پرسش

در مورد 313یار امام زمان به طور كامل توضیح دهید؟ چه در احادیث چه در روایات.
متشكرم

پاسخ

با عرض سلام خدمت خواهر محترم در مورد اصحاب و یاران حضرت حجت ارواحنا فداه اخبار واحادیث بسیاری وجود دارد كه برخی به بیان اوصاف ایشان پرداخته و بعضی دیگر ضمن بیان عدد آنها درباره شیوه پیوستن به آن حضرت و بیعت نمودن با ایشان صحبت می كند.
به عنوان نمونه به حدیثی از امام صادق علیه السلام اشاره می كنیم . ایشان می فرمایند:
بر ان حضرت (حجت عجل الله تعالی فرجه) مردانی است كه كویا دلهای ایشان باره های اهن است. هیجكاه در ان شكی در ذات خدا نیامده و مخلوط به شك نگشته . از سنگ محكمتر و سخت تر هستند.
اگر بر كوهها حمله كنند , انها از میان ببرند . با برجمها خود به هیج شهری رو نیاورند مگر اینكه (مظاهر كفر) او را خراب كنند . گویا بر اسبهای ایشان عقاب سوار است.
خود را بر زین اسب امام علیه السلام می مالند و به این عمل تبرك می جویند و بر گرد او احاطه می كنند و بر اطراف او می جرخند تا او را به جان خود , در جنگها حفظ كنند و انجه او اراده كند پیش دستی كنند و به او وانگذارند و مراد او را كفایت كنند.
در میان ایشان مردانی است كه شب را نمی خوابند , ناله و زمزمه های ایشان در نماز به اواز زنبور در كندوی خود می ماند. شبها را بر روی باهای خود به عبادت می گذرانند و بر بالای اسبهای خود صبح می كنند. در شبها چون راهب هستند و در روز چون شیر در مقام اطاعت و فرمانبرداری از امام , مطیع ترند از كنیز برای اقای خود.
دلهای ایشان مانند چراغ گویا ان دلها قندیل هایی است از روشنی و مع ذلك ایشان ازخشیت خدا در بیم و ترسند و در دعا درخواست شهادت می كنند و تمنی می كنند كه در راه خدا كشته شوند شعار ایشان یالثارات الحسین است و سرزمینهایی كه به مقدار یك ماه دورتر هستند از قدرت این لشكر به وحشت می افتند
خداوند ایشان را به امام نصرت خواهد كرد.(1)
اما نكته دیگر این كه تمامی اصحاب ان حضرت را مردان تشكیل نمی دهند بلكه زنان نیز در لشكر ایشان حضور خواهند داشت امام صادق علیه السلام در این باره به مفضل می فرمایند:
همراه حضرت قائم (علیه السلام) سیزده زن خواهد بود.
مفضل عرض می كند : انها چه می كنند؟
حضرت فرمودند: مداوای مجروحین و برستاری مریضان می كنند چنانچه با پیامبر بودند.
درباره چگونگی پیوستن ایشان به حضرت ولی عصرعجل الله تعالی فرجه الشریف نیز حدیثی از امام صادق علیه السلام نقل شده است كه فرمودند:
هركاه خداوند رخصت دهد امام علیه السلام را , خدا را بخواند به اسم عبرانی او , پس اصحاب او سیصد و سیزده تن
به نزد او جمع می شوند مانند باره های ابر در فصل پاییز و ایشان صاحب لوا (علم و پرچم بزرگ) او هستند, بعضی از ایشان كسی است كه در شب از رختخواب خود نایاب می شود پس صبح می كند (در حالی كه) در مكه (می باشد) و بعضی از ایشان در روز بر ابر سوار می شوند . و قائم علیه السلام می شناسند هر یك را به اسم او و اسم پدر او و روش او .
