پرسش

با توجه به آیه ولنهدینهم سبلنا... علت گمراهی خوارج را شرح دهید

پاسخ

دوست گرامی - سلام ؛
جزء 21 سوره العنكبوت آیه 69
وَالَّذِینَ جَاهَدُوا فِینَا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنَا وَإِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِینَ
آنان كه در راه ما بجان و مال، جهد و كوشش كردند( جهاد فی سبیل الله ) محققا" آنها را به راههای (معرفت و لطف) هدایت می كنیم و همیشه خدا یار نیكوكاران است .
خوارج همان مسلمانان مقدس مآبی بودند كه در جنگ صفین همراه حضرت امیرالمومنین (ع) و ظاهرا" به مجاهده برخواستند و چون معاویه با نیرنگ های مختلف ، از قبیل قرآن سر نیزه كردن و..... به فریب كاری پرداخت ، این گروه ، فریب نیرنگ های معاویه و عمروعاص را خوردند و حضرت امیر را تنها گذاشتند (ع) و از جنگ دست كشیدند، و با فشار و اجبار همین خوارج حكمیت را پذیرفتند، و واقع شد آنچه در حكمیت گذشت و بعد هم نماینده حضرت امیر (ع) عبد الله بن عباس را نپذیرفتند و ابوموسی اشعری را به حضرت امیر (ع) تحمیل كردند، پس از حكمیت هم چون قضیه به نفع معاویه تمام شد با حضرت امیر(ع) معاندت می كردند كه چرا حكمیت را پذیرفته است و در نهایت هم حدود دوازده هزار نفر شدند و علیه حضرت اعلام جنگ كردند و بر اثر ارشادات حضرت علی (ع) و دیگران هشت هزار نفر از آنان هدایت شدند و برگشتند و چهار هزار نفر دیگر ایستادگی كردند و همگی آنان جز نه نفر كشته شدند .
خوارج به حضرت علی می گفتند: چون حاضر به حكمیت شده ای كافر شده ای و باید از این گناهت توبه كنی، و اصرار داشتند كه حضرت علنا" توبه كند.
حضرت در این مورد می فرماید: آخر چه كرده ام كه كافر شده ام. " اً بعد ایمانی بالله و جهادی مع رسول الله اشهد علی نفسی با لكفر؟" آیا بعد از آن كه به خدا ایمان آورده ام و آن همه در جنگها در ركاب رسول الله (ص) بوده ام علیه خود شهادت به كفر بدهم؟
حضرت امیر (ع) تا پیروزی بر معاویه چند قدمی بیشتر راه نداشت و این خوارج بودند كه از پیروزی جلوگیری كردند و چنان ضربه مهلكی به پیكر هدایت و رشاد كوفتند كه هنوز هم هدایت در بین مسلمین در غربت محض به سر می برد و حكمیت را بر حضرت تحمیل كردند و بجای ابن عباس و مالك اشتر، ابوموسی اشعری را نیز بر حضرت تحمیل كردند.
آنها در راه خدا هیچ گونه جهد و كوششی به عمل نیاوردند بلكه خواسته های غیر منطقی خود را به امیر المومنین (ع) و یاران با وفای آن حضرت تحمیل كردند و همه نقشه های آنها بر ضد اسلام و لشكریان اسلام بود ، لذا در اولین قدم ، اشكال ما در این است كه این گروه مصداق آیه شریفه نیستند و از مجاهدان در راه خدا محسوب نمی شوند تا راه های هدایت به آنان نموده شود و اگر بگویید كه این گروه به هر حال در راه خدا جهاد كرده اند ، می گوییم خدا آنها را تا زمانی كه همراه حضرت بوده اند در راه های هدایت وسبیل رشاد قرار داد و لیكن بعد از دور شدن از حضرت امیر (ع) اینان دیگر راه درست را انتخاب نكردند ، طبق آیه شریفه راه هدایت را می دانستند لیكن به بیراهه رفتند و در طول تاریخ بسیار بوده اند كسانی كه راه صواب را می دانستند اما به بیراهه می رفتند كه مصداق اتم و اكمل آن طبق روایات خود فرعون است كه در عین حال كه به توحید اعتقادی راسخ داشت اما به خاطر هوای نفس ، عَلََم خدایی بر دوش می كشید و می گفت من پروردگار برتر شما هستم ، ما اگر قبول كنیم كه خوارج واقعا" در راه خدا می جنگیدند كه قبول كردن آن سخت است ، لاجرم باید بگوییم از زمانی كه خورشید تابناك هدایت را كنار زدند به ظلمات و تاریكی محضی رسیدند كه دیگر راه برگشت نداشت گویا تا زمانی كه جهاد فی سبیل الله می كردند راه های هدایت هم پیش روی آنان بود و از زمانی كه راه هدایت را پیش چشم خود مسدود كردند دیگر مسیر هدایت را نیافتند ، و عمده ترین علت گمراهی آنها عدم پیروی از رهبر و امام بر حق خویش و تحمیل خواسته های غیر منطقی بر امام و پیشوای مسلمانان بود و بدین سبب شایستگی و لیاقت معرفت و لطف خدا را نداشتند ، پس ما از دو بعد اشكالمان را طرح می كنیم .
1 – آنان واقعا" از مجاهدان فی سبیل الله نبودند تا راه های هدایت برآنان گشوده شود ، پس به طور كلی مصداق آیه شریفه نبودند .
2 – از مجاهدان بودند و راه هدایت هم برآنان گشوده بود اما بیراهه را انتخاب كردند و از مسیر صواب منحرف شدند و در گمراهی خویش آنچنان غوطه ور شدند كه دیگر راه بازگشتی برای آنان نبود كما اینكه بسیاری از آنان از حقانیت امیر المومنین (ع) دم می زدند و درتاریخ اشعار زیادی را آورده اند كه عمرو عاص در مدح یا رثای امیرالمومنین (ع) و در حقانیت او سروده است و جالب است كه خود معاویه بارها به عظمت و حقانیت علی (ع ) و باطل بودن خود اعتراف كرده است و در عین حال دشمن درجه یك حضرت بوده است ، پس هدایت به راه های صواب و رشاد با پیمودن آن و به بیراهه نرفتن متفاوت است .
موفق باشید