پرسش

تناقضاتی درباره ایات قران برام مطرح شده كه خیلی مهمه جوابش رو بدونم.
النسا آیه 143
... و هر كس را خداوند گمراه كند، راهی برای او نخواهی یافت!
سوره الرعد آیه 33
... و هر كس را خدا گمراه كند، راهنمایی برای او وجود نخواهد داشت!
سوره الزمر آیه 23
... و هر كس را خداوند گمراه سازد، راهنمایی برای او نخواهد بود!
سوره الزمر آیه 36
... و هر كس را خداوند گمراه كند، هیچ هدایت‏ كننده‏ای ندارد!
سوره فاطر آیه 8
... خداوند هر كس را بخواهد گمراه می سازد و هر كس را بخواهد هدایت می‏كند ...
سوره الاعراف آیه 186
هر كس را خداوند گمراه سازد، هدایت كننده‏ای ندارد; و آنها را در طغیان و سركشی‏شان رها می‏سازد، تا سرگردان شوند!
سوره المدثر آیه 31
.... این گونه خداوند هر كس را بخواهد گمراه می‏سازد و هر كس را بخواهد هدایت می‏كند! .......
و....
و....
1. خدا گفته كه به انسانها اختیار انجام كارها را داده پس چرا در این ایات گفته كه گمراه میسازد؟ همواره شنیده ام كه انسانها حق دارند انتخاب كنند چه خوب چه بد. ولی خدا گمراه میسازد؟؟؟؟
2. همواره شنیده ام كه راه توبه باز است ولی در این ایات خدا گفته كه انسانها را گمراه میسازد.
خواهشآ جواب منطقی بدهید. به خاطر سایت استثنایی هم كه ایجاد كردید به همتون تبریك میگم.
2. همیشه گفته شده كه راه توبه باز است

پاسخ

با عرض سلام و تحیت.
دوست عزیز!
باید توجه داشت كه در قرآن كریم، آیاتی وجود دارد كه در نگاه اولی تناقض‌ نما است و یا شائبه جبر و یا ـ نعوذ بالله ـ ظلم از آن تلقی می‌شود، ولی در بررسی دقیق تر تمام این موارد روشن می‌شود.
در مسئله طرح شده از طرف جنابعالی هم باید گفت كه روش آیات این است كه بعضی اوقات كاری را به خدا نسبت می دهد، و در بعضی اوقات به عوامل دیگر؛ مانند مسئله باران كه بعضاً آن را معلول عوامل طبیعی ـ مثل ابر و باد ـ معرفی می‌كند، همچون: «و أنزلنا من المعصرات ماء شجّاجاً» یعنی ما باران را از ابر فشرده فرو فرستادیم(نبأ/14)، و در جایی آن را مستقیماً به خداوند نسبت می‌دهد، مانند: «وأنزل من السماء ماء...» یعنی خداوند از آسمان آب را فرو فرستاد...(بقره/22)
در مورد مسئله هدایت و ضلالت هم همین طور عمل شده است؛ یعنی هدایت و ضلالت گاهی به خود فرد ربط داده شده، و گاهی به خداوند منسوب شده است. به طور مثال در كنار آیاتی كه شما مرقوم داشته اید، آیات سوره بقره/108و109، احزاب/36، نساء/167 مسئله گمراهی معلول عملكرد بندگان قلمداد گردیده است.(مراجعه كنید)
این برخورد مستلزم تناقض و یا جبر نیست، بلكه صرفاً نسبت دادن كاری به علت قریب و علت بعید است. مانند این است كه در موردی بگوئیم این طرح را دولت پیاده كرده است، در حالی كه به این امر واقف هستیم كه در واقع وزارتخانه و یا شهرداری مجری و پیاده كننده آن پروژه بوده است، و ممكن است كسی بگوید كه شهرداری این طرح را پیاده كرده است.
خدا مسبب الاسباب است، و اوست كه اختیار خوب وبد انسانها را سبب هدایت و ضلالت آنها قرار داده است. پس از یك سو، هدایت و ضلالت به اعمال اختیاری انسانها مربوط است، و از سوی دیگر می توان و باید آن را به خدا هم نسبت داد.
البته حكمتی هم در این انتساب به خدا هستلإ كه باید بدان توجه كرد، و آن این كه ای مردم! بدانید، اگر به دنبال هدایتید و از ضلالت می هراسید به خدا پناه ببرید كه همه چیز در دست اوست. هدایت و ضلالت در دست اوست، پس از او طلب هدایت كنید.
كامروا باشید.
مشاوره مذهبی ـ قم.