پرسش

بسمه تعالی
سلام علیك
مگر راه خدا یكی نیست؟ پس این حدیث معصوم كه می فرماید راه رسیدن به خدا به تعداد نفوس است چیست ؟و............
من خودم چند جواب برای این مسیله دارم ولی هیچ كدام دلم را ارام نمی كند

پاسخ

با عرض سلام و تحیت.
دوست محترم!
در پاسخ به سؤال شما یكی از روشن ترین جواب ها را تقریر می كنیم؛ شاید دلتان آرام گیرد:
اولا لازم است ذكر كنیم كه جمله "الطرق الی الله بعدد انفاس الخلائق" روایت معصوم نیست، بلكه جمله ای است كه عرفا بدان معتقدند؛ ولی كلام صحیحی است كه قابل تأیید با روایات معصومین هست.
توضیح مطلب آن كه صراط مستقیم یكی بیشتر نیست، اما چون صراط مستقیم از جنسی مادی نیست، و یك نوع وجود معنایی و معنوی دارد، قابل تطبیق بر راههای متفاوت است.
توضیح بیشتر این كه اگر بگویند صراط مستقیم را وصف كنید، می گوئیم صراط مستقیم سیر به سوی خداست به وسیله پاكی ها و طهارت ها؛ در این راه دروغ نیست و همه راستگویی است؛ خیانت در آن راه ندارد و سراسر امانت داری است؛ عدالت دارد و ظلم ندارد؛ كمك به دیگران دارد و تعدّی ندارد؛ رفق و مدارا در آن هست، ولی سخت گیری و بهانه تراشی نه.
این وصف صراط مستقیم است كه از مبدأ حیوانیت و عالم دنیا شروع و به غایت الهی و سرای ملكوت كشیده می شود.
از سوی دیگر هر كسی از بدو تولد و سن بلوغ تا آخر مرگ در عین این كه با همه این مفاهیم اخلاقی و اعتقادی سر و كار دارد، اما از مسیری متمایز از دیگری می گذرد. مثلاً آن چه از سختی ها كه برای شما در حالت روحی معین، سن معین و مختصات خاصی رخ می دهد، الزاماً برای دیگری همان روی نمی دهد؛ حال آن كه صبر، هم برای شما می باشد و هم برای او. مجموعه ای از امتحانها، لغزشگاه ها و وسوسه ها، و در مقابل، توفیق ها، الهام ها و زمینه های خوبی برای هر فردی جداگانه پیش می آید كه نوع عملكرد او و نحوه پاسخ گویی او، همان مسیر و سلوك او به سوی خداست كه یا خوب انجام می شود و در آخر مهر خدا را ملاقات می كند، و یا بد انجام می شود و در انتها قهر الهی را می بیند. «یا أیها الإنسان إنّك كادح إلی ربك كدحاً فملاقیه» یكی با این شغل، دیگری با آن شغل، یكی در این محیط و دیگری در محیط دیگر، یكی در این شرائط و دیگری در شرائطی دیگر و... كه طی این مسیر به همت ممكن است. به طوری كه مسیر هر كس واقعاً مال اوست و همان گونه كه هیچ دو نفری عین هم نیستند، هیچ راهی هم با راه دیگری یكی نیست. این است كه راه های بسوی خدا واقعاً به اندازه نفوس آدمیان است.
صراط مستقیم با وجود كلی و نوری خود قابل انطباق با همه این راهها است. واقعاً می شود مسیر هر كس را ـ تا آن اندازه كه پیموده ـ به صراط مستقیم عرضه كرد، و میزان مطابقت آن را سنجید؛ اگر در بزنگاه های امتحان صبر كرده، در مواقع تقوا، تقوا پیشه كرده، در مواقع یاری دیگران همت نموده و...، او در واقع بر صراط مستقیم ره سپرده است؛ و اگر نه، او خارج از صراط مستقیم بوده است. و این وجه جمع یكی بودن صراط مستقیم علی رغم تعدد راه ها به اندازه نفوس بشر است.
در روایات بسیاری از امامان معصوم(ع) تمثل و تجسم صراط مستقیم ذكر شده است، یعنی اگر صراط مستقیم بخواهد نمود عینی پیدا كند می شود "علی بی ابیطالب(ع)" و... از همین جا هم می توان مطالب فوق را تأیید كرد.
آیا همه امامان ما در شرائط یكسان بودند و عملكرد واحد داشته اند!؟ در عین حال همه بر صراط مستقیم بوده اند.
غیر از امیرالمؤمنین و معصومین(ع)، میلیاردها انسان دیگر وجود دارند و هر كدام وجود و حیاتی ویژه خود دارند، اما تمام حیات و زندگی آنان، علیرغم تعدد تنوع مكانی و زمانی و...، می تواند قابل مقایسه با حیات حضرت علی(ع) باشد.
با التماس دعا.
مشاوره مذهبی قم.