پرسش

سلام.
معنی سوگند و اعتبار آن در زبان عربی چیست؟
مثلا والتین ، والفجر ، والشمس ، ... یعنی چه؟( البته شاید این سوگند فقط در قرآن است. نمی دانم.)
زیرا ما در فارسی به امور مقدس قسم می خوریم و معنی آن تقریبا برای ما مشخص است.
ویا در زبان فارسی داریم ، سوگند یعنی :
در اوستا: سئوكنته به معنی گوگرد ، وسوگند خوردن یعنی خوردن گوگرد كه نوعی آزمایش برای تشخیص گناهكار یا بی گناه بود ، در قدیم مقداری آب آمیخته به گوگرد به متهم میخورانیدند و از تاثیر آن در وجود وی ، گناهكار بودن یا بی گناه بودن او را تعیین می كردند ، بعدها به معنی قسم وعهد به كار رفته (فرهنگ عمید) .
كلمه التین (انجیر) در آیه "والتین" به چه چیز چه معنایی وچه اعتباری می دهد؟
منظور خدا از قسم خوردن به انجیر یا هر چز دیگر ( والسماء ، ...) چیست؟

پاسخ

با عرض سلام و تحیت.
دوست گرامی!
"قسم" و "حلف" در زبان عربی، "سوگند" به زبان فارسی و "ونت سوكنتا" در اوستا همه به یك معنا می باشند؛ و آن چه شما درباره سوگند نگاشته‌اید، همان در مورد قسم نیز صادق است، و تفاوتی بین مفهوم كلی آن در هیچ زبانی نیست.
در مورد قسم به "تین" و "زیتون" نیز باید بگوییم سخن مفسران در این باره گوناگون است. بعضی آن را اشاره به همان دو میوه معروف می‌دانند، كه خواص غذایی و درمانی فوق العاده‌ای دارد؛ و به همین سبب، خداوند به آن ها قسم یاد كرده است، چرا كه نشان از مخلوقی ارزشمند برای خدا دارد.
بعضی دیگر نیز معتقدند كه منظور از آن، دو كوهی است كه شهر دمشق و بیت المقدس بر آن ها قرار گرفته‌اند؛ چرا كه این دو محل سرزمین قیام بسیاری از انبیاء و پیامبران بزرگ خدا بوده است، و بر این اساس این دو قسم با سوگندهای سوم و چهارم كه از سرزمین های مقدسی یاد می‌كنند، هماهنگ هستند. اهمیت این معنا ارتباطی است كه با انبیاء، این بندگان پاك و برگزیده الهی دارد.
بعضی نیز "تین" را اشاره به دوران آدم دانسته اند، چرا كه لباس آدم و حوا در بهشت از برگ درخت انجیر بوده؛ و زیتون را اشاره به دوران نوح می‌دانند، زیرا پس از طوفان اولین چیزی از خشكی كه از زیر آب ظاهر شد شاخه‌ای از زیتون بوده است. باز این هم ارتباط با دو نبی الهی دارد.
بعضی دیگر نیز "تین" را اشاره به مسجد حضرت نوح و زیتون را اشاره به بیت المقدس می‌دانند.
دوست گرامی!
به طور كلی، سوگند یاد كردن به چیزی نشانه اهمیت آن در نزد گوینده یا شنونده و یا هر دوی آنان است؛ از این رو باید ریشه اهمیت آن را جستجو كرد. مثلا در همه تفاسیر فوق، از "تین" و "زیتون" به نوعی معنا با امری مقدس و دارای اهمیت مربوط است.
از بعضی از مفسرین نقل می شود كه اگر موراد قسم قرآن را استخراج كنیم می توانیم ابوابی از علوم را بر بشر بگشاییم؛ علوم مادی ومعنوی. مثلا، اگر همین تین و زیتون و ... می تواند اشاره به ارزش غذایی آن باشد.(ر.ك. به تفسیر نوین، مرحوم محمد تقی شریعتی)
تفاسیر قرآنی در ذیل آیات مذكور راهنمای سودمندی برای شما می باشند.
با آرزوی توفیق.
مشاوره مذهبی ـ قم.