پرسش

با عرض سلام خدمت شما عزیزان:
خسته نباشید:
غرض از مزاحمت خواستم راجع به تفسیر بیان السعاده فی مقامات العباده تالیف سلطانمحمد گنابادی (قرن 14) از شما دوستان اطلاعاتی را كسب كنم.
لطف كنید در باره خود مولف و عقاید آن برای من توضیح دهید
با تشكر
منتظرم

پاسخ

با عرض سلام و تحیت.
دوست محترم!
سلطان محمد ملقب به سلطان علی فرزند ملا حیدر خراسانی گنابادی از بزرگان عرفای قرن چهاردهم است كه علاوه بر علوم عقلی و باطنی در علوم نقلی نیز صاحب نظر بود. وی در سال 1318هـ.ق به زیارت كعبه معظمه مشرف شد، و وفات او را به تاریخ 26 ربیع الأول 1327هـ.ق دانسته اند.
از تألیفات او می توان به كتب به زیر اشاره كرد:
1. "بیان السعادة فی مقامات العبادة".
2. "تنبیه النائمین" كه درباره حقیقت خواب و دلالات آن به زبان فارسی است.
3. "مجمع السعادة" كه كتابی در اخلاق است، و در تهران نیز به چاپ رسیده است.
4. "رساله سعادت نامه".
لازم به ذكر است كه همه تألیفات مذكور را او به نام پیر خود "حاج محمدكاظم سعادت علی شاه" تألیف نموده است؛ با توجه به انتساب وی به فرق صوفیه ـ كه جای هیچ گونه انكاری نیست ـ نمی توان درباره او با نگاهی خوش بینانه نگاه كرد. عقائد صوفیه معمولا با انحرافات و كج فهمی هایی همراه است؛ و از همین رو در زمان حیات نیز مورد طعن و طرد بعضی از علمای زمانه خویش قرار گرفت؛ و البته به سبب رفتار مسالمت آمیز او هیچ گاه با او سختگیری نشد.
درباره تفسیر "بیان السعادة"، كه شاید مهمترین تألیف وی باشد، باید بگوییم كه این كتاب تفسیری از قرآن كریم است كه در عین تفسیر تمامی قرآن، مؤلف سخن را به درازا نكشیده است. این كتاب تفسیری عرفانی و ذوقی است، هر چند گاهی مؤلف در تأیید سخنان و برداشت های خود به احادیث معصومین(ع) و سخنان بزرگان نیز استناد می كند.
این تفسیر چندین بار در ایران به چاپ رسیده است، و در سال های اخیر نیز با چاپی منقّح منتشر شده است.
برای مطالعه بیشتر درباره او و تألیفاتش می توانید به كتاب های زیر مراجعه نمایید؛
1. "ریحانة الأدب"، تألیف محمدعلی مدرس تبریزی، ج1، ص431.
2. "الذریعه"، تألیف شیخ آقابزرگ تهرانی، تحت هر یك از عناوین تألیفات او.
با آرزوی توفیق.
مشاوره مذهبی ـ قم.