پرسش

فلسفه برگزاری سینه زنی و زنجیرزنی در مراسمات حسینی چیست؟

پاسخ

برادر عزیز!
برپایی مراسم سوگواری و عزاداری برای شهدای اسلام به ویِژه سالار شهیدان حضرت أباعبدالله الحسین(ع) و یاران با وفای ایشان، یكی از راههای زنده نگاه داشتن یاد و خاطره آن بزرگواران می باشد. البته صرف عزاداری و گریه بر مصائب آنها كافی نیست، بلكه بایستی از چنین زمینه ها و فرصتهایی استفاده نمود و اهداف قیام خونبار كربلا را بیان كرد، و همچنین به تشریح خصوصیات و ویژگیهای شخصیتی امام حسین(ع) و یاران با وفای ایشان، مثل شجاعت، ایثار و فداكاری یاران امام(ع)، و به طور كلی بیان جریان قیام پرداخت. انسان، چه جوان و چه پیر، به بیان و تكرار فضائل اخلاقی و دینی احتیاج دارد.

احساسات انسان ها نسبت به واقعه كربلا دو چهره دارد: یكی چهره مصیبت و حزن و اندوه، و دیگری چهره احساس وجد و غرور ناشی از فداكاری، شجاعت، غیرت و بالاخره ایمانی كه انسانهای الهی در آن واقعه به نمایش گذاردند.

به نظر می رسد عزاداری های ما باید به گونه ای باشد كه هر دو چهره را به نمایش بگذارد و در كنار هم محفوظ بدارد.

اما شیوه و روش عزاداری یك مسأله عرفی است و در هر زمان متناسب با آداب و رسوم همان زمان برپا می شود. و به عبارت دیگر، شیوه عزاداری، بیش از آن كه یك مسأله علمی و عقلی باشد، یك مسئله اجتماعی و مربوط به عادات و نحوه عرفی ابراز احساسات است.

ولی، از نظر تاریخی، آنچه كه مسلم می باشد این است كه از دیر زمان ـ و حتی زمان ائمه اطهار(ع) ـ مراسم عزاداری و سوگواری بر پا می شده، و در هر زمان بر اساس سنت و آداب همان جامعه و شیوه معمول و متعارف همان زمان برگزار می شده است.

شیوه امروز هم با توجه به این نكته می بایست مورد بررسی واقع شود.

البته قابل انكار نیست كه روش عزاداری هم بر اساس اهداف و ارزشهایی كه گذشت دارای چهارچوبهای كلی است كه می بایست رعایت شود. باید توجه داشت كه در این راه در دام افراط و تفریط نیفتاده و حد متعارف و مشروع و آنچه متناسب با شأن و هدف چنین مجالسی می باشد رعایت شود.

در نهایت توجه شما را به دو نكته مهم جلب می كنیم:

1) شایسته است مجالس سوگواری و عزاداری برای امام حسین(ع) هر چه باشكوهتر برپا شود. چنین واقعه ای فرصت بسیار مناسبی برای آموزش و ارتقای سطح فضائل فردی و اجتماعی جامعه است. باید از این فرصت كمال استفاده را نمود تا، هر چه بیشتر، چهره روشن قیام كربلا و شخصیت معنوی و فداكاری و ایثارگری حماسه آفرینان این قیام و حركت الهی معرفی شود.

2) تنوعاتی كه، احیانا، در نحوه عزاداری امام حسین(ع) وجود دارد نباید تخطئه شود، چرا كه نحوه عزاداری، همانطور كه گذشت، به طور مستقیم از سوی دین تعیین نشده است، بلكه می بایست از تنوعات استقبال كرد، الا در صورتی كه با ارزشها و احكام اسلامی ناسازگار باشد.

با وجود تنوع هر كس می تواند در عزاداری مورد علاقه اش شركت كند و از آن بهره ببرد. و معمولا، در میان این تنوعات، به تدریج، آن روشی مورد استقبال بیشتر قرار می گیرد كه از غنای بیشتری برخوردار است.

پیروز باشید.