پرسش

چگونگی صرف افعال ناقص مزید

پاسخ

صرف افعال ناقص نیز مانند سایر افعال است برای این كار شما باید در دو مورد
مسلط باشید :
1. صرف افعال به طور طبیعی .
2. تسلط به موارد اعلال و تغییر آن در شرایط مقتضی .
توجه كنید :
فعل ناقص فعلی است كه سومین حرف اصلیش حرف عله باشد مثل رَمَیَ یا دَعَوَ .
در فعل ناقص هر سه نوع اعلال ( اسكان ، قلب ، حذف) صورت میگیرد .
1 - اعلال به اسكان : در صیغه مفرد فعل مضارع ناقص «یاء» مضموم ماقبل كسره
و«واو» مضموم ماقبل ضمه هر دو ساكن میشوند مانند :
یَوْمِیُ ===یَرْمِیْ
یَدْعُوُ === یَد‎ْعُوْ
2 – اعلال به قلب : حذف عله متحرك ما قبل مفتوح تبدیل به « الف» میشود مانند :
دَعَوَ === دَعا
رَمَیَ === رَمی
3 – اعلال به حذف : در فعل ماضی ناقص در صیغه های غایب ( جمع مذكر « صیغه سوم »
مفرد مونث « صیغه چهارم » مثنای مونث «صیغه پنجم » ) حرف عله حذف میشود مانند:
رَمَیُو ===رَمَوُا
دَعوَوا === دَعَوا
رَمَیَتْ === رَمَتْ
دَعَوَتْ ===دَعَتْ
رَمَیَتا === رَمتا
دَعَوَتا === دَعتا
در مضارع : در صیغه های سوم و نهم و دهم اعلال به حذف صورت می گیرد ( حذف حرف
عله ) مانند :
صیغه سوم : یرمِیُون === یَرْمِونَ ===یَرْموُنَ
صیغه نهم : ترمیون ===تَرْمِونَ ===ترمون
صیغه دهم : ترمیین ===تَرْمِیْنَ ===تَرْمَین
در امر ناقص : در صیغه ها مفرد مذكر « هفتم » جمع مذكر مخاطب « نهم » و مفرد
مونث مخاطب «دهم » اعلال به حذف صورت میگیرد مانند :
تدعو === اُدْعُوْ === اُدْعُ
تدعون === ادعو
تدعین === ادعین === ادعی