پرسش

با سلام
چرا عارفان در مورد رسیدن به خدا نظریات متفاوتی دارند ؟ بعضی معتقدند كه انسان با خدا یكی میشود ویا انسان با چشم سوم خدا را خواهد دید ویا اینكه ماجرای سیمرغ بلاخره حق و حقیقت چیست و در آخرین مرحله از عرفان چه پیش خواهد امد چرا هریك از عارفان تفسیری جدا ارائه می دهند؟ لطفا نظر آیت ا... بهجت را هم بفر مایید.

پاسخ

با عرض سلام و تحیت.
دوست محترم!
شاید بتوان یك وحدت مضمونی بین سخنان عارفان واقعی، چه شرقی و چه غربی، یافت؛ گر چه تعابیر آنان متفاوت باشد. دسته ای از رؤیت شهودی خداوند حرف می زنند به طوری كه به جز او هیچ چیز دیگر را نمی یابند(وحدت شهود)، و برخی از یكی شدن با خدا دم می زنند.
آن چه می توان از ادله دینی به دست آورد این است كه نهایت سیر آدمی غیر از این كه شهود خدای متعال است، نوعی پیوستگی با او نیز هست.
حضرت علی(ع) تصریح می فرمایند كه به چشمان ظاهری نمی توان او را دید، لیكن با چشم قلب و حقیقت ایمان قابل مشاهده است.
كما این كه در مناجات شریف شعبانیه سخن از تعلق به ظل ربوبی او است: "الهی هب لی كمال الإنقطاع الیك و أنر أبصار قلوبنا بضیاء نظرها إلیك، حتی تخرق أبصار القلوب حجب النور فتصل إلی معدن العظمة و تصیر أرواحنا معلقة بعزّ قدسك" یعنی خدایا عطایم كن نهایت انقطاع و گسستگی از غیر و پیوستگی به خودت را؛ و روشن كن دیدگان قلب هایمان را به نور نظر به خود، به طوری كه دیدگان دل حجاب های نور را هم پاره كند و به معدن عظمت برسد؛ و ارواح ما را معلّق و آویخته گردان به عزّت و قدس خویش.
به موجب حدیث مشهور قرب نوافل در این مرتبه انسان، دست خدا، پای خدا، چشم خدا و... می شود، یعنی با خدا می بیند و با خدا كار می كند و... این همان مقام خلافت(خلیفة الله) یا ولایت است كه قرآن بدان خوانده است.
در این ارتباط به مطلبی از حضرت آیت الله بهجب برنخوردیم. آن چه گذشت حاصل مطالعات محققان بخش مشاوره مذهبی است.
در این باره به كتاب "به سوی خودسازی"، اثر استاد محمدتقی مصباح یزدی و كتاب "تفسیر موضوعی قرآن"، ج7، سیره انبیاء(سیره حضرت آدم(ع))، اثر آیت الله جوادی آملی، مراجعه فرمایید.
با التماس دعا.
مشاوره مذهبی ـ قم.