مفضل عرض كرد : قربانت شوم كدام دسته ایمانشان قویتر است . حضرت فرمودند : انكه در روز بر ابر حركت می كند و همجنین از امام سجاد علیه السلام نقل است كه فرمودند : انها (اصحاب حضرت بقیه الله علیه السلام ) یكدیگر را نمی شناسند و بدون مواعده (وعده و قرار قبلی) یك جا جمع می شوندز(3)

باید یكى از مهمترین عوامل زمینه ساز ظهور امام زمان ـ ارواحنا فداه ـ پیدایش افرادى
شجاع و قوى دل است; ایشان یاران امام عصر ـ ارواحنا فداه ـ خواهند بود همیشه امامان
معصوم ما با كمبود رادمردانى استوار مواجه بودند و چون زمینه ى قیام فراهم نمى شد،
علیه دولتهاى باطل حركتى نمى كردند. در زمان غیبت نیز این معضل وجود دارد تا نزدیك
زمان ظهور، در آن زمان در اقصى نقاط دنیا عدّه اى پدید خواهند آمد كه دلهاى آنها
همچون پاره هاى آهن است چنانكه در صفات ایشان بطور مفصل سخن خواهیم گفت.
طبق روایات تعداد آنها 313 نفر است كه تعداد زیادى از آنها از اهل همان زمان هستند
و عدّه اى هم در زمانهاى قبل مى زیسته اند كه از قبر خارج شده و براى یارى و نصرت
دین خدا با امام زمان ـ ارواحنا فداه ـ پیمان مى بندند.
یاران امام زمان ـ ارواحنا فداه ـ
در ستایش از این گروه وارسته و شایسته اى كه خداوند اینان را برگزیده است و به
همراهى و یارى حضرت مهدى ـ ارواحنا فداه ـ مفتخرشان ساخته، روایات بسیارى وارد شده
است. در این روایات ضمن ترسیم شخصیّت ارزشمند و نقش سازنده و اوصاف برجسته ى آنان،
از چگونگى پیوستن آنان به امام عصر ـ ارواحنا فداه ـ در مكّه، سخن رفته و فراتر
اینكه، آیاتى از قرآن شریف در مورد آنان تأویل شده است. از باب نمونه در ذیل آیه ى
شریفه ى:
(فاستبقوا الخیرات أینما تكونوا یأت بكم اللّه جمیعاً)([10]
) در كارهاى نیك سرعت جویید كه هر كجا باشد خداوند شما را گرد خواهد آورد.
از امام صادق ـ علیه السلام ـ آمده است:
یعنی اصحاب القائم، الثلاثمائة وبضع عشر وهم ـ واللّه ـ الأمّة المعدودة یجتمعون فی
ساعة واحدة كقزع الخریف([11]).
این آیه ى شریفه اشاره به 313 نفر یاران اصلى حضرت مهدى ـ ارواحنا فداه ـ دارد.
بخداى سوگند! كه آنان در شمار، اندك هستند. امّا در كارآیى و ایمان و شكوه معنوى
بسیار و بسان ابر پراكنده ى پائیزى (كه بناگاه به هم مى پیوندند و متراكم مى شوند)
آنان ظرف لحظه اى در یك ساعت معیّن از سراسر گیتى در مكّه حاضرمى گردند.
امام صادق ـ علیه السلام ـ فرمود:
«بینا شباب الشیعة على ظهور سطوحهم نیام، اذ وافوا إلى صاحبهم فی لیلة واحدة على
غیر میعاد فیصبحون بمكّة»([12])
یعنى به هنگام ظهور حضرت مهدى ـ ارواحنا فداه ـ جوانان و جوانمردان شیعه همانگونه
كه بر پشت بام خانه هاى خویش در خواب اند همگى یك شب بدون وعده ى قبلى، بامداد را
در مكّه حاضر و به دیدار امام عصر ـ ارواحنا فداه ـ مفتخر مى گردند.
در روایات از خصوصیات اخلاقى یاران آنحضرت و تعداد آنها و جنسیت قومى ایشان تعابیر
زیادى وارد شده كه بدان اشاره مى كنیم. لیك از باب مقدمه در یك بینش كلى امیر
مؤمنان ـ علیه السلام ـ در اشاره به شخصیّت آنان مى فرماید:
«لم یسبقهم الأوّلون ولا یدركهم الآخرون»([13]).
