پرسش

سلام،خسته نباشید. فرق بین مطالعه با کتاب و مطالعه با وسایل دیجیتال مثل موبایل،کامپیوتر،لپ تاپ و... از نظر تاثیراتشون روی سلامتی مخصوصا سلامتی چشم ها،چی هست؟ خواهشمندم انواع صفحات نمایش CRT,PLASMA,LCD,LED,TFT,LCD LED, AMO LED,SUPER AMO LED,SUPER AMO LED PLUS, و ... رو با کتاب (کاغذ(با نور لامپ های مختلف: رشته ای،فلورسنت،ال ای دی،آفتاب و نور غیرمستقیم خورشید و غیره و همچنین رنگ و شدت نور و جنس و رنگ صفحات کتاب)) در این مورد مقایسه ی کامل کنید. خیلی ممنون میشم از اونجایی که جواب این سؤال،برای خیلی از افراد دیگه هم که اهل مطالعه یا کار با کامپیوتر هستن،خیلی به درد میخوره و یک جواب کاملا درست و کامل خیلی کمک میکنه که بهترین شیوه ی مطالعه رو از لحاظ سلامتی و ... تشخیص بدند؛ یک جواب کاملا درست و کامل در این مورد به من بدید. با تشکر ویژه از شما و دیگر دست اندرکاران بخش مشاوره.

پاسخ

با سلام
دوست عزیز، مانیتور کامپیوتر که توسط آن کتاب الکترونیکی را می خوانیم، یک نوع اشعه به نام اشعه ی کاتودیک که از الکترون ها تشکیل شده است را ساطع می کند، البته این اشعه در مانیتورهای لامپدار بیشتر است، اگرچه اشعه ی مذکور در کوتاه مدت اثرات زیان بار چندانی ندارد، اما مسلم است که به مصونیت کتاب های کاغذی نمیرسد. به طور خلاصه، اگر کتاب های کاغذی رایج در دسترس باشد، برای مطالعه ارجحیت دارد، در غیر اینصورت کتاب های الکترونیکی نیز به خاطر دسترسی آسان و اقتصادی بودن مناسب است، البته کسانی که نیاز دارند تا جهت مطالعه ی آن ساعت های طولانی به پای کامپیوتر بنشینند، بهتر است به جای مانیتورهای لامپدار، از مانیتور اِل سی دی یا پلاسما یا اِل ای دی استفاده کنند. استفاده از مانیتورهای LED بسیار بهتر است. LED کمتر برای چشم ضرر دارد؛ لامپ‌های LED در تمام قسمت‌های صفحه نمایش پخش شده‌اند و به همین دلیل نه تنها تصویر شفاف‌تر و واضح‌تر است؛ بلکه کمتر باعث خستگی چشم می‌شود. به عبارتی LEDها فاقد پرتوهای مادون قرمز و فرابنفشی هستند که سایر صنایع روشنایی ایجاد می‌کنند و LEDها به سلامت چشم آسیب نمی‌رسانند. LED رنگ ها را خیلی واقعی نشان میدهد و رنگ سیاه را كاملا سیاه نشان داده و برای فیلم دیدن و كارهای گرافیكی (در مانیتورها) عالی است؛ و چون Response time پایینی دارد، چشم را اذیت نمیكند.

کاغذ الکترونیکی یا e-paper نام نوعی از صفحه نمایش های جدید است که شباهت های بسیاری با کاغذ واقعی دارند. مثلا وضوح صفحه (یا کنتراست)، قابلیت خواندن در زیر نور خورشید، ضخامت و انعطاف پذیری، از ویژگی های مشترک بین کاغذ واقعی و کاغذ الکترونیکی است. کاغذهای الکترونیکی دارای ویژگی های مختلفی هستند که از مهمترین آنها می توان به مصرف کم آن ها اشاره کرد. زیرا یک صفحه کاغذ الکترونیکی در زمانی که محتوای نمایشی آن عوض نمی شود، هیچ انرژی الکتریکی مصرف نمی کند و مصرف انرژی آن در هنگام عوض شدن تصویر است، یعنی این صفحه نمایش خودش را اصطلاحا refresh نمی کند. از دیگر ویژگی های آن می توان به این موارد اشاره کرد:
کنتراست بالا ، نبود نور پشت زمینه ، قابل مشاهده بودن در برابر نور مستقیم ، انعطاف پذیری و نازک بودن.
اما مهمترین ویژگی آن اینست که برخلاف صفحه نمایش های رایج ، برای چشم انسان راحتتر هستند.

