پرسش

به نام خدا و با سلام به جناب باستانی
می دانیم شیطان از جن است. همچنین می دانیم كه اجنه توانایی كارهای فوق العاده فیزیكی دارند.÷س چرا شیطان برای از بین بردن مومنان یا صالحان دست به اقدام مستقیم فیزیكی نمی زند؟
سوال دیگر این كه اجنه چه قدر عمر می كنند؟
آیا موضوع بئر ذات العلم كه در آن یكی از یاران رسول توسط اجنه به شهادت رسید صحت دارد؟
متشكرم
خدا نگهدار

پاسخ

با عرض سلام و تحیت.
دوست محترم!
موجودات عالم را، به طور كلی، می توان به دو قسم مادی و مجرد تقسیم كرد. موجود مادی موجودی است كه برای افعال و كاركرد و تأثیر خویش نیازمند به ابزار مادی است، و موجود مجرد موجودی است كه در فعل و انفعالات خویش نیازمند به ماده و ابزار مادی نیست. از جمله موجودات مادی، انسان و جنّ، و از جمله موجودات مجرد فرشتگان را می توان نام برد.
چنانچه قرآن هم تصریح دارد كه جن، نه از سنخ فرشتگان، بلكه از سنخ آدمیان است؛ پس در فعل و انفعالات و تأثیر و تأثرات خود نیازمند ابزاری مادی است. چنانچه خود او علی رغم روح مجرد ـ به مانند انسان ـ دارای جسم مادی است. تمام تفاوت او با انسان این است كه او از ماده لطیف تر ساخته شده است؛ چنانچه قرآن او را ساخته شده از آتش می داند ـ (حجر/27) ـ به خلاف انسان كه از خاك است.
همین لطافت مادی او باعث شده كه مثلاً نیاز به غذای كمتر داشته، و یا عمر طولانی تر و سرعت بیشتر و ... داشته باشد، والا در كارهای خود نیازمند به نوعی ابزار مادی(البته نه دقیقاً مثل ابزارهای مادی در دست انسان) دارد.
با این توضیح، پاسخ قسمت اول سؤال شما روشن می شود. شیطان هر كاری بخواهد بكند، به نوعی ابزار مادی نیاز دارد.
به علاوه كه نكته اساسی این است كه شیطان دشمن جان انسان نیست، بلكه دشمن ایمان اوست. برای شیطان چه فایده ای دارد كه ـ به فرض توان ـ جان مؤمنی را با حفظ ایمان بگیرد!؟ این كه نقض غرض برای اوست، چون با مردن این مؤمن دیگر ایمان او تثبیت شده و از دسترس شیطان هم دور می شود، بلكه به مقام شهدا نائل می آید. او قسم خورده ایمان مردم را بگیرد؛ و از این رو با وسوسه و انواع توطئه و به كارگیری یاران جنّی و انسی خود در كار است تا آن ایمان را بگیرد؛ و چون ایمان یك امر فیزیكی نیست پس با ابزار فیزیكی و امثال آن نمی توان آن را گرفت تا بگویید او چون می تواند كارهای فوق العاده فیزیكی انجام دهد چرا اقدام نمی كند؟(دقت نمایید)
درباره "بئر ذات العلم" در دو جای كتاب شریف "بحارالانوار" سخن گفته شده است، كه یكی در ج39، ص71 است، كه در مقام فضائل امیرالمؤمنین ـ علیه السلام ـ و مقایسه قدرت او با سلیمان(ع) است و می فرماید: «قال فی سلیمان: "فسخّرنا له الریح" ـ (ص/36) ـ و علیّ قلّب الریاح فی بئر ذات العلم و اطاعته وقت خروجه الی اصحاب كهف" یعنی خداوند در باره سلیمان فرمود: پس ما باد را مسخّر او كردیم، و علی(ع) هم بادها را برگرداند در بئر ذات العلم، و باد از او اطاعت كرد، هنگامی كه خروج می كرد به سوی اصحاب كهف" كه واضح است اینجا اشاره ای به بحث جن و... ندارد.
یكی هم در جلد 41 كتاب "بحارالانوار"، ص70 به بعد، كه به جریان تشنگی اصحاب در جنگ حدیبیه می پردازد. در این ماجرا پیامبر اكرم(ص) از اصحاب خواستند تا عده ای بروند و آب از چاه بئر العلم بیاورند. اما وقتی گروه رفتند صحنه های عجیبی در راه دیدند؛ از جمله آتش بی هیزم و صدای طبل و... كه ترسیدند و برگشتند؛ و تا دو سه بار این كار تكرار می شود، تا دیگر كسی حاضر به رفتن نمی شود، اگر چه همه آنها كه رفته بودند بدون آوردن آب سالم برگشته بودند. سپس پیامبر(ص) از حضرت علی(ع) می خواهد و او با عده ای می رود و همان صحنه ها را می بینند، اما نمی ترسند؛ آنها بالای چاه می روند و آب می كشند كه پس از یكی دو دلو آب، بند پاره شده و صدای خنده ای از قعر چاه می آید و...
در آخر پس از مراجعه، پیامبر(ص) صحنه را تأویل و تفسیر می نماید كه "آتش بدون هیزم فتنه ای است كه بعد از من در امتم رخ می دهد و...، و هاتفی هم كه تو را از درون چاه صدا زد: سلقعه است كه "سلمعة بن عزاف" می باشد كه مسعر، شیطان اصنام او را كشته است.
در این جریان هم سخنی از جنیان نیست.
با التماس دعا.
مشاوره مذهبی ـ قم.