پرسش

بسم الله الرحمن الرحیم
با عرض سلام وتحیت
سوالی برای من پیش آمده كه قبل از بوجود آمدن موجودات و جهان هستی میگویند اولا زمان(وقت) وجود نداشته و دوما درك این موضوع كه قبل از بوجود آمدن جهان هستی خداوند متعال بوده در عین حال هیچ چیزی وجود نداشته است وخداوند متعال مبدا وآغازی ندارد كمی مشكل است اگر كمی در مورد این موضوع بتوانید مرا كمك كنید ممنون می شوم.
با تشكر از شما

پاسخ

با عرض سلام و تحیت.
دوست محترم!
مسلّماً همه پدیده های مادی روزی نبوده، و سپس بود شده اند؛ چنانچه مقابل چشم ما نیز این اتفاق دائماً می افتد. و زمان نیز یكی از مخلوقات و از عوارض پیدایش جهان مادی است. زمان به معنای فلسفی آن وقتی بوجود آمده است كه موجودات مادی بوجود آمده اند؛ چرا كه زمان با تحول و حركت بوجود می آید ـ بلكه همان اندازه حركت است ـ و حركت و تحول از خصوصیات ماده است. ولی باید بین موجودات مادی و لوازم آن ها با مجردات، فرق گذاشت.
اما از این بدست نمی آید كه قبل از پیدایش عالم ماده ـ كه البته می تواند بسیار وسیع تر و قدیم تر از آنی باشد كه در تصور ما بیاید ـ خداوند دست به هیچ كاری نزده است. بلكه او دائم الفیض است و همواره ـ به مانند خورشیدی كه نور می پراكند ـ از او فیض و هستی سر زده است. اما آن هستی، در ابتدا از سنخ ماده و جسم نبوده، و از مجردات می باشد.
به دیگر سخن، شاید نتوان هیچ زمانی را تصور كرد كه فقط خدا بوده است و هیچ چیزی با او نبوده است.
برای تقریب به ذهن همان مثال خورشید را به یاد بیاورید. نمی شود تصور كرد كه زمانی خورشید ـ یعنی همین منبع نورانی در آسمان ـ بوده است و با عین خورشید بودن نوری نداشته و اشعه ای از او سر نزده باشد.
اما نكته اساسی این جا است كه چنانچه همراه بودن اشعه با خورشید موجب هم رتبه بودن با او نمی شود، و او همیشه و در همه لحظات، آن به آن حیات خویش را از علت خویش(خورشید) می گیرد، در مورد هر موجود دیگری كه ظهور اسماء الهی باشد هم سخن همین است.
این بیانی است كه كه فلاسفه، به خصوص ملاصدرا، بر آن اصرار دارد، و تفكیك بین حدوث زمانی و حدوث ذاتی از همین حقیقت حكایت دارد.
با التماس دعا.
مشاوره مذهبی ـ قم.