پرسش

با سلام
1- آیا سحر و جادو صحت دارد ؟
2- علائم شخص سحر شده چیست ؟
3- دقیقاًراه صحیح ابطال سحر چیست؟
با تشكر فراوان

پاسخ

دوست گرامی!
با سلام و تحیت.
واژه سحر در معانی فراوانی بكار می رود؛ كه از جمله آنها "فریفتن"، "گرفتار ساختن"، "عقل و فكر كسی را ربودن"، "باطل را به صورت حق در آوردن"، "آنچه انسان با حیله و نیرنگ و تردستی به جا آورد" و "آنچه برای انجامش از شیطان و جنیان كمك می گیرند" و غیره می باشد.
سحری كه مورد سؤال قرار می گیرد دو معنای آخری است، زیرا به كار بردن سحر در معانی دیگر توسط عرف پذیرفته شده است و مردم آن را می شناسند و مشكلی در جواز و حرمت آن ندارند.
اما سحر در دو معنای آخری آن، یعنی:
1- فریبكاری و ایجاد خیالات در مردم، از قبیل كارهایی كه شعبده بازها با تردستی و چشم بندی انجام می دهند.
2- ارتباط با شیاطین و یا جنیان برای تصرف در امور، و احیانا آزار رساندن به دیگران.
مسئله ای است كه هم در ماهیت و صدق و كذب آن، و هم در مشروعیت آن گاهی در میان مردم سؤال وجود دارد.
اما سحر به لحاظ معنای اول كه از سنخ فریب كاری و شعبده بازی می باشد، قابل تردید و تشكیك نیست؛ چون در عصر ما انسانهایی هستند كه اعمال تعجب آور و شگفت انگیزی انجام می دهند، و برای سرگرمی و تفریح بیننده را غرق در بهت و حیرت می سازند. این عمل بنا به نظر مشهور حرام نیست.
ساحران زمان فرعون نیز از همین دسته بوده اند.
اما سحر به معنای دوم مورد اختلاف اندیشمندان می باشد.
برخی می گویند نباید همه مسائل و حوادثی كه در زمینه سحر و جادو گفته شده است را بر سادگی و زودباوری عموم طبقات در جمیع مكانها و زمانها حمل كرد، بلكه سحر حقیقتی غیر قابل انكار است كه بر اساس آن می توان در عالم تصرفاتی كرد.
همانطور كه علوم تجربی ابزاری برای تصرف در عالم می باشند، سحر نیز به شرح ایضا؛ با این تفاوت كه ابزار تجربه قابل فهم و درك برای ما است، ولی سحر و جادو مشحون از اسرار و ناشناخته ها است، چرا كه به نوعی به عالم ارواح و اجنه و شیاطین مرتبط است.
در مقابل، عده ای معتقدند واقعیت سحر در این معنا مورد شك و تردید است، و گاه آن را به كلی دروغ می دانند.
آنها در توجیه بعضی از آیات قرآن كه سخن از سحر و شیاطین دارد، می گویند كه مراد از شیطان در قرآن مردم پلید مفسد است كه به پیروان خود می آموزند چگونه به مردم آزار رسانند. (ر.ك. به "تفسیر نوین"، محمد تقی شریعتی، ص76-374)
نگارنده معتقد است كه اگر بخواهیم وجود سحر را، صرفا به دلیل آن كه نمی توانیم آن را با علم عادی ـ علم تجربی ـ توجیه كنیم، انكار نماییم، خود را از بسیاری از معارف و دستاوردهای معرفتی بشر محروم كرده ایم. مگر دریافتهای شهودی عرفا را می توان با علم تجربی اثبات كرد!؟ مگر صحت معارف وحیانی را می توان لزوما با معرفت تجربی ارزیابی كرد!؟
علم بشر و توانائی های معرفتی او محدودتر از آن است كه بتواند مدعی شود هر آنچه را من می توانم بفهمم درست، و هر آنچه نمی توانم بفهمم نادرست است.
این كه چه كنیم كه راه معرفت را از چاه جهالت و خرافه بازشناسیم، مسئله دیگری است كه در معرفت شناسی بدان می پردازند.
آنچه از قرآن و روایات بر انسان، ولو به طور ظنی، آشكار می شود، آن است كه سحر و جادو و بسیاری از علوم به اصطلاح غریبه واقعیت دارند. با این وجود باید دانست كه:
اولا، بسیاری از مدعیان این امور دروغ می گویند و فریبكارند.
و ثانیا، آنها هم كه می دانند، معمولا به همه اسرار آن واقف نیستند، و گاه خود را در همه جوانب آن ماهر نشان می دهند.
و لذا، صرف نظر از حلیت و حرمت سحر و جادو و علوم غریبه، نباید و نمی توان به آنها اعتماد كرد.
پس از این توضیحات باید دانست كه اسلام تعلیم و تعلم سحر و جادو را حرام كرده است، مگر آن كه كسی برای ابطال سحر ساحران آن را بیاموزد و اعمال كند.
البته این حكم در مورد سایر علوم غریبه نیست. هر علمی حكم خاص خود را دارد كه جداگانه می بایست بدان پرداخت.
از راه مقابله و ابطال آن پرسیده اید باید گفت به موجب روایات بهترین راه مقابله با این امور دعا و پناه بردن به خداوند است. اولا دعا تأثیر به سزائی در ابطال سحر و عدم تأثیر اوراد و اذكار ساحران دارد. و ثانیا از راه های غیر مستقیم می تواند انسان ر ا از خطرات نجات دهد.
البته برای اطلاع بیشتر در این زمینه می توانید به كتاب "هزار و یك ختم" نوشته محمد ابراهیم نصراللهی بروجردی مراجعه نمایید.
پیروز باشید.
مشاوره مذهبی _ قم.