پرسش

با سلام و عرض خسته نباشید
1- ایا نمازهای نافله عصر را میتوان بعد از نماز عصر خواند یا خیر
2- اگر قسمتی یا تمام نماز شب بعد از اذان صبح باشد ایا اشكالی دارد یا خیر
3- چرا نماز صبح را باید بلند و نماز ظهر و عصر را باید اهسته بخوانیم؟
4- اگر نماز غذا صبح بر ضمه داشته باشیم و بخواهیم ظهر ادا كنیم باید نماز را بلند بخوانیم یا اهسته ؟
5- چه كار كنیم كه حضور قلب در نماز داشته باشیم؟
6- ایا نمازهای نافله را نیز میتوان جماعت خواند؟

پاسخ

با عرض سلام و تحیت؛
برادر محترم!
1ـ نافله عصر پیش از نمازعصر خوانده می‌شود، و چنان چه نمازگزار بخواهد نافله های ظهر و عصر را بعد از نماز واجبش بخواند، بهتر است نافله ظهر را قبل از نماز عصر بجا آورد، و نافله ظهر را بعد از نماز عصر بخواند، و نیت ادا و قضا نكند.
2ـ وقت نافله شب از نصف شب است تا اذان صبح؛ و بهتر است نزدیك اذان صبح خوانده شود، و بعد از اذان صبح باید نیت قضا شود.
3ـ نمازهای صبح، مغرب و عشا را باید بلند، و نمازهای ظهر و عصر را باید آهسته خواند. دلیل این امر روایاتی از معصومین)علیهم السلام( می‌باشد كه در صورت تمایل، تفصیل آن را خدمتتان ارسال خواهیم داشت.
4ـ هر گاه نماز صبح به ذمه داشته باشید، هروقت بخواهید آن را به جای آورید، باید بلند بخوانید؛ و همچنین اگر نماز ظهر بر ذمه داشته باشید، هر گاه بخواهید قضا كنید، باید آهسته بخوانید.
5ـ براى تحصیل خشوع و حضور قلب در نماز و سایر عبادات، ایده آل آن است كه آنچنان معرفتى بدست آوریم كه دنیا در نظرمان كوچك، و خدا در نظر انسان بزرگ شود، تا هیچ كار دنیوى نتواند به هنگام راز و نیاز با معبود نظر ما را به خود جلب، و از خدا منصرف سازد.
اما به طور خلاصه، علمای اخلاق برای كسب توجه نسبی هنگام نماز، امور ذیل را توصیه مى كنند:
الف ـ توجه به كارهاى پراكنده و مختلف، معمولا مانع تمركز حواس است، و لذا هر قدر انسان توفیق پیدا كند كه مشغله هاى مشوش و پراكنده را كم كند، به حضور قلب در عبادات خود كمك كرده است.
ب ـ انتخاب مكان مناسب برای نماز و سایر عبادات نیز در این امر اثر دارد. به همین دلیل، نماز خواندن در برابر اشیاء و چیزهائى كه ذهن انسان را به خود مشغول مى دارد مكروه است؛ و همچنین در برابر در باز، و محل عبورومرور مردم، در مقابل آئینه و عكس و مانند اینها. به همین دلیل معابد مسلمین هر قدر ساده تر و خالى از زرق و برق و تشریفات باشد بهتر است، چرا كه به حضور قلب كمك مى كند.
ج ـ پرهیز از گناه عامل بسیار مؤثرى است، زیرا گناه قلب را از خدا دور مى سازد، و از حضور قلب مى كاهد.
د ـ آشنائى به معنى نماز و فلسفه افعال و اذكار آن، عامل مؤثر دیگرى است.
هـ ـ انجام مستحبات نماز و آداب مخصوص آن نیز، چه در مقدمات و چه در اصل نماز، بسیار مفید است.
و ـ از همه اینها گذشته این كار، مانند هر كار دیگر، نیاز به مراقبت و تمرین و استمرار و پیگیرى دارد. بسیار مى شود كه در آغاز انسان در تمام نماز یك لحظه كوتاه قدرت تمركز فكر پیدا مى كند، اما با ادامه این كار و پیگیرى و تداوم، آنچنان قدرت نفس پیدا مى كند كه مى تواند به هنگام نماز دریچه هاى فكر خود را بر غیر معبود مطلقا ببندد!
مطالعه كتب مفیدی، مثل "صلوة الخاشعین" از شهید آیةالله دستغیب، و "با راهیان كوی دوست" استاد مصباح یزدی را توصیه می كنیم.
6ـ نمازهای نافله را نمی‌توان به جماعت خواند.
موفق و مؤید باشید.