پرسش

با سلام.سوال من این است :
من حاجت بزرگی از خدا داشتم كه برای رسیدن به ان هم تلاش زیاد كردم و هم بسیار دعا كردم. ولی نمی دانم چرا خداوند
حاجت مرا نداد. میدانم كه اولین باسخ شما
این است كه حتما صلاح نبوده است و خدا
صلاح شما را بهتر میداند.ولی این حرف نمیتواند مرا قانع كند چون من معتقد بودم كه تلاش بعلاوه توكل و امید به خدا حتما باعث موفقیت میشود.ولی اینگونه نشد.
من مطمئن هستم كه با خلوص دعا كردم. اصلا فكر نمیكردم خدا مرا با این همه امید كه به او داشتم ناامید كند.حالا احساس دوگانه ای به خدا دارم .نمیدانم چكار كنم؟
هر وقت یاد این موضوع میافتم كه خدا مرا
ناامید كرده است در چشمهایم اشك جمع میشود و در دل به خدا میگویم:
ما هكذا الضن بك و لا اخبرنا من فضلك یا كریم.

پاسخ

با عرض سلام و تحیت.
دوست محترم!
جواب اصلی ما همان است كه شما حدس زده اید. این یك واقعیت است كه خدا هرگز از وعده خود تخلف نمی كند. و همو وعده كرده كه «أدعونی أستجب لكم» پس حتما پاسخ دعای شما را داده است. اما پاسخی داده كه بیش از دعای شما به نفع شما باشد. در روایات است كه وقتی خدا حاجت مؤمنی را روا نمی كند، به جای آن در آخرت آنچنان نعمت می دهد كه بنده می گوید ای كاش هیچكدام از دعاهای من مستجاب نمی شد.
با این وجود، برای آن كه هر چه بیشتر دعای ما به شكلی كه می خواهیم مستجاب باشد، شرائطی هست كه مفید است.
توجه به كیفیت شرایط استجابت دعا روشنگر حقایق تازه ای در زمینه مسئله به ظاهر پیچیده دعا است، و اثر سازنده آن را آشكار می سازد. در روایات اسلامی شرایطی برای استجابت دعا می خوانیم، از جمله:
الف) برای اجابت دعا باید قبل از هر چیز در پاكی قلب و روح كوشید و از گناه توبه كرد، خودسازی نمود و از زندگی رهبران الهی الهام گرفت.
از امام صادق(ع) نقل شده است كه فرمودند: "مبادا هیچ یك از شما از خدا تقاضایی كند مگر این كه نخست حمد و ثنای او را بجا آورده و درود بر پیامبر اكرم(ص) و آل او بفرستد و بعد به گناه خود نزد او اعتراف(و توبه) كند، و سپس دعا نماید.(سفینة البحار، ماده "دعا")
ب) در پاكی زندگی از اموال غصبی و ظلم و ستم بكوشید، و تغذیه تان از حرام نباشد، زیرا از پیامبر اكرم(ص) نقل است كه: "من أحب أن یستجاب دعائه فلیطب مطعمه و مكسبه" یعنی كسی كه دوست دارد دعایش مستجاب گردد باید غذا و كسب خود را پاك كند.(سفینة البحار، ماده "دعا")
ج) عمل به پیمان های الهی ـ ایمان و عمل صالح و امانت داری و درست كاری یكی دیگر از شرایط استجابت دعا است، زیرا كسی كه به عهد خویش در برابر پروردگارش وفا نكند نباید انتظار داشته باشد كه مشمول وعده اجابت دعا از ناحیه پروردگارش باشد.
كسی نزد امیرالمومنین(ع) از عدم استجابت دعایش شكایت كرد و گفت با این كه خداوند فرموده دعا كنید من اجابت می كنم، چرا ما دعا می كنیم و به اجابت نمی رسد؟!
امام در پاسخ فرمودند: "إن قلوبكم خان بثمان خصال"، یعنی قلب و فكر شما در هشت چیز خیانت كرده و لذا دعای شما مستجاب نمی شود:
1. شما خدا را شناخته اید اما حق او را ادا نكرده اید؛ به همین دلیل شناخت شما سودی به حالتان نداشته!
2. شما به فرستاده او ایمان آورده اید، و سپس با سنتش به مخالفت برخاسته اید؛ پس ثمره ایمان شما كجاست؟!
3. كتاب او را خوانده اید ولی به آن عمل نكرده اید، گفتید: شنیدیم و اطاعت كردیم، سپس به مخالفت برخاستید!
4. شما می گویید از مجازات و كیفر خدا می ترسید، اما همواره كارهایی می كنید كه شما را به آن نزدیك می سازد...
5. می گویید به پاداش الهی علاقه دارید اما همواره كارهایی انجام می دهید كه شما را از آن دور می سازد...
6. نعمت های خدا را می خورید و حق شكر او را ادا نمی كنید.
7. به شما دستور داده شده دشمن شیطان باشید و شما طرح دوستی با او می ریزید. ادعای دشمنی با شیطان دارید اما در عمل با او مخالفت نمی كنید.
8. شما عیوب مردم را نصب العین خود ساخته و عیوب خود را پشت سر افكنده اید...
با این حال، چگونه انتظار دارید دعایتان به اجابت برسد؟! تقوا پیشه كنید، اعمال خویش را اصلاح نمایید امر به معروف و نهی از منكر كنید تا دعای شما به اجابت برسد.(سفینة البحار، ماده"دعا")
د) دیگر از شرایط استجابت دعا توأم گشتن آن با عمل و تلاش و كوشش است، چنان كه در كلمات قصار امیر مومنان علی(ع) می خوانیم: "الداعی بلاعمل كالرامی بلاوتر!" دعاكننده بدون عمل و تلاش مانند تیرانداز بدون زه است!(نهج البلاغه، حكمت 337)
مجموع شرایط بالا روشنگر این واقعیت است كه دعا نه تنها نباید جانشین اسباب طبیعی و وسایل عادی برای وصول به هدف در انسان گردد، بلكه برای اجابت آن باید در برنامه های زندگی دعاكننده دگرگونی كلی به عمل آید، و روحیات شخص نوسازی شود، و در اعمال پیشین تجدیدنظر كند، و در راستای وصول به آن عمل كند.
در مورد شرایط استجابت دعا به پاسخ كد 24406، و در مورد علل مستجاب نشدن دعا به پاسخ كد 16893 در بخش تازه های مذهبی سایت نیز می توانید مراجعه نمایید.
با آرزوی توفیق.
مشاوره مذهبی ـ قم.