پرسش

با تشكر از پاسخ شما به كد 25786 .خیر منظور بنده از سوال فلسفه واسطه وجود ؛فلسفه توسل نبود.سؤال، مشخصا ، مفهوم این جمله است كه (( الواحد لا یصدر منه الا الواحد )) . كما اینكه شیعه زمام همه امور را دست آنان میداند و اساسا خلق آنها را قبل از خلق كائنات میداند و هر امری را از ناحیه آنان میپندارد.با تشكر مجدد از محبت شما.

پاسخ

با عرض سلام و تحیت!
سؤال شما هنوز هم برای ما ابهام دارد. نمی دانیم آیا به دنبال دلیل فلسفی قاعده "الواحد" هستید، یا چگونگی تطبیق آن را بر معصومین ـ علیهم السلام ـ می خواهید.
توضیحی بر اساس برداشت دوم برای شما می آوریم. اطر مراد شما مطلب دیگری بوده، ما را در جریان بگذارید.
براساس قاعده فلسفی "الواحد" فلاسفه و حكماء قائل شده‌اند كه چون خداوند، واحد ـ یعنی بسیط مطلق ـ است، پس فعل او هم باید واحد باشد. لذا اول فعل و اول مخلوق خداوند را عقل اول ـ كه آن هم بسیط است ـ می‌دانند.
عقل اول، دو حیث دارد كه از یك حیث آن، عقل دوم خلق می‌شود؛ و همین طور عقل دوم، دو حیث دارد كه از یك حیث آن عقل سوم خلق شده است و … تا عقل دهم، كه از حیث وجودی آن، بقیه مخلوقات عالم خلق شده‌اند.
به علاوه كه در روایت هم آمده است كه: «أول ما خلق الله العقل» یعنی اولین مخلوق خداوند، عقل بوده است. و ذكر این نكته لازم است كه فلاسفه و عرفای اسلامی عقل اول را همان وجود مقدس پیامبر اكرم ـ صلی الله علیه وآله ـ و ائمه اطهار ـ علیهم السلام ـ می‌دانند.
بدین بیان كه آن بزرگواران دارای دو نوع وجود هستند. یكی همین وجود مادی و طبیعی حضرات، كه ویژگی‌های عالم طبیعت و ماده را داشته است؛ از پدر و مادری متولد شده و دارای فرزندانی بودند و در یك زمان می‌توانستند تنها در یك مكان باشند، بدین بیان كه اگر این جا بودند نمی‌توانستند در جای دیگری باشند. این ویژگی‌ها از حیث بُعد جسمی و طبیعی وجود حضرات معصومین ـ علیهم السلام ـ است.
اما آنها وجود دیگری هم دارند، كه از آن تعبیر به "وجود نوری" می‌شود؛ در روایات نیز این معنا به "نور" تعبیر شده است. این وجود نوری پیامبر اكرم ـ صلی الله علیه وآله ـ و اهل بیت ـ علیهم السلام ـ همان عقل اول است، و همان وجودی است كه قبل از بقیه كائنات خلق شده، و همان وجودی است كه در روایت آمده كه وقتی آدم ـ علیه السلام ـ بین آب و گل بود، وجود ما تحقّق پیدا كرده بود.
این وجود نوری پیامبرـ صلی الله علیه وآله ـ و ائمه اطهار ـ علیهم السلام ـ دارای ویژگی‌های خاص خود است. در این نوع از وجود، دیگر محدودیت زمانی و مكانی برای آن معنا ندارد، و در این وجود، آنها از تمام محدودیت‌های عالم طبیعت و ماده آزاد هستند.
در وجود طبیعی و مادی معصومین ـ علیهم السلام ـ است كه آنها در قالب 14 بدن، به این دنیا آمدند، و هر كدام از لحاظ جسمی، خصوصیات خاص خود را داشته، و در زمانها و مكانهای متفاوت می‌زیسته‌اند. ولی وجود نوری آن حضرات، از این امتیازها و تفاوت‌ها خالی است، و آنها همگی یك وجود داشته‌اند كه از آن در روایات ما تعبیر به "نور واحد" شده است.
بنابراین وجود نوری پیامبرـ صلی الله علیه و آله ـ و اهل بیت ـ علیهم السلام ـ یك نور واحد است، كه آن هم همان عقل اول است؛ و این مقتضای همان قاعده فلسفی «الواحد لا یصدر منه إلا الواحد» نیز هست.
نكته آخر این كه خداوند واحد است و فیض او هم باید از كانال و طریق واحدی به بقیه موجودات برسد، و آن طریق و كانال واحد، همان وجود نوری معصومین ـ علیهم السلام ـ است كه همگی نور واحد هستند.
دوست عزیز!
پس از مطالعه این مطالب و هم چنین مطالعات دیگری كه در این زمینه انجام می‌دهید، اگر با مشكل و یا ابهامی مواجه شدید، یا منظور سؤال شما مطلب دیگری بوده است، ما خرسند می‌شویم كه آن را برای ما ارسال نمائید.
پیروز باشید.
مشاوره مذهبی ـ قم.