خواندن کاغذهای الکترونیکی به خاطر ثابت بودن و تجدید (refresh) نشدن دائمی تصاویر، زاویهٔ دید بزرگتر و منعکس شدن نور محیطی به جای تابش نور از صفحه نمایش آسان‌تر از صفحات نمایش معمولی است.

چه برای مطالعه متن روی كاغذ، چه در صفحه مانیتور رایانه، جهت نور باید طوری باشد كه در مقابل چشم قرار نگیرد؛ یعنی از جایی بتابد كه فرد نور را مستقیم نبیند. نكته دیگر این است كه جنس كاغذ برخی كتاب‌ها براق است و اگر نور روی آنها بیفتد، بازتاب این نور باعث خستگی چشم می‌شود بنابراین هنگام مطالعه زاویه تابش نور باید به گونه‌ای باشد كه هیچ درخششی روی صفحه‌ای كه در حال مطالعه آن هستید یا مانیتور رایانه مشاهده نكنید. پس جهت تابش نور باید به گونه‌ای باشد كه نه خود نور را ببینید نه بازتاب آن از روی صفحه چون در هر دو صورت چشم خسته خواهد شد. از سوی دیگر، جهت نور باید طوری باشد كه سایه‌ای روی صفحه‌ای كه مطالعه می‌كنید، نیفتد.گاهی شدت نور خوب است ولی از زاویه‌ای می‌تابد كه سایه بدن خود فرد روی صفحه می‌افتد و مطالعه را سخت و خسته‌كننده می‌كند.
علاوه بر اینها، باید به این نكته توجه كرد كه جهت نور برای مطالعه كتاب‌های فارسی كه سطور از راست به چپ شروع می‌شوند با متون انگلیسی كه از چپ به راست هستند، باید متفاوت باشد. معمولا نوری كه از بالا می‌تابد، بهترین است چون سایه و بازتاب ایجاد نمی‌كند.
اگر بخواهیم عددی كلی بیان كنیم، می‌توان گفت نوری با شدت بین 250 تا 1000 لوکس برای مطالعه با توجه به شرایط مختلف لازم است و هر چقدر كیفیت پرینت و اندازه فونت بهتر باشد، به نور كمتری نیاز خواهد بود.

معمولا لامپ‌های موجود در بازار یا نور زرد یا سفیدرنگ دارند و هیچ منبع علمی‌ای كه تایید كند، كدام یك از این نورها برای مطالعه بهتر است، وجود ندارد. امروزه در چراغ مطالعه‌ها از لامپ‌هایی برای ایجاد نور تركیبی استفاده می‌شود كه به نظر می‌رسد مناسب‌تر باشد ولی در نهایت نمی‌توان گفت كدام نور بر دیگری برتری دارد. برخی افراد با نور سفید راحت‌تر هستند و برخی دیگر مطالعه زیر نوری با رنگ زرد را ترجیح ‌دهند و گروهی از تركیب نور زرد و سفید در محیط استفاده می‌كنند كه به نظر می‌سد این نور تركیبی به علت اینكه معمولا رنگ نورهای سفید، خیلی سفید و رنگ نور لامپ‌های زرد، خیلی زرد است، ارجح باشد. فاصله 50-30 سانتی‌متری چشم از متن برای مطالعه مناسب ترین فاصله است.

موفق باشید