پرسش

با سلام 5 سوال داشتم اگر جواب بدید ممنون میشم:
1_طرز خواندن و شرایط نمازی كه چشم برزخی را باز می كند.
2_آیا سودی كه بانك می دهد حلال است.
3_آیا پوای كه برای ازدواج و خرید خانه و... پس انداز می كنیم خمس دارد.
4_اگر خمس پولی را بدهیم و یك سال از آن بگذرد و آن را خرج نكنیم آیا سال بعد دوباره باید خمس آن را بدهیم.
5_اگر پولی را یك ماه قبل از رسیدن سال خمسی در حساب بانكی بگذاریم خمس آن را باید ماه بعد كه سال خمسی رسید بدهیم.

پاسخ

دوست گرامی: باسلام درمورد باز شدن چشم برزخی نمی دانیم منظورتان دقیقاًچیست،ولی تكاتی را از بزرگان خدمتتان عرض می نمایم.انشاالله با عمل به آن از آثار وبركاتش برخوردار خواهید شد.
1. عرفان به معنى شناخت است و اصطلاحاً به شناختى كه از طریق الهام و اشراق صورت گیرد گفته مى شود و عرفان صحیح جز از طریق خاندان پیامبر((علیهم السلام)) و رهبران معصومین((علیهم السلام)) و پیروى از آنان میسر نیست و افرادى كه از این رهگذر وارد نشده و از راههاى دیگر خواسته اند به عرفان برسند به لغزش افتاده و به مقصود دست نیافتند. گرچه در پندار خویش خود را از عرفان برخوردار بدانند. بنابراین رابطه ى محكم با خداوند و مناجات و نیایش با او و حضور قلب در نماز و توسل به رهبران معصومین((علیهم السلام)) و عمل كردن به دستورات خداوند و ترك محرمات و گناهان كه براساس عقائد صحیح و تلاش در راه تهذیب و تزكیه نفس صورت گرفته باشد مى تواند انسان را به عرفان حقیقى برساند. حضرت آیت الله بهاالدینی(ره)در توصیه های اخلاقی اشان می فرمودند«برای شروع توجه داشته باشید كه حلال خدا را حلال بشمارید وحرامش را حرام ودرانجام واجبات وترك محرما ت نهایت كوشش ودقت را بفرمایید،ودركسب معرفت از هر فرصتی استفاده نمایید،ودر یك كلام سعی اتان بروظیفه شناسی وعمل به وظیفه باشد در آن صورت دنیا وآخرتتان درست خواهد شد.»
2. نماز را در اوّل وقت بخوانید وبر این امر اهتمام بورزید، آقاى مصباح مى گوید: آیت الله بهجت از مرحوم آقاى قاضى رحمه اللّه نقل مى كردند كه ایشان مى فرمود: ((اگر كسى نماز واجبش را اول وقت بخواند و به مقامات عالیه نرسد مرا لعن كند!و یا فرمودند: به صورت من تف بیندازد.))
اول وقت سرّ عظیمى است (حافِظُوا عَلَى الصَّلَواتِ)(1)
- در انجام نمازها كوشا باشید.
خود یك نكته اى است غیر از (أَقیمُوا الصَّلوةَ)(2)
- و نماز را بپا دارید.
و همین كه نمازگزار اهتمام داشته باشد و مقیّد باشد كه نماز را اوّل وقت بخواند فى حدّ نفسه آثار زیادى دارد، هر چند حضور قلب هم نباشد.(3)

3.حضور قلب در نماز: حضور قلب در حالات بلند عرفانى و معنوى كارى است در غایت سختى كه سال‏هاى متمادى و پیاپى زمان مى‏خواهد و فعلاً نباید از خود چنین انتظارى را داشت ولى مى‏شود اسبابى را فراهم ساخت كه اجمالاً در نمازها حضور قلبى و حالات خوشى به دست آورد كه برخى از آنها عبارتند از:
1- از بین بردن زمینه حواس پرتى و خواطر: باید در رفتار و گفتار شبانه روزی دقت و مراقبه كرد كه كدامیك از آنها فكر و خیال و حواس پرتی راتشدید می كند،سپس در رفع موانع نهایت كوشش را بنماییم. یكی از آقایان از علامه طباطبایی پرسید: چه كنم تا در نماز حضور قلب داشته باشم؟ ایشان فرمودند: اگر می‌خواهی در نماز حضور قلب داشته باشی، كم حرف بزن. توضیح روان شناختی این مطلب این است كه وقتی انسان زیاد حرف می‌زند، ذهنش به امور گوناگون مشغول می‌گردد و در نتیجه پراكنده نگری، قدرت تمركز از او گرفته می‌شود لذا در نماز نیز نمی‌تواند حواسش را جمع كند و فكرش پراكنده می‌گردد. اما وقتی عادت كرد جلوی زبانش را بگیرد و هر حرفی را نزند، قدرت بر تمركز پیدا می‌كند.