آنان در شایستگى و امتیازات بر اوج رفیعى هستند نه از نسلهاى گذشته كسى از آنان
پیشى گرفته است و نه از آیندگان كسى به مقام والاى آنان مى رسد.
در مورد نحوه ى رساندن خود به آنضحرت به مقامى رسیده اند كه زمین در زیر پاى آنها
پیچیده مى شود.
امام صادق ـ علیه السلام ـ در مورد آنان مى فرماید:
«فیصیر إلیه أنصاره من أطراف الأرض، تطوى لهم الأرض طیّاً».([14])
یعنى یاران مهدى ـ ارواحنا فداه ـ از نقاط مختلف زمین بسوى او حركت مى كنند و زمین
زیر پاى آنان در هم مى پیچد.
ایمان استوار یاران
یاران خاصّ حضرت مهدى ـ ارواحنا فداه ـ از نظر معنویّت و ایمان كامل و استوار و
نداشتن ذرّه اى تردید در دلها بى نظیرند. آنان در اوج یقین و اخلاصند و بخاطر قوّت
و استوارى و كمال ایمان به خدا، ذرّه اى ترس و دلهره در كران تا كران وجودشان نیست
چرا كه انسان به هر اندازه اى كه ایمانش به خدا افزون گردد، به همان اندازه توان و
تلاش او افزون مى گردد.
بر این اساس یاران آنحضرت به هنگامى كه به میدان كارزار گام مى نهند نه كسى توان
ایستادن در برابر آنان را دارد و نه پدیده اى مى تواند مانع اجراى برنامه هاى نجات
بخش و دستورات صادر شده از سوى فرماندهى بلند مرتبه ى آنان گردد.
از امیر مؤمنان ـ علیه السلام ـ آمده كه فرمودند:
«كانّهم لیوث قد خرجوا من غاباتهم مثل زبر الحدید، لو انّهم همّوا بازالة الجبال
الرواسی لازالوها عن مواضعها فهم الذین وحّدوا اللّه حقّ توحیده»([15]).
آنها همچون شیرانى كه از بیشه ى خود خارج شده اند بر گرد آن حضرت حلقه مى زنند آنان
براستى مانند پاره آهنى هستند كه اگر بر متلاشى نمودن كوهها تصمیم بگیرند آنها را
نابود مى سازند. آنان خداى را آنگونه كه شایسته است به یگانگى مى پرستند.
اگر در این جمله كه ـ كأنّهم لیوث قد خرجوا من غاباتهم ـ براستى دقت شود وقتى شیر
از بیشه ى خود خارج مى شود دیگر چه كسى جرأت مقابله با او را دارد.
امام صادق ـ علیه السلام ـ فرمودند:
«إذا ساروا یسیرا الرعب امامهم مسیرة شهر»([16])
هنگامى كه به حركت در مى آیند امواج رعب و وحشت یك ماه پیشتر از ایشان حركت مى كند.
تواضع و فروتنى یاران
آنان قهرمانانى فروتن، متواضع و برخوردار از ارزش اخلاقى و انسانى اند و هرگز مغرور
و مست قدرت نمى شوند. آنها به مقام والاى حضرت مهدى ـ ارواحنا فداه ـ آنگونه كه
شایسته و بایسته است اعتقاد دارند; تا آنجا كه نه تنها از وجود گرانمایه ى آنحضرت
بهره مى برند; بلكه از زین مركب او نیز به افتخار تبرّك مى جویند و آن را مسّ مى
كنند. آنان بسان فداكارانى هوشیار، بر گرد آن سرچشمه ى بركات و والاییها و ارزشها
حلقه مى زنند و جان خویش را در همه ى فراز و نشیبها و میدانهاى جهاد و پیكار، سپر
بلاى جان گرامى او مى سازند و دستورات و خواسته هایش را لبّیك مى گویند.
امام صادق ـ علیه السلام ـ فرمودند:
«كانّ على خیولهم العقبان یتمسّحون بسرج الامام یطلبون بذلك البركة ویحفّون به،
یقون بأنفسهم فی الحروب ویكفونه ما یرید»([17]).
