شرایط كامل مجتهد حاكم را در یك تن یافت.
درباره او علاوه بر آثارش می توانید به كتاب "اندیشه های سیاسی سید جعفر كشفی" نوشته عبدالوهاب فراتی، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، مراجعه نمایید.
در پناه حق.
مشاوره مذهبی ـ قم.