پرسش

می خواستم در مورد حضرت مهدی(عج) از شما سوالی بپرسم:
در مورد كسانی كه ایشان را دیده اند ودر این مورد كتابهای زیادی نوشته شده است در حالیكه ایشان گفته اند در زمان غیبت كسی ایشان را نمی بیند.
همچنین در كتابی خواندم كه ایشان در اثر پرتاب سنگی به شهادت می رسند در حالیكه در روایات داریم كه دنیا هیچوقت از وجود امام (ولایت معنوی) خالی نیست.
متشكرم

پاسخ

با سلام و تحیت.
دوست عزیز!
1) در ابتدا شایسته است متذكر شویم كه در زمان غیبت كبری، این گونه نیست كه مطلقاً و به طور كلی دیدن امام عصر(علیه السلام) ممكن نباشد، و آن حضرت هیچ گونه ملاقاتی با انسانها، حتی افراد شایسته و صالح، نداشته باشند. بنابراین فی الجمله ملاقات آن حضرت ممكن است ولی این ادعا از همه كس و در هر حال پذیرفته نیست، بلكه قابلیت ها و شرائط خاصی می‌خواهد كه برای هر كس فراهم نمی‌شود.
مواردی از ملاقاتهای با امام(عج) به نقل معتبر ثابت است. كسانی كه به دیدار حضرت مهدی(علیه السلام) نائل شده‌اند و یا می‌شوند چند دسته‌اند: 1ـ كسانی كه حضرت را می‌بینند ولی نمی‌شناسند؛ چنان چه نائب دوم امام زمان(ع) فرمود: «و یرونه و لا یعرفونه»(توجهات امام عصر(عج) به مراجع ـ باقرزاده بابلی)
2ـ كسانی كه حضرت را می‌بینند و می‌شناسند؛ مانند نائبان چهارگانه در زمان غیبت صغری، و بعضی از بزرگان دین در زمان غیبت كبری، همچون علامه بحرالعلوم.
3ـ كسانی كه هم حضرت را می‌بینند و هم با ایشان سلام و سخن دارند؛ مانند حاج علی بغدادی و علامه بحرالعلوم و مقدس اردبیلی.
4ـ كسانی كه حضرت به عیادت آنها می‌روند؛ مانند حاج ملاعباس تربتی و حاج سید عبدالله رفیعی.
5ـ كسانی كه حضرت با آنان هم سفره می‌شوند؛ مانند آقا شیخ حسین نجفی.
در آخر به یك نكته توجه كنید: در روایات هست كه در آخرالزمان مؤمنینی هستند كه حضرتش همیشه در زندگی آنان حضور دارند، و گویا یك لحظه از آن امام همام غافل نمی‌شوند، به گونه‌ای كه غیبت آن حضرت به منزله حضور می با‌شد؛ یعنی از مرحله "عدم بصیرت" به مرحله "بصیرت" رسیده‌اند. اینان بافضیلت‌ترین مردم دنیا هستند.
متن روایت از این قرار است:
امام سجاد(علیه السلام) به ابوخالد كابلی می‌فرمایند:
«مردم اهل زمان غیبت مهدی كه معتقد به امامت او هستند و منتظر ظهور او نشسته‌اند، بافضیلت ترین مردم دنیا هستند؛ زیرا خدا عقل و فهمی به آنان عطا كرده كه "غیبت" نزد آنان به منزله ظهور و "مشاهده" گشته است. آنها همانند مجاهدین در ركاب پیامبرند و از مخلصین و شیعیان صادق ما هستند؛ آنها به طور پنهانی و آشكار بسوی دین خدا دعوت می‌كنند. آری انتظار فرج از بزرگترین اعمال است.»(منتخب الاثر، آیت الله صافی گلپایگانی، ص244)
در مورد كلمه "مشاهده" در بعضی احادیث آمده است اگر كسی ادعای مشاهده امام زمان(عج) را كند، از او نپذیرید و او را تكذیب كنید. مثلاً در یكی از نامه‌هایی كه امام زمان(عج) به نائب چهارم"علی بن محمد سمری" نوشته‌اند آمده است:
« بسم الله الرحمن الرحیم
ای علی بن محمد سمری تا 6 روز دیگر از دنیا می‌روی در مورد"نیابت" كسی را تعیین نكن زیرا غیبت ثانیه ـ یا تامه ـ شروع می‌شود تا زمانی كه خدا اجازه ظهور دهد؛ و این پس از آن است كه دلها سخت شود و بی عدالتی زمین را فراگیرد. به زودی كسانی از شیعه ادعای مشاهده می‌كنند بدانید هر كس قبل از خروج سفیانی و صیحه آسمانی چنین ادعایی كند دروغگوی فریبكار است "و لا حول و لا قوة الا باالله العلی العظیم".»