چابك بسان عقاب بر مركبهاى خویش سوارند و در عشق به حضرت چنانند كه زین مركب او را
براى تبرّك جستن مسح مى كنند و بر گرد یار حلقه مى زنند و در فراز و نشیبها و
پیكارها او را بسان جان شیرین با همه ى وجود محافظت مى كنند و هر دستورى دهد او را
بسنده اند و به انجام رساننده.
شب زنده دارى یاران
یاران آن گرامى عبادت كنندگان خاضع و خاشعند; شبانگاهان را با نماز و نیایش و سوز و
گداز عاشقانه به بارگاه خدا، به سحر رسانده و در نمازهاى خویش زمزمه اى همچون آواى
زنبوران عسل از ایشان شنیده مى شود. در ركوع و سجود و قیام و قعودند و با وجود این
روزها در اوج آمادگى و شهامت بر مركبهاى خویش، براى انجام دستورات حضرت مهدى ـ
ارواحنا فداه ـ ایستاده اند.
امام صادق ـ علیه السلام ـ فرمود:
«رجال لا ینامون اللیل، لهم دوّى فی صلاتهم كدوّى النحل، یبیتون قیاماً على أطرافهم
ویصبحون على خیولهم، رهبانٌ باللیل، لیوث بالنهار»([18]).
بزرگ مردانى كه شبها را نمى خوابند براى آنها زمزمه اى در نمازشان همچون زمزمه ى
انبوه زنبوران، شبها را شب زنده دارى مى كنند و صبح مى كنند در حالى كه بر مركبهاى
خویش سوارند (و آماده پیكار) راهبان شب هستند و شیران روز.
آگاهى و شناخت یاران
از ویژگیهاى آنان، اوج آگاهى و عمق دانایى و درایت آنهاست دلهاشان به نور معرفت
درخشنده و نور باران است. به راهى كه مى روند یقین كامل داشته لذا همچون كنیزى كه
از مولاى خود اطاعت مى كند، از امام زمان ـ ارواحنا فداه ـ فرمانبردارى مى نمایند.
امام صادق ـ علیه السلام ـ فرمودند:
«ورجال كانّ قلوبهم زبر الحدید، لا یشوبها شك فی ذات اللّه أشد من الحجر . . . هم
أطوع له من الأُمّة لسیّدها كالمصابیح . . . كانّ قلوبهم القنادیل»([19]).
مردانى كه دلهاشان بسان پاره ى آهن است. در ایمانشان به خدا و وعده ى او ذرّه اى
تردید ندارند و باور آنان از كوه سخت تر است . . . ایشان در فرمانبردارى از سالار
خویش مطیع تر از كنیز نسبت به مولاى خود مى باشند. آنان بسان چراغهاى روشنگرند . .
. دلهایشان بسان مشعلهاى پر نور است.
زیبا و ژرفترین توصیف براى یارن آن حضرت را در این سخن زیبا مى توان دید كه مى
فرماید:
هرگز قلب آنان به ذره اى از شك آلوده نمى شود. و این مقامى فراتر از فهم و دركهاست.
اتّحاد و برادرى یاران
از ویژگیهاى آنان، این است كه اندیشه هایشان متحدّ و یگانه، دیدگاهشان همانند،
دلهایشان به هم پیوسته و به هم گره خورده است نه اختلافى در رأى و اندیشه و گفتار
آنان خواهى دید و نه در رفتارشان و همگى یك دل و یك قطب و یك زبان هستند.
از امیر مؤمنان ـ علیه السلام ـ در وصف ایشان آمده است:
«كأنّما ربّاهم ابٌ واحد وأُمٌّ واحدة، قلوبهم مجتمعة بالمحبّة والنصیحة»([20]).
گویى یك پدر و مادر آنان را پرورانده و دلهایشان لبریز از مهر و محبّت و خیرخواهى
است.
سنّ یاران
آنچه در روایات آمده این است كه اكثر یاران آن حضرت در سنین جوانى اند; از امیر
مؤمنان ـ علیه السلام ـ آمده كه فرمودند:
«انّ أصحاب القائم شباب، لا كهول فیهم إلاّ كالكحل فی العین، أو كالملح فی الزاد
وأقلّ الزاد الملح»([21]).
