پرسش

سلام علیكم
خسته نباشید
محبت فرموده در مورد برزخ توضیحاتی ارائه فرمائید و اینكه افراد معمولی ( غیر معصوم ) در این دنیا می توانند وارد برزخ به شوند ؟ (البته بدون طی مدارج و رده های عرفان ) كه بخشی از آن مربوط به طلاق این دنیا است .
با آرزوی توفیق

پاسخ

با عرض سلام و تحیت.
دوست محترم!
برزخ، در اصل لغت، بر هر امری كه در میان دو چیز یا دو مرحله قرار گیرد، اطلاق شده است.
منظور از "برزخ" در اصطلاح، جهانی است كه میان دنیا و عالم آخرت قرار دارد؛ یعنی هنگامی كه روح از بدن جدا می شود، پیش از آن كه بار دیگر در قیامت به بدن اصلی بازگردد، در عالمی كه میان این دو عالم است و برزخ نامیده می شود، به حیات خود ادامه خواهد داد.
برای اثبات عالم برزخ، دلیل عمده ما دلائل نقلی و آیات و روایات است، هر چند این مسئله از طریق عقلی یا حسی(از طریق تماس و ارتباط با ارواح) نیز امكان پذیر است.
برای مطالعه در این زمینه می توانید به كتب اعتقادی، از جمله "آموزش عقاید"، استاد مصباح یزدی و "پیام قرآن، آیت الله مكارم شیرازی، ج5، ص 443 و دیگر كتب مربوط مراجعه نمایید.
بنابراین در اصل وجود عالم برزخ جای بحث و گفتگو نیست، مهم آن است كه بدانیم زندگی برزخی چگونه است؟
در اینجا تصویرهای مختلفی از سوی دانشمندان ارائه شده است كه روشن ترین آن ها كه با احادیث اسلامی نیز هماهنگی دارد این است كه روح انسان بعد از پایان زندگی دنیا، در جسم لطیفی قرار می گیرد كه از بسیاری از عوارض جسم مادی بركنار است، ولی از آن نظر كه شبیه این جسم مادی عنصری است، به آن "بدن مثالی" یا "قالب مثالی" گویند، كه نه كاملاً مجرد است و نه مادی محض، بلكه دارای یك نوع تجرد برزخی است.
البته همان گونه كه درك حقیقت زندگی عالم آخرت برای ما اسیران زندان عالم ماده غیرممكن است، آگاهی از جهان برزخ نیز به طور كامل ممكن نیست، چرا كه مرتبه ای بالاتر از این جهان، یا به تعبیر دیگر جهانی است محیط بر این جهان، نه محاط در این جهان.
به گفته بعضی از دانشمندان می توان آن را شبیه به حالت خواب كرد. در خواب های راستین، روح انسان با استفاده از قالب مثالی به نقاط مختلف پرواز می كند، مناظری را می بیند، از نعمت هایی بهره می گیرد و لذت می برد؛ گاهی هم مناظر هولناكی را مشاهده می كند و سخت متألم می گردد و فریاد می كشد و از خواب بیدار می شود؛ كما این كه آیه شریفه می فرماید: "الله یتوفّی الأنفس حین موتها والتی لم تمت فی منامها" یعنی خداوند ارواح را به هنگام مرگ قبض می كند، و ارواحی را كه نمرده اند نیز به هنگام خواب می گیرد.(زمر/42)
مرحوم علامه مجلسی تصریح می كند كه تشبیه عالم برزخ، به حالت خواب و رؤیا، در بسیاری از اخبار وارد شده است.(بحارالانوار، ج6، ص271)
قابل توجه این كه برخی معتقدند كه در هر حال، به راستی این روح با قالب مثالی آن است كه فعالیت می كند؛ و حتی بالاتر از آن معتقدند كه ارواح قوی در حال بیداری نیز می توانند همان تجرد برزخی را نیز پیدا كنند، یعنی از جسم مادی جدا شده، و با قالب مثالی به میل خود، و یا از طریق خواب های مغناطیسی در جهان سیر كند و از مسایلی باخبر گردد.(تفسیر نمونه، ج14، ص 33)
مرحوم علامه مجلسی ضمن بیان مطالب فوق تصریح می كند كه حتی امكان دارد نفوس قویه عالیه دارای جسدهای مثالی متعددی باشند، و به این ترتیب روایاتی كه می گوید به هنگام احتضار و جان دادن مردم، امامان(علیهم السلام) بر بالین هر كسی حاضر می شوند، نیاز به توجیه و تأویل نخواهد داشت.(بحارالانوار، ج6، ص271)
بعضی تصریح می كنند كه قالب مثالی در باطن بدن هر انسانی وجود دارد، ولی به هنگام مرگ از این بدن جدا می شود، و زندگی برزخی خود را آغاز می كند.
نكته آخر این كه برزخ برای همه انسان ها هست، ولی سؤال قبر از دو گروه می شود: یكی مؤمنان خالص و دیگر كافران خالص؛ و بقیه افراد به حال خود رها می شوند تا قیامت، نه این كه برزخ ندارند، بلكه سؤال قبر ندارند.(پیام قرآن، ج5، ص474)
پیروز باشید.
مشاوره مذهبی ـ قم.