پرسش

با سلام و عرض خسته نباشید خدمت سر كار خانم ایلی
امیدوارم كه همواره موفق و موید باشید.
در مورد آزمایش تهیه صابون من یك سری سئوال دارم كه خواهشمندم جواب هر سئوال را كاملا بیان نمایید و حتما تا پنج شنبه بفرستید.از زحمات جنابعالی متشكرم.
1- چرا آب محتوی مقدار اندكی صابون نسبت به آب خالص با سرعت بیشتری لیوان را خیس میكند؟
2- چرا صابون در آب جوش بهتر حل میشود؟
3- علت استفاده از الكل به عنوان حلال همراه با آب در واكنش صابونی شدن چیست؟
4- در تهیه صابون چرا قبل از مرحله آخر(مرحله جمع آوری صابون) به محیط واكنش آب نمك اشباع اضافه میكنند البته گفته میشود برای رسوب كردن صابون اضافه میكنند. در صورتی كه صابون تشكیل شده چرا آب نمك اضافه میكنند و در كل چگونه این آب نمك موجب رسوب میشود؟
5- در پاك كننده های غیر یونی بخش آبدوست بایستی از چه اتم هایی تشكیل شده باشد تا بتواند آبدوست بوده و در آب حل شود؟
اگر امكان دارد جواب را حتما به میل بفرستید.
با تشك

پاسخ

با عرض سلام خدمت شما دوست عزیز:

1- صابون از نمکهای سدیم یا پتاسیم اسیدهای چرب گوناگون تشکیل شده است. یعنی یک سر صابون قطبی و سر دیگر آن هیدروکربنی می باشد. با افزودن مقدار اندکی صابون به آب، سر کربوکسیلات آن که آب خواه است در آب حل شده اما سر هیدروکربنی آن که آب گریز است در آب حل نمی شود. در نتیجه صابون یک لایه به ضخامت یک مولکول روی آب تشکیل داده و بر روی سطح آب جمع می شود. به دلیل تشکیل همین لایه، کشش سطحی آب به نحو شایان توجهی کاهش می یابد. بنابراین آب محتوی مقدار اندکی صابون نسبت به آب خالص، با سرعت بیشتری لیوان را خیس می کند.

2- صابون در آب داغ بهتر حل می شود. زیرا با افزایش دما کشش سطحی آب کاهش می یابد و سر ناقطبی راحت تر در بین مولکولهای آب قرار می گیرند.

3- زیرا مواد اولیه برای تولید صابون چربی (مولکول آلی و غیر قابل حل در آب) و باز (مانند سود که در آب انحلال پذیر است) می باشند. برای اینکه واکنش بین دو ماده ی اولیه ، یعنی چربی و باز، بهتر صورت گیرد باید از یک حلال استفاده کرد که هر دو ماده ی اولیه را در خود حل نماید. الکل بسیار مفید است زیرا الکل مانند C2H5OH دارای یک سر هیدروکربنی و یک سر قطبی است و می تواند هر دو ماده ی اولیه را در خود حل کرده و درنتیجه واکنش بین ان دو سریعتر و کاملتر انجام گیرد.

4- فزایش نمک به دو علت انجام می شود. یکی اینکه یون سدیم به اندازه ی کافی در محیط باشد تا تام ئیدروژنهای اسیدی بتواند با یون سدیم جایگزین شود.
دوم برای جداسازی گلیسیرین است. صابون حاصل به شدت بوی چربی می دهد. زیرا صابون حاصل دارای مقدار زیادی گلیسیرین است، چنانچه بخواهند گلیسیرین آنرا جدا کنند، قبل از ریختن در قالب، صابون را به مدت 24 ساعت در محلول اشباع شده نمک طعام قرار میدهند، سپس قرص صابون را از درون ظرف خارج کرده و پس از شستن به قطعات کوچک تقسیم نموده، در هوا خشک میکنند.

5- بخش آبدست باید متشکل از یونهایی باشد که براحتی در آب حل می شوند. مانند یونهای فلزات قلیایی. به عنوان مثال نمکهای پتاسیم از حلالیت بسیار خوبی برخوردارند . به همین دلیل از آنها در تهیه ی شامپو و خمیر ریش استفاده می شود.

پیروز و سربلند باشید.