یاران حضرت همگى جوان هستند و سالخورده در میان ایشان نیست مگر مانند سرمه در چشم
یا نمك در توشه و كمتر چیزى كه بعنوان توشه حمل مى شود، نمك است.
خلاصه تعداد پیران در بین اصحاب حضرت بسیار اندك است و اكثریّت آنها جوان هستند.
در روایات تعداد یاران آنحضرت كه ابتداى ظهور در مكّه حاضر شده و با او بیعت مى
كنند 313 نفر ذكر شده است.
از امیرالمؤمنین ـ علیه السلام ـ آمده كه فرمودند:
«. . . ثمّ إذا قام، یجتمع إلیه أصحابه على عدة أهل بدر وهم ثلاثمائة و ثلاثة عشر
رجلاً»([22]).
هنگامى كه قیام كند یاران اصلى او كه شمارشان 313 نفر و به شمار یاران پیامبر در
جنگ بدر است بسوى او اجتماع مى كنند.
امام باقر ـ علیه السلام ـ فرمود:
«یبایع القائم ـ بین الركن والمقام ـ ثلاثمائة و نیف عدّة أهل بدر فیهم النجباء من
أهل مصر والابدال من أهل الشام والأخیار من أهل العراق»([23]).
با قائم ـ ارواحنا فداه ـ میان ركن و مقام، 313 شخصیت بزرگ ـ به شمار یاران پیامبر
در بدر ـ بیعت مى نمایند در میان آنها چهره هاى برجسته از مصر و شایستگانى از شام و
خوبانى از عراق هستند.
آرزوى شهادت
آرزوى بزرگ یاران خاصّ امام مهدى ـ ارواحنا فداه ـ به دوش كشیدن بار مسئولیت و به
انجام رساندن وظایف و جهاد و شهادت در راه خداست چرا كه معنا و مفهوم حقیقى شهادت
را به شایستگى دریافته و ارزش آن در بارگاه خدا را آنگونه كه باید، شناخته اند.
حضرت صادق ـ علیه السلام ـ فرمودند:
«یدعون بالشهادة ویتمنّون أن یقتلوا فی سبیل اللّه، شعارهم یالثارات الحسین»([24]).
]براى خود و دیگران[ طلب شهادت مى كنند و آرزو دارند كه در راه خدا كشته شوند و
شعار آنان خونخواهى حسین ـ علیه السلام ـ است.
نه غرور و مستى و نه احساس ضعف
آنان نه به آفت غرور و مستى گرفتار مى شوند و نه از شمار اندك همراهان و پیشتازان
در نخستین مراحل قیام و ظهور آنحضرت احساس وحشت و تنهایى مى كنند. زیرا انسانى كه
داراى ارتباط عمیق و خالصانه با آفریدگار تواناى هستى است با داشتن آن ارتباط و
پیوند احساس وحشت نمى كند و نیز از پیوستن دیگران به راه و رسم نجات بخش و
افتخارآفرین خویش و بسیارى همراهان، شادمان و مغرور نمى گردد.
حضرت امیرالمؤمنین على ـ علیه السلامـ فرمود:
«یؤلّف اللّه بین قلوبهم، لا یستوحشون من أحد ولا یفرحون بأحد یدخل فیهم»([25]).
خداوند بین دلهاى آنها الفت برقرار مى كند. ایشان از كسى و قدرتى وحشت ندارند و نه
بخاطر پیوستن فرد یا قدرتى به گروهشان دچار شادمانى و غرور مى گردند.

خدمت شما خواهر محترم عرض كنیم كه سخن در این باره بسیار زیاد است كه برای اطلاع بیشتر می توانید به كتابهایی مثل مهدی منتظر نوشته مرحوم ایت الله حاج محمد جواد خراسانی و یا كتاب عصر ظهور نوشته اقای كورانی مراجعه بفرمایید.
در خاتمه با ارزوی موفقیت در تمامی مراحل زندكی شما را به خدای بزرك می سباریم.

1-مهدی منتظر تالیف ایت الله حاج شیخ محمدخراسانی صفحه 335
2 -همان كتاب صفحه 337
3 -همان كتاب صفحه 329