- 2زمینه سازى براى حضور قلب: این خود چند چیز را مى‏طلبد: الف) اقبال قلب: گاهى قلب انسان به انجام یك امر معنوى و عبادى خاصى رغبت و اقبال دارد مثلاً دلش مى‏خواهد نماز بخواند یا فقط دلش مى‏خواهد الان قرآن بخواند یا دلش مى‏خواهد الان دعا و فلان مناجات را بخواند یا حتى دلش مى‏خواهد الان غزل عرفانى و شعر معنادار را بخواند به هر كارى كه قلب تمایل و كشش و نسبت به آن اقبال و نشاط داشت به همان كار پرداخته شود امام على(ع) مى‏فرمایند:
ان للقلوب شهوة و اقبالاً و ادباراً فأتوها من قبل شهوتها و اقبالها فان القلب اذااكره عمى‏ براى دلها خواهش و رو كردن و پشت كردنى است پس شما از ناحیه همان خواهش و رو كردن دلها به آنها بدهید زیرا هر گاه قلب با ناخوشایندى بر كارى واداشته شود كور مى‏گردد. با رعایت این دستور قلب با زمزمه‏هاى معنوى پرورش مى‏یابد و به آنها انس مى‏گیرد در سایه این انس گرفتن قطعاً به مرور زمان نمازها هم با حال حضور بیشترى برگزار مى‏شود. ب) فراغت بال قبل از نماز: قبل از هر نماز باید از هر كارى دست كشید و به مدت تقریباً یك ربع تا نیم ساعت مشغول كارى شد كه افكار و خیالات روزمره صفحه دل را خلوت كند بهترین كار همانى است كه در مورد قبلى توضیح داشته شد به قلبش بنگرد كه به چه چیزى اقبال دارد به همان كار بپردازد اگر قلب به هیچ كارى از امور معنوى رغبت نداشته داراى عللى است كه دو علت آن در دو مورد بعدى روشن مى‏شود. ج) نشاط داشتن: منظور از نشاط این نیست كه انسان خوشحال و خندان باشد بلكه یعنى كسالت و بى حالى را از خود دور سازد گاهى در اثر اشتغال روزمره خستگى و كسالت انسان را مى‏گیرد این كسل بودن و نشاط نداشتن هم براى خوب عمل كردن مورد قبلى مضر است و قلب كمتر رغبت و اقبال به امور معنوى پیدا مى‏كند و هم براى خود نماز خواندن با حضور قلب مضر است امام محمد باقر(ع) در قسمتى از روایتى مى‏فرمایند:
... و لا تقم الى الصلاه متكاسلا و لا متناعسا...؛ در حال كسل بود و سستى نزدیك به خواب (و خمیازه كشان) به نماز مشغول نشوید، (وسائل‏الشیعه، ج 4، ص 677، به نقل از سرالاسرار. د) فراغت فكر از شكم: نه در حال نماز آنقدر گرسنه باشد كه گرسنگى و سوزش شكم فكر را مشغول سازد و حواس را پرت كند و نه باید آنقدر سیر باشد كه پركردن شكم و سنگینى آن فكر را مشغول سازد . ح) رعایت آداب ظاهرى نماز: در رساله‏هاى علمیه بعضى از چیزها را در حال نماز مكروه شمرده‏اند مثلاً نماز خواندن مقابل درى كه باز است یا روبروى عكس و مجسمه چیزى كه روح دارد و كلاً تمام چیزهایى كه ممكن است حواس نمازگزار را پرت كند و یا هر چیزى كه با خشوع در حال نماز سازگارى ندارد مثل انگشت شكستن، بازى با سروصورت و... باید ترك شود از آن طرف چیزهایى مثل در حال قیام به مهر نگاه كردن و هر چیزى كه باعث تمركز است رعایت شود. و) نظم داشتن در نماز اول وقت: خود نظم دغدغه فكرى را از بین مى‏برد نماز و امور عبادى اگر با نظم انجام گیرد در حضور قلب مؤثر هستند.

3- عزم جزم: وقتى وارد نماز شدید خیلى سفت و محكم بنا را بر این گذارید كه در حد توان افكار وخیالات و حواس پرتى را كنار گذارید رعایت كردن دقیق موارد قبلى در موفقیت این عزم نسبت به خود بسیار مؤثر است هر چه آن‏ها دقیق‏تر انجام گیرد در خود نماز هم موفق‏ترید.

امّا در مورد سود بانكی خدمتتان عرض كنیم، سرمایه‏گذارى در بانك‏هاى جمهورى اسلامى و گرفتن سود حاصله از آن در صورتى كه رعایت شرایط شرعى عقود اسلامى در آن بشود اشكال ندارد.

وامّا درمورد سئوال سومتان ابتدا باید مرجع تقلیدتان را مشخص نمایید تا پاسخ بر اساس نظر مرجع تقلیدتان ارسال شود،كه دراین زمینه سئوال رابامشخص كردن مرجع تقلیدتان به قسمت پاسخ به سئوالات شرعی ارسال نمایید ودر اسرع وقت پاسختان را دریافت نمایید.

در مورد سئوال چهارم ،با دادن خمس پولتان چنانچه مال خمس داده شده را پس انداز نمایید ،دیگر مشمول خمس نمی باشد اگر چه سال از آن بگذرد.

در مورد سئوال پنجم شما باید بگوییم بله هر وقت سال خمسی شما فرا رسد می بایست خمس آنچه كه سود سالیانه ومازاد بر مصرف سال شماست ، را پرداخت نمایید.
موفق باشید.