پرسش

احترام به پدر ومادر در دین یعنی چه؟

پاسخ

با عرض سلام و تحیت.
دوست محترم!
در آیات قرآن و روایات معصومین(ع)، احترام به پدر و مادر بسیار مورد تاكید قرار گرفته است، به گونه ای كه در چند جای قرآن، خداوند متعال پس از سفارش به یگانه پرستی، سفارش به گرامی داشت پدر و مادر كرده است: «لاتعبدون إلا الله و بالوالدین إحساناً»(بقره/83) توصیه بر گرامی داشت مقام والدین تا به آنجا پیش رفته است كه خداوند در قرآن كریم به صراحت از آن چه كوچكترین رنجشی در آن ها پدید می آورد، نهی نموده است: «فلاتقل لهما أف»(اسراء/23) و تو خود حدیث مفصل بخوان از این مجمل.
علی ای حال، آنچه بر ما واجب است، احترام به آنان می باشد؛ حال این احترام معمولا با اطاعت آنان همراه است.
البته با همه این سفارش ها و توصیه هایی كه در این زمینه وجود دارد، حد و مرزی نیز برای این احسان و اكرام آن ها تعیین شده است، كه همان گونه كه چشم پوشی از مقام و منزلت والدین موجب خشم الهی است، رعایت نكردن این حد و مرز نیز ناخرسندی الهی را در پی دارد.
امر و نهی والدین بر خلاف واجبات و محرمات شرعی هیچ تأثیری ندارد و بیهوده است.
در روایتی از امیرالمؤمنین(ع) آمده است:«لاطاعة لمخلوق فی معصیة الخالق» یعنی فرمان برداری از بنده در معصیت خداوند جائز نیست.(بحارالانوار، ج16، ص25)
اگر پدر و مادر فرزند خود را به انجام كاری حرام امر كنند و یا او را از انجام كاری واجب نهی كنند، اطاعت آن ها نه تنها واجب نیست، بلكه سرپیچی از خواسته آن ها لازم و ضروری است. در غیر این دو صورت ـ یعنی در مستحبات و مكروهات و حتی واجبات كفائیه ـ مخالفت با ایشان اگر موجب رنجش آن ها را فراهم می آورد، حرام و گناه است.
برای مطالعه بیشتر در این زمینه می توانید به یكی از كتابهای زیر مراجعهكنید:
1. "پدر و مادر در فرهنگ اسلامی"، حسن عرفان، تهران: نشر حر
2. "مقام والدین در اسلام"، حسن علی احمدی، قم: نشر میثم تمار
3. "ارزش پدر و مادر"، سید اسماعیل گوهری، تهران: نشر نیایش
با آرزوی توفیق.
مشاوره مذهبی ـ قم.