معنا و مفهوم مشاهده در این گونه احادیث و توقیعات به معنای دیدن تنها نیست،‌ بلكه به معنی آن است كه كسی ادعا كند او امام زمان(عج) را دیده و امام او را به عنوان نایب خود و نماینده خاص خود تعیین كرده‌اند. پس آنان كه قبل از "خروج سفیانی و صیحه آسمانی"، ادعای نیابت خاص و سفارت از طرف امام زمان(عج) را می كنند باید تكذیب شوند.
و اما ظهور امام زمان(عج) همراه با خروج سفیانی و صیحه آسمانی است؛ پس زمانی كه این دو نشانه متحقق شود، آن زمان امام زمان(عج) ظهور خواهند كرد و خود می‌دانند كه به چه كسی نیابت خاصه و سفارت دهند. شرط قطعی چنین توفیقاتی صفای باطن است.
داستان مرد قفل ساز معروف است،‌ كه هنگام خریدن قفل از پیرزنی گفت: این قفل 8 شاهی می‌ارزد، و من یك شاهی سود می‌خواهم؛ پس 7 شاهی می‌خرم(در حالی كه پیرزن به 3 شاهی راضی شده بود بفروشد، اما كسی از او نخریده بود.)
او چنین گفت: چرا مال یك مسلمان را ارزانتر از قیمت واقعی آن بخرم!
این ماجرا در حضور امام زمان(عج) و یكی از افرادی كه مشتاق دیدار حضرت بود اتفاق افتاد و حضرت فرمودند: هفته‌ای یك بار به دیدار او می‌آیم و هم صحبت می‌شویم.
"ای خوش آن روز كه از چهره نقاب اندازی
خیمه حسن و ملاحت به جهان اندازی"
2) مسئله شهادت و یا رحلت امام زمان(علیه السلام) به طور قطعی برای ما معلوم نیست، و در احادیث ما هر دو مورد آمده است.
بعضی از روایات مسئله شهادت را بیان كرده، و در بعضی دیگر به صورت رحلت و مرگ طبیعی آمده است.
از آن جا كه در بعضی روایات ائمه اطهار(علیهم السلام) مسئله شهادت به صورت كلی و در مورد همه ائمه بیان شده است ـ مانند این حدیث از امام حسن مجتبی(علیه السلام): «هیچ یك از امامان نیست جز آن كه مسموم یا شهید می‌شود.»(بحارالانوار، ج27، ص217) ـ می‌توانیم روایات "شهادت" را بر روایات "رحلت عادی" ترجیح ‌دهیم.
علاوه بر این كه مسئله رحلت و فوت به مرگ طبیعی بیشتر در روایات اهل سنت آمده است، و از نظر شیعه مورد اعتماد نمی‌باشد؛ اگر چه در بعضی از روایات اهل سنت مسئله شهادت امام زمان(ع) نیز آمده است؛ از جمله:
«هنگامی كه سال هفتاد به پایان آید و مرگ حضرت فرارسد، زنی به نام سعیده از طایفه بنی تمیم ایشان را به شهادت می‌رساند. ویژگی آن زن این است كه همانند مردها ریش دارد. او از بالای بام به هنگامی كه حضرت در حال عبور است سنگی به سوی ایشان پرتاب می‌كند و آن حضرت را به شهادت می‌رساند و وقتی حضرت رحلت می‌كند، امام حسین(علیه السلام) مراسم غسل و كفن و دفن آن حضرت را به عهده می‌گیرد.»(الزام الناصب، ص190 ـ تاریخ مابعدالظهور، ص881)
با این وجود در مورد كیفیت شهادت حضرت كه بیشتر در روایات اهل سنت آمده است، مدرك قابل اعتمادی وجود ندارد.
اما بنا براین كه شهادت امام زمان(علیه السلام) را مانند بقیه ائمه معصومین(علیهم السلام) بپذیریم، آیا زمین از امام خالی می‌ماند؟ خیر،‌ زیرا در همین روایات آمده است كه امام حسین(علیه السلام) با اصحاب خویش زنده شده و به دنیا رجعت می‌كنند، و پس از امام زمان(ع) اداره حكومت را به عهده می‌گیرند، و پس از آن در سلسله امامان و انبیاء تا قیامت ادامه پیدا می‌كند.
اصل كلی رجعت مسئله دیگری است، كه اگر مایل باشید بدان خواهیم پرداخت.
والسلام.
مشاوره مذهبی ـ قم.