پرسش

سلام.لطفا بگویید1-پشم شیشه كه در تولید بالشت به كار میرود همان آزبست است؟2-آیا پشم شیشه برای دستگاه تنفس خطرناك است و باعث سرطان های دستگاه تنفس میشود؟آزبست چطور؟
- دیپلم

پاسخ

خیر. پشم شیشه با آزبست متفاوت است. پشم شیشه خطری ندارد ، درحالیكه آزبست یا پنبه ی كوهی خطراتی دارد كه در زیر به تفصیل در مورد آن سخن آمده است. حتی نتایج تحقیقات جدیدی كه نشان داده است مرگ صدها كارگر ناشی از قرار گرفتن در معرض پنبه نسوز در كارخانه‌ها بوده است نگرانی در مورد مصرف پنبه نسوز را افزایش داده است.


پشم‌شیشه عبارت از شیشه خرد شده یا خرده شیشه است كه از دمیدن در شیشه‌های مذاب با بخار و با فشار به‌دست می‌آید. با این روش الیاف بسیار ظریفی به وجود می‌آید كه بعداْْ به صورت توده‌ی پشم مانندی درمی‌آید. پشم شیشه سبك و قابل انعطاف است و در شكل اسفنجی خود ممكن است به صورت مواد عایق یا به عنوان صافی برای تمیز كردن هوا در كوره‌ها و دستگاههای تهویه مطبوع به كار رود. پارچه‌هایی از پشم شیشه ساخته می‌شود كه آب نمی‌رود، كش نمی‌آید، نمی‌پوسد و به آسانی تمیز می‌شود. ضد آتش، ضد بید و ضد اسید است. در ساختن سایبان، پرده، روتختی و غیره به كار می‌رود. با اختلاط پلاستیك با پشم شیشه، پشم شیشه‌ی سبك‌تر و محكمتر بدست می‌آید. پلاستیكهای تقویت شده در ساختمان بدنه‌ی اتومبیلها و كشتی‌ها به مصرف می‌رسد و هر روز مصرف آن متنوع‌تر می‌گردد.

و اما آزبست (Asbestos):

آزبست از جمله مواد خطرناكی است كه هنوز هم
بسیاری از كشورها بوفور از آن استفاده میكنند. اولین بار تئوفراستوس (Theophrastus) كه از شاگردان ارسطو بود در كتاب خود بنام درباره سنگها به ماده بدون نامی، شبیه چوب پوسیده كه در اثر اختلاط با نفت می سوزد، بدون آنكه آسیبی ببیند در 300 سال قبل از میلاد اشاره كرده است كه بعد ها این ماده آزبست نام گرفت. در ساختمان آزبست، پنبه كوهی یا پنبه نسوز عناصری مانند سیلیس، منیزم و آهن وجود دارد. آزبست در طبیعت به رنگهای سفید، قهوه ای و آبی به چشم می خورد.


در سال 1820 یك دانشمند ایتالیایی برای اولین بار لباس ضد آتش را با استفاده از الیاف آزبست تولید كرد. در اوایل قرن بیستم یك مهندس اتریشی بنام لودویك هاچك از تركیب الیاف این ماده با سیمان، موفق به اختراع سیمان نسوز شد كه با استقبال جهانی روبرو شد. هم اكنون در صنعت از آزبست برای مصارف زیر استفاده می شود:

- عامل افزایش مقاومت سیمان در لوله های سیمانی و قطعات پوششی سقفی.
- عامل افزایش دهنده نقطه اشتعال در منسوجات و محصولات كاغذی.
- عامل افزایش مقاوت لنتهای ترمز و كلاچ در برابر سایش.

الیاف آزبست توسط استخراج از معدن، اره كشی، عملیات تخریب ساختمانهایی كه در عایق سازی آنها از آزیبست استفاده شده، و بطور كلی تخریب هر فرآورده آزبست دار به محیط زیست وارد می شوند. در شهرهای بزرگ یكی از مهمترین راههای ورود آزبست به هوا از طریق لنت ترمز و كلاچ خودرو است.


هنگام كار با آزبست باید لباس های مخصوص پوشید بیماری های ناشی از استنشاق آزبست عبارتند از:

- ضایعات ریوی.
- سرطان ریه.
- سرطان حنجره.
- سرطان لوله گوارشی و اعضای دیگر.

آزبست در طبیعت وجود دارد و می تواند وارد آبها شود، مدارك علمی موجود بیانگر این واقعیت است كه با وجود اینكه آزبست در شبكه آبرسانی وجود دارد، مخاطرات بهداشتی از آن مشاهده نمی شود و بررسی ها موید آنست كه میزان آزبست موجود در آب آشامیدنی از نظر سلامتی، زیان آور نیست.

در كشورهای در حال توسعه به طور گسترده ای از لوله های آزبست سیمان استفاده می شود، بطوری كه 30 درصد لوله های انتقال رسانی آب شهری در هندوستان را شامل می شود و 19 درصد از شبكه آبرسانی كانادا نیز از جنس آزبست سیمان است.


آزبست و محیط زیست
از دید تولید كنندگان محصولات آزبست، از آنجا كه صنعت آزبست سیمان، نیاز به انرژی كمتری در مقایسه با محصولاتی كه از پتروشیمی و استخراج فلزات بدست می آید، دارد، دوستدار محیط زیست است.

این در حالی است كه در سال 1996 نخست وزیر فرانسه فرمانی مبنی بر قدغن كردن استفاده از آزبست صادر كرد. این فرمان شش ماده ای مقرر كرده بود كه استفاده از آزبست در كلیه محصولات تا سال 2001 محدود و سپس بطور كامل قطع گردد تا از آلودگی زیست محیطی ناشی آزبست جلوگیری گردد.

بطور كلی اروپائیان معتقدند كه آزبست سمی است و اثرات مخرب آن كاملا شناسایی شده است ولی كانادایی ها اعتقاد دارند كه به صورت كنترل شده و با احتیاط می توان از آن استفاده كرد.از این درگیری تحت عنوان جنگ آزبست یاد شده است. روسیه، چین و كانادا 65 درصد تولید آزبست در جهان را در اختیار دارند و كانادایی ها در حال گسترش فعالیتهای خود هستند.