پرسش

سلام
در تفسیر نمونه برای تفسیر آیه 34 سوره نسا گفته شده:(مردان هم درست مانند زنان در صورت تخلف از وظایف مجازات می گردند حتی مجازات بدنی(تعزیر) ، منتها چون این كار غالبا از عهده زنان خارج است حاكم شرع موظف است كه مردان متخلف را از طرق مختلفی و حتی از طریق مجازت بدنی به وظایف خود آشنا سازد)
از چه آیاتی این مسئله استنباط شده است؟
معنی های مختلف كلمه (نشوزهن) را لطفا ذكر كنید
ممنون

پاسخ

دوست گرامی!
یكی از وظائف حاكم شرع گرفتن حق مظلوم از ظالم است؛ آن مظلومی كه خودش توانایی گرفتن حق ندارد. بنابراین این حاكم شرع نماینده هركسی است كه به نوعی نمی تواند حق خود را از دیگری بگیرد.
در اینجا هم چون اولا، زن از قوای جسمی كمتری نسبت به مرد برخوردار است و خودش نمی تواند حق خود را از مرد بگیرد، شكایت نزد حاكم شرع می برد و با ثابت شدن ادعای او، حاكم شرع مرد را مجبور می كند تا حق زن را اداء نماید، یا اگر لازم ببیند مرد را تعزیر یا تنبیه می كند.
و ثانیا، شاید مباشرت زن ـ به فرض توان جسمی ـ به تنبیه همسرش می تواند به نوعی برای سلامت و صفای محیط خانواده و بقای آن خطرساز باشد. این حالت در حالت عكس كمتر وجود دارد.
توضیح مطلب آن كه بین روحیات زن و مرد تفاوت هست. مثلا گمان نمی كنیم شما انكار كنید كه غرور مرد بیش از زن است. وقتی با كسی مواجهید كه به طور فطری، غرورش از اهمیت ویژه ای در شخصیت او برخوردار است، باید نسبت به تحریك و جریحه دار كردن این غرور حساستر بود. مردی كه غرورش شكسته باشد، تمام هویتش مخدوش، و از حیز انتفاع خارج است. آیا خانواده با مدیریت یك انسان بی هویت و خرى شده حركت سالمی خواهد داشت؟! شاید یكی از عللی كه اسلام این فرض را كه خود زن مباشرت به تنبیه همسرش كند، منتفی دانسته و بدان اجازه نداده، همین باشد.
در مورد این قاعده و قانون، اگر چه آیه ای صریح وارد نشده است، ولی از آنجا كه منابع فقهی شیعه به غیر از قرآن كریم، روایات اهلبیت(ع) و اجماع و عقل نیز هستند، و این مسأله در روایات اهلبیت(ع) در روایات متعدد وارد شده است، برای اثبات این قانون و حكم فقهی، بدان روایات استناد می شود.
اما در مورد "نشوز" و معانی آن باید گفت كه در لغت، "نشوز" به معنای بلندی و ارتفاع است، و در معنای عرفی آن بر طغیان و گردنكشی است. هر مرد یا زنی كه از وظائف خود در خانه سرباززند نشوز كرده است.
مرد ناشز و زن ناشزه به مرد و زنی گفته می شود كه خود را در برابر همسرش در موضع بالا ببیند، و تن به انجام وظائف خود در برابر همسرش ندهد.
همچنان كه گذشت، همانطور كه زن می توان ناشزه باشد و در سوره "نساء" آیه 34 بدان اشاره شده است، مرد نیز می تواند ناشزه باشد، كما اینكه در همان سوره درآیه 128 اشاره به نشوز مرد شده است.
اما آنچه گاهی مورد اختلاف است و در عبارات بصورتهای مختلف و گوناگون آمده است، تعیین مصداق و مورد نشوز است؛ یعنی زن یا مرد اگر چكار بكند یا نكنند به آن ناشز یا ناشزه گفته می شود.
در این جا به برخی از آن موارد اشاره می شود.
در مورد ناشزه شدن زن:
ناسازگاری، ستیزه جویی، برتری جویی، نافرمانی و اطاعت نكردن از شوهر، تمكین نكردن در برابر شوهر، بی میلی نسبت به شوهر، بد خواهی برای او، بد زبانی با او، بغض داشتن نسبت به او، چشم داشتن به غیر او، بی اذن او از خانه بیرون رفتن، به كارگرفتن دیزی كه در او ایجاد تنفر می كند و ...
در مورد ناشز شدن مرد:
كینه توزی، ستم كردن، ضرر زدن، اكراه و اخلال كردن در انس و الفت نسبت به زن و ...
پس از مطالعه در این زمینه، اگر پرسش یا ابهامی داشتید خرسند می شویم كه آن را با ما در میان بگذارید.
پیروز باشید.
مشاوره مذهبی ـ قم.